Bahasa-bahasa Hmong-Mien

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Hmong–Mien
Miao–Yao
Yangtze
Taburan
geografi:		China, Asia Tenggara
Klasifikasi bahasa:Salah satu keluarga-keluarga bahasa utama dunia
Bahasa-proto:Proto-Hmong–Mien
Pembahagian:
ISO 639-5:hmx
Glottolog:hmon1336[1]
{{{mapalt}}}
Taburan bahasa-bahasa Hmong-Mien

Bahasa-bahasa Hmong–Mien (juga dikenali sebagai Miao–Yao dan jarang-jarang sebagai Yangtze)[2] ialah keluarga bahasa bernada di selatan China dan utara Asia Tenggara. Ia dituturkan di kawasan pergunungan di selatan China, termasuk wilayah Guizhou, Hunan, Yunnan, Sichuan, Guangxi dan Hubei; penutur bahasa ini kebanyakannya ialah "orang bukit", berbeza dengan orang Cina Han berjiran yang telah menetap di lembah sungai yang lebih subur.

Perhubungan[sunting | sunting sumber]

  Hmong / Miao (merah)
  Mien / Yao (hijau)

Kumpulan Hmong (Miao) dan Mien (Yao) berkait rapat, tetapi jelas berbeza. Perbezaan terbesar adalah disebabkan oleh perkembangan yang berbeza dalam sistem fonologi mereka. Kumpulan bahasa Hmong nampaknya telah mengekalkan set besar konsonan awal yang dipaparkan dalam bahasa protonya, tetapi sangat mengurangkan perbezaan dalam suku kata akhir, khususnya kehilangan semua luncuran dan koda hentian. Rumpun Mien, sebaliknya, sebahagian besarnya mengekalkan suku kata akhir tetapi mengurangkan bilangan konsonan awal.

Klasifikasi linguistik awal meletakkan Hmong–Mien dalam keluarga Sino-Tibet, di mana mereka kekal dalam banyak klasifikasi Cina. Persetujuan semasa di kalangan ahli bahasa Barat ialah mereka membentuk keluarga mereka sendiri, dengan persamaan leksikal dan tipologi antara Hmong–Mien dan Cina dikaitkan dengan pengaruh saling hubung.[3]

Paul K. Benedict, seorang sarjana Amerika, memperluaskan teori Austrik untuk memasukkan juga Hmong–Mien. Walau bagaimanapun, hipotesis tidak pernah menerima banyak penerimaan bagi rumpun ini.[4] Kosaka (2002) pula berhujah khusus untuk mengusulkan keluarga Miao–Dai.[5]

Taburan[sunting | sunting sumber]

Tempat asal yang paling mungkin bagi bahasa Hmong–Mien adalah di China Selatan, antara sungai Yangtze dan Mekong, tetapi penutur bahasa ini mungkin telah berhijrah dari China Tengah, sama ada sebagai sebahagian daripada pengembangan Cina Han atau akibat pengusiran dari tanah air asal oleh Han.[6] Penghijrahan penutur dari China Selatan ke Asia Tenggara berlaku pada abad ke-17 (1600–1700). Bukti DNA purba menunjukkan bahawa nenek moyang penutur bahasa Hmong–Mien ialah populasi yang berbeza secara genetik daripada populasi sumber bahasa Tai–Kadai dan Austronesia di lokasi di Sungai Yangtze.[7] Bukti filogeni Y-DNA terkini menyokong cadangan bahawa orang yang bercakap bahasa Hmong–Mien adalah keturunan daripada populasi yang jauh berkaitan dengan mereka yang kini bercakap bahasa Mon-Khmer.[8]

Tarikh Proto-Hmong–Mien telah dianggarkan kira-kira 2500 BP (500 SM) oleh Sagart, Blench, dan Sanchez-Mazas, menggunakan kaedah tradisional yang menggunakan banyak baris bukti, dan kira-kira 4243 BP (2250 SM) oleh program penyamaan automatik (ASJP), algoritma percubaan untuk penjanaan automatik filogeni berasaskan fonologi.[9]

Nama[sunting | sunting sumber]

Nama Mandarin untuk bahasa ini ialah Miáo dan Yáo.

Dalam bahasa Vietnam, nama Hmong ialah H'Mông, dan nama untuk Mien ialah Dao (iaitu, Yao), walaupun Miền juga digunakan.

Meo, Hmu, Mong, Hmao dan Hmong ialah nama tempatan untuk Miao, tetapi memandangkan kebanyakan pelarian Laos di Amerika Syarikat memanggil diri mereka Hmong/Mong, nama ini telah menjadi lebih dikenali dalam bahasa Inggeris berbanding yang lain dalam beberapa dekad kebelakangan ini. Walau bagaimanapun, kecuali bagi sesetengah sarjana yang lebih suka perkataan itu, istilah 'Hmong/Mong' hanya digunakan dalam komuniti penutur bahasa Hmong/Miao tertentu di China, di mana majoriti penutur Miao tinggal. Dalam bahasa Mandarin, walaupun pada hakikatnya ia pernah menjadi istilah hinaan, perkataan Miao (Bahasa Cina: 苗; nada berbeza mengikut dialek Sinitik) kini biasa digunakan oleh ahli semua bangsa untuk merujuk kepada bahasa dan kumpulan etnolinguistik.[10]

Nama Yao Mandarin, sebaliknya, adalah bagi kewarganegaraan Yao, kumpulan berbilang budaya dan bukannya etnolinguistik. Ia termasuk orang yang bercakap bahasa Mien, Kra–Dai, Yi, dan Miao, yang terakhir dipanggil Bùnǔ dan bukannya Miáo apabila dituturkan oleh Yao. Atas sebab ini, etnonim Mien mungkin lebih disukai kerana kurang samar.

Ciri-ciri[sunting | sunting sumber]

Seperti kebanyakan bahasa di selatan China, kumpulan Hmong–Mien cenderung ekasuku saka dan analitikal secara sintaksis. Mereka memiliki beberapa bahasa yang paling banyak nada di dunia: Hmong Longmo dan Zongdi mempunyai sebanyak 12 nada yang berbeza.[11] Mereka terkenal dari segi fonologi kerana wujudnya sonoran tak bersuara dan konsonan uvular; sebaliknya fonologi mereka agak tipikal di rantau ini.

Urutan perkataannya ialah SVO (subjek-kerja-objek), tetapi tidak bercabang kanan tegar seperti bahasa Tai–Kadai atau kebanyakan bahasa Mon–Khmer, kerana ia mempunyai genitif dan angka sebelum kata nama seperti bahasa Cina. Rumpun ini sangat lemah dalam kesendian: pembinaan kata kerja bersiri menggantikan kebanyakan fungsi pendiskripsi dalam bahasa seperti bahasa Inggeris. Sebagai contoh, pembinaan yang diterjemahkan sebagai "berhampiran" akan digunakan di mana dalam bahasa Melayu, kata depan seperti "dalam" atau "di" akan digunakan.[12]

Selain tonaliti dan kekurangan imbuhan, satu lagi ciri yang menarik ialah banyaknya penjodoh bilangan dan penggunaannya, di mana bahasa lain menggunakan rencana pasti atau demonstratif untuk mengubah suai kata nama.

Bahasa campuran[sunting | sunting sumber]

Pelbagai bahasa Sinitik tak dikelaskan dituturkan oleh etnik Miao dan Yao . Bahasa-bahasa ini telah dicadangkan dengan pelbagai usul, seperti mempunyai substrata Hmong-Mien atau sebagai bahasa campuran, termasuk bahasa seperti Shehua, Laba, Lingling, Maojia, Yao Badong, pelbagai bahasa Yao Tanah Rendah termasuk Yeheni, Shaozhou Tuhua, dan pelbagai dialek Pinghua. Sanqiao dan mungkin juga Miao Baishi, kedua-duanya dituturkan di Guizhou, ialah bahasa campuran asal Hmong dan Kam-Sui.

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, penyunting (2017). "Hmong–Mien". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. ^ van Driem, George. 2018. "The East Asian linguistic phylum: A reconstruction based on language and genes Diarkibkan 2021-01-10 di Wayback Machine", Journal of the Asiatic Society, LX (4): 1-38.
  3. ^ Handel, Zev (2008). "What is Sino-Tibetan? Snapshot of a Field and a Language Family in Flux: Sino-Tibetan: a Snapshot". Language and Linguistics Compass (dalam bahasa Inggeris). 2 (3): 422–441. doi:10.1111/j.1749-818X.2008.00061.x.
  4. ^ "On the Thai evidence for Austro-Tai" (PDF), in Selected Papers on Comparative Tai Studies, ed. R.J. Bickner et al., pp. 117–164. Center for South and Southeast Asian studies, the University of Michigan.
  5. ^ Kosaka, Ryuichi. 2002. "On the affiliation of Miao-Yao and Kadai: Can we posit the Miao-Dai family." Mon-Khmer Studies 32:71-100.
  6. ^ Blench, Roger. 2004. Stratification in the peopling of China: how far does the linguistic evidence match genetics and archaeology? Paper for the Symposium "Human migrations in continental East Asia and Taiwan: genetic, linguistic and archaeological evidence". Geneva June 10–13, 2004. Université de Genève.
  7. ^ Li, Hui; Huang, Ying; Mustavich, Laura F.; Zhang, Fan; Tan, Jing-Ze; Wang, Ling-E; Qian, Ji; Gao, Meng-He; Jin, Li (2007). "Y chromosomes of prehistoric people along the Yangtze River". Human Genetics. 122 (3–4): 383–8. doi:10.1007/s00439-007-0407-2. PMID 17657509.
  8. ^ Cai, X; Qin, Z; Wen, B; Xu, S; Wang, Y; Lu, Y; Wei, L; Wang, C; Li, S (2011). "Human Migration through Bottlenecks from Southeast Asia into East Asia during Last Glacial Maximum Revealed by Y Chromosomes". PLOS ONE. 6 (8): e24282. Bibcode:2011PLoSO...624282C. doi:10.1371/journal.pone.0024282. PMC 3164178. PMID 21904623.
  9. ^ "Archived copy" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2013-11-27. Dicapai pada 2013-12-30.CS1 maint: archived copy as title (link)
  10. ^ Tapp, Nicholas. The Hmong of China: Context, Agency, and imaginary. Leiden: Brill, 2001.
  11. ^ Goddard, Cliff; The Languages of East and Southeast Asia: An Introduction; p. 36. ISBN 0-19-924860-5
  12. ^ Goddard, The Languages of East and Southeast Asia; p. 121

Bacaan lanjut[sunting | sunting sumber]

  • Chen Qiguang [陈其光] (2013). Miao and Yao language [苗瑶语文]. Beijing: Ethnic Publishing House [民族出版社]. ISBN 9787566003263 (CLDF Dataset on Zenodo doi:10.5281/zenodo.3537712)
  • Paul K. Benedict (1942). "Thai, Kadai and Indonesian: a new alignment in south east Asia." American Anthropologist 44.576-601.
  • Paul K. Benedict (1975). Austro-Thai language and culture, with a glossary of roots. New Haven: HRAF Press. ISBN 0-87536-323-7.
  • Enwall, J. (1995). Hmong writing systems in Vietnam: a case study of Vietnam's minority language policy. Stockholm, Sweden: Center for Pacific Asian Studies.
  • Enwall, J. (1994). A myth become reality: history and development of the Miao written language. Stockholm East Asian monographs, no. 5-6. [Stockholm?]: Institute of Oriental Languages, Stockholm University. ISBN 91-7153-269-2
  • Lombard, S. J., & Purnell, H. C. (1968). Yao-English dictionary.
  • Lyman, T. A. (1979). Grammar of Mong Njua (Green Miao): a descriptive linguistic study. [S.l.]: The author.
  • Lyman, T. A. (1974). Dictionary of Mong Njua: a Miao (Meo) language of Southeast Asia. Janua linguarum, 123. The Hague: Mouton.
  • Lyman, T. A. (1970). English/Meo pocket dictionary. Bangkok, Thailand: German Cultural Institute, Goethe-Institute.
  • Purnell, H. C. (1965). Phonology of a Yao dialect spoken in the province of Chiengrai, Thailand. Hartford studies in linguistics, no. 15.
  • Ratliff, Martha (2010). Hmong-Mien language history. Canberra, Australia: Pacific Linguistics. hdl:1885/146760. ISBN 978-0-85883-615-0.
  • Smalley, W. A., Vang, C. K., & Yang, G. Y. (1990). Mother of writing: the origin and development of a Hmong messianic script. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-76286-6
  • Smith, P. (1995). Mien–English everyday language dictionary = Mienh in-wuonh dimv nzangc sou. Visalia, CA: [s.n.].
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa-bahasa_Hmong-Mien&oldid=5792547"