Perhambaan dalam Islam
Pandangan Islam tentang perhambaan adalah kompleks dan merangkumi pelbagai aspek. Terdapat kumpulan atau pemikir Islam yang mempunyai pandangan tentang perhambaan yang berbeza secara radikal berbanding sejarah Islam tentang perhambaan. Perhambaan adalah asas kehidupan di Arab pra-Islam dan kawasan sekitarnya. Al-Quran dan hadis (kata-kata Muhammad) membincangkan perhambaan secara meluas, menganggap kewujudannya sebagai sebahagian daripada masyarakat tetapi melihatnya dengan syarat luar biasa dan mengehadkan skopnya. Dogma Islam awal melarang perhambaan anggota masyarakat Islam yang bebas, termasuk orang bukan Islam (dhimmi), dan menetapkan untuk mengawal dan memperbaiki keadaan perhambaan manusia. Undang-undang Islam menganggap hamba sah hanya untuk orang bukan Islam yang dipenjarakan atau dibeli di luar sempadan pemerintahan Islam, atau anak lelaki dan anak perempuan hamba yang sudah dalam kurungan. Dalam undang-undang Islam klasik yang kemudian, topik perhambaan dibincangkan dengan panjang lebar.
Dalam Quran[sunting | sunting sumber]
Al-Quran mengandungi beberapa ayat mengenai cara mengawal perhambaan dan mengurangkan kesan negatifnya. Ia menyeru kepada pembebasan hamba, serta menyatakan galakan untuk berbuat baik terhadap hamba. Hamba dianggap sama dari segi moral dengan orang merdeka, namun, mereka mempunyai kedudukan undang-undang yang lebih rendah.
Istilah yang paling biasa digunakan dalam al-Quran untuk merujuk kepada hamba ialah ungkapan malakat aymanukum atau milk al-yamin. Ringkasnya bermaksud “mereka yang dimiliki oleh tangan kananmu”. Istilah ini terdapat dalam 15 petikan Al-Quran, menjadikannya istilah yang paling biasa untuk hamba. Al-Quran merujuk kepada hamba dengan sangat berbeza daripada bahasa Arab klasik yang menggunakan perkataan 'abd untuk hamba.
Dalam tradisi Nabi[sunting | sunting sumber]
Murray Gordon berkata pendekatan Muhammad terhadap perhambaan adalah bersifat sebagai reformis dan bukannya revolusioner. Muhammad tidak bermaksud untuk menghapuskan perhambaan, tetapi untuk memperbaiki keadaan hamba dengan menggesa pengikutnya untuk memperlakukan hamba mereka secara berperikemanusiaan dan membebaskan mereka sebagai cara untuk menebus dosa seseorang. Walaupun beberapa pengarang Muslim moden telah mentafsirkan ini sebagai petunjuk bahawa Muhammad membayangkan penghapusan perhambaan secara beransur-ansur, Gordon berpendapat bahawa Muhammad sebaliknya memberi jaminan Islam membolehkan perhambaan dengan memberikan kuasa moralnya. Kemungkinan justifikasi untuk sikap Muhammad terhadap perhambaan termasuk preseden daripada ajaran Yahudi dan Kristian pada zamannya serta pertimbangan pragmatik.[1]
Antara hamba Muhammad yang paling terkenal ialah: Safiyya binti Huyayy, yang dibebaskan dan dikahwininya; Maria al-Qibtiyya, dihadiahkan kepada Muhammad oleh seorang pegawai Sassanid, yang melahirkan anaknya Ibrahim dan dibebaskan. Sirin, saudara perempuan Maria, yang dibebaskan dan dikahwininya dengan penyair Hassan ibn Thabit, dan Zayd ibn Harithah, yang dibebaskan dan dijadikan oleh Muhammad sebagai anak angkatnya.
Dalam hukum fiqh[sunting | sunting sumber]
Dalam Surah 23, Al-Muminun, ayat 6 dan Surah 70, Al-Maarij, ayat 30, kedua-duanya, dalam lafaz yang sama, membezakan antara pasangan dan "orang yang dimiliki tangan kanan", dengan berkata " أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ" (harfiahnya, "isteri mereka atau apa yang dimiliki tangan kanan mereka"), sambil menjelaskan bahawa hubungan seksual dengan kedua-duanya adalah dibenarkan. Sayyid Abul Ala Maududi menjelaskan bahawa "dua kategori wanita telah dikecualikan daripada perintah umum menjaga kemaluan: (a) isteri, dan (b) wanita yang sah dalam simpanan seseorang". Undang-undang Islam, menggunakan istilah Ma malakat aymanukum ("apa yang dimiliki oleh tangan kanan kamu") menganggap hubungan seksual dengan hamba perempuan sebagai halal. Wanita hamba diambil terutamanya sebagai gundik dan pembantu rumah. Seorang tuan kepada hamba berhak di sisi undang-undang Islam untuk melakukan persetubuhan dengan wanita hambanya. Walau bagaimanapun tuan wanita boleh memiliki hamba lelaki, mereka tidak mempunyai hak sedemikian.
Undang-undang Islam atau Syariah membenarkan menyerbu, menculik dan memperhambakan orang bukan Islam dari Dar al Harb.[2] Orang Islam juga bebas untuk mengambil dan memperhambakan mana-mana orang bukan Islam. Walau bagaimanapun, ahli fiqah Islam berpendapat bahawa orang bukan Islam yang tinggal di kawasan yang mempunyai perjanjian rasmi dengan orang Islam perlu dilindungi daripada perhambaan.[3]
Tafsiran moden[sunting | sunting sumber]
Di Empayar Uthmaniyyah, sekatan ke atas perdagangan hamba mula diperkenalkan pada abad kelapan belas, dalam konteks peperangan Uthmaniyyah-Rusia. Perjanjian dua hala antara empayar Uthmaniyyah dan Rusia membolehkan kedua-dua pihak mendapatkan kembali tawanan yang diambil semasa perang sebagai balasan untuk bayaran tebusan.
Tunisia adalah negara Islam pertama yang menghapuskan perhambaan, pada tahun 1846. Tokoh pembaharuan Tunisia berhujah untuk penghapusan perhambaan berdasarkan undang-undang Islam. Mereka berhujah bahawa walaupun undang-undang Islam membenarkan perhambaan, ia menetapkan banyak syarat, dan syarat-syarat ini adalah mustahil untuk dikuatkuasakan pada abad ke-19 dan dilanggar secara meluas. Menjelang awal abad ke-20, idea bahawa Islam hanya bertolak ansur dengan perhambaan kerana keperluan berbeza-beza telah diterima oleh ulama Islam.
Menjelang 1950-an dan 1960-an, majoriti umat Islam telah menerima pemansuhan perhambaan sebagai sah dari segi agama. Menjelang akhir abad ke-20, semua negara Islam telah menjadikan perhambaan haram. Pada tahun 1926, mesyuarat Persidangan Dunia Muslim di Mekah mengutuk perhambaan. Prosiding daripada mesyuarat Pertubuhan Persidangan Islam pada tahun 1980 menegakkan kebebasan manusia dan menolak perhambaan banduan. Kebanyakan sarjana Muslim menganggap perhambaan tidak konsisten dengan prinsip keadilan al-Quran. Walau bagaimanapun, terdapat ulama kontemporari tertentu masih menganggap perhambaan sebagai sah, seperti Saleh Al-Fawzan dari Arab Saudi.
Meskipun begitu masih terdapat kumpulan-kumpulan Islam seperti kumpulan pelampau Nigeria Boko Haram yang menculik dan memperhambakan orang, dan ISIL yang menggunakan dalil agama untuk memperhambakan wanita Yazidi sebagai rampasan perang, Pada September 2014, 126 ulama Islam dari seluruh dunia Islam menandatangani surat terbuka kepada pemimpin ISIL Abu Bakr al-Baghdadi, menolak tafsiran kumpulannya terhadap al-Quran dan hadis untuk membenarkan tindakannya menjadikan wanita tahanan perang sebagai hamba dan memperkosa mereka.[4]
Pautan luar[sunting | sunting sumber]
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ Murray Gordon (1989). Slavery in the Arab World. Rowman & Littlefield. m/s. 19–20. ISBN 9780941533300.
- ^ William Gervase Clarence-Smith (2006), Islam and the Abolition of Slavery, Oxford University Press, m/s. 27–28, ISBN 978-0-19-522151-0
- ^ William Gervase Clarence-Smith (2006), Islam and the Abolition of Slavery, Oxford University Press, m/s. 27-28, ISBN 978-0-19-522151-0
- ^ Lauren Markoe (24 September 2013). "Muslim Scholars Release Open Letter to Islamic State Meticulously Blasting Its Ideology". The Huffington Post. Religious News Service. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-09-25. Dicapai pada 25 September 2014.