Asal usul anjing bela jinak

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
(Dilencongkan dari Pembelajinakan anjing)
Seekor anjing dalam Las Meninas oleh Diego Velázquez.

Asal usul anjing bela jinak (Canis lupus familiaris) bermula dengan pembelajinakan serigala kelabu (Canis lupus) pada berpuluh-puluh ribu tahun lalu.[1][2][3] Bukti genetik dan arkeologi menunjukkan bahawa manusia membelajinakkan serigala pada lebih daripada satu kejadian, dengan zuriat C. l. familiaris kini muncul dengan jelas hanya sebelum 15,000 tahun lalu seperti terbukti dengan tapak Bonn-Oberkassel dan mungkin seawal 33,000 tahun lalu seperti terbukti dengan pengujian mtDNA terhadap sisa anjing paleolitik dari Gua Razboinichya (Pergunungan Altai).[4][5][6][7][8][9][10][11]

Anjing yang dibelajinakkan membekalkan manusia awal dengan haiwan penjaga, sumber makanan, bulu, dan haiwan beban; manusia menyediakan makanan dan tempat perlindungan kepada anjing. Prosesnya berterusan sehingga kini, dengan pemilihan buatan dan pembiakan silang anjing dengan niat untuk mewujudkan baka anjing yang baharu.

Zuriat[sunting | sunting sumber]

Karnivor fosil terawal yang boleh dihubungkan dengan sesetengah kepastian kepada canid (serigala, rubah dan anjing) ialah miacid Eosen pada lebih kurang 38 hingga 56 juta tahun lalu. Daripada miacid mengevolusikan karnivor kekucingan (Feloidea) dan keanjingan (Canoidea). Jurai keturunan canoid daripada Mesocyon bersaiz koyote dari Oligosen (38 hingga 24 juta tahun lalu) hingga Leptocyon kerubahan dan Tomarctus keserigalaan yang merantau di Amerika Utara pada agak-agak 10 juta tahun lalu.[12]

Canis lepophagus, sejenis canid Amerika Utara bertengkorak kecil dan sempit dari era Miosen, membawa kepada serigala benar pada akhir Tahap Amerika Utara Blancan seperti Canis priscolatrans yang berevolusi kepada Canis etruscus, kemudian Canis mosbachensis,[13] dan sebagai ikutan C. mosbachensis berevolusi menjadi Canis lupus, serigala kelabu—pendahulu langsung kepada anjing bela jinak. Subspesies serigala yang tertentu yang membawa kepada kemunculan pelbagai zuriat anjing yang dibelajinakkan belum dijelaskan, tetapi terfikir bahawa sama ada subspesies pupus yang tidak ditemui atau Canis lupus pallipes, serigala India, merupakan calon terbaik.[14]

Pembelajinakan[sunting | sunting sumber]

Lukisan gua polikrom bagi seekor serigala kelabu, Font-de-Gaume, Perancis.

Cara yang tepat untuk pembelajinakan serigala kelabu berlaku adalah tidak jelas, tetapi teori termasuk yang berikut:

Anak serigala yatim[sunting | sunting sumber]

Kajian telah menunjukkan bahawa anak serigala yang mudah dijinakkan dan disosialkan.[15] Sekurang-kurangnya satu kajian telah didemonstrasikan bahawa serigala dewasa boleh berjaya disosialkan.[16] Walau bagaimanapun, menurut penyelidik lain cubaan untuk mensosialkan serigala selepas anak mencapai umur 21 hari sangat memakan mangsa dan sangat jarang diamalkan atau diharapkan dalam mencapai kejayaan.[17]

Ramai ahli sains mempercayai bahawa manusia mengambil anak serigala yatim dan menyusuinya bersama bayi manusia.[18][19] Sebaik anak angkat ini mula membiak baka antara satu sama lain, satu generasi baharu haiwan bela jinak "keserigalaan" yang jinak akan, selama bergenerasi lamanya, menjadi lebih keanjingan.[20]

Bekalan makanan/pembelajinakan sendiri[sunting | sunting sumber]

Serigala awal akan, sebagai pebangkai, tertarik dengan tinggalan sampah di tapak perkhemahan manusia. Dr. Raymond Coppinger dari Kolej Hampshire (Massachusetts) mempertikaikan[21] bahawa serigala itu yang lebih berjaya berinteraksi dengan manusia akan menurunkan ciri ini kepada anaknya, lalu mewujudkan serigala dengan kecenderungan lebih besar untuk dibelajinakkan. Serigala "paling bergaul dan tidak takut" merupakan yang dimiliki di sekitar kawasan hidup manusia, bantu membiakbakakan ciri itu yang masih dikecam pada anjing kini.[19]

Coppinger mempercayai bahawa ciri tingkah laku dipanggil "jarak pelarian" adalah penting kepada transformasi daripada serigala liar kepada leluhur anjing moden. Ini menunjukkan betapa dekat haiwan akan membenarkan manusia (atau apa-apa yang dianggap olehnya berbahaya) untuk berkebolehan sebelum melarikan diri. Haiwan dengan jarak pelarian pendek akan berlengah-lengah, dan memakan, apabila manusia berdekatan; ciri tingkah laku ini akan diturunkan kepada generasi berjaya, dan berganda, mewujudkan haiwan yang semakin selesa di sekitar manusia. "Pertikaian saya ialah bahawa makna bela jinak—atau jinak—ialah kebolehan untuk memakan dalam kehadiran manusia. Ini perkara yang tidak boleh dilakukan oleh serigala liar."[22]

Tambahan, pemilihan untuk kebelajinakan mempunyai kesan sampingan pemilihan ciri fizikal berkaitan secara genetik, dan tingkah laku seperti menyalak. Secara hipotesis, serigala terpisah kepada dua populasi–pebangkai berorientasikan kampung dan kawanan pemburu. Langkah seterusnya belum ditakrifkan, tetapi tekanan terpilih mungkin sudah wujud untuk mengekalkan kecapahan populasi ini.

Arkeologi[sunting | sunting sumber]

Arkeologi telah menempatkan pembelajinakan terawal yang diketahui lebih kurang 30,000 SM,[1][2] dan dengan ketentuan pada 7,000 SM.[3] Bukti lain mencadangkan bahawa anjing pertama kali dibelajinakkan di Asia Timur selatan.[23]

Kerana kesukaran dalam menguji perbezaan struktur di dalam tulang, pengenalpastian anjing bela jinak berdasarkan bukti budaya adalah daripada nilai khusus. Mungkin bukti jelas terawal untuk pembelajinakan ini ialah anjing pertama yang ditemui dikuburkan dengan manusia dari 12,000 tahun lalu di Palestin dan di tapak perkuburan di Jerman dipanggil Bonn-Oberkassel dengan pengebumian manusia dan anjing bersama bertarikh ke 14,000 tahun lalu.[24][25][26][27][28]

Pada 2008, pengujikajian semula bahan digali dari Gua Goyet di Belgium pada abad ke-19 menghasilkan pengenalpastian anjing 31,700 tahun lama, haiwan besar dan berkuasa yang memakan rusa kutub, musk ox dan kuda. Anjing ini merupakan sebahagian daripada budaya Aurignac yang telah menghasilkan seni di dalam Gua Chauvet.[29][30]

Tengkorak canid 33,000 tahun yang dibelajinakkan dari Siberia

Pada 2010, sisa anjing 33,000 tahun lama ditemui di Pergunungan Altai di Siberia selatan.[31][32] Analisis DNA yang diterbitkan pada 2013 menegaskan bahawa sisa anjing ini lebih berkaitan dengan dekat dengan anjing moden daripada serigala.[33] Pada 2011, rangka seekor anjing berusia 26,000 hingga 27,000 tahun ditemui di Republik Czech. Rangka ini dikebumikan dengan tulang mamot di dalam mulutnya—mungkin untuk membantuk perjalanannya di akhirat.[29][34]

Pembelajinakan serigala dari masa ke masa telah menghasilkan sebilangan perubahan fizikal atau morfologi. Ini termasuk: pengurangan saiz keseluruhan; perubahan dari segi warna dan tanda bulu; rahang lebih pendek bermula dengan sesakan gigi dan, kemudian, dengan pengecilan gigi; pengurangan saiz otak dan kapasiti kranium (terutamanya kawasan yang berkaitan dengan kewaspadaan dan pemprosesan deria, keperluan di alam liar); dan perkembangan "henti" tersebut, atau kejatuhan menegak di hadapan dahi (brakisefali). Tingkah laku keserigalaan tertentu, seperti pengunyahan dan pemuntahan makanan separa terhadam untuk anak, juga hilang.[35]

Bukti DNA[sunting | sunting sumber]

Sebelum DNA digunakan, penyelidik dibahagikan kepada dua aliran pemikiran:

  • Paling menyangka bahawa anjing awal ini keturunan serigala jinak, yang membiak bala silang dan berevolusi kepada spesies bela jinak.
  • Ahli sains lain, sementara mempercayai serigala merupakan penyumbang utama, mengesyaki bahawa jakal atau koyote menyumbang kepada keleluhuran anjing.

Carles Vilà, yang menjalankan kajian terluas sehingga kini, telah menunjukkan bahawa bukti DNA telah mengetepikan mana-mana spesies kanin leluhur kecuali serigala. Kumpulan Vilà menganalisiskan 162 contoh DNA serigala berlainan daripada 27 populasi di Eropah, Asia, dan Amerika Utara. Hasil ini dibandingkan dengan DNA daripada 140 ekor anjing individu daripada 67 baka dikumpulkan dari seluruh dunia. Dengan menggunakan sampel darah atau bulu, DNA diperoleh dan jarak genetik untuk DNA mitokondrion dianggarkan antara individu.[36]

Bukti mtDNA mencadangkan bahawa anjing Afrika, seperti basenji, mempunyai tahap kepelbagaian genetik yang tinggi.

Berdasarkan bukti DNA ini, kebanyakan anjing bela jinak ditemui merupakan ahli satu daripada empat kumpulan. Kumpulan terbesar dan terpelbagai mengandungi urutan ditemui pada kebanyakan baka anjing purba, termasuk dingo di Australia, anjing menyanyi New Guinea, dan banyak baka moden, seperti collie dan anjing pengutip. Kumpulan lain seperti anjing gembala Jerman menunjukkan hubungan lebih dekat dengan urutan serigala daripada yang daripada kumpulan anjing utama, mencadangkan bahawa baka seperti itu dihasilkan daripada penyilangan anjing dengan serigala liar. Mungkin juga bahawa ini merupakan bukti bahawa anjing mungkin dibelajinakkan daripada serigala pada kejadian berlainan dan di tempat berlainan. Vilà masih belum pasti sama ada pembelajinakan berlaku sekali–selepas anjing bela jinak membiak baka dengan serigala dari masa ke masa–atau sama ada lebih daripada sekali.

Satu kajian 2002 oleh Peter Savolainen dan lain-lain mengenal pasti bukti DNA mitokondrion mencadangkan satu asal bersama dari takungan gen Asia Timur selatan tunggal untuk semua populasi anjing.[23] Pada 2010, satu kajian oleh Bridgett vonHoldt dan lain-lain, menggunakan set data lebih besar penanda nuklear, menandakan Timur Tengah sebagai sumber kebanyakan kepelbagaian genetik pada anjing bela jinak dan asal lebih berkemungkinan kejadian pembelajinakan.[37] Z-L Ding dan lain-lain (2011) mempersembahkan data kromosom-Y baharu daripada 151 ekor anjing disampelkan di seluruh dunia, sekali lagi menunjukkan satu wilayah pembelajinakan tunggal selatan Sungai Panjang, China. Pertumpuan kebolehubahan mtDNA dan kromosom-Y di wilayah ini, pengarang mencadangkan, menyatakan sebilangan besar serigala dibelajinakkan, mungkin beratus-ratus, sebagai bahagian amalan budaya kekal.[38]

Fakta bukti DNA yang paling mengelirukan ialah bahawa kebolehubahan bahawa jarak molekul antara anjing dengan serigala kelihatan lebih besar daripada 10,000–20,000 tahun untuk pembelajinakan. Masih proses dan ekonomik pembelajinakan oleh manusia hanya muncul kemudian dalam tempoh ini dalam mana-mana kes. Berdasarkan kajian jam molekul dijalankan, anjing kelihatan terpisah daripada zuriat serigala anggar-anggar 100,000 tahun lalu. Sementara bukti untuk anjing fosil mengurangkan lebih daripada 14,000 tahun lalu dan berakhir pada 33,000 tahun lalu, ada fosil tulang serigala berasosiasi dengan manusia awal dari melebihi 100,000 tahun lalu.[39]

Serigala jinak mungkin mengikuti pemburu-pengumpul tanpa mengubah cara bahawa rekod fosil boleh menangkap dengan jelas. Kemasukan gen baharu yang banyak daripada penyilangan boleh menjelaskan dengan baik bilangan baka anjing yang sangat banyak kini, cadang penyelidik. Anjing mempunyai lebih banyak kebolehubahan genetik daripada haiwan bela jinak yang lain, seperti kucing, tegas Vilà.

Sebaik pertanian muncul, anjing dipilih untuk tugas berlainan, sifat semula jadi keserigalaannya menjadi keburukan kerana ia menjadi penggembala dan pengawal. Ahli biologi molekul Elaine Ostrander menyokong pandangan bahawa "Apabila kita menjadi masyarakat pertanian, sebab kita memerlukan anjing berubah dengan ketara, dan pembahagian lanjut dan kekal berlaku pada masa itu."[40] Ini mungkin merupakan inti bahawa sokongan dalam rekod fosil, apabila anjing dan serigala mula membina morfologi berlainan yang boleh diperhatikan.

Satu kajian 2009 mengenai anjing Afrika menemui tahap kepelbagaian mtDNA yang tinggi. Pengarang mencadangkan bahawa pandangan pembelajinakan anjing yang baharu mungkin diperlukan.[41] Satu kajian oleh Institut Zoologi Kunming menemui bahawa anjing bela jinak diturunkan daripada serigala jinak kurang daripada 16,300 tahun lalu di selatan Sungai Panjang, China.[42] Satu laporan lama mengatakan bahawa semua DNA mitokondrion anjing datang daripada tiga ekor serigala betina Asia liar.[43]

Bukti uji kaji[sunting | sunting sumber]

Sebagai uji kaji dalam pembelajinakan serigala, uji kaji "rubah ladang" oleh ahli sains Rusia Dmitry Belyaev cuba membuat semula cara pembelajinakan mungkin berlaku.[44] Penyelidik, bekerja dengan rubah perak liar dibiakbakakan secara terpilih selama 35 generasi dan 40 tahun untuk ciri tunggal peramah terhadap manusia, mewujudkan lebih haiwan keanjingan. Rubah "elit bela jinak" lebih ramah terhadap manusia dan sebenarnya mencari perhatian manusia, tetapi juga menunjukkan ciri fizikal baharu yang menyelarikan pemilihan untuk kejinakan, walaupun ciri fizikal bukan pilihan asal. Ciri tersebut termasuk bulu berbintik atau hitam-dan-putih, telinga berkelepai, ekor bergulung-gulung, vokalisasi salakan dan kematangan seksual lebih awal.

Mengikut laporan, "Pada purata, rubah bela jinak bertindak balas terhadap bunyi dua hari lebih awal dan membuka mata sehari lebih awal daripada sepupu tidak bela jinaknya. Yang lebih ketara ialah tempoh pensosialannya telah sangat meningkat. Daripada membina tindak balas ketakutan pada umur minggu ke-6, rubah bela jinak tidak menunjukkannya sehingga umur minggu ke-9 atau lebih lambat. Rengekan dan penggoyangan ekor ialah tinggalan daripada zaman kanak-kanaknya, seperti muka dan muncung memendek. Warna bulu baharu juga boleh dijelaskan oleh pemasaan perkembangan yang diubah. Seorang penyelidik menemui bahawa migrasi sesetengah melanosit (yang menentukan warna) ditangguhkan, menghasilkan corak 'bintang' hitam dan putih."

Catatan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ a b Germonpréa, Mietje; Sablin, Mikhail V. (7 Oktober 2008). "Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes".
  2. ^ a b Viegas, Jennifer (17 Oktober 2008). "MSNBC: World's first dog lived 31,700 years ago, ate big". Discovery News. MSNBC.
  3. ^ a b Scott & Fuller 1974, halaman 54
  4. ^ Druzhkova AS, Thalmann O, Trifonov VA, Leonard JA, Vorobieva NV, et al. (2013) Ancient DNA Analysis Affirms the Canid from Altai as a Primitive Dog. PLoS ONE 8(3): e57754. doi:10.1371/journal.pone.0057754
  5. ^ Vila C, Savolainen P, Maldonado JE, Amorim IR, Rice JE, et al. (1997) Multiple and ancient origins of the domestic dog. Science 276: 1687–1689. doi:10.1126/science.276.5319.1687. Cari rencana ini dalam talian
  6. ^ Germonpré M, Sablin MV, Stevens RE, Hedges REM, Hofreiter M, et al. (2009) Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes. Journal of Archaeological Science 36: 473–490. doi:10.1016/j.jas.2008.09.033. Cari rencana ini dalam talian
  7. ^ Crockford SJ, Kuzmin YV (2012) Komen terhadap Germonpre et al., Journal of Archaeological Science 36, 2009 "Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes". and Germonpre, Lazkickova-Galetova, dan Sablin, Journal of Archaeological Science 39, 2012 "Palaeolithic dog skulls at the Gravettian Predmosti site, the Czech Republic" Journal of Archaeological Science 39: 2797–2801. doi:10.1016/j.jas.2012.04.033. Cari rencana ini dalam talian
  8. ^ Larson G, Karlsson EK, Perri A, Webster MT, Ho SY, et al. (2012) Rethinking dog domestication by integrating genetics, archeology, and biogeography. Proc Natl Acad Sci U S A 109: 8878–8883. doi:10.1073/pnas.1203005109. Cari rencana ini dalam talian
  9. ^ Germonpré M, Sablin MV, Despres V, Hofreiter M, Laznickova-Galetova M, et al. (2013) Palaeolithic dogs and the early domestication of the wolf: a reply to the comments of Crockford and Kuzmin (2012). Journal of Archaeological Science 40: 786–792. doi:10.1016/j.jas.2012.06.016. Cari rencana ini dalam talian
  10. ^ Ovodov ND, Crockford SJ, Kuzmin YV, Higham TF, Hodgins GW, et al. (2011) A 33,000-year-old incipient dog from the Altai Mountains of Siberia: evidence of the earliest domestication disrupted by the Last Glacial Maximum. Plos One 6: e22821. doi:10.1371/journal.pone.0022821. Cari rencana ini dalam talian
  11. ^ Germonpré M, Laznickova-Galetova M, Sablin MV (2012) Palaeolithic dog skulls at the Gravettian Predmosti site, the Czech Republic. Journal of Archaeological Science 39: 184–202. doi:10.1016/j.jas.2011.09.022. Cari rencana ini dalam talian
  12. ^ Brewer, Douglas J.; Terence, Sir Clark, Adrian Phillips (Mac 2002). DOGS IN ANTIQUITY Anubis to Cerberus: The Origins of the Domestic Dog. Aris & Phillips (Mac 2002). ISBN 978-0-85668-704-4.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  13. ^ Mech & Boitani 2003, halaman 239–45
  14. ^ The Domestic Dog: Its Evolution, Behaviour, and Interactions With People, James Serpell, Akhbar Universiti Cambridge, 21 September 1995 - 268 muka surat
  15. ^ Scott & Fuller 1974, halaman 140
  16. ^ Scott & Fuller 1974, halaman 141
  17. ^ Klinghammer, Erich; Goodmann, Patricia Ann (1987). "Chapter 2: Socialization and management of wolves in captivity". Dalam Frank, Harry (penyunting). Man and Wolf: Advances, Issues, and Problems in Captive Wolf Research. Dr W. Junk Publishers. m/s. 36. ISBN 90-6193-614-4. More than one of |pages= dan |page= specified (bantuan)
  18. ^ Grandin, Temple; Johnson, Catherine (2005). Animals in Translation. New York, New York: Scribner. m/s. 87. ISBN 0-7432-4769-8.
  19. ^ a b Derr, Mark (2004). Dog's Best Friend. Chicago: Akhbar Universiti Chicago. m/s. 21. ISBN 0-226-14280-9.
  20. ^ Scott, John Paul (1974). Dog behavior: the genetic basis. Akhbar Universiti Chicago. m/s. 55–56. ISBN 978-0-226-74338-7. |first2= missing |last2= (bantuan)
  21. ^ "Human Stars, The Animal Attraction". ABC.net.au.
  22. ^ "Dogs that Changed the World; The Rise of the Dog". PBS-Nature. Dicapai pada 8 Mei 2007. External link in |publisher= (bantuan)
  23. ^ a b Savolainen, Peter; Ya-ping Zhang, Jing Luo, Joakim Lundeberg, and Thomas Leitner (22 November 2002). "Genetic Evidence for an East Asian Origin of Domestic Dogs". Science. 298 (5598): 1610–1613. Bibcode:2002Sci...298.1610S. doi:10.1126/science.1073906. PMID 12446907.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  24. ^ James Serpell‏, The domestic dog: its evolution, behaviour, and interactions with people, hlm 10-12. Akhbar Universiti Cambridge, 1995.
  25. ^ SJM Davis and FR Valla, Evidence for domestication of the dog 12,000 years ago in the Natufian of Palestine, Nature 276, 608-610 (7 Disember 1978).
  26. ^ Losey RJ, Bazaliiskii VI, Garvie-Lok S, Germonpré M, Leonard JA, Allen AL, Anne Katzenberg M, dan Sablin MV. 2011. Canids as persons: Early Neolithic dog and wolf burials, Cis-Baikal, Siberia. Journal of Anthropological Archaeology 30(2):174-189.
  27. ^ Morey DF. 2006. Burying key evidence: the social bond between dogs and people. Journal of Archaeological Science 33:158-175.
  28. ^ Morey DF, dan Wiant MD. 1992. Early holocene domestic dog burials from the North AmericanMidwest. Current Anthropology 33(2):225-229.
  29. ^ a b Derr, Mark (2011). [url=http://books.google.com/?id=rGsxKQEACAAJ&dq=%22How+the+Dog+Became+the+Dog:+From+Wolves+to+Our+Best+Friends.%22 How the Dog Became the Dog: From Wolves to Our Best Friends] Check |url= value (bantuan). Penguin Group USA. ISBN 1-59020-700-9. Missing pipe in: |url= (bantuan)
  30. ^ Germonpré M, Sablin MV, Stevens RE, Hedges REM, Hofreiter M, et al. (2009) Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes. Journal of Archaeological Science 36: 473–490.
  31. ^ Pritchard, Hamish (3 Ogos 2011). "Ancient dog skull unearthed in Siberia". BBC News. Dicapai pada 4 Ogos 2011.
  32. ^ Ovodov, Nikolai D.; Crockford, Susan J.; Kuzmin, Yaroslav V.; Higham, Thomas F. G.; Hodgins, Gregory W. L.; Plicht, Johannes van der (28 Julai 2011). "A 33,000-Year-Old Incipient Dog from the Altai Mountains of Siberia: Evidence of the Earliest Domestication Disrupted by the Last Glacial Maximum". PLoS ONE. Dicapai pada 4 Ogos 2011.
  33. ^ Druzhkova, Anna S.; Thalmann, Olaf; Trifonov, Vladimir A. (6 Mac 2013). "Ancient DNA Analysis Affirms the Canid from Altai as a Primitive Dog". PLOS ONE.
  34. ^ Viegas, Jennifer (7 Oktober 2011). "Prehistoric dog found with mammoth bone in mouth". Discovery News. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-11-09. Dicapai pada 11 Oktober 2011.
  35. ^ http://archaeology.about.com/od/domestications/qt/dogs.htm
  36. ^ Vila, C.; Peter Savolainen; Jesus E. Maldonado; Isabel R. Amorim; John E. Rice; Rodney L. Honeycutt; Keith A. Crandall; Joakim Lundeberg; Robert K. Wayne (13 Jun 1997). "Multiple and ancient origins of the domestic dog". Science. 276 (5319): 1687. doi:10.1126/science.276.5319.1687. PMID 9180076. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-09-26. Dicapai pada 2013-04-09. Invalid |display-authors=9 (bantuan)
  37. ^ vonHoldt, Bridgett; dll. (17 Mac 2010). "Genome-wide SNP and haplotype analyses reveal a rich history underlying dog domestication". Nature. 464 (7290): 898–902. Bibcode:2010Natur.464..898V. doi:10.1038/nature08837. PMC 3494089. PMID 20237475. Explicit use of et al. in: |author2= (bantuan)
  38. ^ Ding, Z-L; dll. (23 November 2011). "Origins of domestic dog in Southern East Asia is supported by analysis of Y-chromosome DNA". Heredity. 108 (5): 507–14. doi:10.1038/hdy.2011.114. PMC 3330686. PMID 22108628Advance online publication Explicit use of et al. in: |author2= (bantuan)CS1 maint: postscript (link)
  39. ^ "Humans live a dog's life". abc.net.au. 26 Mac 2002. Dicapai pada 7 April 2007. External link in |publisher= (bantuan)
  40. ^ Mlot, Christine (28 Jun 1997). "Stalking the Ancient Dog". Science News Online. Dicapai pada 23 Julai 2008.
  41. ^ "African Dog Genetics Suggest New View of Domestication Needed". Dicapai pada 9 Ogos 2009.
  42. ^ Pang; dll. (1 September 2009). "mtDNA Data Indicate a Single Origin for Dogs South of Yangtze River, Less Than 16,300 Years Ago, from Numerous Wolves". Molecular Biology and Evolution. Dicapai pada 7 Januari 2010. Explicit use of et al. in: |last= (bantuan)
  43. ^ "Origin of dogs traced". BBC News. 22 November 2002.
  44. ^ "The Pact for Survival, How wolves became dogs–The Fox Farm Experiment". abc.net.au. Dicapai pada 1 April 2007. External link in |publisher= (bantuan)

Rujukan[sunting | sunting sumber]

Bacaan lanjut[sunting | sunting sumber]

  • Klütsch CFC, Seppälä EH, Lohi H, Fall T, Hedhammar Å, Uhlén M, Savolainen P (2010) Regional occurrence, high frequency but low diversity of mitochondrial DNA haplogroup d1 suggests a recent dog-wolf hybridization in Scandinavia. Animal Genetics, dalam talian awal.
  • Morey, Darcy. Dogs: Domestication and the Development of a Social Bond (Akhbar Universiti Cambridge; 2010) 384 halaman; uses zooarchaeology to explores ties between humans and canines over the past 15,000 years with a focus on the New World and Arctic regions.

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

  • Brisbin Jr., I.L.; T.S. Risch (15 April). "Primitive dogs, their ecology and behavior: Unique opportunities to study the early development of the human-canine bond". Journal of the American Veterinary Medical Association. 210 (8): 1122. PMID 9108912. Check date values in: |date= (bantuan)
  • Trut, L.N. (1999). "Early Canid Domestication: The Farm-Fox Experiment". American Scientist. 87 (2): 160–169. doi:10.1511/1999.2.160.
  • Mestel, Rosie (1 Oktober 1994). "Living World: Ascent of the Dog".

Templat:Evolusi

Templat:Pautan RB

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Asal_usul_anjing_bela_jinak&oldid=5301734"