Bahasa Melayu Kedah
| Bahasa Melayu Kedah بهاس ملايو قدح | |
|---|---|
| Chakap Kedāh/Pelet Kedāh/Pelet Utaghā | |
| Asli kepada |  Malaysia,  Thailand (selatan),  Myanmar (selatan) |
| Kawasan | Kedah, Perlis, Pulau Pinang, utara Perak (Malaysia), Trang dan Satun (Thailand) juga serta Tanintharyi/Tanah Sari (Myanmar) |
| Etnik | Melayu Kedah |
Penutur bahasa | 4,000,000 |
Austronesian
| |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-3 | meo |
Bahasa Melayu Kedah atau Pelat Utagha[1] merupakan sebuah bahasa Austronesia dan salah satu Varian Bahasa Melayu yang dituturkan oleh masyarakat Malaysia di Negeri Kedah, Pulau Pinang, utara Perak, dan Perlis. Bahasa Melayu Kedah juga dipertuturkan di Wilayah Selatan Thailand iaitu Satun.
Penduduk di Trang, Thailand juga menuturkan bahasa Melayu Kedah dengan pengaruh bahasa Thailand [2] Penutur dialek Melayu ini keseluruhannya dianggarkan lebih 4 juta (sekitar 3,1 juta penutur bahasa ibunda dan selebihnya digunakan sebagai bahasa kedua). Selain negari-negari tersebut, bahasa ini juga dituturkan di selatan Myanmar dan sebuah tempat di utara Sumatera. Masyarakat setempat merujuk kepada Bahasa Melayu Kedah ini sebagai loghat utara (dialek Utara-oleh Malaysia) dan pelat Kedah (dialek Kedah di Negeri Kedah).
Bahasa Melayu Dialek Kedah juga boleh dibahagikan kepada beberapa subdialek yang diterdiri daripada Kedah Persisiran (standard), Bahasa Kedah Pattani ataupun Kedah Hulu iaitu di Baling, Kedah Utara, Perlis-Langkawi, Pulau Pinang dan lain-lain (Luar Malaysia).
Kosa kata dialek Kedah
[sunting | sunting sumber]Contoh-contoh Bahasa Melayu Kedah:
| Kategori | Dialek Kedah | Bahasa Melayu Piawai | Nota Tambahan |
|---|---|---|---|
| Pronomina | Cek | Saya | Digunakan secara sopan. |
| Dépā | Mereka | Jamak | |
| Hang | Kamu, Engkau | Tidak formal | |
| Hangpā / Hampa | Kalian | Jamak bagi "Hang" | |
| Kami | Saya, Aku | Ganti diri pertama (umum di Kedah) | |
| Sépā | Kami | Terhad kepada sesetengah kawasan di Kedah | |
| Sapaan dan Frasa Harian | Jom | Ayuh, Mari | Digunakan secara meluas |
| Kot | Mungkin, Barangkali | Bentuk tidak rasmi | |
| Lā / Lāni | Sekarang | "Lāni" = waktu ini | |
| Pa Habaq | Apa Khabar | Sapaan harian | |
| Sat | Sekejap, Sebentar | Biasa dalam perbualan santai | |
| Tunggu sat | Tunggu sekejap | Frasa lengkap yang kerap digunakan | |
| Kata Kerja | Awat / Pasepā | Mengapa | "Pasepā" kurang digunakan |
| Buek / wat | Buat | Am digunakan | |
| Ghabat / Gaghaih | Memanjat | Biasanya pokok atau tebing | |
| Ketit | Gigit kecil | — | |
| Lempaq | Baling | Lazimnya dengan kuat | |
| Ligan | Kejar | — | |
| Mai | Datang, Mari | Diguna meluas | |
| Mengkalā | Bila, Apabila | Kurang digunakan kini | |
| Pi | Pergi | Sangat lazim | |
| Tobeng | Tembak | Konteks memburu atau bermain | |
| Tokak | Gigit | Gigitan lebih kuat | |
| Kata Adjektif dan Sifat | Belemuih | Comot, Kotor | Biasanya di muka, tangan, atau pakaian |
| Cemuih | Bosan | Muak atau jemu terhadap sesuatu | |
| Gatai | Gatal | Merujuk pada fizikal atau sifat | |
| Kalut | Gelabah, Panik | Tidak tersusun atau cemas | |
| Ketegaq | Degil, Keras kepala | Sikap tidak mahu mengalah | |
| Loq Laq | Tak senonoh | Kurang sopan, tidak beradab | |
| Gheti | Pandai, Faham | Contoh: “Hang reti ka?” | |
| Tegaq | Kukuh, Keras | Boleh merujuk kepada objek atau prinsip | |
| Kata Nama | Geghék | Basikal | Diguna juga oleh masyarakat bandar |
| Mertun | Tukul | Alat untuk mengetuk | |
| Tobaq | Tong besar | Bekas air atau simpanan besar |