Imbuhan dalam bahasa Melayu

Bahasa Melayu merupakan sebuah bahasa aglutinatif yang mana imbuhan dibubuh pada kata akar untuk mengubah fungsi kata tersebut dalam ayat atau menukar ertinya kepada sesuatu yang berkaitan dengan kata akar itu. Imbuhan dalam bahasa Melayu terdiri daripada imbuhan awalan, imbuhan akhiran, imbuhan apitan dan imbuhan sisipan.

Contoh imbuhan awalan termasuk "me(n)-", "pe(n)-", "di-", "ber-", "ter-" dan "ke-", manakala imbuhan akhiran pula termasuk "-an", "-kan", "-i". Imbuhan apitan merupakan penggunaan imbuhan awalan dan akhiran serentak pada satu kata akar, seperti "ke-" + "ada" + "-an" menjadi "keadaan". Imbuhan sisipan merupakan imbuhan istimewa yang dibubuh di tengah kata akar untuk mengubah fungsi ertinya, cth: "-el-", "-em-", "-en-" dan "-er-".

Sebagai bahasa aglutinatif, bahasa Melayu boleh menindankan imbuhan pada kata yang sudah berimbuhan, cth: "kepenggunaan" ialah hasil pembubuhan "ke-" pada "penggunaan" yang terbentuk daripada kata akar "guna" yang dibubuh apitan "ke…an".

Untuk keterangan lanjut, rujuk pautan-pautan di bawah Penggunaan imbuhan mengikut jenis kata.

Hubungan antara imbuhan

Berikut ialah jadual hubungan antara imbuhan mengikut fungsi kata, dengan kata akar "aku" sebagai contoh penggunaan.

Peringatan: Isi jadual ini hanya sebagai contoh, nyata bukan semua bentuk kata berimbuhan berikut diterima oleh ketetapan kamus dan tatabahasa rasmi mahupun kerap digunakan dalam perbahasaan seharian.

Imbuhan kata kerja				Imbuhan kata nama
Aktif		Pasif		Pembuat		Pembuatan		Keadaan		Penyambut/Kesan
me(n)-	mengaku	di-	diaku	pe(n)-	pengaku	pe(n)…an	pengakuan	ke…an	keakuan	-an	akuan
me(n)…kan	mengakukan	di…kan	diakukan
me(n)…i	mengakui	di…i	diakui
ber-	beraku	tiada		per-	peraku	per…an	perakuan
memper-	memperaku	diper-	diperaku
memper…kan	memperakukan	diper…kan	diperakukan
memper…i	memperakui	diper…i	diperakui

Catatan

↑*  Boleh digunakan sebagai imbuhan kata sifat.

Penggunaan imbuhan mengikut jenis kata

• Imbuhan kata nama bahasa Melayu
• Imbuhan kata kerja bahasa Melayu
• Imbuhan kata sifat bahasa Melayu

Bacaan lanjut

• Benjamin, Geoffrey (2009). "Affixes, Austronesian and iconicity in Malay". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde. 165 (2/3): 291–323.