Glasgow

Glasgow

*Glaschu*code: gd is deprecated (Gaelik Scotland)
*Glesga*code: sco is deprecated (Scots)
Glasgow Glaschu (Gaelik Scotland) ; Glesga (Scots)
Bandar raya dan kawasan perbandaran
	Dari atas, kiri ke kanan: Pemandangan Glasgow dari Sungai Clyde; Menara Glasgow; Muzium Kelvingrove; St Andrew's in the Square; Auditorium Armadillo dan Arena Hydro
	Bendera Jata
	Cogan kata: Let Glasgow Flourish; Moga Glasgow Berkembang; Lord, let Glasgow flourish by the preaching of the word "Tuhan, izinkan Glasgow berkembang dengan menyebarkan khabar-Mu"
	Glasgow (Bumi)
	Koordinat: 55°51′40″N 04°15′00″W / 55.86111°N 4.25000°WKoordinat: 55°51′40″N 04°15′00″W / 55.86111°N 4.25000°W
Negara berdaulat	United Kingdom
Negara	Scotland
Kawasan Majlis Bandar Raya	Bandar Raya Glasgow
Kawasan Leftenan	Glasgow
Subbahagian	23 Wad
Diasaskan	Akhir abad ke-6
Piagam Burgh	1170-an
Pentadbiran
• Badan	Majlis Bandar Raya Glasgow
• Lord Provost	Jacqueline McLaren (SNP)
• Ketua Majlis	Susan Aitken (SNP)
• MSP	15 Bill Kidd (SNP); James Dornan (SNP); Kaukab Stewart (SNP); Bob Doris (SNP); Humza Yousaf (SNP); Ivan McKee (SNP); John Mason (SNP); Nicola Sturgeon (SNP); Clare Haughey (SNP); Pam Duncan-Glancy (Lab); Sandesh Gulhane (Con); Patrick Harvie (Green); Pauline McNeill (Lab); Anas Sarwar (Lab); Paul Sweeney (Lab); Annie Wells (Con);
Keluasan
• Keluasan majlis	68 batu persegi (175 km2)
• Bandar	142.3 batu persegi (368.5 km2)
• Metro	190 batu persegi (492 km2)
Penduduk (2020)
• Keluasan majlis
• Pemeringkatan	Pertama di Scotland, ke-3 di UK
• Kepadatan	9,210/batu persegi (3,555/km2)
• Bandar	Templat:Populasi lokaliti Scotland (Lokaliti); Templat:Penduduk penempatan Scotland (Penempatan)
• Metro	1,861,315
• Bahasa	Inggeris; Scot; Gaelik
GVA
• Bandar Glasgow	£23.141 bilion (2021)
Zon waktu	UTC±0 (Waktu Min Greenwich)
• Musim panas (DST)	UTC+1 (Waktu Musim Panas British)
Poskod kawasan	G
Kod kawasan	0141
Rujukan grid OS	NS590655
Lapangan Terbang Antarabangsa	Lapangan Terbang Glasgow (GLA); Lapangan Terbang Glasgow Prestwick (PIK)
Stesen Kereta Api utama	Glasgow Central; Glasgow Queen Street
Transit aliran	Kereta api bawah tanah Glasgow
Laman sesawang	www.glasgow.gov.uk

Glasgow (Jawi: ‏ڬلاسڬو‎code: ms is deprecated ‎; UK: /ˈɡlɑːzɡoʊ, ˈɡlæz-, ˈɡlɑːs-, ˈɡlæs-/; atau Glaschu dalam bahasa Gaelik Scotland: Glaschucode: gd is deprecated [ˈkl̪ˠas̪əxu]) merupakan bandar raya terbesar dan pusat perniagaan dan perindustrian yang utama di Scotland, United Kingdom. Glasgow terletak di bahagian barat tengah Scotland dan dialiri Sungai Clyde.

Dikenali sebagai pusat perdagangan di Scotland, bandar Glasgow merupakan satu bandar kosmopolitan. Glasgow merupakan destinasi pelancong kedua paling popular di Scotland di belakang Edinburgh. Glasgow juga merupakan pusat ekonomi terbesar di Scotland.

Demografi[sunting | sunting sumber]

Glasgow mempunyai jumlah penduduk seramai 1,749,154. Bilangan ini telah merosot berbanding dengan bilangan kemuncak yang berjumlah 2.1 juta pada zaman 1960-an. Lebih kurang 3.1 juta orang menetap di kawasan "Greater Glasgow" yang meliputi Bandar Raya Glasgow dan kawasan-kawasan sekitarnya.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Penetapan awal telah wujud di kawasan Glasgow sejak zaman sebelum Masihi lagi. Pada tahun 144, orang Rom membina Tembok Antonine berdekatan Glasgow untuk mengasingkan Britannia (kawasan jajahan Empayar Rom) di selatan dan Caledonia di utara.

Pada abad ke-6, Saint Mungo mendirikan gereja di Glasgow yang kemudiannya berkembang menjadi Katedral Glasgow. Glasgow mula berkembang dan menjelang abad ke-12, telah mencapai status yang menyamai bandar raya. Universiti Glasgow diasaskan pada tahun 1451, menjadikan Glasgow bandar yang penting dari segi agama Kristian dan akademik.

Glasgow terus berkembang menjadi pusat perniagaan dengan benua Amerika yang penting pada abad-16. Komoditi-komoditi utama yang diimpoet dari benua Amerika termasuklah tembakau, kapas, dan gula. Perindustrian di Glasgow pada masa itu menhasilkan tekstil, batu arang dan keluli untuk eksport. Industri pembinaan kapal menjadi industri yang utama di Sungai Clyde. Menjelang hujung abad ke-19, Glasgow dikenali sebagai "Banda Raya Kedua Empayar" (Second City of the Empire) dan menghasilkan kebanyakan kapal dan lokomotif di dunia pada masa itu.

Akan tetapi, perindustrian di Glasgow mula merosot menjelang abad ke-20 dengan tercetusnya Perang Dunia Pertama, Perang Dunia Kedua dan Zaman Meleset. Industri di Glasgow kehilangan daya persaingan mengakibatkan peningkatan kadar pengangguran dan kemerosotan taraf hidup penduduk Glasgow. Kemerosotan Glasgow berlanjutan dan tahun 1970-an dan awal 1980-an sering kali dikenali sebagai "zaman gelap" Glasgow.

Ekonomi Glasgow hanya menampakkan kesan pemulihan pada pertengahan tahun 1980-an dengan kemasukan syarikat-syarikat kewangan. Pada tahun 1990, Glasgow dipilih sebagai "Ibu negara kebudayaan Eropah" ("European capital of culture") dan berjaya menarik lebih ramai pelancong ke Glasgow. Usaha dan pembangunan tengah giat dijalankan, terutamanya di pusat bandar, untuk memulihkan status Glasgow sebagaimana yang pernah dicapai dahulu.

Pendidikan[sunting | sunting sumber]

Terdapat tiga universiti di Glasgow, iaitu:

Universiti Glasgow (University of Glasgow)
Universiti Strathclyde (University of Strathclyde)
Universiti Glasgow Caledonian (Glasgow Caledonian University)

Agama[sunting | sunting sumber]

Glasgow ialah satu bandar yang terdiri daripada komuniti yang pelbagai budaya dan etnik, dengan pelbagai agama yang dianuti oleh penduduknya. Central Mosque di daerah Gorbal merupakan masjid terbesar di Scotland. Glasgow mempunyai populasi Yahudi ke-4 terbesar di UK.

Glasgow mempunyai 4 katedral (gereja besar) iaitu

Glasgow Cathedral (Church of Scotland)
St. Andrew's Cathedral (Roman Catholic)
St. Mary's Cathedral (Scottish Episcopal)
St. Luke's Cathedral (Greek Orthodox)

Glasgow juga mempunyai St Mungo Museum of Religious Life and Art dimana ia adalah satu satunya museum pelbagai agama di dunia.

Tambahan pula, satu kuil Sikh dirancang dibuka pada 2007, di daerah Charing Cross.

Pautan Luar[sunting | sunting sumber]

^ Cameron, Lucinda (6 April 2010). "Plan launched to increase Gaelic use in Glasgow". Daily Record. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Julai 2020. Dicapai pada 19 April 2020.
^ "Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2019". Pejabat Perangkaan Negara (United Kingdom). 6 Mei 2020. Dicapai pada 6 Mei 2020.
^ (Antara 1175–78, tarikh tepat tidak diketahui) Lambert, Tim. "A brief history of Glasgow". localhistories.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Mei 2017. Dicapai pada 9 Mei 2017.
^ ^a ^b Templat:Petikan populasi penempatan Scotland
^ "Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas". Eurostat. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2020. Dicapai pada 31 Disember 2020.
^ "Regional gross value added (balanced) per head and income component", ons.gov.uk

[1] Cameron, Lucinda (6 April 2010). "Plan launched to increase Gaelic use in Glasgow". Daily Record. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Julai 2020. Dicapai pada 19 April 2020.

[2] "Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2019". Pejabat Perangkaan Negara (United Kingdom). 6 Mei 2020. Dicapai pada 6 Mei 2020.

[3] (Antara 1175–78, tarikh tepat tidak diketahui) Lambert, Tim. "A brief history of Glasgow". localhistories.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Mei 2017. Dicapai pada 9 Mei 2017.

[NRS-4] Templat:Petikan populasi penempatan Scotland

[Eurostat-5] "Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas". Eurostat. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2020. Dicapai pada 31 Disember 2020.

[ons.gov.uk-6] "Regional gross value added (balanced) per head and income component", ons.gov.uk

[3]

[2]

[4]

[5]

[6]