Kereta Api Kunming–Singapura

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Jaringan kereta api Pan–Asia
Umum
Nama lainLaluan kereta api Kunming–Singapura
Jenis
Status
  • Beroperasi:
    Kunming–Vientiane
  • Dalam pembinaan:
    Dali–Ruili
    Nakhon Ratchasima–Bangkok (kelajuan tinggi)[1][2]
  • Dirancang:
    Nakhon Ratchasima–Nong Khai (kelajuan tinggi)
Lokasi
Operasi
Dibuka1 Julai 1918 (1918-07-01) (Bangkok–Padang Besar)
31 Julai 1958 (1958-07-31) (Bangkok–Nong Khai)
3 Mei 1932 (1932-05-03) (Padang Besar–Singapura)
5 Mac 2009 (2009-03-05) (Nong Khai–Thanaleng)[3]
3 Disember 2021 (2021-12-03) (Kunming–Vientiane)[4][5]
Teknikal
Panjang aliran3,900 km (2,400 bt)
Tolok landasan1,435 mm (4 kaki 8 1⁄2 in) tolok piawai (Kunming–Vientiane)
metre (Indochina)
Pengelektrikan25 kV 50/60 Hz AC (Kunming–Vientiane dan KTM ETS)
Gambaran keseluruhan laluan penghubung yang masih tiada (berwarna kuning) dalam kereta api Kunming–Singapura.
Rancangan laluan tengah apabila siap.

Laluan kereta api Kunming–Singapura, juga dikenali sebagai rangkaian kereta api Se-Asia[6] ialah rangkaian kereta api yang menghubungkan China, Singapura dan semua negara di tanah besar Asia Tenggara. Konsep ini berasal dari imperialis British dan Perancis, yang berusaha untuk menghubungkan kereta api yang telah mereka bina di barat daya China, Indochina dan Malaya, tetapi konflik antarabangsa pada abad ke-20 menyebabkan kereta api serantau berpecah-belah. Idea ini secara rasmi dihidupkan semula pada Oktober 2006 apabila 18 negara Asia dan Eurasia menandatangani Perjanjian Rangkaian Kereta Api Trans-Asia yang menggabungkan kereta api Kunming-Singapura ke dalam rangkaian kereta api Trans-Asia.

Rangkaian ini terdiri daripada tiga laluan utama dari Kunming, China ke Bangkok, Thailand: laluan Timur melalui Vietnam dan Kemboja; laluan Tengah melalui Laos, dan laluan Barat melalui Myanmar. Separuh selatan rangkaian dari Bangkok ke Singapura telah beroperasi sejak 1918. Laluan Tengah dibuka pada 3 Disember 2021, dengan pembukaan laluan kereta api Yuxi–Mohan dan Boten–Vientiane menghubungkan dengan segmen operasi lain laluan itu,[7] yang secara rasmi menghubungkan Kunming dan Singapura secara terus melalui kereta api. Terdapat rancangan pembinaan kereta api berkelajuan tinggi, walaupun hanya satu laluan (antara Bangkok dan Nakhon Ratchasima) telah memasuki fasa pembinaan.

Rangkaian kereta api dijangka meningkatkan integrasi ekonomi serantau dan meningkatkan hubungan ekonomi China dengan Asia Tenggara.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Laluan kolonial[sunting | sunting sumber]

Empayar British dan Perancis mula-mula mencadangkan membina landasan kereta api dari Kunming ke Singapura pada tahun 1900 ketika Rusia sedang menyiapkan kereta api Trans-Siberia.[8] Dari 1904 hingga 1910, Perancis membina landasan keretapi Yunnan–Vietnam, untuk menghubungkan Kunming dengan Hanoi dan Haiphong di Tonkin Perancis, kini utara Vietnam.

Pada 1918, laluan selatan sistem kereta api Thailand disambungkan dengan laluan pantai barat British Malaya, melengkapkan sambungan kereta api tolok meter dari Bangkok ke Singapura.[9] Pada akhir 1930-an, British mula membina landasan kereta api Yunnan-Burma tetapi meninggalkan usaha itu pada 1941 akibat meletusnya Perang Dunia II.

Pada tahun 1936, kereta api utama Vietnam, dari Hanoi ke Saigon telah siap. Sistem yang dibina Perancis ini masih bertolok meter.

Pada tahun 1942, landasan kereta api Thailand dan Kemboja disambungkan menghubungkan Bangkok dan Phnom Penh, tetapi sambungan merentasi sempadan ini telah lama tidak digunakan. Empayar Jepun membina landasan kereta api Thailand–Burma yang terkenal menggunakan tawanan perang untuk menghubungkan Bangkok dan Yangon, tetapi keseluruhan barisan itu tidak pernah memasuki operasi komersial dan kini sebahagiannya ditenggelami oleh takungan di belakang Empangan Vajiralongkorn.

Laluan kereta api tolok meter berterusan dari Kunming ke Singapura melalui Hanoi, Saigon, Phnom Penh, Bangkok, dan Kuala Lumpur tidak direalisasikan kerana Perancis tidak pernah membina "hubungan hilang" antara Phnom Penh dan Saigon, dan sebaliknya memilih untuk membina lebuh raya.[10]

Abad ke-21[sunting | sunting sumber]

Pada tahun 2000, ASEAN mencadangkan untuk menyiapkan kereta api Kunming ke Singapura, melalui Hanoi, Ho Chi Minh (dahulunya Saigon), Phnom Penh, dan Bangkok.[8][11][12] Laluan 5,500 km (3,400 bt) ini laluan kini dikenali sebagai Laluan Timur. Pada 2004, ASEAN dan China mencadangkan laluan barat yang lebih pendek, yang bukannya berjalan ke timur melalui Vietnam dan Kemboja, tetapi pergi ke barat dari Kunming ke Myanmar dan kemudian ke Bangkok.[13] Pada 2007 ASEAN dan China mencadangkan membina tiga laluan: Laluan Timur, Barat dan Tengah melalui Laos.[14]

Bahagian[sunting | sunting sumber]

Laluan timur[sunting | sunting sumber]

China[sunting | sunting sumber]

Vietnam[sunting | sunting sumber]

Laos[sunting | sunting sumber]

  • Kereta api Savannakhet–Lao Bao, sebuah 220 km (140 bt), landasan berkembar elektrik, kereta api berkelajuan tinggi dari Savannakhet di Wilayah Savannakhet, di sempadan Thailand, ke Lao Bảo di Wilayah Quảng Trị Vietnam. Projek itu menelan belanja AS$4 bilion dan sedang dibina oleh Giant Consolidated of Malaysia.[16] Majlis pecah tanah telah diadakan di Ban Naxai pada 18 Disember 2013.[17] Laluan ini juga akan dilanjutkan ke bandar pelabuhan Da Nang di Vietnam, dan memberikan Laos yang terkurung daratan jalan keluar ke Laut China Selatan.[17]

Kemboja[sunting | sunting sumber]

  • Kereta api Phnom Penh–Poipet, bersebelahan Aranyaprathet di sempadan Thailand, telah dibina semula dan dibuka semula pada 5 Julai 2018. Laluan kereta api asal telah musnah pada 1973 semasa Perang Saudara Kemboja.[18]
  • Sambungan kereta api yang terputus dari Phnom Penh ke Ho Chi Minh City sedang dipertimbangkan semula. Kos pembinaan dianggarkan sekitar AS$600 juta dan kerajaan China akan membiayai sebahagian besar pembinaan. Kerajaan Kemboja akan menangani pemindahan penduduk yang akan terjejas akibat cadangan pembinaan landasan kereta api baharu itu.

Thailand[sunting | sunting sumber]

  • Kereta api Laluan Timur Thailand menghubungkan bandar sempadan Aranyaprathet dengan Bangkok.

Laluan tengah[sunting | sunting sumber]

Laluan tengah termasuk bahagian Bangkok ke Singapura adalah lebih kurang 3,900 km (2,400 bt) panjangnya.[19] Perjalanan dari Kunming ke Singapura akan mengambil masa 30 jam pada 2022, dan 18 jam apabila siap pada 2040. (berbanding 80 jam dari Vientiane ke Singapura pada Januari 2019).[20][21] Laluan itu akan digunakan untuk mengangkut penumpang dan kargo.[22][23]

Laluan tengah terdiri daripada bahagian berikut:

China[sunting | sunting sumber]

  • Kereta api Kunming–Yuxi, dari Kunming ke Yuxi (siap pada 1993, dinaik taraf pada 2016).
  • Kereta api Yuxi–Mohan, 503 km kereta api tolok piawai dari Yuxi ke Mohan di sempadan dengan Laos. Talian ini pada asalnya dirancang untuk memulakan pembinaan pada penghujung tahun 2010, tetapi telah ditangguhkan. Pembinaan hab logistik kereta api di Mohan bermula pada awal 2011.[24] Pembinaan bermula pada 2016 dan siap pada 2021.

Laos[sunting | sunting sumber]

Laluan ini pada asalnya dirancang sebagai usaha sama rel berkelajuan tinggi antara kerajaan Laos dan Perbadanan Kereta Api China, pengendali kereta api negeri China, dan ditetapkan untuk memulakan pembinaan pada 25 April 2011, tetapi ditangguhkan kerana skandal rasuah yang menyingkirkan menteri kereta api China, Liu Zhijun dari pejabat.[19] Kerajaan Laos kemudian menjadi pelabur tunggal dalam projek itu, yang dibiayai dengan pinjaman daripada Bank Eksport-Import China yang akan menampung 70% daripada kos projek itu sebanyak AS$7 bilion.[27][28][29] Projek itu telah diturunkan taraf kepada kereta api laju konvensional dengan kelajuan maksimum 160 km/j berbanding 200 km/j.[28] Oleh kerana rupa bumi Laos yang bergunung-ganang, 76 jambatan dan 154 terowong perlu dibina.[28] Bom tidak meletup yang digugurkan semasa Perang Vietnam perlu dikeluarkan.[22][24]

Pengaturan kewangan pinjaman laluan ini dikritik oleh ahli ekonomi Barat kerana terlalu mahal bagi Laos.[30] Terdapat juga kontroversi mengenai penduduk kampung yang rumah mereka akan dipindahkan untuk menempatkan landasan kereta api baru. Satu kampung, Bopiat di utara Laos, pernah dipindahkan untuk membenarkan pembinaan sebuah kasino.[29][31] Perhimpunan Kebangsaan Laos meluluskan projek itu pada Oktober 2012, tetapi pembinaannya belum dimulakan kerana pemberi pinjaman negara China telah menunggu sejak Julai 2013 bagi badan perundangan Thai meluluskan pembiayaan terhadap bahagian Thailand dalam laluan kereta api. Pada 22 Julai 2014, Exim Bank China menggantung pinjaman kepada projek infrastruktur Laos, menyebabkan projek rel itu dalam bahaya.[32] Pada 28 Julai 2014, pada pertemuan dengan setiausaha agung Parti Komunis China Xi Jinping di Beijing, setiausaha agung Parti Revolusi Rakyat Laos Choummaly Sayasone meminta kerajaan China meneruskan bantuan pembangunan kereta api di Laos.[33]

Pada Oktober 2014, Radio Free Asia melaporkan bahawa China telah membuat ikrar baharu untuk membiayai projek itu ketika perbincangan antara kedua-dua negara diteruskan.[34]

Pada Januari 2016, Straits Times Singapura melaporkan bahawa pecah tanah telah diadakan pada Disember 2015.[35]

Kereta api berbilang unit pertama dihantar ke Vientiane pada 16 Oktober 2021, dan laluan dibuka pada 3 Disember 2021.[36]

Thailand[sunting | sunting sumber]

  • Laluan Timur Laut (Thailand), kereta api tolok meter yang menghubungkan Bangkok dengan Nong Khai. Sedang beroperasi.
    • Kereta api berkelajuan tinggi Bangkok–Nong Khai, kereta api berkelajuan tinggi yang dirancang dari Bangkok ke Nong Khai di sempadan dengan Laos. Sehingga 2020, 2 daripada kumpulan kontrak bahagian Bangkok-Nakhon Ratchasima sedang dalam pembinaan, manakala Nakhon Ratchasima–Nong Khai masih belum memasuki fasa bidaan. Apabila siap, kereta api penumpang lapan gerabak, 613 penumpang CRH2G[37] akan melalui laluan pada kelajuan maksimum 250 km/j. Pada kelajuan 180 km/j, dianggarkan kereta api penumpang akan beroperasi dari Bangkok ke Nong Khai dalam masa 230 minit. Lokomotif elektrik HXD3B dan HXD3C akan digunakan untuk menggerakkan kereta api barang yang melalui laluan dalam kelajuan 120 km/j.[6]

Perancangan untuk talian berkelajuan tinggi itu bermula semasa pentadbiran Perdana Menteri Abhisit Vejjajiva dari Parti Demokrat yang bersetuju untuk meminjam AS$400 juta dari China untuk membeli bahan dan kepakaran, dan membina satu laluan laju ke Wilayah Nong Khai di utara dan satu lagi ke Padang Basar di sempadan Malaysia di selatan.[38] Apabila Perdana Menteri Yingluck Shinawatra dari Parti Pheu Thai mengambil alih jawatan pada Ogos 2011, kerajaan Thai pada mulanya mengecilkan rancangan tersebut dan mencadangkan laluan lebih pendek yang menghubungkan bandar-bandar Thai tetapi tidak sampai ke sempadan antarabangsa.[38] Supoj Sablorm, setiausaha Kementerian Pengangkutan Thailand, menjelaskan bahawa Thailand tidak tergesa-gesa untuk membina landasan kereta api berkelajuan tinggi ke Laos kerana projek yang disokong China di Laos telah ditangguhkan sehingga melebihi 2014.[38] Setahun kemudian pada Ogos 2012, kerajaan Thailand mengumumkan rancangan untuk membina empat landasan kereta api berkelajuan tinggi, termasuk sambungan ke Nong Khai dan Hat Yai menjelang 2022.[39] Pada Oktober 2013, Perdana Menteri China Li Keqiang, dalam lawatan ke Thailand, mempromosikan teknologi kereta api berkelajuan tinggi China dan menawarkan pakej pinjaman untuk pembinaan kereta api berkelajuan tinggi yang sebahagiannya perlu dibayar balik dengan beras dan getah.[40]

Pada 19 November 2013, Senat Thailand meluluskan rang undang-undang yang membenarkan kerajaan meminjam AS$69.5 bilion untuk membiayai projek kereta api berkelajuan tinggi dan projek infrastruktur lain di Thailand tanpa melalui proses belanjawan tahunan kerajaan.[41] Parti Demokrat pembangkang mencabar rang undang-undang perbelanjaan di mahkamah dan hakim menyatakan keraguan tentang keperluan kereta api berkelajuan tinggi untuk Thailand.[42] Bantahan politik yang berlaku di Bangkok, yang bermula pada Disember 2013 dan berterusan hingga Mei 2014, telah melumpuhkan kerajaan Thailand dan menghalang pembuatan keputusan lanjut mengenai projek rel itu.

Pada 30 Julai 2014, ketua tentera Thailand Jeneral Prayut Chan-o-cha, yang tenteranya menguasai kerajaan melalui rampasan kuasa pada Mei mengumumkan rancangan untuk membina dua landasan kereta api berkelajuan tinggi sebagai sebahagian daripada program pengangkutan 741.4 bilion baht.[43] Laluan Nong Khai ke Map Ta Phut, 737 kilometer (458 bt) panjangnya, akan berjalan dari sempadan Laos di Thanaleng ke Teluk Thailand.[43] Laluan Chiang Khong ke Ban Phachi, 655 kilometer (407 bt) panjangnya, akan bermula dari Chiang Rai berhampiran hujung utara Thailand ke Ayutthaya di utara Bangkok.[43] Kedua-dua laluan itu membolehkan kereta api bergerak pada kelajuan tertinggi 160 km/j.[43] Pembinaan dijadualkan bermula pada 2015 dan akan siap pada 2021.[43]

Pada November 2014, selepas pertemuan antara Li Keqiang dan Prayut Chan-o-cha, China bersetuju untuk meminjamkan dana Thailand untuk membina landasan kereta api kelajuan pertengahan tolok standard dwilandasan di Bangkok-Nong Khai, Bangkok-Map Ta Phut dan Kaeng Khoi–Map Ta Phut.[44] Pinjaman itu boleh dibayar balik dengan beras dan getah.[44] Pada 4 Disember 2014, Dewan Undangan Kebangsaan Thailand mengundi 187–0 dengan tujuh ketidakhadiran untuk meluluskan pinjaman bagi laluan Nong Khai-Map Ta Phut dan Kaeng Khoi-Bangkok.[45] China akan melaksanakan pembinaan dan pembangunan talian tetapi tidak akan menerima hak guna tanah di sepanjang laluan.[45] Pada 19 Disember 2014, kedua-dua negara menandatangani memorandum untuk membina landasan kereta api.[46]

Sehingga Disember 2015, China dan Thailand telah bersetuju untuk membina 845 km laluan kereta api dwilandasan yang menghubungkan Bangkok–Kaeng Khoi–Nakhon Ratchasima–Khon Kaen–Udon Thani–Nong Khai dan bahagian kedua menghubungkan Kaeng Khoi–Peta Ta Phut. Kedua-dua pihak masih belum mencapai persetujuan mengenai pembiayaan untuk projek itu.[6]

Pada Mac 2020, kerajaan Thailand komited kepada rancangan pembesaran kereta api bernilai AS$21 bilion yang akan merangkumi kereta api berkelajuan tinggi dari China ke Singapura melalui Bangkok melalui sempadan Laos berhampiran Vientiane.[47]

Sehingga Mac 2021, cadangan penyiapan bahagian kelajuan tinggi dari Bangkok ke Nakhon Ratchasima adalah awal 2027. Bahagian dari Nakhon Ratchasima ke Nong Khai belum dibida. Walau bagaimanapun, laluan itu terletak di sepanjang laluan sedia ada yang digunakan terutamanya untuk pengangkutan supaya tiada tanah tambahan perlu diperuntukkan.[48]

Laluan barat[sunting | sunting sumber]

Laluan barat terdiri daripada bahagian kereta api berikut:

China[sunting | sunting sumber]

Pembinaan landasan berkembar bahagian Kunming ke Guangtong di landasan kereta api Chengdu–Kunming di Anning pada tahun 2012.
  • Kereta api Chengdu–Kunming, 115 km (71 bt) dari Kunming ke Guangtong (disiapkan pada 1971)
  • Kereta api Guangtong–Dali, 213 km (132 bt) dari Guangtong ke Dali (disiapkan pada 1998), dan
  • Kereta api Dali–Ruili, 336 km (209 bt) dari Dali ke Ruili di sempadan dengan Myanmar (dalam pembinaan sejak 2011, dijangka siap menjelang 2023).[49]

Myanmar[sunting | sunting sumber]

  • Kereta api Kunming–Yangon (bahagian Myanmar), dari Muse di Negeri Shan di sempadan dengan China ke Yangon dengan kelajuan kereta api maksimum 170–200 km/j.

Kereta api berkelajuan tinggi Kunming–Yangon membentuk sebahagian daripada 1,215 km (755 bt) kereta api berkelajuan tinggi dari Kunming ke Negeri Rakhine di Teluk Bengal.[50]

Pada akhir November 2010, media negara China melaporkan bahawa kereta api itu akan memulakan pembinaan dalam masa kira-kira dua bulan.[51] Tetapi pada Mac 2011, Menteri Perdagangan China Chen Deming menyatakan bahawa projek itu ditangguhkan kerana pilihan raya di Myanmar dan perbezaan dalam tolok kereta api kedua-dua negara.[52] Beliau menjelaskan pemaju rel China sedang menunggu kabinet baharu di Myanmar dibentuk dan berharap kerja-kerja di talian itu akan dimulakan sebelum penghujung 2011.[52] Pada 18 Julai 2014, kerajaan Myanmar membatalkan projek itu, dengan alasan tentangan daripada kumpulan hak sivil, penduduk kampung dan orang awam.[50]

Pada musim panas 2018, rancangan untuk kereta api China-Myanmar telah disambung semula.[53]

  • Kereta api Yangon–Myitkyina, dari Yangon ke Myitkyina, berhampiran sempadan dengan China (kereta api sedia ada).

Pada Disember 2013, kerajaan Myanmar mula membincangkan penaiktarafan kereta api Yangon-Myitkyina sedia ada dengan Bank Pembangunan Asia dan kerajaan Korea Selatan.[54]

  • Kereta api Yangon–Mandalay, dari Yangon ke Mandalay (kereta api sedia ada).

Pada Disember 2013, media Jepun melaporkan bahawa kerajaan Myanmar dan Jepun telah mencapai persetujuan untuk menaik taraf talian ini.[54]

Pada Mei 2012, menteri kereta api Aung Min dari Myanmar mengumumkan bahawa kajian kebolehlaksanaan akan dijalankan untuk membina semula laluan kereta api Thai-Burma sepanjang 105 km dari Three Pagoda Pass ke sempadan Thailand.[55] Kereta api itu boleh dibuka semula, katanya, dengan bantuan antarabangsa dan menggalakkan pembangunan di rantau ini dan keamanan dengan pemberontak etnik Shan dan Karen di kawasan sempadan.[55]

Thailand[sunting | sunting sumber]

  • Sebahagian Kereta Api Burma masih beroperasi, menghubungkan Nam Tok di barat Thailand dengan Bangkok.

Bahagian Bangkok–Singapura[sunting | sunting sumber]

Thailand[sunting | sunting sumber]

  • Laluan Selatan (Thailand), kereta api tolok meter yang menghubungkan Bangkok dengan Hat Yai, dengan laluan cawangan menghala ke Padang Besar di sempadan Thailand-Malaysia. Sedang beroperasi.

Di Malaysia dan Singapura[sunting | sunting sumber]

  • Laluan kereta api KTM Pantai Barat, kereta api tolok meter yang menghubungkan Padang Besar dengan Kuala Lumpur dan Johor Bahru, merentangi seluruh pantai barat Malaysia. Perkhidmatan ulang-alik menghubungkan Johor Bahru dan Pusat Pemeriksaan Kereta Api Woodlands Singapura.

Laluan KTM dari Padang Besar ke Gemas telah dibekalkan elektrik dan landasan berkembar pada 2015, dan kerja naik taraf dari Gemas ke Johor Bahru dijangka siap menjelang Oktober 2022, menjadikan masa perjalanan dari Woodlands Utara di Singapura ke KL Sentral menjadi kira-kira 4 jam.[56][57]

Pelan kereta api berkelajuan tinggi dibatalkan[sunting | sunting sumber]

Pada tahun 2013, kerajaan Malaysia dan Singapura bersetuju untuk membina Kereta Api Berkelajuan Tinggi Kuala Lumpur-Singapura dari Kuala Lumpur ke Singapura yang dijadualkan dibuka pada 2026. Tetapi sejurus selepas memenangi pilihan raya Mei 2018, perdana menteri Malaysia yang akan datang, Mahathir Mohamad berkata beliau akan mempertimbangkan semula projek itu.[58][59] Antara semakan yang sedang diterokai untuk mengurangkan kos, adalah untuk menyelaraskan laluan ke tolok meter laluan sedia ada Keretapi Tanah Melayu (KTM) dan meletakkan landasan tolok piawai secara selari, dengan persimpangan berjalan ke Jurong Timur supaya perjanjian dua hala tidak dilanggar, untuk benarkan kereta api berjalan pada 200 km/j, mengurangkan masa perjalanan antara Kuala Lumpur dan Singapura kepada 130 minit.[60] Pelan itu telah dibatalkan selepas 2 sambungan diminta oleh Malaysia, dengan projek itu dibenarkan luput pada 31 Disember 2020.[61]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ "Construction starts on China – Laos railway". Railway Gazette International.
  2. ^ "Ground broken for Thailand-China railway project after delays". 21 Disember 2017.
  3. ^ Andrew Spooner (2009-02-27). "First train to Laos". The Guardian. Dicapai pada 2011-03-13.
  4. ^ "中老铁路今日通车-图片新闻-中华人民共和国交通运输部". www.mot.gov.cn. Dicapai pada 2021-12-03.
  5. ^ "Laos hopes for economic boost from Chinese-built railway". The Star. 28 November 2021.
  6. ^ a b c d Mahitthirook, Amornrat (2015-12-28). "Bangkok set to be China's rail hub". Bangkok Post. Dicapai pada 30 Disember 2015.
  7. ^ "Piers of China-Laos railway bridge rise above Mekong River". Xinhua. 2018-07-10. Diarkibkan daripada yang asal pada July 10, 2018.
  8. ^ a b "SE-Asia railway idea revived". BBC. 4 November 2001. Dicapai pada 26 April 2011.
  9. ^ Kakizaki, Ichirō (2005), Laying the tracks: the Thai economy and its railways 1885-1935, Volume 10 of Kyoto area studies on Asia, Trans Pacific Press, m/s. 113, ISBN 1-920901-02-7
  10. ^ Kakizaki 2005
  11. ^ "The Singapore-Kunming rail link project" (PDF). ASEAN. 26 September 2007. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2007-10-09. Dicapai pada 26 April 2011.
  12. ^ "Kunming Singapore railway". Philippine Daily Enquirer. 23 November 2000. Dicapai pada 26 April 2011.
  13. ^ "Asean signs historic deal with China". The Guardian. 29 November 2004. Dicapai pada 26 April 2011.
  14. ^ "Wen: China to speed up Pan-Asian rail link". China Daily. 15 Januari 2007. Dicapai pada 26 April 2011.
  15. ^ Thou Vireak (2020-10-05). "Phnom Penh to HCMC rail studied". The Phnom Penh Post. Dicapai pada 2021-09-06.
  16. ^ "Laos signs railway project to link with Vietnam". China Daily. 2012-11-06. Dicapai pada 2014-02-19.
  17. ^ a b "Laos Breaks Ground On railway Project Linking Thailand to Vietnam". Radio Free Asia. 2014-01-03. Dicapai pada 2014-02-19.
  18. ^ "Cambodia restores rail link to Thailand border after 45 years". South China Morning Post. 5 Julai 2018. Dicapai pada 10 Ogos 2018.
  19. ^ a b "Kunming-Singapore High-Speed railway begins construction". People's Daily. 25 April 2011. Dicapai pada 26 April 2011.
  20. ^ "Train schedules for the main line between Singapore, Malaysia & Thailand..." Seat61. Dicapai pada 26 April 2011. It's up to you whether you travel from Singapore to Bangkok all in one go in 48 hours
  21. ^ "Bangkok to Vientiane by train..." Seat61. Dicapai pada 26 April 2011.
  22. ^ a b "China coming down the tracks". The Economist. 20 Januari 2011. Dicapai pada 26 April 2011.
  23. ^ "Work Begins on Kunming-Singapore High-Speed Rail Link". Voice of America. 25 April 2011. Dicapai pada 26 April 2011.
  24. ^ a b "Work begins on Kunming to Singapore high-speed railway". Eandt.theiet.org. 2011-05-16. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-02-21. Dicapai pada 2014-02-13.
  25. ^ "China-Laos railway project set to be complete by late 2021". People's Daily. 20 November 2017.
  26. ^ "China, Laos to complete railway by the end of this year".
  27. ^ "Work begins on Kunming-Singapore rail link". Want China Times. 2011-04-25. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Februari 2014. Dicapai pada 19 Februari 2014.
  28. ^ a b c "Vientiane-China rail link now a priority project". Deutsche Presse-Agentur. 25 September 2013. Dicapai pada 19 Februari 2014.
  29. ^ a b "Train plan upsets Lao villagers". TR Weekly (AFP). 11 April 2011. Dicapai pada 26 April 2011.
  30. ^ "China's 120mph railway arriving in Laos China's mammoth engineering project to construct a railway from southwest China's Yunnan Province all the way to Singapore is set to transform rural Laos". The Telegraph. 2014-01-14. Dicapai pada 2014-02-19.
  31. ^ "Upheaval along the tracks for Laos villagers". AFP. 11 April 2011. Dicapai pada 26 April 2011.
  32. ^ "China's EximBank Suspends Loans For Roads, Bridges in Laos" Radio Free Asia 2014-07-22
  33. ^ "Xi Jinping Holds Talks with Choummaly Saygnasone, General Secretary of the Central Committee of the Lao People's Revolutionary Party (LPRP) and President of Laos" PRC Foreign Ministry 2014-07-28
  34. ^ "China Gives New Pledge on Lao Rail Project" RFA 2014-10-06
  35. ^ "China's dream of rail link to S-E Asia coming true". 21 Januari 2016.
  36. ^ "All aboard the Laos-China railway". 19 Disember 2021.
  37. ^ Barrow, Keith (2015-11-13). "Chinese 'Alpine' high-speed train to enter service next month". International railway Journal (IRJ). Dicapai pada 30 Disember 2015.
  38. ^ a b c "Thailand revises high-speed rail plan, Laos link shelved". Reuters. Reuters. 2011-08-23. Dicapai pada 2014-02-19.
  39. ^ Nophakhun Limsamarnphun (2012-08-18). "High-speed rail network to link Asean countries". The Nation. Dicapai pada 2014-02-19.
  40. ^ "China still has chance to be part of Thailand rail project". 2014-02-19. Diarkibkan daripada yang asal pada 22 Disember 2014. Dicapai pada 19 Februari 2014.
  41. ^ "Thai Senate passes $69.5B infrastructure bill". 2013-11-19. Dicapai pada 19 Februari 2014.
  42. ^ "Constitution Court Judge: High speed rail not necessary for Thailand". 2014-01-09. Dicapai pada 19 Februari 2014.
  43. ^ a b c d e Amornrat Mahitthirook, "High-speed train gets go ahead – Two routes okayed in B741bn scheme" Bangkok Post 2014-07-30
  44. ^ a b "Dual-track trains to get China loan.
  45. ^ a b "NLA OKs Thai-China rail deal" Bangkok Post 2014-12-04
  46. ^ Patsara Jikkham & Chatrudee Theparat, "Prayut, Li strike railway accord PM to visit China for inking of 4 more deals."
  47. ^ "Thailand looks to clear Bangkok's polluted skies with giant railway linking China, Singapore". The Straits Times. March 1, 2020.
  48. ^ "From Bangkok to Nong Khai: China's Thai Railway Vision Edges Forward". 26 April 2021.
  49. ^ "Myanmar, China to Conduct Feasibility Study on Mandalay-Kyaukphyu Rail Link". 11 Januari 2021.
  50. ^ a b "Stalled $20bn Arno Maierbrugger, "Myanmar railway project a setback for Asia-Mideast trade" Gulf Times 2014-07-28
  51. ^ "High-speed rail between Yunnan and Myanmar on agenda". People's Daily=2010-11-22. Dicapai pada 2014-02-19.
  52. ^ a b "中缅高铁被迫暂缓施工". Duowei News=2011-03-08. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-08-14. Dicapai pada 2014-02-19.
  53. ^ "China-Myanmar high-speed railway quietly back on track". 6 Julai 2018.
  54. ^ a b "Myanmar govt looking to upgrade Yangon-Myitkyina Rail railway". Thai PBS. 2013-12-12. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-02-23. Dicapai pada 2014-02-19.
  55. ^ a b "Burma to restore infamous Death railway". ABC.net.au. 2012-05-21. Dicapai pada 2014-02-19.
  56. ^ Rizalman Hammim (21 Jun 2020). "Benefits and challenges of the Gemas-Johor Baru Railway Electrified Double-Tracking Project". New Straits Times.
  57. ^ "Benefits and challenges of the Gemas-Johor Baru Railway Electrified Double-Tracking Project". The Star. 12 Julai 2020.
  58. ^ Bland, Ben (28 Mei 2018). "Become an FT subscriber to read | Financial Times". Financial Times.
  59. ^ "KL mulls Penang-Singapore high-speed rail link". The Malaysian Insisder. 21 September 2010. Dicapai pada 26 April 2011.
  60. ^ "Report: KL-Singapore rail link could be RM50b cheaper | Malay Mail". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Jun 2018. Dicapai pada 2018-06-19.
  61. ^ "Malaysia, Singapore terminate HSR project". The Star.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kereta_Api_Kunming–Singapura&oldid=6087304"