Kayan (Burma)

Kayan merupakan suku kaum orang Karenni, minoriti etnik Tibet-Burma di Myanmar (Burma). Salah satu sebutan nama Kayan terdapat dalam Khin Maung Nyunt The Ka-yans (Karen Putih) dari Daerah Pinlong (1967), tetapi dia merujuk bukan kepada Padaung, tetapi Karen Putih. Dalam The Hardy Padaungs (1967) penulis yang sama menyatakan bahawa suku kaum Padaung lebih gemar dikenali sebagai Kayan^[1].

Penduduk Kayan di Wilayah Mae Hong Son di Utara Thailand memanggil diri mereka sebagai Kayan dan rasa tersinggung dengan penggunaan istilah “Padaung” atau “puak bukit Karen leher jinjang”. Padaung (Yan Pa Doung) adalah istilah Shan bagi Kayan Lahwi (kumpulan di mana kaum wanita mengenakan lengkaran pada bahagian leher).

Suku Kayan terdiri daripada kumpulan seperti berikut: Kayan Lahwi, Kayan Ka Khaung (Gekho), Kayan Lahta, Kayan Ka Ngan. Kayan Gebar, Kayan Kakhi dan Kayaw juga kadang kala dikelompokkan bersama suku Kayan.

Pada akhir 1980-an dan awal 1990-an^[2], disebabkan pertikaian dengan regim tentera di Burma, banyak puak Kayan melarikan diri ke Thailand yang berjiranan. Di situ mereka tinggal dalam status tidak menentu di kawasan sempadan, dalam kampung yang didirikan bagi mempamerkan mereka kepada pelancong yang sanggup membayar bagi melihat penyesuaian diri khas mereka, yang terdiri daripada melilit lilitan tembaga sekeliling leher wanita.

Menurut U Aung Roe (1993:21ss) bilangan Kayan sekitar 40,000 di Negeri Shan (sekitar kawasan Pekon) dan 20,000 di Negeri Kayah (sekitar Demawso dan Loikow). Anggaran 2004 meletakkan penduduk sekitar 130,000^[3]. Di Mae Hong Son terdapat sekitar 600 Kayan menduduki tiga kampung terbuka kepada pelancong, atau di kem perlindungan Ban Mai Nai Soi.

Geografi[sunting | sunting sumber]

Penempatan semasa suku Kayan[sunting | sunting sumber]

Menurut tradisi Kayan, suku Kayan menduduki kawasan Demawso dalam Negeri Karenni (Negeri Kayah) pada 739 SM^[4]. Hari ini mereka terdapat di Negeri Karenni (Kayah) sekitar Demawso dan Loikow, di kawasan selatan Negeri Shan dan di Pyinmana Mandalay dan perbandaran Than Daung Karen.

Terdapat tiga kampong Kayan di province Mae Hong Son di Thailand. Terbesar adalah Huay Pu Keng, di tebing sungai Pai, berhampiran sempadan Thai Burma. Huai Seau Tao merupakan perkampungan perdagangan yang dibuka pada tahun 1995. Ramai daripada penduduk Nai Soi Kayan Tayar moved into the Karenni refugee camp in September 2008, but a few families remain there.

Most of the Kayan people in Mae Hong Son are formerly from nine villages in Karenni State. The majority are from Rwan Khu and Daw Kee village. The people of Huay Pu Keng are mainly from Lay Mile village. Error: tiada nama laman disertakan (help).

Nota[sunting | sunting sumber]

^ Rastorfer, Jean-Marc (1994), On the Development of Kayah and Kayan National Identity, Bangkok: Southeast Asian Publishing House
^ "Thai Burma Border Consortium / A brief history of the Thailand Burma border situation". Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-01-05. Dicapai pada 2010-03-09.
^ Eden Phan, Khon (2004), The Narratives, Beliefs and Customs of the Kayan People, Mae Hong Son: Kayan Literacy and Culture Committee
^ Eden Phan, Khon (2004), The Narratives, Beliefs and Customs of the Kayan People, Mae Hong Son: Kayan Literacy and Culture Committee

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Ndebele people of South Africa - An African tribe with a similar practice.
The Kayan of Borneo share the name but are not related and do not have the same customs.