Dadu

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Pelbagai jenis dadu
Empat dadu tradisional menunjukkan kesemua enam sisi yang berbeza.
Dadu dengan saiz yang berbeza dibaling dalam gerakan perlahan.

Dadu (Jawi: ‏دادو‎‎ pinjaman Portugis: dado)[1] ialah objek kecil yang boleh dibaling dengan sisi bertanda yang boleh duduk rata dalam berbilang kedudukan. Ia digunakan untuk menjana nombor rawak, lazimnya sebagai sebahagian daripada permainan atas meja, termasuk permainan dadu, permainan berpapan, permainan main peranan dan permainan adu nasib.

Mata dadu tradisional ialah kubus dengan setiap enam sisinya ditandakan dengan bilangan titik (pip) yang berbeza daripada satu hingga enam. Apabila dilempar, dadu berhenti menunjukkan integer rawak dari satu hingga enam pada permukaan atasnya, dengan setiap nilai berkemungkinan sama. Dadu juga mungkin mempunyai bentuk polihedral atau tidak sekata dan mungkin mempunyai sisi yang ditanda dengan angka atau simbol dan bukannya pip. Dadu yang dimuatkan direka bentuk untuk memihak kepada beberapa keputusan berbanding yang lain untuk menipu atau hiburan.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Imej komposit semua sisi dadu Rom 12mm (½"), ditemui di Leicestershire, England

Dadu telah digunakan sejak sebelum rekod sejarah, dan tidak pasti dari mana ia berasal. Adalah berteori bahawa dadu berkembang daripada amalan meramal dengan talus haiwan berkuku, yang secara bahasa dikenali sebagai tulang buku lima.[2] Permainan senet Mesir dimainkan dengan kayu lemparan dua belah yang rata yang menunjukkan bilangan petak yang boleh digerakkan oleh pemain, dan dengan itu berfungsi sebagai satu bentuk dadu. Senet dimainkan sebelum 3000 SM dan sehingga abad ke-2 Masihi.[3] Mungkin dadu tertua yang diketahui telah digali sebagai sebahagian daripada permainan seperti backgammon yang ditetapkan di Burnt City, tapak arkeologi di tenggara Iran, dianggarkan antara 2800 dan 2500 BC.[4][5] Dadu tulang dari Skara Brae, Scotland telah bertarikh 3100–2400 BC.[6] Penggalian dari kubur di Mohenjo-daro, sebuah penempatan tamadun Lembah Indus, menggali dadu terracotta bertarikh 2500–1900 BC.[7]

Dadu tulang buku lima, diperbuat daripada steatite

Permainan yang melibatkan dadu disebut dalam senarai permainan Rigveda India kuno, Atharvaveda , Mahabharata dan Buddha.[8] Terdapat beberapa rujukan alkitabiah untuk "membuang undi" (Ibrani: יפילו גורל yappîlū ḡōrāl ), seperti dalam Mazmur 22, menunjukkan bahawa dadu (atau aktiviti yang berkaitan) adalah perkara biasa apabila mazmur itu digubah. Buku lima ialah permainan kemahiran yang dimainkan di Greece purba; bentuk terbitan mempunyai empat sisi tulang menerima nilai yang berbeza seperti dadu moden.[9]

Dadu 20 sisi serpentinit dari Mesir Ptolemaic[10]

Walaupun perjudian adalah haram, ramai orang Rom adalah penjudi yang gemar bermain dadu, yang dikenali sebagai aleam ludere ("bermain pada dadu"). Terdapat dua saiz dadu Rom. Tali adalah dadu besar yang ditulis dengan satu, tiga, empat, dan enam pada empat sisi. Tesserae ialah dadu yang lebih kecil dengan sisi bernombor dari satu hingga enam.[11] Dadu dua puluh sisi bertarikh kembali ke ke-2 abad Masihi[12] dan dari Mesir Ptolemaic seawal abad ke-2 SM.[10]

Koleksi dadu bersejarah dari pelbagai rantau di Asia

Domino dan bermain kad berasal dari China sebagai perkembangan daripada dadu.[13] Peralihan daripada dadu kepada bermain kad berlaku di China sekitar dinasti Tang (618–907 M), dan bertepatan dengan peralihan teknologi daripada gulungan manuskrip kepada buku blok bercetak.[14] Di Jepun, dadu digunakan untuk bermain permainan popular yang dipanggil sugoroku. Terdapat dua jenis sugoroku. Ban-sugoroku adalah serupa dengan backgammon dan bermula pada zaman Heian (794–1185), manakala e-sugoroku ialah permainan perlumbaan.[15]

Penggunaan[sunting | sunting sumber]

Dadu dilempar ke atas permukaan sama ada dari tangan atau dari bekas yang direka untuk ini (seperti cawan atau dulang). Wajah dadu yang paling atas ketika duduk rata memberikan nilai lontaran.

Hasil lemparan dadu ditentukan oleh cara ia dibaling, mengikut undang-undang mekanik klasik. Lemparan dadu dibuat secara rawak oleh ketidakpastian dalam faktor kecil seperti pergerakan kecil di tangan pelempar; Oleh itu, ia adalah bentuk kasar perkakasan penjana nombor rawak.

Satu permainan dadu kontemporari yang tipikal ialah craps, di mana dua dadu dibaling serentak dan taruhan dibuat pada jumlah nilai dua dadu. Dadu sering digunakan untuk memperkenalkan rawak ke dalam permainan papan, di mana ia sering digunakan untuk menentukan jarak di mana sekeping akan bergerak di sepanjang papan (seperti dalam backgammon dan Monopoly).

Pembinaan[sunting | sunting sumber]

Susunan[sunting | sunting sumber]

Kiraliti dadu. Muka boleh diletakkan mengikut lawan jam (atas) atau mengikut arah jam.

Dadu biasa ialah kiub kecil, selalunya 1.6 cm (0.63 in) merentasi,[16] yang sisinya dinomborkan dari satu hingga enam, biasanya dengan corak titik bulat yang dipanggil pip. (Walaupun penggunaan angka Arab kadang-kadang dilihat, dadu seperti itu kurang biasa.)

Sisi bertentangan mata dadu moden secara tradisinya menjumlahkan sehingga tujuh, memerlukan sisi 1, 2 dan 3 untuk berkongsi bucu.[17] Muka dadu boleh diletakkan mengikut arah jam atau lawan jam pada bucu ini. Jika sisi 1, 2, dan 3 berjalan melawan arah jam, dadu dipanggil "tangan kanan". Jika sisi tersebut mengikut arah jam, dadu dipanggil "tangan kiri". Dadu Barat biasanya menggunakan tangan kanan, dan dadu Cina biasanya tangan kiri.[18]

Aspek biasa yang menunjukkan susunan pip yang lebih padat bagi dadu gaya Asia (atas) berbanding dadu gaya Barat (bawah)

Pip pada dadu enam sisi standard disusun dalam corak tertentu seperti yang ditunjukkan. Dadu gaya Asia mempunyai corak yang serupa dengan yang Barat, tetapi pip lebih dekat ke tengah sisi; selain itu, pip bersaiz berbeza pada dadu gaya Asia, dan pip berwarna merah pada bahagian 1 dan 4. Empat merah mungkin berasal dari India.[18][19]

Pembuatan[sunting | sunting sumber]

Dadu Barat, Asia dan kasino

Dadu tidak ketepatan dihasilkan melalui proses pengacuan suntikan plastik, selalunya diperbuat daripada polimetil metakrilat (PMMA). Pip atau nombor pada die adalah sebahagian daripada acuan. Pigmen yang berbeza boleh ditambah pada dadu untuk menjadikannya legap atau lutsinar, atau berbilang pigmen boleh ditambah untuk menjadikan dadu berbintik-bintik atau guli.[20]

Pewarnaan untuk penomboran dicapai dengan menenggelamkan acuan sepenuhnya dalam cat, yang dibiarkan kering. Dadu kemudiannya digilap melalui proses penggolek gilap yang serupa dengan penggilap batu. Ejen pelelas mengikis semua cat kecuali lekukan penomboran. Pelelas yang lebih halus kemudian digunakan untuk menggilap acuan. Proses ini juga menghasilkan tepi yang lebih licin dan melengkung pada dadu.[21]

Dadu kasino ketepatan mungkin mempunyai kemasan yang digilap atau pasir, menjadikannya lutsinar atau lut sinar masing-masing. Dadu kasino digerudi pipnya, kemudian diisi siram dengan cat dengan ketumpatan yang sama seperti bahan yang digunakan untuk dadu, supaya pusat graviti dadu adalah sedekat mungkin dengan pusat geometri. Ini mengurangkan kebimbangan bahawa pip akan menyebabkan kecenderungan kecil.[22] Semua dadu tersebut dicop dengan nombor siri untuk mengelakkan potensi penipu daripada menggantikan dadu. Dadu backgammon ketepatan dibuat dengan cara yang sama; mereka cenderung untuk menjadi lebih kecil sedikit dan mempunyai bucu dan tepi bulat, untuk membolehkan pergerakan yang lebih baik di dalam cawan dadu dan menghentikan guling yang kuat daripada merosakkan permukaan permainan.

Perwakilan Unicode[sunting | sunting sumber]

⚀ ⚁ ⚂ ⚃ ⚄ ⚅

Menggunakan aksara Unicode, wajah boleh ditunjukkan dalam teks menggunakan julat U+2680 hingga U+2685 atau menggunakan perpuluhan ⚀ hingga ⚅.[23]

Dadu yang dimuatkan[sunting | sunting sumber]

Mata yang dimuatkan, ditimbang, curang atau bengkok ialah mata yang telah diusik supaya ia akan mendarat dengan sisi tertentu menghadap ke atas lebih kurang kerap daripada mata yang adil. Terdapat beberapa kaedah untuk membuat dadu yang dimuatkan, termasuk sisi bulat, sisi luar segi empat sama dan pemberat. Kasino dan dewan perjudian kerap menggunakan dadu selulosa asetat lutsinar kerana gangguan penipuan lebih mudah dikesan berbanding dengan dadu legap.[24]

Varian[sunting | sunting sumber]

Dadu polihedral[sunting | sunting sumber]

Satu set tipikal dadu main peranan dalam pelbagai warna. Ia terdiri daripada lima pepejal Platonik, bersama dengan dadu sepuluh sisi yang juga digunakan untuk menjana peratusan.

Pelbagai bentuk seperti dadu dua sisi atau empat sisi didokumenkan dalam penemuan arkeologi; contohnya, dari Mesir Purba dan Timur Tengah. Walaupun dadu enam sisi kubus menjadi jenis yang paling biasa di banyak bahagian dunia, bentuk lain sentiasa diketahui, seperti dadu 20 belah pada zaman Ptolemaic dan Rom.

Tradisi moden menggunakan set dadu polihedral bermula sekitar penghujung tahun 1960-an apabila dadu bukan kubus menjadi popular di kalangan pemain permainan perang, [25] dan sejak itu telah digunakan secara meluas dalam permainan main peranan dan permainan kad dagangan. Dadu menggunakan kedua-dua angka 6 dan 9, yang simetri secara timbal balik melalui putaran, biasanya membezakannya dengan titik atau garis bawah.

Variasi biasa[sunting | sunting sumber]

Dadu selalunya dijual dalam set, padanan dalam warna, enam bentuk berbeza. Lima daripada dadu itu berbentuk seperti pepejal Platonik, yang sisinya adalah poligon sekata . Selain daripada kubus, empat pepejal Platonik yang lain mempunyai 4, 8, 12, dan 20 sisi, membolehkan julat nombor tersebut dijana. Satu-satunya dadu bukan kubus biasa yang lain ialah dadu 10 sisi, dadu trapezohedron pentagonal, yang sisinya ialah sepuluh layang-layang, setiap satu dengan dua panjang tepi berbeza, tiga sudut berbeza dan dua jenis bucu yang berbeza. Set sebegitu kerap kali memasukkan dadu 10 belah kedua sama ada berwarna kontras atau dinomborkan dengan puluhan, membenarkan pasangan dadu 10 belah digabungkan untuk menghasilkan nombor antara 1 dan 100.

Menggunakan dadu ini dalam pelbagai cara, permainan boleh menghampiri pelbagai taburan kebarangkalian. Sebagai contoh, dadu 10 belah boleh dilempar secara berpasangan untuk menghasilkan taburan seragam peratusan rawak, dan menjumlahkan nilai berbilang dadu akan menghasilkan anggaran kepada taburan normal.[26]

Tidak seperti dadu biasa yang lain, dadu empat segi (tetrahedral) tidak mempunyai sisi yang menghadap ke atas apabila ia dalam keadaan diam di atas permukaan, jadi ia mesti dibaca dengan cara yang berbeza. Pada beberapa dadu empat segi, setiap sisi menampilkan berbilang nombor, dengan nombor yang sama dicetak berhampiran setiap bucu pada semua sisi. Dalam kes ini, nombor di sekeliling bucu yang menunjuk ke atas digunakan. Sebagai alternatif, nombor pada acuan tetrahedral boleh diletakkan di tengah-tengah tepi, dalam hal ini nombor di sekeliling tapak digunakan.

Biasanya, sisi pada dadu akan diletakkan jadi sisi bertentangan akan menambah sehingga satu lebih daripada bilangan sisi. (Ini tidak boleh dilakukan dengan dadu 4 sisi dan dadu dengan bilangan sisi ganjil.) Sesetengah dadu, seperti yang mempunyai 10 sisi, biasanya dinomborkan secara berurutan bermula dengan 0, dalam keadaan ini sisi yang bertentangan akan menambah satu kurang daripada bilangan sisi.

Beberapa dadu bermuka dua mempunyai susunan berbeza yang digunakan untuk tujuan menjejaki integer yang mengira ke bawah, seperti mata kesihatan. Dadu spindown ini disusun supaya integer bersebelahan muncul pada sisi bersebelahan, membolehkan pengguna mencari nombor bawah seterusnya dengan mudah. Ia biasanya digunakan dengan permainan kad koleksi.[27]

Muka/ Sisi Bentuk Nota
4 Tetrahedron Tetrahedron Setiap muka mempunyai tiga nombor, disusun supaya nombor tegak, diletakkan sama ada berhampiran bucu atau berhampiran tepi bertentangan, adalah sama pada ketiga-tiga muka yang boleh dilihat. Nombor tegak mewakili nilai gulungan. Die ini tidak berguling dengan baik dan oleh itu ia biasanya dilemparkan ke udara sebaliknya.
6 Kiub Kiub Dadu biasa. Jumlah nombor pada muka bertentangan ialah 7.
8 Oktahedron Oktahedron Setiap muka adalah segi tiga dan dadu menyerupai dua piramid segi empat sama yang dicantumkan pada tapak ke tapak. Biasanya, jumlah muka yang bertentangan ialah 9.
10 Pentagonal trapezohedron Pentagonal trapezohedron Setiap muka adalah layang- layang . Die mempunyai dua bucu tajam, di mana lima layang-layang bertemu, dan sepuluh bucu tumpul, di mana tiga layang-layang bertemu. Sepuluh muka biasanya mengandungi nombor dari sifar hingga sembilan, bukannya satu hingga sepuluh (sifar dibaca sebagai "sepuluh" dalam banyak aplikasi). Selalunya semua muka bernombor ganjil berkumpul di satu sudut tajam, dan muka genap di sudut yang lain. Jumlah nombor pada muka bertentangan biasanya 9 (jika bernombor 0–9) atau 11 (jika bernombor 1–10).
12 Dodekahedron Dodekahedron Setiap muka adalah pentagon biasa. Jumlah nombor pada muka bertentangan biasanya 13.
20 Ikosahedron Ikosahedron Muka ialah segi tiga sama sisi. Ikosahedra telah ditemui bertarikh pada zaman Rom/Ptolemaic, tetapi tidak diketahui sama ada ia digunakan sebagai dadu permainan. Dadu moden dengan 20 sisi kadangkala dinomborkan 0–9 dua kali sebagai alternatif kepada dadu 10 belah. Jumlah nombor pada muka bertentangan ialah 21 jika bernombor 1–20.

Variasi yang jarang berlaku[sunting | sunting sumber]

"Dadu adil seragam" ialah dadu yang semua muka mempunyai kebarangkalian hasil yang sama disebabkan oleh simetri dadu kerana ia adalah muka-transitif. Sebagai tambahan kepada pepejal Platonik, ini secara teorinya termasuk:

  • Pepejal Catalan, gandaan bagi 13 pepejal Archimedean : 12, 24, 30, 48, 60, 120 sisi
  • Trapezohedra, dwi set antiprisma tak terhingga, dengan muka layang-layang: sebarang nombor genap tidak boleh dibahagi dengan 4 (supaya muka menghadap ke atas), bermula dari 6
  • Bipiramid, dwi set prisma tak terhingga, dengan muka segi tiga: sebarang gandaan 4 (supaya muka menghadap ke atas), bermula dari 8
  • Disphenoid, set tetrahedra tak terhingga yang diperbuat daripada segi tiga tak sekata kongruen: 4 sisi. Ini adalah tetrahedron yang kurang simetri daripada tetrahedron Platonik, tetapi masih cukup simetri untuk menjadi muka-transitif. Begitu juga, piritohedra dan tetartoid kurang simetri tetapi masih dodekahedra transitif muka: 12 sisi.

Dua jenis polihedra yang lain secara teknikalnya tidak transitif muka, tetapi masih merupakan dadu adil kerana simetri:

Dadu panjang dan teetotum pada dasarnya boleh dibuat dengan sebarang bilangan muka, termasuk nombor ganjil.[28] Dadu panjang adalah berdasarkan set prisma tak terhingga . Semua muka segi empat tepat adalah saling muka transitif, jadi mereka berkemungkinan sama. Kedua-dua hujung prisma mungkin dibulatkan atau ditutup dengan piramid, direka bentuk supaya dadu tidak boleh diletakkan pada muka tersebut. Dadu panjang 4 sisi lebih mudah dilempar berbanding tetrahedra, dan digunakan dalam permainan papan tradisional dayakattai dan daldøs .

Muka/
sisi 		bentuk Imej Nota
1 Jalur Möbius atau sfera D1 dice.JPG Lazimnya dadu lawak, ini sama ada sfera dengan tanda 1 padanya atau berbentuk seperti jalur Möbius.
2 Silinder D02.JPG Satu sebalik syiling. Sesetengah syiling dengan 1 bertanda pada satu bahagian dan 2 di sebelah yang lain tersedia, tetapi kebanyakannya hanya menggunakan syiling biasa.
3 Prisma segi tiga dibulatkan D03 wood.jpg Dadu panjang bertujuan untuk dilempar memanjang. Apabila dadu dilempar, satu tepi (bukan sebelah) kelihatan menghadap ke atas. Pada kedua-dua belah setiap tepi nombor yang sama dicetak (dari 1 hingga 3). Nombor pada kedua-dua belah tepi yang menghadap ke atas dibaca sebagai hasil gulungan dadu.
4 Dadu panjang
4 sisi bertukup 		Daldøs die.jpg Dadu panjang bertujuan untuk dilempar memanjang. Ia tidak boleh berdiri tegak kerana hujungnya dihadkan.
5
Prisma segi tiga D05.jpg Prisma yang cukup nipis untuk mendarat sama ada pada "tepi" atau "muka". Apabila mendarat di tepi, hasilnya dipaparkan dengan digit (2–4) berhampiran dengan tepi atas prisma. Muka segi tiga dilabelkan dengan digit 1 dan 5.
Dadu panjang
5 sisi bertukup 		Game of Dignitaries long die Culin 1898 fig 136.png Lima muka dadu panjang untuk Permainan Orang Kenamaan Korea; takuk yang menunjukkan nilai dipotong ke tepi, kerana dalam bentuk ganjil dadu panjang ini tanah paling atas.
6 Dadu panjang
6 sisi bertukup 		Owzthat Dice Game.jpg Dua dadu panjang enam muka digunakan untuk mensimulasikan aktiviti menjaringkan larian dan mengambil wiket dalam permainan kriket. Pada asalnya dimainkan dengan pensel enam sisi berlabel, dan sering dirujuk sebagai kriket pensel.
7 Prisma pentagonal D07.jpg Sama dalam perlembagaan dengan die 5 belah. Dadu tujuh belah digunakan dalam varian tujuh pemain daripada backgammon. Dadu bermuka tujuh digambarkan pada abad ke-13 Libro de los juegos telah dicipta oleh Alfonso X untuk mempercepatkan permainan dalam varian catur.[29][30]
12 Dodecahedron rombik D12 rhombic dodecahedron.JPG Setiap muka ialah rombus.
Bipiramid heksagon Hexagonale bipiramide.png Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
14 Trapezohedron heptagonal 14面体ダイス.jpg Setiap muka ialah layang-layang.
16 Bipiramid oktagon D16 dice.JPG Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
18 Rombicuboctahedron dibulatkan D18 rhombicuboctahedron.JPG 18 muka ialah segi empat sama. 8 muka segi tiga dibulatkan dan tidak boleh duduk rata.
20 Bipiramid dekagon Decagonal bipyramid.png Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
24 Triakis octahedron D24 triakis octahedron dice.JPG Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
Tetrakis hexahedron D24 tetrakis hexahedron.JPG Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
Deltoidal icositetrahedron D24 deltoidal icositetrahedron.JPG Setiap muka adalah layang-layang.
Pseudo-deltoidal icositetrahedron D24 pseudo uniform polyhedrondice.jpg Setiap muka adalah layang-layang.
Pentagonal icositetrahedron D24 pentagonal icositetrahedron dice.JPG Setiap muka adalah pentagon yang tidak sekata.
Dodecagonal bipyramid Zwölfseitige Pyramide.png Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
30 triakontahedron rombus D30.jpg Setiap muka adalah rombus.
34 Heptadekagonal trapezohedron D34.jpg Setiap muka adalah layang-layang.
48 Disdyakis dodecahedron D48 dice.JPG Setiap muka ialah segi tiga skala.
50 Trapezohedron Icosikaipentagonal D50 trapezohedron dice.JPG Setiap muka adalah layang-layang.
60 Heksekontahedron deltoidal D60 60men-saikoro.JPG Setiap muka adalah layang-layang.
Pentakis dodecahedron D60 pentakis dodecahedron dice.JPG Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
Heksekontahedron pentagonal D60 pentagonal hexecontahedron dice.JPG Setiap muka adalah pentagon yang tidak sekata.
Triakis icosahedron D60 triakis icosahedron dice.JPG Setiap muka ialah segi tiga sama kaki.
100 Zocchihedron Zocchihedron2.jpg Sfera yang mengandungi sfera lain dengan 100 sisi diratakan ke dalamnya. Ia tidak berfungsi

tion sebagai pameran seragam kerana beberapa keputusan lebih berkemungkinan daripada yang lain.

120 Disdyakis triacontahedron D120.jpg Setiap muka ialah segi tiga skala.

Dadu bukan angka[sunting | sunting sumber]

Satu set dadu Fudge

Muka kebanyakan dadu dilabel menggunakan urutan nombor bulat, biasanya bermula pada satu, dinyatakan dengan sama ada pip atau digit. Walau bagaimanapun, terdapat beberapa aplikasi yang memerlukan hasil selain daripada nombor. Contohnya termasuk surat untuk Boggle, arahan untuk Warhammer Fantasy Battle, dadu Fudge, bermain simbol kad untuk dadu poker dan arahan untuk perbuatan seksual menggunakan dadu seks.

Dadu bernombor alternatif[sunting | sunting sumber]

Dadu mungkin mempunyai nombor yang tidak membentuk urutan pengiraan bermula pada satu. Satu variasi pada acuan standard dikenali sebagai dadu "purata".[31][32] Ini ialah dadu bermuka enam dengan sisi bernombor 2, 3, 3, 4, 4, 5, yang mempunyai min aritmetik yang sama dengan mata dadu piawai (3.5 untuk satu dadu, 7 untuk sepasang dadu), tetapi mempunyai mata yang lebih sempit. julat nilai yang mungkin (2 hingga 5 untuk satu, 4 hingga 10 untuk sepasang). Ia digunakan dalam beberapa permainan perang atas meja, yang memerlukan julat nombor yang lebih sempit.[32] Variasi bernombor lain termasuk dadu Sicherman dan dadu tak transitif.

Dadu sfera[sunting | sunting sumber]

Dadu sfera

Die boleh dibina dalam bentuk sfera, dengan penambahan rongga dalaman dalam bentuk dwi polyhedron daripada bentuk dadu yang dikehendaki dan berat dalaman. Berat akan mendap di salah satu titik rongga dalaman, menyebabkan ia mendap dengan salah satu nombor paling atas. Sebagai contoh, sfera dengan rongga oktahedral dan berat dalaman yang kecil akan mendap dengan salah satu daripada 6 titik rongga yang ditahan ke bawah oleh berat.

Aplikasi[sunting | sunting sumber]

Dadu main peranan biasa, menunjukkan pelbagai warna dan gaya. Perhatikan dadu 12 muka hijau berdakwat tangan yang lebih tua (menunjukkan 11), yang dihasilkan sebelum dadu pra-dakwat adalah perkara biasa. Ramai pemain mengumpul atau memperoleh sejumlah besar dadu bercampur dan tidak sepadan.
Orang Zaman Pertengahan Bermain, Muzium Seni Walters, Baltimore

Dadu polihedral biasanya digunakan dalam permainan main peranan. Permainan main peranan fantasi Dungeons & Dragons (D&D) sebahagian besarnya dikreditkan dengan mempopularkan dadu dalam permainan sedemikian. Sesetengah permainan hanya menggunakan satu jenis, seperti Exalted yang hanya menggunakan dadu sepuluh belah. Yang lain menggunakan pelbagai jenis untuk tujuan permainan yang berbeza, seperti D&D, yang menggunakan semua dadu polihedral biasa. Dadu biasanya digunakan untuk menentukan keputusan sesuatu peristiwa. Permainan biasanya menentukan keputusan sama ada sebagai jumlah pada satu atau lebih dadu di atas atau di bawah nombor tetap, atau bilangan guling tertentu di atas nombor tertentu pada satu atau lebih dadu. Disebabkan oleh keadaan atau kemahiran watak, guling awal mungkin mempunyai nombor yang ditambah atau ditolak daripada keputusan akhir, atau meminta pemain membaling dadu tambahan atau kurang. Untuk menjejaki gulung dengan mudah, tatatanda dadu kerap digunakan.

Banyak permainan papan menggunakan dadu untuk mengacak sejauh mana kepingan bergerak atau untuk menyelesaikan konflik. Biasanya, ini bermakna bahawa melancarkan nombor yang lebih tinggi adalah lebih baik. Sesetengah permainan, seperti Axis & Allies, telah menyongsangkan sistem ini dengan menjadikan nilai yang lebih rendah lebih kuat. Pada zaman moden,[bila?] beberapa pereka permainan dan permainan telah menggunakan dadu dengan cara yang berbeza dengan menjadikan setiap sisi dadu bernilai sama. Dalam Castles of Burgundy, pemain menghabiskan dadu mereka untuk mengambil tindakan berdasarkan nilai dadu. Dalam permainan ini, enam tidak lebih baik daripada satu, atau sebaliknya. Dalam Quarriors (dan keturunannya, Dicemasters), sisi dadu yang berbeza boleh menawarkan kebolehan yang sama sekali berbeza. Beberapa pihak sering memberikan sumber manakala yang lain memberikan pemain tindakan yang berguna.[33]

Dadu boleh digunakan untuk ramalan dan menggunakan dadu untuk tujuan sedemikian dipanggil cleromancy. Sepasang dadu biasa adalah biasa, walaupun bentuk polihedra lain boleh digunakan. Penganut Buddha Tibet kadangkala menggunakan kaedah ramalan ini. Kemungkinan besar Pythagoras menggunakan pepejal Platonik sebagai dadu. Mereka merujuk kepada dadu tersebut sebagai "dadu para dewa" dan mereka berusaha untuk memahami alam semesta melalui pemahaman geometri dalam polihedra.[34]

Dadu astrologi ialah set khusus tiga dadu 12 belah untuk ramalan; mati pertama mewakili planet, Matahari, Bulan, dan nod Bulan, mati kedua mewakili 12 tanda zodiak, dan yang ketiga mewakili 12 rumah. Dadu ikosahedron khusus menyediakan jawapan Magic 8-Ball, yang digunakan secara konvensional untuk memberikan jawapan kepada soalan ya-atau-tidak.

Dadu boleh digunakan untuk menjana nombor rawak untuk digunakan dalam kata laluan dan aplikasi kriptografi. Electronic Frontier Foundation menerangkan kaedah yang menggunakan dadu untuk menjana frasa laluan.[35] Diceware ialah kaedah yang disyorkan untuk menjana frasa laluan yang selamat tetapi tidak dapat dilupakan, dengan berulang kali melempar lima dadu dan memilih perkataan yang sepadan daripada senarai pra-jana.[36]

Notasi[sunting | sunting sumber]

Dalam banyak konteks permainan, terutamanya permainan main peranan atas meja, tatatanda trengkas yang mewakili lemparan dadu yang berbeza digunakan. "d" atau "D" digunakan untuk menunjukkan dadu dengan bilangan sisi tertentu; contohnya, d4 menandakan dadu bermuka empat. Jika beberapa dadu daripada jenis yang sama hendak dilempar, ini ditunjukkan dengan nombor pendahulu yang menyatakan bilangan dadu. Oleh itu, 6d8 bermakna pemain harus membaling enam dadu lapan sisi dan menambah hasil lemparan. Pengubah suai pada lemparan dadu juga boleh ditunjukkan seperti yang dikehendaki. Sebagai contoh, 3d6+4 mengarahkan pemain untuk membaling tiga dadu bermuka enam, mengira jumlahnya dan menambah empat padanya.

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Dalgado, Sebastião Rodolfo (1936). Portuguese Vocables in Asiatic Languages. Diterjemahkan oleh Xavier Soares, Anthony (ed. bahasa Inggeris). Baroda: Oriental Institute. m/s. 131.
  2. ^ Laird, Jay (2009). Encyclopedia of Play in Today's Society. SAGE Publications. m/s. 171–173. ISBN 978-1-4522-6610-7.
  3. ^ Finkel, Irving (2008). "Board Games". Beyond Babylon: Art, Trade, and Diplomacy in the Second Millennium B.C. Metropolitan Museum of Art. m/s. 151. ISBN 978-1-58839-295-4.
  4. ^ "8 Oldest Board Games in the World". Oldest.org (dalam bahasa Inggeris). 2017-11-29. Dicapai pada 2022-03-12.
  5. ^ NASER MOGHADASI, Abdorreza (September 2015). "The Burnt City and the Evolution of the Concept of "Probability" In the Human Brain". Iranian Journal of Public Health. 44 (9): 1306–1307. ISSN 2251-6085. PMC 4645795. PMID 26587512.
  6. ^ "National Museums of Scotland - Two bone dice". nms.scran.ac.uk. Dicapai pada 9 May 2020.
  7. ^ Possehl, Gregory. "Meluhha". In: J. Reade (ed.) The Indian Ocean in Antiquity. London: Kegan Paul Intl. 1996a, 133–208
  8. ^ 2.3, 4.38, 6.118, 7.52, 7.109
  9. ^ Good, Alexandra. "Knucklebones". Johns Hopkins Archaeological Museum. Dicapai pada 16 April 2015.
  10. ^ a b "Twenty-sided die (icosahedron) with faces inscribed with Greek letters". metmuseum.org. Dicapai pada 28 March 2015.
  11. ^ Matz, David (2002). Daily Life of the Ancient Romans. Greenwood Publishing Group. m/s. 94–95. ISBN 978-0-313-30326-5.
  12. ^ "christies.com". christies.com. Dicapai pada 18 June 2012.
  13. ^ Encyclopædia Britannica. (2019). Domino. In Britannica.com. Retrieved 23 June 2021 from https://www.britannica.com/topic/domino-game-piece
  14. ^ Ronan, Colin; Needham, Joseph (1986). The Shorter Science and Civilisation in China. Cambridge University Press. m/s. 55. ISBN 978-0-521-31560-9.
  15. ^ Salter, Rebecca (2006). "Board Games". Japanese Popular Prints: From Votive Slips to Playing Cards. University of Hawaii Press. m/s. 164. ISBN 978-0-8248-3083-0.
  16. ^ "Dice Sizes Explained". Dice Game Depot. 2018.
  17. ^ Cf. Greek Anthology Book 14, §8: "The Opposite Pairs of Numbers on a Die. The numbers on a die run so: six one, five two, three four."
  18. ^ a b "Standard Dice". Diarkibkan daripada yang asal pada 30 July 2013.
  19. ^ "Chinese Dice". Elliott Avedon Museum & Archive of Games. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 May 2008.
  20. ^ "7 Surprising Facts About How Dice Are Made (With Pictures)". gmdice.com. Dicapai pada 20 August 2019.
  21. ^ "How Dice Are Made". Awesome Dice.
  22. ^ "Casino Dice". www.dice-play.com. Dicapai pada 1 July 2018.
  23. ^ "Dice faces in block Miscellaneous Symbols" (PDF). The Unicode standard.
  24. ^ Horridge, Kevin (27 November 2017). "6 Ways Casinos Stop Dice Cheats". Casino.org. Dicapai pada 11 October 2019.
  25. ^ Peterson, Jon (July 2012). Playing at the World: A History of Simulating Wars, People and Fantastic Adventures, from Chess to Role-Playing Games. Unreason Press. m/s. 315–318. ISBN 978-0-615-64204-8.
  26. ^ Paret, Michelle; Martz, Eston (2009). "Tumbling Dice & Birthdays: Understanding the Central Limit Theorem" (PDF). Minitab. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 1 November 2013. Dicapai pada 29 September 2013.
  27. ^ Girdwood, Andrew (30 March 2019). "What's a spindown dice and are standard d20s any fairer?". Dicapai pada 9 July 2020.
  28. ^ Kybos, Alea. "Properties of Dice" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 28 May 2012. Dicapai pada 7 October 2012.
  29. ^ "games.rengeekcentral.com". games.rengeekcentral.com. Dicapai pada 18 Jun 2012.
  30. ^ "wwmat.mat.fc.ul.pt" (PDF). Dicapai pada 18 Jun 2012.
  31. ^ "Specialist D6". em4miniatures. Dicapai pada 18 August 2017.
  32. ^ a b "[TMP] 'What are Average Dice' Topic". The Miniatures Page (dalam bahasa Inggeris). 20 November 2009. Dicapai pada 18 August 2017.
  33. ^ "Making better use of dice in games". 2 October 2014.
  34. ^ Guthrie, Kenneth (1988). The Pythagorean sourcebook and library: an anthology of ancient writings which relate to Pythagoras and Pythagorean philosophy. Grand Rapids, MI: Phanes Press. ISBN 978-0-933999-50-3. OCLC 255212063.
  35. ^ "EFF Dice-Generated Passphrases". Electronic Frontier Foundation (dalam bahasa Inggeris). 12 May 2016. Dicapai pada 16 November 2018.
  36. ^ "EFF's New Wordlists for Random Passphrases". Electronic Frontier Foundation. 19 July 2016. Dicapai pada 4 December 2016.
  • Diaconis, Persi ; dan Keller, Joseph B.; "Fair Dice", The American Mathematical Monthly, 96(4):337–339, 1989 (Perbincangan tentang dadu yang adil "dengan simetri" dan "dengan kesinambungan".)
  • Iverson, GR; Longcour, WH; et al.; Bias and Runs in Dice Throwing and Recording: A Few Million Throws, Psychometrika, vol. 36, tidak. 1 Mac 1971
  • Knizia, Reiner, Permainan Dadu Diterangkan Dengan Betul, Elliot Right Way Books, 1999, ISBN 0-7160-2112-9

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

  • Weisstein, Eric W. "Dice". MathWorld. – analysis of dice probabilities, also featuring Uspenski's work on rolling multiple dice

 Rencana ini menggabungkan dan menterjemah teks dari penerbitan sekarang di domain awam: Chisholm, Hugh, penyunting (1911). "Dice". Encyclopædia Britannica (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-11). Cambridge University Press.Templat:Craps

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Dadu&oldid=5590822"