Bandar diraja

Bandar diraja adalah merupakan bandar kedua terpenting selepas bandar atau bandar raya yang menjadi ibu negeri bagi negeri-negeri yang diperintah oleh Raja atau Sultan. Selalunya bandar diraja ialah daerah yang menjadi tempat berdirinya Istana kediaman rasmi bagi Sultan atau Raja, dan daerah yang menjadi bandar diraja (Royal Capital) bukanlah daerah yang dipilih menjadi ibu negeri (State Capital). Istilah ibu negara (atau ibu negeri) yang digunakan ketika zaman penjajah menunjukkan kawasan yang menjadi ibu negara itu menempatkan pusat pentadbiran kerajaan dan lazimnya istana raja yang memerintah dibina di ibu negara, seperti yang terdapat di London dan negara-negara beraja yang lainnya di Eropah. Hal ini dilakukan bagi memudahkan urusan pentadbiran. (Capital juga boleh diterjemahkan dalam Bahasa Malaysia sebagai Pusat, bergantung kepada konteks ayat.)

Namun di Tanah Melayu, atas sebab-sebab geografi dan ekonomi, di sesetengah negeri pihak British terpaksa mewujudkan pusat pentadbiran di tempat lain yang kadangkala jauh dari Istana rasmi. Contohnya di negeri Perak, baginda Sultan Perak bersemayam di Kuala Kangsar, namun Ipoh dijadikan ibu negeri kerana Ipoh menjadi kawasan yang paling pesat hasil daripada pembukaan banyak lomboh bijih yang mewujudkan peluang pekerjaan dan ekonomi kepada imigran. Lalu Ipoh dipilih menjadi ibu negeri dan Kuala Kangsar diangkat menjadi bandar diraja. Begitulah juga keadaan di negeri-negeri yang lain yang mempunyai situasi yang sama.

Majlis-majlis rasmi seperti sambutan Hari Keputeraan, Pemasyhuran, Sambutan Tetamu Negeri, Perlantikan Menteri Besar dan pelbagai upacara yang melibatkan Raja atau Sultan dijalankan di bandar diraja. Walau bagaimanapun, ini hanyalah kebiasaan, dan bukanlah kemestian.

Senarai negeri-negeri Malaysia dan bandar diraja

• Perlis Indera Kayangan:Bandar Diraja Arau
• Perak Darul Ridzuan: Bandar Diraja Kuala Kangsar
• Selangor Darul Ehsan: Bandar Diraja Klang, sebelum itu Jugra
• Negeri Sembilan Darul Khusus:Bandar Diraja Seri Menanti, Kuala Pilah
• Pahang Darul Makmur: Bandar Diraja Pekan

• Johor Darul Ta'zim: Bandaraya Johor Bahru, sebelum itu Johor Lama Kota Tinggi
• Kedah Darul Aman: Anak Bukit Bandaraya Alor Setar
• Terengganu Darul Iman: Bandaraya Kuala Terengganu
• Kelantan Darul Naim: Bandar Kota Bharu