Yap Ah Loy
Kapitan Cina Yap Ah Loy 葉亞來 | |
|---|---|
 | |
| Kapitan Cina Kuala Lumpur | |
| Dalam jawatan 1868–1885 | |
| Didahului oleh | Kapitan China Liu Ngim Kong |
| Digantikan oleh | Kapitan China Yap Ah Shak |
| Butiran peribadi | |
| Lahir | 14 Mac 1837 Huizhou, Guangdong, Dinasti Qing |
| Meninggal dunia | 15 April 1885 Kuala Lumpur, Selangor, British Malaya |
| Pasangan | Kok Kang Kweon (郭庚嬌) |
| Anak-anak | Yap Hon Chin Yap Ngit Thian[1] |
| Kediaman | Kuala Lumpur, Malaysia |
Yap Ah Loy (juga dikenali sebagai Yap Tet Loy dan Yap Mao Lan) (14 Mac 1837 - 15 April 1885) merupakan Kapitan Cina ketiga dan telah pesat memajukan Kuala Lumpur . Beliau telah memacu kota dari sebuah pusat perlombongan kepada ibu kota Malaysia. Sempena memperingati beliau, sebuah jalan diabadikan sebagai Jalan Yap Ah Loy di tengah-tengah kawasan Chinatown di Kuala Lumpur.
Kehidupan awal[sunting | sunting sumber]
Beliau dilahirkan di Wilayah Guangdong di selatan Negara China. Ibubapanya menetap di kampung Tan Shui di daerah Kwai Yap. Beliau juga merupakan keturunan Hakka. Yap Ah Loy meninggalkan China melalui Macau untuk ke Malaya pada 1854 pada umur 17 tahun dan mendapati Malaya sangat berbeza dari China. Malaya pada ketika itu dikenali sebagai negara emas dan bijih timah. Beliau pada mulanya tinggal di Durian Tunggal dan kemudiannya menumpang di rumah pak ciknya di Kesang.
Pada mulanya, dia gagal menyara diri dan telah membuat keputusan untuk kembali ke China. Ketika kapalnya berlabuh di tengah perjalanan, kerana terdesak kerana tak ingin kembali dengan tangan kosong, dia telah mencuba nasib di meja judi. nasib tak menyebelahinya dan dia kehilangan semua duit yang dia ada. kerana terlalu malu untuk balik setelah gagal, dia mengambil keputusan untuk mencuba lagi sekali lalu beliau pun ke Lukut.
Di Lukut, Yap Ah Loy berkerja sebagai tukang masak dan kemudiannya penternak babi. Kemudiannya dia berpindah ke Sungai Ujong. Dia bernasib baik dapat tinggal dengan Liu Ngim Kong, ketua panglima atau orang kanan kepada Kapitan Shin. 1860, berlakunya perang Sungai Ujong dimana Kapitan Shin telah terbunuh. Yap Ah Loy sendiri hampir mati akibat perang itu. Kapitan Yap Ah Shak kemudiannya memberi kata putus untuk melantik Yap Ah Loy sebagai kapitan Sungai Ujong.
Dalam enam atau tujuh tahun, Yap Ah Loy bertukar menjadi seorang yang tegas dan lebih arif dalam perniagaan. Dia ketika itu sangat berbeza dari dirinya ketika mula tiba di Malaya. Yap Ah Loy pergi ke Kuala Lumpur atas permintaan Liu Ngim Kong yang ketika itu telah menjadi orang kanan Kapitan Hiu Siew. Liu Ngim Kong dan Yap Ah Loy sangat rapat. Apabila Liu Ngim Kong menjadi kapitan kedua Kuala Lumpur, dia memilih Ah Loy untuk menjadi pemangkunya.
Peranannya dalam pembangunan Kuala Lumpur[sunting | sunting sumber]
Pada tahun 1881, kota Kuala Lumpur telah musnah menyeluruh akibat kejadian kebakaran, kerugian dianggar mencecahi $100,000. Kapitan Yap Ah Loy membeli hartanah di sekeping tanah desa pinggiran Kuala Lumpur yang kini dikenali Brickfields dan menyaran penghasilan batu-bata dijalankan serta merta untuk membina balik Kuala Lumpur dengan batu-bata dan ubin untuk menggantikan rumah atap daun yang telah musnah kebakaran.[2] Secara tidak langsung, Brickfields telah diasaskan Kapitan. Beliau juga meminjam wang dan memberitahu Residen Selangor Sir Frank Swettenham tentang hasratnya membelanja sebanyak $20,000 untuk pembinaan jalan raya serentak yang kini merupakan arteri utama kota KL. Antaranya, Jalan Ampang, Jalan Pudu, Jalan Petaling. Selepas itu, Kuala Lumpur telah dinamakan ibukota negeri Selangor, dan seterusnya ibu kota Negeri-negeri Melayu Bersekutu.[3][4][5]
Di samping itu, perkilangan ubi kayu dibangunkan di Jalan Petaling. Sultan Selangor Sultan Abdul Samad mempunyai kepentingan dalam projek tersebut. Kapitan telah menegakkan keadilan batasan dengan mengekalkan undang-undang dan ketenteraman melalui bantuan geng Hai San dan polis tempatan. Kapitan Yap Ah Loy telah membina sekolah pertama di Kuala Lumpur. Beliau juga antara pengasas utama sekolah elit Victoria Institution di Jalan Shaw, Kuala Lumpur..[6][7]
Kematian[sunting | sunting sumber]
Pada akhir 1884, Yap Ah Loy jatuh sakit menghidap bronkitis dan abses paru-paru kiri. Pada bulan Mac 1885, dia membuat pemulihan sedikit sebelum dia meninggal dunia pada 15 April 1885 pada usia 47 tahun. Doktor memeriksa badan Yap dan kemudian mengesahkan bahawa kematiannya sama ada disebabkan oleh kegagalan jantung atau keracunan oleh asap arang batu bara. Doktor juga melihat kecerahan matanya yang luar biasa.[8] Beliau dikebumikan di Tanah Perkuburan Kwong Tong yang besar di Kuala Lumpur..
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ Philp Rodrigues (1980-10-15). "Woman: I'm Daughter of Yap Ah Loy" (PDF). The Star. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2015-12-06. Dicapai pada 2015-12-03. Unknown parameter
|deadurl=ignored (bantuan) () - ^ "Old-World Charm". Virtual Malaysia Magazine. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 August 2007. Dicapai pada 2007-12-18.
- ^ Richard Baxstrom (14 July 2008). Houses in Motion: The Experience of Place and the Problem of Belief in Urban Malaysia. Stanford University Press. m/s. 29–30. ASIN B00CRXZGUC.
- ^ "Sejarah Malaysia". Sejarah Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2002-09-02. Dicapai pada 2007-12-15. Unknown parameter
|deadurl=ignored (bantuan) - ^ "Kuala Lumpur". Encyclopædia Britannica. Dicapai pada 2007-12-06.
- ^ "The Federated Malay States (1896)". Nation History. National Library of Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 January 2004. Dicapai pada 2007-12-06.
- ^ J.M. Gullick (1983). "Chapter 5: Yap Ah Loy's Kuala Lumpur (1873-1880)". The Story of Kuala Lumpur, 1857-1939. Eastern Universities Press (M). m/s. 24–29. ISBN 978-9679080285.
- ^ J.M. Gullick (1983). The Story of Kuala Lumpur, 1857-1939. Eastern Universities Press (M). m/s. 46–47. ISBN 978-9679080285.
Pautan luar[sunting | sunting sumber]
- The History of Yap Ah Loy
- Yap Ah Loy, Sejarah Malaysia
- "The Beginning". Diarkibkan daripada yang asal pada 23 October 2007. The Introduction of Kuala Lumpur Urban History
| Pejabat-pejabat kerajaan | ||
|---|---|---|
| Didahului oleh Kapitan Liu Ngim Kong |
Kapitan Cina Kuala Lumpur 1868–1885 |
Diikuti oleh: Kapitan Yap Ah Shak |
| Umum | |
|---|---|
| Perpustakaan negara | |
| Lain-lain | |
