Kausalitas
Kausalitas (juga dirujuk sebagai penyebaban[1]) ialah perhubungan antara peristiwa (yang menyebabkan) dan peristiwa kedua (akibat), di mana peristiwa kedua adalah difahami sebagai satu akibat daripada peristiwa pertama.[2]
Dalam penggunaan biasa, sebab dan akibat juga berhubung di antara satu set faktor (punca) dan fenomena (akibat). Apa-apa yang menjejaskan akibat ialah faktor bagi maksud itu. Faktor langsung akibat faktor yang mempengaruhi akibat langsung, iaitu, tanpa apa-apa faktor yang berselang. (Faktor-faktor campur tangan kadang-kadang dipanggil "faktor perantaraan".) Hubungan di antara sebab dan akibat dengan cara ini juga boleh dirujuk sebagai pertalian sebab dan akibat.
Walaupun sebab-sebab dan kesan-kesan biasanya berkaitan dengan perubahan atau peristiwa, calon-calon termasuk objek, proses, hartanah, pembolehubah, hakikat, dan keadaan hal ehwal; mencirikan kaitan sebab-sebab yang boleh menjadi perkara dalam banyak perdebatan.
Rawatan falsafah pada subjek kausalitas menjangkau lebih beribu tahun. Dalam tradisi falsafah Barat, perbincangan membentang semula sekurang-kurangnya kepada Aristotle, dan topik yang kekal sebagai ruji dalam falsafah kontemporari.
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ 'Tindakan menyebabkan; hubungan sebab dan akibat' OED)
- ^ Random House Unabridged Dictionary