Wikipedia:Laku musnah

x

x

x

Jenis laku musnah

Bentuk laku musnah yang paling biasa di Wikipedia adalah seperti berikut:

Memadamkan

Pemadaman kesemua rencana ataupun sebahagiannya yang utama (kekadang menggantikan kandungan yang dipadam dengan bahan-bahan yang tidak senonoh) merupakan suntingan laku musnah yang biasa.

Spam

Mencipta pautan luar yang tidak sesuai untuk iklan dan/atau untuk mempromosi sendiri.

BotLakuMusnah

Penggunaan skrip atau "robot" untuk mencuba melaku musnah ataupun mengespamkan amat banyak rencana (beratus-ratus atau beribu-ribu) dengan pemadaman, ataupun penciptaan pautan komersil. Lagi sejenis BotLakuMusnah kelihatan mendaftar diri berulang kali melalui nama rawak yang berbilang untuk melaku musnah rencana.

Laku musnah kebudak-budakan

Memasukkan grafiti atau memadam halaman. (Pelaku musnah seperti bekas pengguna "Penunggang basikal wanita" merupakan sebuah contoh jenis ini.) Sila perhatikan bahawa versi Wikipedia bahasa Inggeris untuk halaman ini telah berulang kali dipadam oleh pelaku musnah sejak 11 Jun 2005.

Laku musnah yang mengarut

Pelaku musnah kekadangnya akan mencipta rencana jenaka atau menggantikan rencana dengan bahan-bahan karut yang kelihatan munasabah, atau memasukkan jenaka yang bukan-bukan kepada rencana. Portal yang lebih sesuai untuk kandungan yang semata-mata bersifat jenaka ataupun karut ialah Uncyclopedia ataupun WP:BJAODN.

Laku musnah yang licik

Laku musnah ini lebih susah dikesan. Ia terdiri daripada pemasukan maklumat salah, 'pembetulan' menaip, penggantian tarikh, dan lain-lain yang kelihatan munasabah. Memasukkan maklumat yang jelas menipu dan dengan sengaja mengelirukan sidang dengan dakwaan yang direka-reka, bohong dan tidak sahih boleh dianggap sebagai laku musnah licik.

Laku musnah untuk menarik perhatian

Penggunaan hinaan dan nama pengguna yang kesat, menggantikan rencana dengan jenaka, dan sebagainya. (sila lihat juga: Wikipedia:Bidasan peribadi tidak diizinkan).

Laku musnah pada halaman pengguna

Memasukkan hinaan, bahan-bahan yang tidak senonoh dan sebagainya ke dalam halaman pengguna (sila lihat juga: Wikipedia:Bidasan peribadi tidak diizinkan).

Laku musnah imej

Muat naik imej yang bersifat provokatif, memasukkan pesanan politik, membuat GIF animasi yang berniat jahat, dan sebagainya. Mengulangi pemuatnaikan imej tanpa sumber dan/ataupun maklumat pelesenan selepas diberitahu bahawa maklumat itu diperlukan mungkin merupakan laku musnah.

Penyalahgunaan teg

Membubuhkan {{hapus}} dengan niat yang jahat, menghapuskan teg secara pantas walaupun syarat-syarat untuk berbuat demikian masih belum dipenuhi, ataupun membubuh teg perlindungan halaman pada rencana secara mengabui mata. ===Laku musnah templat Memasukkan mana-mana satu perkara yang tertulis di atas dalam templat.

Laku musnah berpindah halaman

Berpindah halaman ke halaman yang mempunyai nama yang kesat atau yang bukan-bukan. Bagaimanapun, Wikipedia kini cuma mengizinkan pengguna yang telah membuat sekurang-kurang 25 suntingan untuk membuat pengalihan halaman, dan alasan untuk membuat demikian mesti dinyatakan.

Laku musnah pengalihan

Mengalih rencana atau halaman perbualan ke rencana atau imej yang kesat. Sebahagian pelaku musnah akan mencuba mengalih halaman ke tajuk yang bukan-bukan yang dicipta mereka. Kelainan ini biasa dilakukan oleh pelaku musnah yang mempunyai akaun yang terlalu baru untuk berpindah halaman. Ia sering dibuat pada halaman yang dilindungi daripada perpindahan.

Laku musnah pautan

Menulis semula pautan dalam rencana supaya ia kelihatan sama sahaja, tetapi merujuk kepada sesuatu yang tidak berkaitan ataupun yang tidak munasabah, umpamanya [[Pepsi-Cola|Coca-Cola]].

Laku musnah pengelakan

Memadamkan {{hapus}}, {{copyvio}} dan teg-teg lain yang berkaitan untuk menyembunyikan ataupun mengelakkan kemungkinan sesuatu rencana dihapus.

Memadamkan amaran

Memadamkan amaran, baik untuk laku musnah atau jenis kelakuan lain yang dilarang ataupun tidak digalakkan, daripada halaman perbualan sendiri juga dianggap sebagai laku musnah.

Laku musnah aksara rawak

Menggantikan maklumat dengan aksara rawak, atau cuma memasukkan aksara rawak ke dalam halaman umpamanya, "aslkdjnsdagkljhasdlkh".

Menukarkan komen orang lain

Menyunting komen yang ditandatangani oleh pengguna yang lain supaya maksudnya bertukar (umpamanya, mengubah undi orang lain). Bagaimanapun, pemasukan komen bahawa sesuatu pesanan tidak ditandatangi merupakan pengecualian, umpamanya (komen tidak ditandatangani oleh pengguna)

Penyalahgunaan teg pertikaian

Teg-teg pertikaian ialah cara penting bagi pengguna untuk menunjukkan bahawa sebuah rencana mengandungi masalah. Jangan menghapuskannya sehingga pertikaian telah diselesaikan. Sebagai panduan am, jangan dua kali menghapuskan teg pertikaian pengguna lain dalam tempoh 24 jam. Jangan salah membubuh teg pertikaian, umpamanya sewaktu ketiadaan pertikaian. Alasan untuk membubuh teg pertikaian adalah kerana sesuatu suntingan telah kegagalan dalam mendapat persetujuan. Sebagai ganti, sila mengikut WP:CON dan menerima hakikat bahawa sebahagian daripada suntingan-suntingan tidak akan menerima persetujuan.

Laku musnah halaman perbualan rencana

Memadamkan komen pengguna yang lain daripada halaman perbualan rencana, atau memadamkan seluruh bahagian, biasanya dianggap sebagai laku musnah. Memadamkan bidasan peribadi sering dianggap sebagai perbuatan yang sah, dan juga dianggapi bahawa pengarkiban halaman perbualan yang terlalu panjang ke dalam fail yang lain diikuti dengan penghapusan teks daripada halaman perbualan utama boleh diterima. Yang tertulis ini tidak kena-mengena dengan halaman perbualan pengguna sendiri. Pengguna-pengguna dibenarkan memadamkan komen luar mengikut budi bicara mereka, kecuali dalam kes amaran yang mana pemadaman adalah dihalang.

Laku musnah dasar rasmi

Memadamkan atau mengubahkan sebahagian daripada dasar rasmi Wikipedia yang tidak disetujui oleh pelaku musnah, tanpa mencuba mendapat persetujuan ataupun tidak hendak mengakui persetujuan yang wujud. Memperbaiki ataupun menjelaskan susunan kata yang selaras dengan persetujuan terkini tidak dianggap sebagai laku musnah.

Laku musnah bahan hak cipta

Menggunakan bahan hak cipta dengan penuh erti dalam Wikipedia dengan cara yang melanggari dasar hak cipta Wikipedia dianggap sebagai laku musnah. Oleh sebab pengguna-pengguna mungkin tidak menyedari bahawa maklumat itu mempunyai hak cipta, ataupun tidak sedar akan dasar Wikipedia mengenai adakah bahan itu boleh atau tidak boleh diguna, perbuatan sebegini hanya merupakan laku musnah jika ia berterusan selepas sifat hak cipta bahan itu dan dasar berkaitan yang membataskan kegunaannya telah diberitahu kepada pengguna.

Laku musnah penciptaan akaun

Mencipta akaun dengan istilah kesat yang sengaja dalam nama pengguna dianggap sebagai laku musnah, tidak mengira sama ada akaun itu digunakan atau tidak.

Apa yang tidak dianggap sebagai laku musnah

Walaupun disangka sedemikian, namun perkara-perkara berikut bukan laku musnah dan perlu dilayan secara berbeza:

Ujian Pengguna Baru

Pengguna baru yang melihat butang "Sunting" kadang kala ingin mengetahui samaada mereka benar-benar boleh menyunting sebarang laman, dengan itu mereka menulis sesuatu di dalam hanya untuk mengujinya. Ini bukanlah pesalah laku! Sebaliknya, penguna sebegini sepatutnya disapa dengan ramah, dan diberikan rujukan kepada Kotak pasir (contoh. menggunakan perutusan template ujian) di mana mereka boleh terus membuat ujian mereka. (Kadang-kala mereka sendiri mengundurkan suntingan mereka; dalam kes sedemikian, letakkan perutusan {{selftest}} pada laman perbincangan mereka.)

Belajar Wiki Markup dan Panduan Stail

Sesetengah pengguna memerlukan masa bagi mempelajari wiki-based markup, dan akan menghabiskan sedikit masa mencuba dengan cara berlainan bagi membuat pautan luar, pautan dalaman, dan huruf khas lain. Daripada mengecam mereka sebagai pelaku musnah, terangkan sahaja kepada mereka gaya mana yang harus dipatuhi untuk isu yang ditangani—seperti menunjukkan mereka ke Wikipedia:Menyunting, dsb.

Pencabulan NPOV

Dasar pandangan berkecuali sukar difahami ramai, adakalanya orang lama di Wikipedia pun menyumbangkan kandungan yang berat sebelah. Sesungguhnya, kita semua dikaburi sedikit sebanyak oleh kepercayaan masing-masing. Walaupun dikesali, namun ini bukan laku musnah namanya.

Berani menyunting

Ahli Wikipedia juga membuat perubahan besar pada rencana demi meningkatkan mutunya—ramai di kalangan kita ingin bersikap berani mengemaskini rencana. Biarpun terasa seperti laku musnah apabila sebahagian besar bahan tulisan anda dipadam, dialihkan ke laman perbincangan, ataupun ditulis semula secara menyeluruh, namun jangan anda mengecamnya sebagai laku musnah.

Kesilapan

Adakalanya, seseorang memasukkan kandungan yang belum tentu tepat dalam rencana, kerana dia mempercayai kebenarannya. Mereka ini cuma cuba membuat sumbangan dan peningkatan pada ensiklopedia ini secara jujur. Jika anda percaya bahawa terdapat maklumat yang tidak tepat dalam rencana itu, pastikannya, dan/atau bincangkannya dengan pengguna yang menyumbangkannya.

Pembulian atau Kedegilan

Sesetengah pengguna tidak boleh mencapai persetujuan dengan lain-lain yang sudi berbincang dengan mereka dalam laman perbincangan, serta berulang kali melakukan perubahan yang dibangkang oleh semua orang lain. Perkara ini memang dikesali—anda boleh mendapatkan bantuan di laman penyelesaian pertikaian. Tetapi, ini bukan laku musnah namanya.

Mengganggu atau Mengutuk

Dasar Wikipedia jelas melarang sebarang tindakan menyelar atau mengganggu penyumbang-penyumbang lain. Ada sesetengah jenis penggangguan yang nyata berupa laku musnah, seperti mencemari laman pengguna. Apapun, secara amnya, gangguan bukan laku musnah.

Bagaimana mengesan laku musnah

Cara terbaik untuk mengesan laku musnah ialah memantau perubahan terkini. Setelah anda mencarinya, balikkan laman itu kepada versi terdahulu.