Nitrogliserin

Nitrogliserin
Nama
	Nama IUPAC pilihan Propane-1,2,3-triyl trinitrate
	Nama lain 1,2,3-Tris(nitrooxy)propane
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	55-63-0 ;
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif; Imej berinteraktif;
Rujukan Beilstein	1802063
ChEBI	CHEBI:28787 ;
ChEMBL	ChEMBL730 ;
ChemSpider	4354 ;
DrugBank	DB00727 ;
ECHA InfoCard	100.000.219
Nombor EC	200-240-8;
Rujukan Gmelin	165859
IUPHAR/BPS	7053;
KEGG	D00515 ;
MeSH	Nitrogliserin
PubChem CID	4510;
UNII	G59M7S0WS3 ;
Nombor PBB	0143, 0144, 1204, 3064, 3319
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID1021407 ;
	InChI InChI=1S/C3H5N3O9/c7-4(8)13-1-3(15-6(11)12)2-14-5(9)10/h3H,1-2H2 Key: SNIOPGDIGTZGOP-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/C3H5N3O9/c7-4(8)13-1-3(15-6(11)12)2-14-5(9)10/h3H,1-2H2 Key: SNIOPGDIGTZGOP-UHFFFAOYAR;
	SMILES C(C(CO[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-]; o:n(:o)OCC(COn(:o):o)On(:o):o;
Sifat
Formula kimia	C3H5N3O9
Jisim molar	227.09 g·mol−1
Rupa bentuk	Cecair tanpa warna
Ketumpatan	1.6 g cm−3 (at 15 °C)
Takat lebur	14 °C (57 °F; 287 K)
Takat didih	50 °C (122 °F; 323 K) meletup
Keterlarutan dalam air	sedikit
Keterlarutan	aseton, eter, benzena, alkohol
log P	2.154
	Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Rujukan kotak info

Nitrogliserin (NG), juga dikenali sebagai trinitrogliserin (TNG), nitro, gliseril trinitrat (GTN), atau 1,2,3-trinitroksipropana, ialah sejenis cecair berat tanpa warna, berminyak dan mudah meletup yang paling biasanya dihasilkan melalui penitratan gliserol dengan asid nitrik berwasap putih dalam keadaan yang sesuai untuk menghasilkan sejenis ester asid nitrik. Struktur kimianya lebih kepada sebatian nitrat organik berbanding satu sebatian nitro, namun nama lamanya ("NG" atau "TNG") sering kali digunakan. Bahan ini pertama kalinya dicipta pada 1847 dan ia telah digunakan sebagai bahan aktif dalam pembuatan bahan letupan, terutamanya dinamit yang digunakan dalam industri pembinaan, pemusnahan rumah serta perlombongan. Sejak tahun 1880-an, ia turut digunakan oleh tentera sebagai bahan aktif dan bahan pengelatin untuk nitroselulosa dalam beberapa bahan pendorong pejal seperti kordit dan balistit.

Selama lebih dari 130 tahun, nitrogliserin telah digunakan dalam bidang perubatan sebagai vasodilator (ubat pengembang sistem vaskular) kuat untuk merawat penyakit jantung seperti angina pektoris dan kegagalan jantung kronik. Walaupun hal tersebut diketahui sebagai kesan penukaran nitrogliserin kepada nitrik oksida, sejenis venodilator yang kuat, namun punca tepatnya hanya dapat ditemukan pada tahun 2002 iaitu enzim aldehid dehidrogenase mitokondria.^[2] Nitrogliserin didapati dalam bentuk tablet bawah lidah, semburan dan ubat tampalan (patch).^[3] Penggunaan lain berpotensi yang disarankan termasuk terapi tambahan dalam barah prostat.^[4] Ia juga digunakan dalam dos yang rendah untuk rawatan fisur dubur yang kronik.

Risiko pendedahan[sunting | sunting sumber]

Pendedahan kepada dos nitrogliserin tinggi yang tidak menentu boleh menyebabkan sakit kepala yang teruk yang dikenali sebagai "NG head" atau "bang head". Sakit kepala ini boleh cukup melumpuhkan sesetengah orang, namun ada juga manusia mengembangkan toleransi dan bergantung pada nitrogliserin selepas pendedahan jangka panjang. Pengeluaran boleh (jarangnya) membawa maut^[5] dengan simptom-simptom termasuk sakit dada dan masalah jantung dan jika tidak boleh diterima mungkin boleh dirawat dengan pendedahan semula kepada nitrogliserin atau nitrat organik lain yang sesuai.^[6]

Orang-orang boleh terdedah kepada nitrogliserin di tempat kerja melalui bernafasan, penyerapan dalam kulit, penelanan, atau bersentuhan mata. Pentadbiran Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Amerika Syarikat telah menetapkan batas yang diterima (had pendedahan yang dibenarkan) untuk pendedahan nitrogliserin di tempat kerja sebagai 0.2 ppm (2 mg/m³) pada kulit dalam 8 jam bekerja sehari. Itu Institut untuk Keselamatan dan Kesihatan (NIOSH) telah menetapkan had pendedahan yang disarankan sebagai 0.1 mg/m² pada kulit dalam 8 jam bekerja sehari. Nitrogliserin boleh segera membahayakan nyawa dan kesihatan apabila kandungannya dalan badan mencapai 75 mg/m³.^[7]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

^ ^a ^b https://www.osha.gov/SLTC/healthguidelines/nitroglycerin/recognition.html
^ Chen, Z; Foster, MW; Zhang, J; Mao, L; Rockman, HA; Kawamoto, T; Kitagawa, K; Nakayama, KI; dll. (2005). "An essential role for mitochondrial aldehyde dehydrogenase in nitroglycerin bioactivation". Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 102 (34): 12159–12164. Bibcode:2005PNAS..10212159C. doi:10.1073/pnas.0503723102. PMC 1189320. PMID 16103363.
^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-05-10. Dicapai pada 2017-08-18.
^ Daily Mail: "How dynamite could help destroy prostate cancer" Retrieved 2010-02-23
^ Amdur, Mary O.; Doull, John.
^ John B. Sullivan, Jr.; Gary R. Krieger (2001). Clinical Environmental Health and Toxic Exposures: Latex. Lippincott Williams & Wilkins. m/s. 264–. ISBN 978-0-683-08027-8. Dicapai pada 23 April 2013.
^ "CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Nitroglycerine". www.cdc.gov. Dicapai pada 2015-11-21.

[osha.gov-1] ttps://www.osha.gov/SLTC/healthguidelines/nitroglycerin/recognition.html

[Chen_et_al._2005_12159–12164-2] Chen, Z; Foster, MW; Zhang, J; Mao, L; Rockman, HA; Kawamoto, T; Kitagawa, K; Nakayama, KI; dll. (2005). "An essential role for mitochondrial aldehyde dehydrogenase in nitroglycerin bioactivation". Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 102 (34): 12159–12164. Bibcode:2005PNAS..10212159C. doi:10.1073/pnas.0503723102. PMC 1189320. PMID 16103363.

[3] "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-05-10. Dicapai pada 2017-08-18.

[4] Daily Mail: "How dynamite could help destroy prostate cancer" Retrieved 2010-02-23

[CDT-5] Amdur, Mary O.; Doull, John.

[Jr.Krieger2001-6] John B. Sullivan, Jr.; Gary R. Krieger (2001). Clinical Environmental Health and Toxic Exposures: Latex. Lippincott Williams & Wilkins. m/s. 264–. ISBN 978-0-683-08027-8. Dicapai pada 23 April 2013.

[7] "CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Nitroglycerine". www.cdc.gov. Dicapai pada 2015-11-21.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]