Warta Malaya
| Akhbar Harian Melayu Ulung di Malaya | |
 | |
 Warta Malaya, 8 Februari 1937. | |
| Jenis | Akhbar harian |
|---|---|
| Diasaskan | 1 Januari 1930 |
| Bahasa | Melayu |
| Dihentikan penerbitan | 14 Ogos 1942 |
| Ibu pejabat | 185, Cecil Street, Singapura |
| Negara | Singapura British |
| Pemilik |
|
| Pengasas | Syed Hussein bin Ali Alsagoff |
| Penerbit |
|
| Ketua pengarang | Onn Jaafar (pertama) Ibrahim Yaakob (kedua) |
Warta Malaya (juga dikenali sebagai Warta Melayu) ialah akhbar harian berbahasa Melayu Malaya dan Singapura.[1] Diterbitkan dalam tulisan Jawi, keluaran pertamanya diterbitkan pada 1 Januari 1930.[2][3] Akhbar ini muncul semasa percambahan 81 terbitan berkala Melayu baharu di seluruh Semenanjung Tanah Melayu pada era 1930-an.[4] Akhbar itu terlibat secara politik pada peringkat awal nasionalisme Melayu, dan menjadi kertas kerja untuk Kesatuan Melayu Muda, sebuah parti politik berhaluan kiri Malaya yang awal.[5] Dengan edaran terbesar, Warta Malaya menguasai industri persuratkhabaran Melayu. Ia juga merupakan akhbar yang pertama menerima langganan luar negara.[6]
Diterbitkan oleh Anglo-Asiatic Press yang terletak di North Bridge Road, Warta Malaya diikuti oleh dua majalah berkala. Satu ialah akhbar Ahad, Warta Ahad, yang pertama kali diterbitkan pada 5 Mei 1935. Satu lagi ialah akhbar mingguan bergambar, Warta Jenaka, yang muncul pada tahun berikutnya.[7]
Wartawan Warta Malaya termasuk lelaki yang akan menjadi terkenal dalam politik Melayu selepas perang. Pengarang pertamanya ialah Onn Jaafar, seorang nasionalis Melayu yang kemudiannya menubuhkan parti politik Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO). Seorang lagi kakitangan yang terkenal ialah wartawan Abdul Rahim Kajai, yang dianggap sebagai bapa kewartawanan Melayu. Turut menjadi kakitangan ialah Yusof Ishak, yang kemudiannya menjadi presiden Singapura pertama.[4]
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Penglibatan Arab dalam akhbar Melayu[sunting | sunting sumber]
Industri persuratkhabaran Melayu yang meriah "dibiayai dan setakat itu, dikawal oleh orang bukan Melayu-Arab, Melayu-Arab dan Jawi Peranakan".[8] Sebagai contoh, Anglo-Asiatic Press, penerbit Warta Malaya, dimiliki oleh keluarga Alsagoff, sebuah keluarga Arab yang kaya di Singapura.[9][10] Selepas tiga tahun sebagai pengarang Warta Malaya, Onn digantikan pada tahun 1933 oleh Syed Alwi Syed Sheikh Al-Hadi, yang pada tahun berikutnya digantikan oleh pemilik akhbar itu, Syed Hussein bin Ali Alsagoff.[11][12]
Akhbar Merdeka pertama[sunting | sunting sumber]
Sebelum kemunculan Warta Malaya, satu-satunya akhbar Melayu yang tersedia selepas Utusan Malayu berhenti diterbitkan pada tahun 1921 ialah Lembaga Melayu.[13] Ia merupakan penerbitan oleh pemilik Malaya Tribune berbahasa Inggeris dan pengarangnya ialah Mohamed Eunos bin Abdullah, "seorang bangsa Melayu yang setia dalam keyakinan kerajaan".[2] Apabila Lembaga Melayu gulung tikar pada tahun 1931, Warta Malaya yang lebih merdeka memenuhi keperluan harian masyarakat Melayu. Warta Malaya, dengan "matlamat berpolitik"nya, berkembang pesat di "tempat perlindungan liberal di Negeri-negeri Selat yang memberikan [akhbar itu] perlindungan daripada penapisan kerajaan".[12][14][15]
Bertujuan untuk memartabatkan Melayu[sunting | sunting sumber]
Disifatkan sebagai "berapi-api dan pedas" pada tahun-tahun awalnya, perhatian utama editorial Warta Malaya ialah kemajuan orang Melayu.[16] Salah satu matlamat yang dinyatakan dalam keluaran pertama ialah "membangkitkan" bangsa Melayu.[15][17] Akhbar itu berusaha untuk meningkatkan kesedaran orang Melayu tentang peristiwa dunia, terutamanya mengenai "perkara yang penting kepada negeri".[18] Akhbar itu memuatkan berita telegraf terkini tentang peristiwa semasa di negara-negara Islam dan merupakan akhbar Melayu pertama yang melanggan terus agensi berita dunia.[19][3][20]
Kandungan akhbar itu tertumpu kepada isu-isu yang menjejaskan hak orang Melayu seperti "tuntutan orang bukan Melayu untuk meningkatkan hak, pendidikan tinggi untuk orang Melayu, pembangunan ekonomi Melayu" dan hak politik untuk orang Melayu.[16] Editorial mengkritik dasar penjajah yang memberi kesan buruk kepada orang Melayu. Namun, akhbar itu lebih pro-Melayu daripada anti-penjajah. Sebagai contoh, ia meminta "peruntukan yang lebih murah bagi jawatan pentadbiran kanan kepada orang Melayu dan bukannya untuk menggulingkan British sama sekali".[21] Mengambil jawatan yang dilakukannya, Warta Malaya menjadi suara penting dalam hal ehwal Melayu dan mengukuhkan dirinya sebagai juara kepentingan Melayu.[9][22]
Kewartawanan nasionalisme Melayu[sunting | sunting sumber]
"Matlamat berpolitik" untuk "meningkatkan dan menyatukan semangat nasionalistik orang Melayu" ini telah mengubah arena akhbar Melayu di Singapura.[23][10] Warta Malaya berjaya melibatkan pembacanya dalam pelbagai isu ekonomi, sosial dan politik walaupun terdapat perubahan yang kerap dalam editorial dan pengurusan.[24] Anglo Asiatic Press telah dinamakan semula sebagai Warta Malaya Press Limited pada 1 Januari 1934.[25] Syed Hussein kekal sebagai pemilik Warta Malaya tetapi beliau mengambil Syed Abdullah dan sepupunya, Shaikhah, sebagai rakan kongsi baharu.[26] Warta Malaya dihentikan penerbitan pada tahun 14 Ogos 1942 apabila ia tidak dapat bersaing lebih lama dengan Utusan Melayu, yang merupakan akhbar milik Melayu pertama.[27][28]
Walaupun hayatnya agak singkat iaitu 10 tahun, Warta Malaya kekal sebagai akhbar penting untuk kajian kewartawanan dan nasionalisme Melayu. Warta Malaya terbitan terawal Perpustakaan Negara Singapura ialah keluaran ke-24 yang diterbitkan pada 29 Januari 1934.
Pengarang[sunting | sunting sumber]
Pengarang pertama akhbar itu ialah Onn Jaafar, yang kekal dalam jawatannya dari 1930 hingga 1933.[29] Beliau digantikan oleh Syed Sheikh Syed Ahmad Al-Hadi (1933-34), seorang pemimpin terkenal dalam gerakan Kaum Muda, menyokong Islam progresif di bawah modenisme Islam. Syed Hussein bin Ali Alsagoff, pemilik akhbar itu, mengambil alih kuasa selepas 1934 hingga 1941. Ibrahim Yaakob menjadi pengarang terakhir sehingga penutupannya pada 1942.[28]
| Pengarang | Dilantik | Melepaskan jawatan |
|---|---|---|
| Onn Jaafar | 1930 | 1933 |
| Syed Sheikh Syed Ahmad Al-Hadi | 1933 | 1934 |
| Syed Hussein bin Ali Alsagoff | 1934 | 1941 |
| Ibrahim Yaakob | 1941 | 1942 |
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ Hassan 1963, m/s. 53.
- ^ a b Roff 1994, m/s. 161.
- ^ a b "Malay journals" [Jurnal Melayu] (dalam bahasa Inggeris). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser. 27 Januari 1932. m/s. 7. Dicapai pada 14 Februari 2015.
- ^ a b Jeman Sulaiman (7 November 1988). "The rise of Malay newspapers" [Kebangkitan akhbar Melayu]. The Straits Times (dalam bahasa Inggeris). m/s. 6. Dicapai pada 1 Februari 2022.
- ^ Kheng 1979, m/s. 94.
- ^ William R. Roff (1967). Sejarah surat-surat khabar Melayu. Pulau Pinang: Kerjasama Sinaran. m/s. 33.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 23.
- ^ Roff 1994, m/s. 174.
- ^ a b Lee 1989, m/s. 25.
- ^ a b Turnbull 2009, m/s. 154.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 48.
- ^ a b Ahmed Ibrahim Abushouk; Hassan Ahmed Ibrahim (2009). "Entrepreneurial strategies of Hadrami Arabs in Southeast Asia, c. 1750s–1950s" [Strategi Keusahawanan Arab Hadrami di Asia Tenggara, s. 1750an-1950an]. The Hadhrami diaspora in Southeast Asia: Identity maintenance or assimilation? [Diaspora Hadhrami di Asia Tenggara: pengekalan identiti atau asimilasi?] (dalam bahasa Inggeris). Leiden, Boston: Brill. m/s. 149. ISBN 9004172319.
- ^ "Matters of Muslim interest" [Hal ehwal kepentingan Muslim] (dalam bahasa Inggeris). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser. 27 Februari 1930. m/s. 12. Dicapai pada 14 Februari 2015.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 1.
- ^ a b Milner 2002, m/s. 265.
- ^ a b Marina 1972, m/s. 8.
- ^ Marina 1972, m/s. 272.
- ^ Milner 2002, m/s. 266.
- ^ "Matters of Muslim interest" [Hal ehwal kepentingan Muslim] (dalam bahasa Inggeris). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser. 1 September 1931. m/s. 8. Dicapai pada 14 Februari 2015.
- ^ Chew & Lee 1991, m/s. 291.
- ^ Roff 1994, m/s. 168.
- ^ Tan Yew Soon; Soh Yew Peng (1994). The development of Singapore's modern media industry [Perkembangan industri media Singapura moden] (dalam bahasa Inggeris). Singapura: Times Academic Press. m/s. 20.
- ^ Muliyadi Mahamood (2004). The history of Malay editorial cartoons (1930s-1993) [Sejarah kartun editorial Melayu (1930an-1993)] (dalam bahasa Inggeris). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors. m/s. 16.
- ^ Ahmed Ibrahim Abushouk; Hassan Ahmed Ibrahim (2009). "The ins and outs of Hadhrami journalism in Malaya, 1900–1941: Assimilation or identity maintenance?" [Selok belok kewartawanan Hadhrami di Malaya, 1900–1941: Asimilasi atau pengekalan identiti?]. The Hadhrami diaspora in Southeast Asia: Identity maintenance or assimilation? [Diaspora Hadhrami di Asia Tenggara: pengekalan identiti atau asimilasi?] (dalam bahasa Inggeris). Leiden, Boston: Brill. m/s. 199. ISBN 9004172319.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 2.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 4.
- ^ Zulkipli 1979, m/s. 24.
- ^ a b A M.Iskandar, Haji Ahmad (1973). Persuratkhabaran Melayu, 1876-1968. m/s. 23.
- ^ "Council reform" [Majlis dibentuk semula] (dalam bahasa Inggeris). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser. 3 Oktober 1931. m/s. 9. Dicapai pada 14 Februari 2015.
Sumber petikan[sunting | sunting sumber]
- Nik Ahmad Bin Haji Nik Hassan (1963). "The Malay Press" [Akhbar Melayu]. Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society (dalam bahasa Inggeris). 36 (1 (201)): 37–78. ISSN 2304-7550.
- Cheah Boon Kheng (1979). "The Japanese Occupation of Malaya, 1941-45: Ibrahim Yaacob and the Struggle for Indonesia Raya" [Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1941–45: Ibrahim Yaakob dan Perjuangan untuk Indonesia Raya]. Indonesia (dalam bahasa Inggeris) (28): 85–120. doi:10.2307/3350897. ISSN 0019-7289.
- William R. Roff (1994). The origins of Malay nationalism [Asal-usul nasionalisme Melayu] (dalam bahasa Inggeris). Kuala Lumpur: Oxford University Press. ISBN 967653059X.
- Zulkipli Mahmud (1979). Warta Malaya, penyambung lidah bangsa Melayu, 1930-1941. Bangi, Selangor: Jabatan Sejarah, Universiti Kebangsaan Malaysia.
- Lee Geok Boi (1989). Pages from yesteryear: A look at the printed works of Singapore, 1819-1959 [Muka surat dari masa lalu: Lihat karya bercetak Singapura, 1819-1959] (dalam bahasa Inggeris). Bangi, Selangor: Singapore Heritage Society.
- Constance Mary Turnbull (2009). A history of modern Singapore, 1819-2005 [Sejarah Singapura moden, 1819-2005] (dalam bahasa Inggeris). Singapura: NUS Press. ISBN 9789971693435.
- Anthony Crothers Milner (2002). The invention of politics in colonial Malaya [Penciptaan politik di Tanah Melayu kolonial] (dalam bahasa Inggeris). New York: Cambridge University Press. ISBN 9789971693435.
- Marina Samad (1972). "Enter the Utusan: Malay journalism in the 20s and the 30s" [Melangkah ke Utusan: Kewartawanan Melayu pada era 20an dan 30an] (dalam bahasa Inggeris). Malaysian Journalism Review.
- Ernest C.T. Chew; Edwin Lee (1991). "The Mass Media, 1819-1980" [Media Massa, 1819-1980]. A History of Singapore [Sejarah Singapura] (dalam bahasa Inggeris). Singapura: Oxford University Press.