Copa América
 | |
| Ditubuhkan | 1916 (Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan) 1975 (Copa América) |
|---|---|
| Kawasan | Amerika Selatan (CONMEBOL) |
| Jumlah pasukan | 12 |
| Juara semasa |  Argentina (Gelaran Ke-15) |
| Pasukan paling berjaya | Argentina Uruguay(Masing-masing 15 Gelaran) |
| Laman sesawang | Copa América |
 Copa América 2021 | |
.jpg)
Piala Amerika atau Copa América merupakan kejohanan utama bolasepak yang diikuti oleh negara-negara CONMEBOL iaitu Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay, Chile, Peru, Ecuador, Bolivia, Colombia dan Venezuela. Kejohanan ini umumnya diadakan setiap dua tahun sekali.
Format terkini kejohanan ini melibatkan 12 pasukan negara bertanding di dalam sesebuah negara tuan rumah yang dipilih mengikut abjad. Disebabkan CONMEBOL hanya mempunyai 10 buah negara di bawah naungannya, dua buah pasukan daripada naungan lain akan dijemput untuk memenuhkan kriteria 12 buah pasukan. Mexico (negara naungan CONCACAF) adalah pasukan jemputan pertama yang mengambil bahagian dalam kejohanan ini pada tahun 1993 dan telah menyertai kejohanan ini untuk setiap edisi (sehingga sekarang), dengan satu lagi pasukan tambahan yang diambil dari konfederasi yang sama, kecuali untuk 1999, Jepun, (negara dari konfederasi AFC) telah mengisi jadual 12 pasukan. Argentina merupakan negara pertama yang menganjur kejohanan ini (pada tahun 1916) dan juga penganjur terbanyak iaitu 9 kali.
Sejak edisi pertama, hanya 8 pasukan sahaja yang pernah menjuarainya, manakala Ecuador dan Venezuela tidak pernah menjadi juara. Pasukan Uruguay merupakan pasukan yang paling banyak memenangi kejohanan ini dengan 15 kali manakala juara bertahan, Chile, menjuarainya sebanyak 2 kali.
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Perlawanan pertama yang membabitkan pasukan rasmi di Amerika Selatan telah diadakan di Argentina pada tahun 1867 oleh beberapa orang pekerja buruh Britain. Pada awal abad ke-20, sukan bola sepak di Amerika Selatan menjadi sangat popular dan kejohanan pertama yang diadakan khusus untuk pasukan kebangsaan di Amerika Selatan diadakan pada tahun 1910, pada ketika itu Argentina mengadakan kejohanan ini bagi memperingati peristiwa Revolusi Mei. Dalam kejohanan ini, pasukan Chile dan Uruguay, namun begitu kejohanan ini tidak diiktiraf rasmi oleh CONMEBOL.
Pada tahun 1916, Argentina sekali lagi mengadakan kejohanan ini bagi menyambut ulangtahun ke-100 kemerdekaan mereka. Kejohanan kali ini disertai oleh pasukan Chile, Uruguay dan Brazil. Kejohanan pada tahun 1916 ini merupakan edisi pertama Copa América, di mana pasukan Uruguay merupakan johan pertama setelah seri dengan pasukan Argentina.
Pada tahun berikutnya, kejohanan ini diadakan di Uruguay, di mana pasukan Uruguay menewaskan pasukan Argentina dengan jaringan 1-0 untuk kejuaraaan kedua mereka. Pada tahun 1918, kejohanan ini tidak diadakan berikutan wabak flu yang merebak pada ketika itu. Namun begitu, pada tahun 1919, kejohanan ini diadakan kembali, bertempat di Brazil, pasukan Brazil berjaya menjadi johan untuk pertama kali dengan menewaskan pasukan Uruguay.
Pasukan Paraguay pertama kali menyertai kejohanan ini pada tahun 1921 selepas menyertai konfederasi CONMEBOL. Pada tahun itu, pasukan Argentina menang kejohanan buat pertama kali. Tahun-tahun berikutnya menyaksikan pasukan Uruguay mendominasi kejohanan ini. Namun begitu, kejohanan pada tahun 1929 menyaksikan pasukan Argentina sekali lagi memenangi kejohanan ini dengan menewaskan pasukan Uruguay. Pasukan Bolivia dan Peru masing-masing menyertai kejohanan ini buat pertama kali pada tahun 1926 dan 1927.
Format dan peraturan[sunting | sunting sumber]
Kejohanan ini pada awalnya dinamakan sebagai Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan dan nama ini digunakan semenjak tahun 1975. Di antara tahun 1975 dan 1983, kejohanan ini tidak diadakan di sebuah negara sebagai tuan rumah sebaliknya kesemua perlawanan diadakan di tempat sendiri dan tempat lawan.
Format kejohanan pada masa kini menyaksikan 12 buah pasukan kebangsaan bertanding dalam masa sebulan bertempat di negara yang dipilih oleh CONMEBOL. Ia mempunyai dua peringkat; peringkat kumpulan dan peringkat kalah mati. Dalam peringkat kumpulan, 12 buah pasukan akan dipecahkan kepada 3 kumpulan yang setiap satunya mengandungi 4 buah pasukan. 2 buah pasukan dan pasukan tuan rumah akan dibahagikan di dalam balang mengikut formula berdasarkan Kedudukan Dunia FIFA. Manakala pasukan-pasukan yang lain akan diletakkan di dalam balang yang sudah mengandungi pasukan tadi juga mengikut formula yang sama. Pasukan-pasukan di dalam balang ini akan dipilih secara rawak untuk mengisi slot 3 kumpulan[1].
Setiap pasukan di dalam kumpulan masing-masing akan melawan menggunakan format pusingan robin (bahasa Inggeris: Round-robin), di mana setiap pasukan akan bermain sebanyak 3 perlawanan menentang pasukan lain. Juara dan naib juara setiap kumpulan serta 2 buah pasukan di tangga ketiga terbaik akan mara ke peringkat kalah mati. Sistem mata digunakan untuk menentukan kedudukan pasukan di dalam kumpulan. Bermula tahun 1995, pasukan yang menang akan mendapat 3 mata, seri akan mendapat 1 mata manakala tiada mata bagi pasukan yang kalah, tidak seperti kejohanan pada tahun sebelum 1995, pasukan yang menang mendapat 2 mata.
Kedudukan setiap pasukan di dalam kumpulan akan ditentukan dengan menggunakan kriteria seperti berikut[1]:
- Jumlah mata terbanyak yang dikumpulkan sepanjang perlawanan peringkat kumpulan
- Perbezaan gol (Gol dijaringkan - gol bolos)
- Jumlah gol yang dijaringkan sepanjang perlawanan peringkat kumpulan
Jika terdapat 2 atau lebih pasukan yang mempunyai kriteria yang sama seperti yang dinyatakan di atas, kedudukan mereka akan ditentukan seperti berikut[1]:
- Jumlah mata terbanyak yang dikumpulkan oleh pasukan-pasukan yang terlibat.
- Perbezaan gol dalam perlawanan di antara pasukan-pasukan yang terlibat.
- Jumlah jaringan gol terbanyak dalam perlawanan peringkat kumpulan.
- Undian secara rawak oleh Jawatankuasa Penganjuran Kejohanan CONMEBOL
Lapan pasukan yang layak akan memasuki peringkat kalah mati di mana setiap pasukan akan menentang pasukan lain sebanyak sekali. Pemenang setiap perlawanan akan ditentukan menerusi jaringan gol, dan sepakan penalti akan diadakan jika perlawanan masih berkedudukan seri setelah tamat masa tambahan 120 minit. Peringkat kalah mati akan bermula dengan perlawanan suku akhir kemudiannya separuh akhir, perlawanan penentuan tempat ketiga (di antara pasukan yang kalah dalam peringkat separuh akhir), dan akhir sekali perlawanan akhir. Pasukan yang menang di perlawanan akhir akan menjuarai kejohanan ini.
Keputusan[sunting | sunting sumber]
Era Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan[sunting | sunting sumber]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Era Copa América[sunting | sunting sumber]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
- Petunjuk
- Pasukan jemputan dalam perkataan condong
Pasukan negara yang berjaya[sunting | sunting sumber]
| Pasukan | Juara | Naib Juara | Tempat Ketiga | Tempat Keempat |
|---|---|---|---|---|
| Argentina
|
15 (1921*, 1925*, 1927, 1929*, 1937*, 1941, 1945, 1946*, 1947, 1955, 1957, 1959 (Argentina)*, 1991, 1993, 2021) | 14 (1916*, 1917, 1920, 1923, 1924, 1926, 1935, 1942, 1959 (Ecuador), 1967, 2004, 2007, 2015, 2016) | 5 (1919, 1956, 1963, 1989, 2019) | 2 (1922, 1987*) |
| Uruguay
|
15 (1916, 1917*, 1920, 1923*, 1924*, 1926, 1935, 1942*, 1956*, 1959 (Ecuador) , 1967*, 1983, 1987, 1995*, 2011) | 6 (1919, 1927, 1939, 1941, 1989, 1999) | 9 (1921, 1922, 1929, 1937, 1947, 1953, 1957, 1975, 2004) | 5 (1945, 1946, 1955, 2001, 2007) |
 Brazil
|
9 (1919*, 1922*, 1949*, 1989*, 1997, 1999, 2004, 2007, 2019) | 12 (1921, 1925, 1937, 1945, 1946, 1953, 1957, 1959 (Argentina), 1983, 1991, 1995, 2021) | 7 (1916, 1917, 1920, 1942, 1959 (Ecuador), 1975, 1979) | 3 (1923, 1956, 1963) |
 Paraguay
|
2 (1953, 1979) | 6 (1922, 1929, 1947, 1949, 1963, 2011) | 7 (1923, 1924, 1925, 1939, 1946, 1959 (Argentina), 1983) | 7 (1921, 1926, 1937, 1942, 1967, 1989, 2015) |
 Chile
|
2 (2015*, 2016) | 4 (1955*, 1956, 1979, 1987) | 5 (1926*, 1941*, 1945*, 1967, 1991*) | 11 (1916, 1917, 1919, 1920*, 1924, 1935, 1939, 1947, 1953, 1999, 2019) |
 Peru
|
2 (1939*, 1975) | 1 (2019) | 8 (1927*, 1935*, 1949, 1955, 1979, 1983, 2011, 2015) | 6 (1929, 1941, 1957*, 1959 (Argentina), 1997, 2021) |
 Colombia
|
1 (2001*) | 1 (1975) | 5 (1987, 1993, 1995, 2016, 2021) | 2 (1991, 2004) |
 Bolivia
|
1 (1963*) | 1 (1997*) | 2 (1927, 1949) | |
 Mexico^
|
2 (1993, 2001) | 3 (1997, 1999, 2007) | ||
 Honduras^
|
1 (2001) | |||
 Ecuador
|
2 (1959 (Ecuador)*, 1993*) | |||
 Amerika Syarikat^
|
2 (1995, 2016) | |||
 Venezuela
|
1 (2011) |
- *=tuan rumah
- ^=undangan
- Terdapat hanya 2 edisi di mana sama ada Brazil mahupun Uruguay telah selesai dalam empat teratas (1993, 2015).
- Terdapat hanya 3 edisi di mana sama ada Argentina atau Brazil telah selesai dalam empat teratas (1939, 2001, 2011).
- Terdapat hanya 3 edisi di mana sama ada Argentina mahupun Uruguay selesai dalam empat teratas (1949, 1979, 1997).
- Tidak pernah ada satu edisi pun dimana ketiga-tiga negara Uruguay, Argentina, dan Brazil berjaya ke empat teratas.
- Semua kejohanan Copa América diadakan di Brazil dan Uruguay telah dimenangi oleh negara tuan rumah, manakala Argentina telah memenangi 6 Kejohanan Amerika Selatan sebagai tuan rumah dan Uruguay telah memenangi 3 daripada 15 Copa América mereka di Argentina (1916, 1987, 2011).[[:]]
Penampilan[sunting | sunting sumber]
| Penampilan | Negara |
|---|---|
| 44 | Uruguay
|
| 42 | Argentina
|
| 40 | Chile
|
| 38 | Paraguay
|
| 37 | Brazil
|
| 32 | Peru
|
| 29 | Ecuador
|
| 28 | Bolivia
|
| 23 | Colombia
|
| 19 | Venezuela
|
| 10 | Mexico
|
| 5 |  Costa Rica
|
| 4 | Amerika Syarikat
|
| 2 |  Jepun
|
| 2 |  Jamaica
|
| 1 | Honduras
|
| 1 |  Panama
|
| 1 |  Haiti
|
| 1 |  Qatar
|
Statistik[sunting | sunting sumber]
Dari Edisi pertama (Kejohanan Bola Sepak Amerika Selatan 1916) hingga termasuk Copa América 2019.
| Ked | Pasukan | Juara | Edisi | Mt | BP | M | S | K | JG | GB | PG | Pur/GP |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Argentina |
14 | 42 | 419 | 200 | 126 | 41 | 33 | 472 | 181 | +291 | 2.09 |
| 2 | Uruguay |
15 | 44 | 374 | 205 | 112 | 38 | 55 | 410 | 221 | +189 | 1.82 |
| 3 | Brazil |
9 | 37 | 359 | 189 | 107 | 38 | 44 | 429 | 203 | +226 | 1.89 |
| 4 | Paraguay |
2 | 37 | 235 | 177 | 64 | 43 | 70 | 264 | 303 | –39 | 1.32 |
| 5 | Chile |
2 | 40 | 234 | 188 | 67 | 33 | 88 | 291 | 316 | –25 | 1.24 |
| 6 | Peru |
2 | 33 | 213 | 159 | 58 | 39 | 62 | 228 | 251 | –23 | 1.34 |
| 7 | Colombia |
1 | 23 | 168 | 122 | 48 | 24 | 50 | 138 | 188 | –50 | 1.38 |
| 8 | Bolivia |
1 | 28 | 86 | 119 | 20 | 26 | 73 | 107 | 298 | –191 | 0.72 |
| 9 | Ecuador |
0 | 29 | 73 | 126 | 16 | 26 | 84 | 134 | 327 | –193 | 0.57 |
| 10 | Mexico |
0 | 10 | 70 | 48 | 19 | 13 | 16 | 66 | 62 | +4 | 1.46 |
| 11 | Venezuela |
0 | 19 | 41 | 79 | 8 | 17 | 45 | 49 | 177 | –128 | 0.51 |
| 12 | Costa Rica |
0 | 5 | 18 | 17 | 5 | 3 | 9 | 17 | 31 | –14 | 1.06 |
| 13 | Amerika Syarikat |
0 | 4 | 17 | 18 | 5 | 2 | 11 | 18 | 29 | –11 | 0.94 |
| 14 | Honduras |
0 | 1 | 10 | 6 | 3 | 1 | 2 | 7 | 5 | +2 | 1.67 |
| 15 | Panama |
0 | 1 | 3 | 3 | 1 | 0 | 2 | 4 | 10 | –6 | 1.00 |
| 16 | Jepun |
0 | 2 | 3 | 6 | 0 | 3 | 3 | 6 | 15 | –9 | 0.50 |
| 17 | Qatar |
0 | 1 | 1 | 3 | 0 | 1 | 2 | 2 | 5 | –3 | 0.33 |
| 18 | Jamaica |
0 | 2 | 0 | 6 | 0 | 0 | 6 | 0 | 9 | –9 | 0.00 |
| 19 | Haiti |
0 | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 1 | 12 | –11 | 0.00 |
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ a b c Stewart Coggin. "Copa America Format". About.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-02-18. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in:
|accessdate=(bantuan) - ^ a b Luis Mira. "Chile set to host 2015 Copa America". Goal.com. Dicapai pada 02 Februari 2014. Check date values in:
|accessdate=(bantuan)
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan: Copa América. |
Pautan luar[sunting | sunting sumber]
Bola sepak antarabangsa | ||
|---|---|---|
| Asia |  | |
| Afrika | ||
| Amerika Utara, Amerika Tengah dan Caribbean | ||
| Amerika Selatan | ||
| Oceania | ||
| Eropah | ||
| Bukan FIFA | ||
| Permainan | ||
Lihat juga Bola sepak antarabangsa wanita. | ||