Kedah

Negeri di Malaysia نڬري دمليسيا
نڬري قدح دار الأمان Negeri Kedah Darul Aman
Bendera Lambang
Lagu negeri: Allah Selamatkan Sultan Mahkota
Lokasi Kedah    Kedah di    Malaysia
Ibu negeri	Alor Setar Bandar Muadzam Shah Alor Setar (Pusat Pentadbiran Negeri Kedah)
Bandar diraja	Anak Bukit
Bahasa utama	{{{loghat bahasa}}}
Parti memerintah	(PPBM)
- Sultan	Sultan Sallehuddin
- Menteri Besar	{{{leader_name2}}}
Sejarah
- Penjajahan British	1909
- Penaklukan Jepun	1942
- Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu	1948
Keluasan
- Jumlah	9,447 km²
Populasi
- banci 2018	2,173,700
- Kepadatan	205/km²
Kod panggilan kebangsaan	04
Poskod kebangsaan	02xxx 05xxx to 09xxx
Huruf pertama plat kenderaan	K1 KV2
Laman sesawang:	www.kedah.gov.my
1Tanah Besar Kedah 2Pulau Langkawi ↑  a. Alor Setar merupakan ibu negeri dan tempat terletaknya cabang perundangan kerajaan Persekutuan bagi negeri Kedah. Bandar Muadzam Shah Alor Setar pula menjadi pusat utama kerajaan persekutuan di negeri Kedah.

Kedah atau juga dikenali sebagai Kedah Darul Aman (Jawi: قدح دار الأمان) merupakan salah satu daripada 14 negeri di Malaysia. Kedah terletak di utara Semenanjung Malaysia dan memiliki keluasan 9,425 km² (lihat peta). Tanah besar mempunyai rupa bumi yang agak rata, yang digunakan untuk menanam padi.

Di bahagian utara, Kedah bersempadan dengan negeri Perlis dan bersempadan antarabangsa dengan Wilayah Satun Songkhla dan Yala di Thailand. Ia juga bersempadan dengan negeri Perak di selatan dan Pulau Pinang ke arah barat daya.

Candi Bukit Batu Pahat di Lembah Bujang.

Bukti arkeologi yang ditemui di Lembah Bujang mendedahkan bahawa sebuah kerajaan Hindu-Buddha memerintah Kedah purba mungkin seawal 110 Masihi Penemuan kuil, jeti terus, besi peleburan tapak, dan tugu-tugu batu bata tanah liat sejak hingga 110 Masihi menunjukkan bahawa laluan perdagangan maritim dengan selatan India Tamil yang kerajaan sudah ditubuhkan sejak masa itu. [3] penemuan di Lembah Bujang juga menjadikan Kedah sebagai tamadun purba yang tertua di Asia Tenggara. [4]

Rujukan ke Kedah purba mula-mula disebut dalam bahasa Tamil Paṭṭiṉappālai puisi yang ditulis pada akhir abad ke-2 Ia diterangkan barangan dari Kadaram "berkumpul bersama-sama di jalan-jalan luas" yang Chola modal. Selain daripada Kadaram, Kedah dikenali dengan nama yang berbeza di pelbagai kali dalam kesusasteraan India; Kataha-Nagara (dalam drama Mahotsava Kaumudi), You-Kataha (dalam Agni Purana), Kataha-Dvipa (dalam Samarāiccakahā), dan Kataha (dalam Kathasaritsagara). [5]

Dalam kesusasteraan timur tengah, Kedah purba telah dirujuk sebagai Qilah oleh Ibn Khordadbeh dalam Kitab al Masālik w'al Mamālik, Kalah-bar oleh Soleiman Siraf & Abu Zaid al Hassan di Silsilat al-Tawarikh (bergerak di Asia) , dan Kalah oleh Abu-Dulaf Misa'r Ibnu Muhalhil di Al-Risalah al-thaniyah. [6] Tang terkenal Dinasti sami Buddha, Yi Jing yang melawat kepulauan Melayu antara 688-695, juga menyebut tentang kerajaan yang dikenali sebagai Ka- Cha di bahagian utara Semenanjung Melayu, yang menurut beliau telah belayar 30 hari dari Bogha (Palembang), ibu kota Sribogha (Srivijaya). [7]

Menurut Hikayat Merong Mahawangsa atau Parameswara Kedah, Kedah telah diasaskan oleh seorang Hindu raja bernama Merong Mahawangsa. Menurut teks lanjut, Kesultanan Kedah bermula pada tahun 1136 apabila Raja Phra Ong Mahawangsa memeluk Islam dan menerima pakai nama Sultan Mudzafar Shah.

Dalam abad ke-7 dan 8, Kedah di bawah kawalan longgar Srivijaya [8], kemudian di bawah Siam, sehingga ia telah ditawan oleh kesultanan Melayu Melaka dalam abad ke-15. Dalam abad ke-17, Kedah diserang oleh Portugis selepas penaklukan mereka Melaka, dan dengan Aceh. Dengan harapan bahawa Britain akan melindungi apa yang kekal Kedah dari Siam, Sultan menyerahkan Pulau Pinang dan kemudian Seberang Perai kepada Inggeris pada akhir abad ke-18. Siam namun telah menawan Kedah pada tahun 1811, dan ia kekal di bawah kawalan Siam sehingga dipindahkan kepada British oleh Perjanjian Anglo-Siam 1909.

Dalam Perang Dunia II, Kedah (bersama-sama dengan Kelantan) merupakan bahagian pertama Malaya yang diserang oleh Jepun. Jepun menyerahkan Kedah untuk berada di bawah naungan Thailand yang telah dinamakan sebagai Syburi, tetapi Kedah telah dikembalikan kepada pemerintahan British selepas berakhirnya perang. Kedah merupakan sebahagian daripada Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948.

Sejak tahun 1958, Sultan yang memerintah Kedah adalah Tuanku Abdul Halim Mu'adzam Shah. Kesultanan (Islam) Kedah bermula apabila pada abad ke-9 Masihi, Raja Kedah iaitu, Maharaja Derbar Raja telah memeluk Islam dan menukar namanya kepada Sultan Mudzafar Shah I. Sejak itu terdapat 27 Sultan yang memerintah negeri Kedah. Menteri Besar (Ketua Menteri) pada masa ini, Mukrhriz Bin Mahathir (Parti Pribumi Bersatu- Pakatan Harapan)

Geografi ݢيوݢرافي

Daerah داءيره

Negeri Kedah terbahagi kepada 12 daerah iaitu :-

1. Kota Setar / Alor Setar
2. Kuala Muda / Sungai Petani
3. Kubang Pasu / Jitra
4. Kulim
5. Langkawi
6. Pokok Sena
7. Pendang
8. Bandar Baharu
9. Yan
10. Padang Terap
11. Baling
12. Sik

Kerajaan کراجاءن

Sultan Negeri Kedah merupakan Ketua Negeri. Di bawah perlembagaan negeri, kuasa perundangan adalah pada Dewan Undangan Negeri Kedah. Dewan ini melantikkan anggota Dewan untuk membentuk Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Kedah (EXCO).

EXCO, yang diketuai oleh Menteri Besar Kedah, memegang kuasa eksekutif dan merupakan badan yang membuat dasar kerajaan negeri. Menteri Besar yang dilantik oleh Sultan adalah daripada parti politik yang memenangi kerusi yang terbanyak di dalam Dewan Undangan. Menteri Besar sekarang adalah Datuk Seri Mukhriz Mahathir.

Menteri Besar منتري بسر

Menteri Besar	Tempoh perkhidmatan	Parti
Haji Mohamad Sheriff Bin Osman	1948 - 1954	Parti Perikatan
YTM Tunku Ismail Bin Tunku Yahaya	1954 - 1959	Parti Perikatan
Tan Sri Syed Omar Bin Syed Abdullah Shahabuddin	1959 - 1967	Parti Perikatan
Tun Dato' Seri Utama Syed Ahmad Bin Syed Mahmud Shahabuddin	1967 - 1978	Parti Perikatan & Barisan Nasional
Dato' Seri Syed Nahar Bin Tun Syed Sheh Shahabuddin	1978 - 1985	Barisan Nasional
Tan Sri Haji Osman Bin Haji Aroff	1985 - 1996	Barisan Nasional
Tan Sri Sanusi Bin Junid	1996 - 1999	Barisan Nasional
Dato' Seri Haji Syed Razak Bin Syed Zain Barakhbah	1999 - 2005	Barisan Nasional
Dato' Seri Diraja Haji Mahdzir Bin Khalid	2005 - 2008	Barisan Nasional
Dato' Seri Ustaz Haji Azizan Bin Abdul Razak	2008 - 2013	Pakatan Rakyat
Dato' Seri Mukhriz Mahathir	2013 - 2016	Barisan Nasional
Dato' Seri Ahmad Bashah Md Hanipah	2016 - 2018	Barisan Nasional
Dato' Seri Mukhriz Mahathir	2018 - sekarang	Pakatan Harapan

Ahli Parlimen اهلي فرليمن

Merujuk kepada Pilihan Raya Umum Ke-14 2018 (PRU14), berikut adalah ahli parlimen baru bagi pemerintahan negara Malaysia.

Parlimen	Kerusi	Ahli Parlimen	Gabungan Parti
P004	Langkawi	Mahathir Mohamad	Pakatan Harapan
P005	Jerlun	Mukhriz Mahathir	Pakatan Harapan
P006	Kubang Pasu	Amiruddin Hamzah	Pakatan Harapan
P007	Padang Terap	Mahdzir Khalid	Barisan Nasional
P008	Pokok Sena	Mahfuz Omar	Pakatan Harapan
P009	Alor Setar	Chan Ming Kai	Pakatan Harapan
P010	Kuala Kedah	Azman Ismail	Pakatan Harapan
P011	Pendang	Awang Hashim	Gagasan Sejahtera
P012	Jerai	Sabri Azit	Gagasan Sejahtera
P013	Sik	Ahmad Tarmizi Sulaiman	Gagasan Sejahtera
P014	Merbok	Nor Azrina Surip	Pakatan Harapan
P015	Sungai Petani	Johari Abdul	Pakatan Harapan
P016	Baling	Abdul Azeez Abdul Rahim	Barisan Nasional
P017	Padang Serai	M. Karupaiya	Pakatan Harapan
P018	Kulim - Bandar Baharu	Saifuddin Nasution Ismail	Pakatan Harapan

Ahli Dewan Undangan Negeri اهلي ديون اوندڠن نݢري

Merujuk kepada Pilihan Raya Umum Ke 14 2018 (PRU14), berikut adalah ahli dewan undangan negeri baru bagi pemerintahan negeri Kedah.

DUN	Kerusi	ADUN	Gabungan Parti
N01	Ayer Hangat	Juhari Bulat	Pakatan Harapan
N02	Kuah	Mohd Firdaus Ahmad	Pakatan Harapan
N03	Kota Siputeh	Salmee Said	Pakatan Harapan
N04	Ayer Hitam	Azhar Ibrahim	Gagasan Sejahtera
N05	Bukit Kayu Hitam	Halimaton Shaadiah Saad	Pakatan Harapan
N06	Jitra	Mukhriz Mahathir	Pakatan Harapan
N07	Kuala Nerang	Mohamad Yusoff Zakaria	Gagasan Sejahtera
N08	Pedu	Radzi Md Amin	Gagasan Sejahtera
N09	Bukit Lada	Salim Mahmood	Gagasan Sejahtera
N10	Bukit Pinang	Romani Wan Salin	Gagasan Sejahtera
N11	Derga	Tan Kok Yew	Pakatan Harapan
N12	Suka Menanti	Zamri Yusuf	Pakatan Harapan
N13	Kota Darulaman	Teh Swee Leong	Pakatan Harapan
N14	Alor Mengkudu	Phahrolrazi Mohd Zawawi	Pakatan Harapan
N15	Anak Bukit	Amiruddin Hamzah	Pakatan Harapan
N16	Kubang Rotan	Asmirul Anuar Aris	Pakatan Harapan
N17	Pengkalan Kundor	Ismail Salleh	Pakatan Harapan
N18	Tokai	Mohd Hayati	Gagasan Sejahtera
N19	Sungai Tiang	Suraya Yaacob	Barisan Nasional
N20	Sungai Limau	Azam Abd Samat	Gagasan Sejahtera
N21	Guar Chempedak	Ku Abdul Rahman Ku Ismail	Barisan Nasional kemudian Pakatan Harapan
N22	Gurun	Johari Abdul	Pakatan Harapan
N23	Belantek	Md Isa Shafie	Gagasan Sejahtera
N24	Jeneri	Mohammad Sanusi Md Noor	Gagasan Sejahtera
N25	Bukit Selambau	R Summugam	Pakatan Harapan
N26	Tanjong Dawai	Hanif Ghazali	Gagasan Sejahtera
N27	Pantai Merdeka	Ahmad Fadzli Hashim	Gagasan Sejahtera
N28	Bakar Arang	Simon Ooi Tze Min	Pakatan Harapan
N29	Sidam	Robert Ling Kui Ee	Bebas
N30	Bayu	Abdul Nasir Idris	Gagasan Sejahtera
N31	Kupang	Najmi Ahmad	Gagasan Sejahtera
N32	Kuala Ketil	Mansor Zakaria	Gagasan Sejahtera
N33	Merbau Pulas	Siti Aishah Ghazali	Gagasan Sejahtera
N34	Lunas	Azman Nasrudin	Bebas
N35	Kulim	Yeo Keng Chuan	Pakatan Harapan
N36	Bandar Baharu	Norsabrina Mohd Noor	Barisan Nasional

Pentadbiran Negeri ڤنتدبيرن نݢري

Pentadbiran Negeri Kedah terletak di Alor Setar iaitu di Bandar Muadzam Shah. Pada asalnya terletak di pusat bandar Alor Setar namun dipindah agar kesesakan lalu lintas dapat diatasi.

Pihak Berkuasa Tempatan ڤيهق برکواس تمڤتن

Pembahagian pentadbiran bagi Negeri Kedah terbahagi kepada 12 daerah pentadbiran. 12 daerah ini mempunyai pentadbiran tersendiri iaitu Pihak Berkuasa Tempatan (Majlis Bandaraya / Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah) :

• Kota Setar, iaitu Alor Setar

1. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS)

• Kuala Muda iaitu Sungai Petani

1. Majlis Perbandaran Sungai Petani Kedah (MPSPK)

• Kulim

1. Majlis Perbandaran Kulim (MPK)
2. Pihak Berkuasa Tempatan Perindustrian Hi-Tech Kulim (HI-TECH Kulim)

• Pulau Langkawi

1. Majlis Perbandaran Langkawi Bandaraya Pelancongan (MPLBP)

• Bandar Baharu iaitu Serdang

1. Majlis Daerah Bandar Baharu (MDBB)

• Kubang Pasu iaitu Jitra

1. Majlis Perbandaran Kubang Pasu (MPKP) *Dinaik taraf kepada perbandaran pada November 2018 [Dahulu dikenali sebagai Majlis Daerah Kubang Pasu (MDKP)]

• Padang Terap iaitu Kuala Nerang

1. Majlis Daerah Padang Terap (MDPT)

• Pokok Sena (Pokok Sena sudah menjadi sebahagian daerah lain tetapi ditadbir oleh MBAS)

1. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS)

• Pendang

1. Majlis Daerah Pendang (MDP)

• Baling

1. Majlis Daerah Baling (MDB)

• Sik (Daerah yang terbesar di Kedah)

1. Majlis Daerah Sik (MDS)

• Yan

1. Majlis Daerah Yan (MDY)

Populasi ڤوڤولاسي

Kebanyakan penduduk Kedah adalah orang Melayu, dan sedikit orang Cina dan India. Anggaran populasi mengikut kaum pada 2003 ialah: Melayu (1,336,352), Cina (252,987), India (122,911), Bukan warganegara (35,293), Lain-lain (27,532).

Populasi Daerah ڤوڤولاسي داءيره

Tangga	Daerah	Populasi 1980	Populasi 1990	Populasi 2000	Populasi 2010
1	Kuala Muda	192,308	254,372	339,898	456,605
2	Kota Setar	279,567	322,354	354,433	366,787
3	Kulim	92,525	128,356	191,160	287,694
4	Kubang Pasu	129,808	157,963	186,265	220,740
5	Baling	104,858	114,845	124,947	135,646
6	Pendang	75,861	83,092	89,790	94,962
7	Langkawi	28,340	42,938	69,597	94,777
8	Yan	59,030	60,483	62,497	68,319
9	Sik	43,366	54,466	59,691	67,378
10	Padang Terap	40,428	50,726	55,899	62,896
11	Pokok Sena	-	-	-	49,506
12	Bandar Baharu	31,724	33,006	37,932	42,341

Populasi Etnik & Jantina ڤوڤولاسي ايتنيک & جنتينا

Jumlah penduduk negeri Kedah mengikut etnik 2011 - 2014

Tahun	Melayu	Cina	India	Lain	Asing	Jumlah
2011	1,488,800	258,200	138,000	18,500	69,600	1,973,000
2012	1,509,200	259,400	139,200	15,900	70,100	1,993,000
2013	1,530,300	260,800	140,600	19,100	70,300	2,021,100
2014	1,552,100	261,900	141,600	19,400	71,000	2,046,300

Jumlah penduduk negeri Kedah mengikut jantina 2010 - 2013

Tahun	Lelaki	Perempuan
2010	985,700	963,600
2011	997,100	976,100
2012	1,008,500	988,300
2013	1,020,200	1,000,900

Sumber : Buku Statistik Kedah 2013 (UPEN)

Keluasan کلواسن

Fail:Daerah di Kedah.jpeg

Daerah di Kedah

Kedah mempunyai keluasan sebanyak 9,425 km² meliputi 12 daerah iaitu

Tangga	Daerah	Bandar	Keluasan km²
1	Sik	Sik	1,635
2	Baling	Baling	1,529
3	Padang Terap	Kuala Nerang	1,357
4	Kubang Pasu	Jitra	948
5	Kuala Muda	Sungai Petani	923
6	Kulim	Kulim	765
7	Pendang	Pendang	626
8	Langkawi	Kuah	467
9	Kota Setar	Alor Setar	424
10	Bandar Baharu	Serdang	269
11	Pokok Sena	Pokok Sena	242
12	Yan	Yan	242

Perbandaran ڤرباندرن

Perancangan Bandar ڤرانچڠن باندر

Negeri Kedah kini mempunyai dua buah bandaraya utama yang menjadikan negeri ini antara negeri yang mempunyai dua buah bandaraya selain negeri Selangor dan negeri Sarawak. Bandar Sungai Petani telah dinaik taraf menjadi bandaraya pada tahun 2015[1] yang menjadikan Majlis Perbandaran Sungai Petani Kedah kepada Majlis Bandaraya Sungai Petani. Rakyat Kedah mempunyai dua pilihan bandar utama yang menjanjikan sebuah kota raya yang maju serta membangun dalam industri masing-masing.

Selain itu, Negeri Kedah mempunyai dua buah bandar membangun naik iaitu Bandar Kulim yang terletak di selatan negeri dan Bandar Jitra yang terletak di utara negeri. Bandar-bandar ini pesat membangun seiring dengan kejayaan dua buah bandar utama tadi.

Selaku ibu negeri dan bandar diraja, Bandar Alor Setar adalah sebuah bandar yang memberi keutamaan dalam sektor pembangunan negeri dan ekonomi manakala Bandar Sungai Petani memberi keutamaan dalam sektor industri serta pembangunan perumahan terbesar. Bandar Kulim pula memfokuskan sektor industri berat selain Bandar Jitra yang memfokuskan sektor pembangunan pendidikan.

Tambahan lagi, Kerajaan Negeri Kedah sedang membangunkan Bandar Pokok Sena, di mana bandar tersebut dibangunkan bagi menampung populasi penduduk di Alor Setar sekali gus menjadi bandar satelit. Bandar Kuala Ketil pula dijanjikan dengan pembangunan institut pendidikan terbaru pembinaan Kampus Tetap Kolej Universiti Insaniah Kuala Ketil. Dalam 10 tahun akan datang, Bandar Pokok Sena dan Bandar Kuala Ketil akan menjadikan negeri Kedah antara negeriyang termaju di Malaysia seiring dengan slogan Kedah : Kedah Sejahtera.

Menurut Portal Warta Darul Aman, Daerah Yan akan dibangunkan sebagai pelabuhan utama di mana Pulau Bunting dibangunkan sebagai pelabuhan kargo serta Daerah Pendang dan Pekan Gurun dijadikan pusat pengumpulan kargo pelabuhan. Kerajaan Negeri Kedah juga akan memajukan Pulau Langkawi setanding dengan Phuket dan Koh Samui di Thailand melalui beberapa projek hartanah seperti hotel dan marina. Projek tersebut meletakkan Langkawi sebagai destinasi bukan saja menarik dari segi keindahan semula jadinya, malah keunikan kediaman percutian mewah menepati keinginan golongan elit dan hartawan dunia

Kerajaan Kedah juga tidak melupakan daerah pedalaman seperti Daerah Padang Terap di mana Padang Terap ini dibangunkan dusun buah-buahan utama negeri sebagai produk agro-tourism. Daerah Sik dan Baling kekal sebagai daerah yang menyimpan seribu keindahan melalui flora dan fauna nya yang segar mata memandang. Daerah Bandar Baharu kekal sebagai kawasan inap desa agar daerah ini menjadi kawasan tarikan pelancong.

Perancangan Perbandaran ڤرانچڠن ڤرباندرن

Negeri Kedah kebanyakan daerahnya mempunyai hanya satu sahaja bandar kecuali daerah yang besar seperti daerah Kuala Muda dan Kubang Pasu.

Antara satu daerah satu bandar utama adalah :

1. Kota Setar - Alor Setar
2. Kulim - Kulim
3. Langkawi - Kuah
4. Pokok Sena - Pokok Sena
5. Pendang - Pendang
6. Bandar Baharu - Serdang
7. Padang Terap - Kuala Nerang
8. Yan - Yan
9. Sik - Sik

Manakala daerah yang mempunyai lebih dari satu bandar utama (bukan pekan atau bandar kecil) adalah :

• Kuala Muda

1. Sungai Petani
2. Gurun

• Kubang Pasu

1. Jitra
2. Changlun

• Baling

1. Baling
2. Kuala Ketil

Pendidikan ڤنديديقن

Universiti Dan Kolej Awam اونيۏرسيتي دان کوليج عوام

Negeri Kedah mempunyai Kampus Universiti Utara Malaysia (UUM), yang terletak di Bandar Baru Sintok. Secara rasmi ditubuhkan pada 16 Februari 1984. Universiti ini ditubuhkan dengan misi khusus memberikan peranan kepimpinan bagi pengurusan pendidikan di negeri ini. Pembentukan akademik di UUM termasuk Kolej Perniagaan (COB), Fakulti Undang-Undang, Kerajaan dan Pengajian Antarabangsa (COLGIS) dan Sekolah Tinggi Seni dan Sains (CAS).

Kedah juga mempunyai beberapa perguruan tinggi negeri dan perguruan tinggi seperti Universiti Teknologi MARA (UiTM) di Merbok, Institut Universiti Kuala Lumpur Malaysia Sepanyol(UniKL MSI) dan Institut Politeknik Sultanah Bahiyah (PSB) di Kulim, Institut Perubatan, Sains dan Teknologi Asia (Universiti AIMST) di Bedong, Kolej Universiti Insaniah (KUIN) di Kuala Ketil dan Mergong dan Institut Politeknik Sultan Abdul Halim Muadzam Shah (POLIMAS) di Jitra.

Ada 2 lembaga latihan guru di Kedah, Institut Pendidikan Guru Kampus Sultan Abdul Halim (IPGKSAH) di Sungai Petani dan Institut Pendidikan Guru Kampus Darul Aman (IPGKDA) di Bandar Darulaman yang ditetapkan oleh kerajaan untuk menyediakan kursus mengajar untuk guru peserta latihan.

Universiti Dan Institusi Swasta اونيۏرسيتي دان اينستيتوسي سواستا

Universiti swasta dan perguruan tinggi yang terletak di Kedah termasuk Open University Malaysia (OUM) Regional Learning Center untuk negara bahagian Kedah dan Perlis di Sungai Petani, yang Universiti Antarabangsa Albukhary di Alor Setar, Pusat Bahasa Titian Jaya College PTPL dan Cosmopoint College.

Kolej Matrikulasi کوليج ماتريکولاسي

Program Matrikulasi merupakan program persediaan pelajar untuk ke Program Ijazah Tahun Pertama di IPTA di bawah seliaan Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM). Negeri Kedah adalah di antara negeri yang mempunyai banyak Kolej Matrikulasi. Pertama, Kolej Matrikulasi Kedah (KMK) bertempat di Changlun, Kedah mula beroperasi pada sesi 2003/2004 yang mengendalikan kursus Sains & Perakaunan. Kedua, Kolej MARA Kulim di Kulim Kedah,yang memulakan sesi 1977/1978 dengan kursus sains dan Kolej MARA Kuala Nerang (KMKN) di Kuala Nerang, yang mula beroperasi pada sesi 1994/1995 dan mengendalikan kursus akaun . Kolej Matrikulasi Teknikal, Pokok Tai,Pendang mulai operasi pada sesi 2010/2011 yang juga dibawah Kementerian Pelajaran Malaysia yang khusus mengendalikan kursus sains teknikal.

Sekolah Awam Dan Swasta سکوله عوام دان سواستا

Terdapat beberapa sekolah dasar swasta dan awam serta sekolah menengah. Kolej Sultan Abdul Hamid merupakan Sekolah Premier bagi negeri Kedah dan sekolah seliaan Kerajaan Negeri Kedah adalah Maktab Mahmud. Terdapat beberapa Sekolah Berprestasi Tinggi (SBT) di Kedah seperti Keat Hwa Secondary School, , SMK Sultanah Asma, dan lain-lain. Sekolah yang lain adalah seperti Biara Secondary School (Sebelumnya dikenali sebagai St Nicholas Biara Sekolah Menengah),Sekolah Menengah Kebangsaan Sultan Badlishah, Sekolah Menengah Kebangsaan Tajar, Sin Min SMP, Chio Min SMP,Sekolah Menengah Kebangsaan Agama Kedah (SMKAK), SMK Aman Jaya, SMK Bakar Arang, SMK Darulaman, SMK Ibrahim,SMK Dato' Syed Omar, SMK Jitra, SMK Mahsuri, SMK Tunku Panglima Besar. Bagi Sekolah Menengah (Swasta) pula adalah seperti Keat Hwa High School, Sin Min High School dan SM Sin Min. Selain itu, terdapat juga beberapa sekolah berasrama penuh (SBP) seperti, Sekolah Menengah Sultan Abdul Halim (turut dikenali sebagai Jenan), Sekolah Menengah Sains Sultan Muhammad Jiwa, Sekolah Menengah Sains Pokok Sena, SBPI Kubang Pasu dan Sekolah Menengah Sains Kubang Pasu. Selain itu, terdapat juga sekolah untuk aliran teknik dan vokasional seperti SMV Langkawi, SMT Alor Setar dan SMV Sungai Petani.

Institusi Teknikal اينستيتوسي تيکنيکل

Di Kedah terdapat tiga institusi teknikal di bawah naugan MARA, iaitu Institut Kemahiran MARA Sungai Petani, Institut Kemahiran MARA Alor Setar dan Institut Kemahiran MARA Sik.

Sekolah Berasrama سکوله براسراما

Negeri ini juga mempunyai beberapa buah sekolah berasrama seperti Sekolah Berasrama Penuh dan Maktab Rendah Sains MARA (MRSM) yang terdapat di semua daerah.

Perindustrian ڤرايندوسترين

Kawasan Perindustrian کاوسن ڤرايندوسترين

Terdapat 12 kawasan perindustrian yang merangkumi seluruh negeri ini.

1. Alor Setar, Kawasan Perindustrian Mergong Barrage
2. Alor Setar, Kawasan Perindustrian Mergong ll
3. Sungai Petani, Kawasan Perindustrian Bakar Arang
4. Sungai Petani, Kawasan Perindustrian Tikam Batu
5. Sungai Petani, Kawasan Perindustrian MIEL Sungai Lalang
6. Sungai Petani, Kawasan Perindustrian Sungai Petani
7. Gurun, Kawasan Perindustrian Gurun
8. Kulim, Kawasan Perindustrian Kulim
9. Kulim, Kawasan Perindustrian Kulim Hi Tech Park
10. Jitra, Kawasan Perindustrian Bandar Darul Aman
11. Changlun, Kawasan Perindustrian Bukit Kayu Hitam
12. Kuala Ketil, Kawasan Perindustrian Kuala Ketil

Taman Perusahaan تامن ڤراوسهاءن

1. Kulim, Taman Teknologi Kulim
2. Kulim, Taman Industri Waja
3. Sungai Petani, Kedah Hub Halal Park
4. Alor Setar, Taman Perusahaan Ringan Kristal

Pengangkutan ڤڠڠکوتن

Negeri Kedah mempunyai sistem pengangkutan yang baik.

Lebuh Raya Antara Bandar لبوه راي انتارا باندر

1. Lebuhraya Utara - Selatan (PLUS).

Kedah dihubungkan melalui Lebuhraya Utara-Selatan dari Kubang Pasu iaitu di utara merentasi Alor Setar, Pendang sehingga ke Sungai Petani di selatan.

2. Lebuhraya Butterworth - Kulim (BKE).

Selain itu, terdapat juga Laluan Persekutuan yang menghubungkan Kulim dengan Butterworth, Pulau Pinang.

3. Lebuhraya Sungai Petani - Inner Kedah (SPIKE).

Dalam rancangan Malaysia Ke Sebelas, Kerajaan Persekutuan ingin membina sebuah lebuhraya sebagai alternatif bagi mengelakkan kesesakan lalu lintas di Pulau Pinang. Laluan ini akan menghubungkan Bandar Sungai Petani, Kulim, Bandar Baharu Serdang sehingga ke Taiping, Perak

Landasan Keretapi Antara Bandar لندسن کريتاڤي انتارا باندر

Stesen keretapi Alor Setar

1. Kereta Api Tanah Melayu (KTM) Selain daripada Laluan Utara - Selatan, KTM Antarabandar juga merentasi Kedah. Landasan Keretapi Eletrik Berkembar Ipoh - Padang Besar bakal merancakkan lagi sosioekonomi di Kedah. Antara hentian kereta api adalah Kodiang di Kubang Pasu, Anak Bukit dan Pusat Bandar di Alor Setar serta beberapa buah bandar yang lain.

Terminal Bas Antara Bandar ترمينل بس انتارا باندر

Seperti di negeri-negeri lain, di Kedah juga terdapat perkhidmatan bas dan teksi. Stesen bas utama yang berpusat di Stesen Bas Lama di pusat bandar Alor Setar yang telah dipindah ke Terminal Bas Shahab Perdana, Lebuhraya Sultanah Bahiyah di Mergong bagi menampung pertambahan penduduk.

Lapangan Terbang لاڤڠن تربڠ

Lapangan terbang utama di Kedah ialah

1. Lapangan Terbang Sultan Abdul Halim.

yang terletak di Alor Setar. Lapangan Terbang Sultan Abdul Halim Terletak 12 km dari bandar Alor Setar, boleh menampung 800,000 penumpang. Terminal baru ini sedia beroperasi pada 5 Mei 2006. Terminal baru ini memiliki kapasiti untuk menerima operasi Airbus 330 dan landasannya pula dipanjangkan dari 1,963 meter panjang dan 45 meter lebar ke 2,745 meter panjang and 45 meter lebar. Pada 2005, lapangan terbang ini telah mengendalikan 323,669 penumpang bersama 3,267 pergerakan kapal terbang.

2. Pangkalan Latihan Tentera Udara Diraja Malaysia.

Terletak dan menggunakan landasan dan lapangan terbang yang sama dengan lapangan terbang Sultan Abdul Halim.

3. Lapangan Terbang Antarabangsa Langkawi.

Terletak di Padang Mat Sirat, Langkawi di mana berlangsungnya Langkawi International Maritime and Aerospace (LIMA).

Terminal Feri ترمينل فيري

Antara terminal feri yang terdapat di Kedah :

1. Terminal Feri Kuala Kedah.

Terletak di Kuala Kedah, Alor Setar.

2. Terminal Kuah.

Terletak di Pekan Kuah, Pulau Langkawi.

Ekonomi Dan Budaya ايکونومي دان بودايا

Rencana utama: Budaya di Kedah

Kedah dianggap Negeri "Jelapang Padi" Malaysia, mencakupi satu pertiga daripada keseluruhan pengeluaran beras Malaysia. Lain-lain produk pertanian, termasuk getah, kelapa sawit dan tembakau juga penting. Pelancongan, khususnya di pulau Langkawi semakin penting kerana kebanyakkan sumber pendapatan negeri lebih melalui pelancogan di Langkawi.

Lebih baru-baru ini, Kedah telah dimajukan ekonomi ke arah industri automotif dan aeroangkasa dengan Modenas dan Rencam Asia menubuhkan pangkalan di sini. Salah satu kelebihan utama ialah kos buruh yang rendah dan infrastruktur di tempat dengan Lebuhraya Utara-Selatan dan berhampiran Lapangan Terbang Antarabangsa Pulau Pinang. Pada tahun 1996, Kulim Hi-Tech Park (KHTP) telah dibuka secara rasmi sebagai taman perindustrian teknologi tinggi yang pertama di Malaysia. Taman ini terdiri daripada jumlah keluasan tanah kira-kira 14,5 kilometer persegi (5.6 km ²). Banyak syarikat-syarikat tempatan dan asing, seperti Intel, Fuji Electric, Silterra, Infineon, First Solar, AIC Semiconductor, dan Showa Denko operasi kilang pengeluaran mereka di dalam laman web ini sejak itu.

Menurut Rancangan Malaysia Kesembilan, kawasan ekonomi ini adalah sebahagian daripada Wilayah Ekonomi Koridor Utara (NCER). Wilayah Ekonomi Koridor Utara adalah salah satu daripada tiga kawasan pembangunan yang ditubuhkan di Semenanjung Malaysia; kawasan pembangunan yang lain sebagai Iskandar Malaysia (atau Wilayah Ekonomi Johor Selatan) dan Wilayah Pembangunan Pantai Timur.

Kesihatan کصيحتن

Hospital di Kedah adalah seperti di bawah:

Hospital PMC di Alor Setar.

Hospital Kerajaan هوسڤيتل کراجاءن

Terdapat semua hospital kerajaan di setiap daerah di Kedah kecuali Pendang, Pokok Sena dan Bandar Baharu Serdang. Antaranya adalah

1. Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar
2. Hospital Sultan Abdul Halim Sungai Petani
3. Hospital Kulim
4. Hospital Langkawi
5. Hospital Jitra
6. Hospital Yan
7. Hospital Sik
8. Hospital Baling
9. Hospital Kuala Nerang

Hospital Swasta هوسڤيتل سواستا

1. Metro Specialist Hospital Sungai Petani
2. Pantai Hospital Utara Sungai Petani
3. Amanjaya Specialist Centre Sungai Petani
4. Kedah Medical Centre Alor Setar
5. Putra Medical Centre Alor Setar

Pelancongan ڤلنچوڠن

Terdapat banyak tempat-tempat yang menarik di Kedah ini. Antaranya

• Ayer Putih Serdang/Air terjun Serdang
• Air terjun Puncak Janing
• Balai Besar
• Balai Nobat
• Bukit Kayu Hitam
• Balai Seni Negeri
• Air terjun Batu Hampar
• Air terjun Junjong
• Kota Kuala Kedah
• Air terjun Lata Mengkuang
• Lembah Bujang
• Lasor Eco Park
• Masjid Zahir
• Menara Alor Setar
• Ladang Anggur Sik
• Muzium Negeri Kedah
• Muzium Padi (Pameran Mengenai Padi)
• Pusat Sains Negara Wilayah Utara
• Pantai Merdeka
• Tasik Pedu
• Pekan Rabu
• Hutan Rekreasi Rimba Taqwa
• Rumah Kelahiran Tun Dr. Mahathir Mohamad
• Rumah Merdeka
• Air terjun Seri Perigi
• Taman Rekrasi Sungai Merbok
• Laluan Kanopi Sungai Sedim
• Ulu Muda Eco Park
• Hutan Rekrasi Ulu Paip
• Hutan Paya Laut
• Ulu Legong Hot Springs
• Air terjun Titi Hayun
• Kulim
• Gunung Jerai - Gunung ketiga tertinggi di Malaysia
• Lata Mengkuang
• Lata Bayu
• Tupah
• River Cruise Kedah (River Cruise Sungai Kedah dan Sungai Anak Bukit)

Sukan سوکن

Rencana utama: Sukan Malaysia

Kedah menjadi tuan rumah Sukan Malaysia pada 24 Mei 2006 - 4 Jun 2006. Perasmian akan diadakan di Stadium Darul Aman

Kompleks Sukan کومڤليک‌‌س سوکن

Berikut adalah senarai kompleks sukan di Kedah

1. Stadium Darulaman Alor Setar
2. Kompleks Sukan Muadzam Shah Hijau Kuning Alor Setar
3. Kompleks Belia Dan Sukan Alor Setar
4. Kompleks Akuatik Alor Setar
5. Kompleks Rakan Muda Baling
6. Kompleks Sukan Langkawi - Stadium Lada

Trivia تريۏيا

Ibu Negeri	Alor Setar
Pusat Pentadbiran	Alor Setar (Bandar Muadzam Shah)
Bandar Diraja	Alor Setar (Bandar Anak Bukit)
Bandar Utama	Alor Setar & Sungai Petani
Hari Keputeraan Sultan	28 November 1927
Negara	Malaysia, Asia
Koordinat Geografi	2 30 U, 112 30 T
Iklim Tahunan	2,390 (94.09)
Jumlah hujan tahunan	2000 mm ~ 2500 mm
Puncak tertinggi	Gunung Jerai (1,217 m)
Sungai terpanjang	Sungai Muda (178 km)
Tasik terbesar	Tasik Pedu
Bangunan tertinggi	Menara Alor Setar (165.5 m)
Daerah terbesar	Sik (1,635 km²)
Daerah terkecil	Yan (242 km²)
Bandar paling padat penduduk	Alor Setar (1,358.55/km²)
Bandar paling ramai penduduk	Sungai Petani (456,605 pop)
Penanaman utama	Padi

Penduduk ternama

Rencana utama: Senarai orang dari Kedah

Lihat juga ليهت جوݢ

• Pelancongan di Kedah
• Pengangkutan di Kedah
• Identiti Kedah

Pautan luar ڤاءوتن لوار

• Portal Rasmi Kerajaan Negeri Kedah
• Kedah - Virtual Malaysia
• Tokoh kelahiran Kedah Perbadanan Perpustakaan Awam Negeri Kedah
• Senarai Pulau di Kedah Lembaga Sumber Air Negeri Kedah