Pergi ke kandungan

Artaxerxes III

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Artaxerxes III
𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂
Ukiran batu raja, menghadap kanan
Ukiran Batu Artaxerxes III di Persepolis
Raja segala Raja Empayar Hakhamaniyah
Pemerintahan359/8–338 SM
Didahului olehArtaxerxes II
Diikuti olehArses
Firaun Mesir
Pemerintahan340/39–338 SM
Didahului olehNectanebo II
Diikuti olehArses
KeputeraanOchus
KemangkatanOgos/September 338 SM[1]
PemakamanPersepolis
Anakanda
WangsaHakhamaniyah
AyahandaArtaxerxes II
BondaStateira
AgamaMajusi

Ochus (Yunani Purba: Ὦχος; Jawi: ‏اوخوس‎‎), dikenali dengan nama dinastinya Artaxerxes III (Parsi Kuno: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂𐎠 Artaxšaçāʰ; Yunani Purba: Ἀρταξέρξης; Jawi: ‏ارتازرکسيس‎‎), merupakan Raja segala Raja Empayar Hakhamaniyah dari 359/58 hingga 338 SM. Baginda ialah anak dan pewaris Artaxerxes II dan ibunya ialah Stateira.

Sebelum menaiki takhta, Artaxerxes merupakan seorang satrap dan komander tentera ayahnya. Artaxerxes naik takhta selepas seorang saudaranya dihukum bunuh, seorang lagi membunuh diri, yang terakhir dibunuh dan ayahnya, Artaxerxes II mangkat. Tidak lama selepas menjadi raja, Artaxerxes membunuh seluruh keluarga diraja untuk mengukuhkan kedudukannya sebagai raja. Baginda memulakan dua kempen utama melawan Mesir. Kempen pertama gagal, dan diikuti oleh pemberontakan di seluruh bahagian barat empayarnya. Semasa pencerobohan kedua, Artaxerxes akhirnya mengalahkan Nectanebo II, Firaun Mesir, membawa negeri itu kembali di bawah kuasa Parsi selepas enam dekad.

Pada tahun-tahun terakhir Artaxerxes, kuasa Philip II dari Makedonia semakin meningkat di Yunani, yang mana dia cuba meyakinkan orang Yunani untuk memberontak menentang Empayar Hakhamaniyah. Kegiatannya ditentang oleh Artaxerxes, dan dengan sokongannya, kota Perinthus menentang pengepungan Makedonia.

Terdapat bukti untuk polisi pembinaan baharu di Persepolis pada akhir hayatnya, yang mana Artaxerxes mendirikan istana baru dan membina makamnya sendiri, serta memulakan projek jangka panjang seperti Pintu Gerbang Tidak Selesai.

Etimologi

[sunting | sunting sumber]

Artaxerxes ialah bentuk Latin bagi Yunani Artaxerxes (Αρταξέρξης), yang berasal daripada Parsi Kuno Artaxšaçā ("yang memerintah melalui kebenaran").[2] Ia dikenali dalam bahasa lain sebagai; Elam Ir-tak-ik-ša-iš-ša, Ir-da-ik-ša-iš-ša; Akkadia Ar-ta-ʾ-ḫa-šá-is-su; Parsi Pertengahan Ardaxšēr dan Parsi Baru Ardašīr.[3][4] Nama peribadinya ialah Ochus (Yunani: Ὦχος Ôchos; Babylon: 𒌑𒈠𒋢 Ú-ma-kuš).[5]

Latar belakang

[sunting | sunting sumber]

Ochus ialah anak sah Artaxerxes II dan isterinya Stateira.[5] Baginda mempunyai dua abang kandung, Ariaspes dan Darius (yang sulung).[6] Baginda juga mempunyai ramai abang tidak sah taraf yang dilahirkan oleh ibu gundik, yang menurut penulis Rom abad ke-2 Masihi Justin berjumlah 115 orang.[7] Daripada semua anak lelaki, Darius telah dilantik sebagai pewaris empayar, dengan itu menerima keistimewaan diraja untuk memakai tiara tegak. Walau bagaimanapun, pemerintahan lama Artaxerxes II tidak dapat diatasi Artaxerxes III, yang sudah berusia lebih 50 tahun. Dipengaruhi oleh bekas satrap Tiribazus, baginda mula merancang menentang ayahnya untuk mempercepatkan pewarisannya.[8][9] Darius menjangkakan bahawa dia akan menerima sokongan daripada ramai pegawai istana, termasuk lima puluh abang tidak sahnya menurut Justin.[9] Seorang sida-sida menemui konspirasi itu, dan akibatnya Darius dipanggil ke istana dan dihukum bunuh, "bersama-sama dengan isteri dan anak-anak semua konspirator" (Justin).[9] Hak pewarisan kemudian beralih kepada Ariaspes. Walau bagaimanapun, Ochus, dengan sokongan beberapa sida-sida,[a] mencipta satu siri tipu helah dan tuduhan untuk membuat abang sahnya Ariaspes menjadi gila dan bunuh diri.[9] Artaxerxes II, yang tidak menyukai Ochus, melantik anak kesayangannya yang tidak sah Arsames sebagai putera mahkota baru. Walau bagaimanapun, dia tidak lama kemudian dibunuh oleh Arpates atas hasutan Ochus.[9][8][11] Ochus kemudian akhirnya dilantik sebagai putera mahkota, dengan Artaxerxes mangkat tidak lama selepas itu.[8][11]

Keluarga

[sunting | sunting sumber]

Artaxerxes III ialah anak Artaxerxes II dan Statira. Artaxerxes II mempunyai lebih daripada 115 anak lelaki oleh banyak isteri, kebanyakannya tidak sah. Beberapa saudara Ochus yang lebih penting ialah Rodogune, Apama, Sisygambis, Ocha, Darius dan Ariaspes, kebanyakannya dibunuh tidak lama selepas kenaikannya.[12]

Anak-anaknya ialah:

Dengan Atossa:[13]

Dengan isteri tidak diketahui:

Baginda juga berkahwin dengan:

Nota

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Menurut penulis Yunani klasik Plutarch, Artaxerxes III juga disokong oleh adik tirinya dan kekasih Atossa, yang didakwa pada masa yang sama merupakan isteri Artaxerxes II. Joan. M Bigwood menyifatkan laporan itu sebagai "fiksyen" dan menolaknya sebagai "kisah rekaan untuk menggambarkan kesalahan seorang pemerintah yang dipercayai oleh sumber Yunani dan Rom sebagai salah seorang raja Parsi yang paling jahat, dan kesalahan kekasihnya Atossa yang sama tidak menarik."[10]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Depuydt 2010, m/s. 197.
  2. ^ Schmitt 1986b, m/s. 654–655.
  3. ^ Frye 1983, m/s. 178.
  4. ^ Wiesehöfer 1986, m/s. 371–376.
  5. ^ a b Schmitt 1986a, m/s. 658–659.
  6. ^ Briant 2002, m/s. 680–681.
  7. ^ Briant 2002, m/s. 680.
  8. ^ a b c Dandamaev 1989, m/s. 306.
  9. ^ a b c d e Briant 2002, m/s. 681.
  10. ^ Bigwood 2009, m/s. 326–328.
  11. ^ a b Waters 2014, m/s. 193.
  12. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama conspiracy
  13. ^ LeCoq 1986, m/s. 548.
  14. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Ochus2
  15. ^ a b Brosius, Maria (1996). Wanita dalam Parsi Kuno, 559–331 SM. Oxford University Press. m/s. 67. ISBN 0-19-815255-8.
  16. ^ Curtius Rufus 3.13.13
  17. ^ "Artaxerxes III". Encyclopaedia Iranica. Dicapai pada 14 Julai 2019.

Bibliografi

[sunting | sunting sumber]

Karya kuno

[sunting | sunting sumber]

Karya moden

[sunting | sunting sumber]
Artaxerxes III
Tarikh kemangkatan: 338 SM
Didahului oleh
Artaxerxes II 		Raja segala Raja Parsi
358–338 SM 		Diikuti oleh:
Artaxerxes IV Arses
Didahului oleh
Nectanebo II 		Firaun Mesir
340–338 SM
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Artaxerxes_III&oldid=6510178"