Prasarana Malaysia

Prasarana Malaysia Berhad
Jenis/bentuk sah	Berhad, awam
Industri	Pengendali pengangkutan awam
Ditubuhkan	11 September 1998; 25 tahun yang lalu
Ibu pejabat	Petaling Jaya, Selangor, Malaysia
Tokoh penting	Tan Sri Jamaludin Ibrahim, ; Pengerusi ; Mohd Azharuddin Mat Sah, ; Presiden & Ketua Pegawai Eksekutif Kumpulan ; Dr. Prodyut Dutt, ; Ketua Pegawai Operasi Kumpulan (Strategi & Pembangunan) ; Amir Hamdan, ; Ketua Pegawai Eksekutif Rapid Rail ; Muhammad Yazurin Sallij Muhammad Yasin, ; Ketua Pegawai Eksekutif Rapid Bus;
Keluaran	Pengangkutan awam - transit aliran ringan, monorel, transit aliran bas, bas pengantara, bas henti-henti dan feri ; Kini: 3 4 5 8 9 B1 12 ; Masa depan: 13 14 RTS 11;
Bilangan kakitangan	8,500+
Tapak web	www.myrapid.com.my
	sunting · sunting di WikidataLihat pendokumenan templat ini

Prasarana Malaysia Berhad (juga dikenali sebagai Prasarana) merupakan syarikat milik kerajaan 100% yang ditubuhkan pada 11 September 1998 untuk memiliki aset-aset kebanyakan perkhidmatan pengangkutan awam di Kuala Lumpur, ibu negara Malaysia sebagai langkah penstrukturan semula pengangkutan awam ibu negara tersebut. Ia juga memiliki rangkaian bas yang digunakan untuk perkhidmatan bas di negeri Pulau Pinang. Dahulunya ia dikenali sebagai Syarikat Prasarana Negara Berhad sebelum bertukar nama kepada Prasarana Malaysia Berhad atau Prasarana, pada Julai 2014.^[1]

Anak syarikat[sunting | sunting sumber]

Struktur Prasarana baru termasuk mewujudkan empat entiti baru - Rapid Rail Sdn Bhd; Rapid Bus Sdn Bhd; Pengurusan Prasarana Bersepadu dan Engineering Services Sdn Bhd (PRIME); dan Prasarana Integrated Development Sdn Bhd, atau PRIDE. Ketika mengumumkan demikian pada taklimat media di Kuala Lumpur pada 3 Januari 2013, Bekas Pengarah Urusan Kumpulan Prasarana Dato' Shahril Mokhtar berkata, langkah itu adalah sebahagian daripada rancangan jangka panjang lima tahun syarikat itu seperti yang digariskan di bawah pelan tindakan Go Forward Plan 2.0 (GFP 2.0).

Jenama perkhidmatan[sunting | sunting sumber]

Keretapi Rapid KL dikendalikan oleh Rapid Rail
Bas Rapid KL yang digunakan oleh Rapid Bus
Bas Rapid Penang yang digunakan oleh Rapid Bus
Bas Rapid Kuantan digunakan oleh Rapid Bus
KAD My Rapid Touch 'n Go adalah kad nilai yang disimpan untuk kegunaan tambang di kereta api dan bas Rapid KL.

Operasi[sunting | sunting sumber]

Perniagaan utama Prasarana menyediakan perkhidmatan awam pengangkutan di Malaysia. operasi utamanya adalah seperti berikut:

Rapid Bus -. Bas Rapid KL beroperasi di Lembah Klang dan Selangor, menyediakan perkhidmatan untuk lebih daripada 200 laluan termasuk laluan untuk menyokong operasi syarikat kembarnya Rapid Rail Sdn Bhd Seperti yang ditunjukkan oleh nama-nama mereka, Rapid Penang beroperasi di Pulau Pinang dan Butterworth; meliputi 46 laluan. Rapid Kuantan, yang memulakan operasi pada 1 Disember 2012, kini memberi perkhidmatan kepada sejumlah 12 laluan di sekitar ibu negeri Pahang.
Rel RapidKL - mengendalikan operasi 114 stesen di sepanjang LRT Laluan Ampang dan Sri Petaling, LRT Laluan Kelana Jaya, rangkaian Monorel KL , MRT Laluan Kajang dan MRT Laluan Putrajaya di Kuala Lumpur di bawah nama jenama Rapid KL.
PRIDE - yang dalam pengangkutan sektor pembangunan infrastruktur untuk memanfaatkan dan memaksimumkan potensi ekonomi bank tanah kerajaan yang diberikan dan hartanah Prasarana milik beberapa hartanah dalam bentuk stesen metro ringan (LRT), depot dan Park-n-Ride kemudahan untuk penumpang.
PRIME - membangunkan dan menguruskan infrastruktur dan kemudahan Rapid Rail; saham rolling; sistem tepi jalan; sistem gunaan; infrastruktur bas dan sistem; kerja-kerja kontrak; tadbir urus projek; pembangunan Perniagaan; dan keselamatan projek dan pengurusan kesihatan

Kemunculan antarabangsa[sunting | sunting sumber]

Dianugerahkan sebagai pengendali bayangan (operasi & penyelenggaraan) Al Mashaaer Al Mugaddassah Metro Southern Line sejak November 2014 selama 3 tahun kontrak.^[2]^[3]

Program Hak Menamakan Stesen[sunting | sunting sumber]

Dalam usaha untuk meningkatkan hasil di luar tambang koleksi & pengiklanan, Prasarana Malaysia Berhad telah memperkenalkan satu program baru yang dikenali sebagai "Program Hak Penamaan Stesen" untuk membolehkan syarikat-syarikat dan jenama mempunyai peluang mereka untuk menamakan semula dan menjenamakan semula mana-mana stesen milik Prasarana dengan bayaran. Program ini dianggap selaras dengan pelan infrastruktur untuk menggalakkan orang awam yang menggunakan pengangkutan awam, meningkatkan perkhidmatan yang lebih baik dan kemudahan yang datang dengan penjenamaan semula dan menaik taraf stesen.

GGICO (Dubai Metro) adalah contoh projek yang pertama di dunia untuk memulakan program yang sama. Langkah ini telah diikuti oleh VODAFONE-Sol (Madrid Metro) dan Atlantic Avenue-BARCLAYS CENTER (New York Subway).

Nama awalan stesen akan diberikan kepada pembida yang berjaya dan penawar mempunyai suatu hak atas unsur-unsur sekitar stesen seperti kawasan stesen, peta laluan, risalah dan brosur, laman web pengendali dan juga pengumuman destinasi kereta api. Menurut sumber Prasarana Malaysia, nama asal stesen ditetapkan untuk menunjukkan lokasi stesen. Program ini telah dipenuhi dengan kerjasama agensi pengiklanan Big Tree Outdoor Sdn Bhd dan pemasaran dan penajaan pakar-pakar yang berpangkalan di UK yang dinamakan Phar Partnership yang bertujuan untuk mewujudkan sumber baru pendapatan tidak tambang yang boleh digunakan untuk memperbaiki perkhidmatan yang ditawarkan oleh Rapid KL.

Pertama seumpamanya di Asia Tenggara, tiga projek perintis pertama di stesen LRT dan monorel telah dicapai, iaitu AIRASIA-Bukit Bintang, BANK RAKYAT-Bangsar dan KL GATEWAY-Universiti telah dilancarkan pada 10 Oktober 2015. KL Gateway ialah pembangunan semula utama Kampung Kerinchi ke dalam kediaman, pusat membeli-belah premium & menara pejabat oleh Suez Capital, pembangunan hartanah tempatan.^[4]^[5]

Projek sambungan[sunting | sunting sumber]

Projek Sambungan LRT[sunting | sunting sumber]

Projek sambungan LRT sedang dalam pembinaan adalah Ampang dan Kelana Jaya yang kedua-dua garis akan bertemu di Putra Height.

Projek Pengembangan Monorail Fleet[sunting | sunting sumber]

Prasarana telah menganugerahkan kontrak kepada Scomi Transit Project Sdn Bhd, anak syarikat Scomi Engineering Bhd. Yang bernilai kira-kira RM494 juta, kontrak juga termasuk kerja menaik taraf di stesen-stesen monorel dan sistem elektrik dan mekanikal dan membina depot monorel baru selain daripada pembekalan 12 set tren empat gerabak baru.

Projek Pengembangan Rapid Bus Fleet[sunting | sunting sumber]

Prasarana masih dalam fasa cadangan untuk melanjutkan perkhidmatan bas henti-henti mereka kepada semua negara-negara kota Malaysia untuk menambah baik pengangkutan awam di seluruh negara. Seperti dengan penggunaan perkhidmatan oleh kerajaan bandar di bawah nama anak syarikat Prasarana Rapid Bas mungkin digunakan ialah Rapid KB di Kota Bharu, Kelantan, Rapid Kamunting di Perak, Rapid Seremban di Negeri Sembilan, Rapid KK di Kota Kinabalu, Sabah dan Rapid Kuching di Sarawak.

Projek Laluan BRT Sunway[sunting | sunting sumber]

Projek bas transit pesat jenis yang pertama (BRT) di Malaysia adalah Laluan BRT Sunway. Dilancarkan oleh Perdana Menteri Datuk Seri Mohd Najib Tun Razak pada 9 Jun 2012, Laluan BRT Sunway adalah projek perkongsian awam-swasta antara Prasarana dan Sunway Group untuk menyediakan perkhidmatan bas elektrik mesra alam di trek yang tinggi bagi penduduk di Bandar Sunway dan Subang Jaya .

Projek Transit Aliran Deras Lembah Kelang[sunting | sunting sumber]

Kerajaan telah menubuhkan satu unit khusus memberi tumpuan semata-mata kepada Projek Transit Aliran Deras Massa Lembah Klang iaitu Mass Rapid Transit Corporation Sdn Bhd (MRT Corp). MRT Corp ialah pengurusan projek dan pasukan yang terdiri daripada pakar-pakar teknikal dalam projek rel deras dan termasuk kepakaran dipinjamkan daripada pasukan MRT Prasarana.^[6]

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Penstrukturan semula sistem pengangkutan awal Lembah Kelang[sunting | sunting sumber]

Keperluan untuk sistem pengangkutan awam di Lembah Klang untuk disusun semula menjadi jelas dengan serta-merta selepas laluan LRT memulakan operasi komersial apabila penumpang mereka adalah jauh lebih rendah daripada yang dijangkakan. Ini menyebabkan lebih rendah daripada tahap hasil yang diharapkan dan kedua-dua syarikat konsesi LRT, Sistem Transit Aliran Ringan Sdn Bhd (Star-LRT) dan Projek Usahasama Transit Ringan Automatik Sdn Bhd (Putra-LRT), tidak dapat membayar balik pinjaman komersial mereka. Krisis Kewangan Asia 1997 memburukkan lagi keadaan. Kedua-dua syarikat berhutang sebanyak RM5.7bil pada November 2001 apabila Jawatankuasa Kerajaan Semula Hutang Korporat (CDRC) menyusun semula hutang kedua-dua syarikat LRT.

Perkhidmatan bas di Kuala Lumpur juga menghadapi masalah dengan bilangan penumpang yang lebih rendah kerana peningkatan penggunaan kenderaan persendirian dan kekurangan pelaburan modal. Kedua-dua konsortium bas baru yang ditubuhkan pada pertengahan 1990-an untuk mengambil alih semua perkhidmatan bas di Kuala Lumpur - Intrakota dan Cityliner - mula menghadapi masalah kewangan. Intrakota dilaporkan kerugian terkumpul berjumlah RM450 juta daripada krisis kewangan 1997/1998 sehingga Prasarana mengambil alih pada 2003, dan hutang lebih daripada RM250 juta di antara 1994 dan 2003. Dengan pendapatan yang lebih rendah, pengusaha bas tidak dapat mengekalkan armada mereka, apatah lagi melabur dalam lebih bas. Frekuensi dan perkhidmatan merosot bas mula mogok.

Oleh kerana itu, penggunaan pengangkutan awam di Lembah Klang turun kepada kira-kira 16% daripada jumlah perjalanan, salah satu yang terendah di rantau Asia.^[7]

Penubuhan Syarikat Prasarana Negara Berhad dan Rangkaian Pengangkutan Intergrasi Deras Sdn Bhd[sunting | sunting sumber]

Sebagai sebahagian daripada proses penstrukturan semula, kerajaan Malaysia bercadang untuk memisahkan pemilikan (Oleh itu, perbelanjaan modal) dan aspek operasi pengangkutan awam, dengan syarikat-syarikat milik kerajaan yang berasingan yang ditubuhkan bagi setiap tujuan.

Pada tahun 1998, Prasarana telah diperbadankan untuk "memudahkan, menyelaras, melaksana dan mempercepatkan projek infrastruktur yang diluluskan oleh kerajaan Malaysia". Ia mengambil alih aset dan operasi Star-LRT, Putra-LRT dan perkhidmatan bas pengantara Putraline pada September 2002, menukar nama Star-LRT untuk "Starline" dan Putra-LRT untuk "Putraline". Pada tahun 2003, Prasarana mengadakan perjanjian dengan Intrakota dan Cityliner untuk pembelian bas. pembelian tersebut telah diselesaikan pada tahun 2004.

Rangkaian Pengangkutan Intergrasi Deras Sdn Bhd, syarikat milik kerajaan kedua di bawah penyusunan semula itu, telah ditubuhkan pada tahun 2004 untuk mengendalikan aspek operasi aset yang dimiliki oleh Prasarana. Prasarana menyerahkan operasi kedua-dua laluan LRT dan bas di November 2004.

Pada tahun 2006, kerajaan menubuhkan sebuah syarikat baru Rapid Penang sebagai anak syarikat Rangkaian Pengangkutan Intergrasi Deras Sdn Bhd untuk mengendalikan perkhidmatan bas di Pulau Pinang. Bas-bas juga dimiliki oleh Prasarana.

Pengambil alihan aset[sunting | sunting sumber]

Projek Usahasama Transit Ringan Automatik Sdn Bhd (Putra-LRT)[sunting | sunting sumber]

Putra-LRT telah diperbadankan di Malaysia pada 15 Februari 1994 untuk mereka bentuk, membina, kewangan, mengendalikan dan menyenggarakan sistem LRT di Lembah Klang, yang dikenali hari ini sebagai Aliran Kelana Jaya. Syarikat itu, yang adalah 100% dimiliki oleh Renong Berhad, telah menandatangani perjanjian konsesi dengan kerajaan Malaysia pada 7 Ogos 1995. Untuk membiayai projek itu, Putra-LRT memperoleh RM2 bilion pinjaman yang terdiri daripada RM1 bilion kemudahan konvensional dan RM1 bilion kemudahan Islam, daripada 27 institusi kewangan dan bukan kewangan Malaysia yang diatur oleh empat institusi kewangan utama Malaysia, Commerce International Merchant Bankers Bhd (CIMB), Bank Bumiputra Malaysia Bhd (BBMB), Commerce MGI Sdn Bhd (CMGI) dan Bank Islam Malaysia Bhd (BIMB ). 27 institusi ialah Kumpulan Wang Simpanan Pekerja, United Malayan Banking Corp Bhd, Perwira Affin Bank Bhd, Allied Bank (M) Bhd, Bank of Commerce (M) Bhd, DCB Bank Bhd, Eon Bank Bhd, Hock Hua Bank Bhd, Public Bank Bhd, BIMB, Arab-Malaysian Merchant Bank Bhd, Arab-Malaysian Bank Bhd, Commerce International Merchant Bankers Bhd, Overseas Union Bank (M) Bhd, BBMB, Oriental Bank Bhd, Perwira Affin Merchant Bank Bhd, Bumiputra Merchant Bankers Bhd, Amanah Merchant Bank Bhd, Hock Hua Bank (Sabah) Bhd, Asian International Merchant Bankers Bhd, dan Syarikat Takaful Malaysia Berhad.^[8]

Pengambilalihan Putra-LRT boleh dikatakan bermula dari 30 September 1999 apabila pembayaran faedah berjumlah RM44,589,020.33 matang. Kegagalan untuk membayar mengakibatkan jumlah pinjaman keseluruhan yang genap. Pada masa itu, Putra-LRT telah meminta Jawatankuasa Penstrukturan Semula Hutang Korporat bank pusat Malaysia, Bank Negara, untuk membantu menyusun semula hutangnya.^[9] Cadangan oleh Jawatankuasa Penyusunan Semula Hutang Korporat yang terlibat mengambil kerajaan sejak dua laluan LRT dan kemudian disewakan semula kepada kedua-dua syarikat, dianggap tidak boleh diterima.^[10]

Penyusunan semula ini mula bergerak lagi apabila kerajaan menerima konsep menubuhkan dua syarikat milik kerajaan yang berasingan, satu untuk memiliki dan yang lain untuk mengendalikan pengangkutan awam. Langkah pertama ke arah nasionalisasi Putra-LRT berlangsung pada 26 November 2001 apabila Prasarana memperoleh semua hak-hak, faedah dan kelayakan di bawah pinjaman dari Putra-LRT dan juga pemberi pinjaman Star-LRT (lihat di bawah untuk pengambilalihan Star-LRT). Ini secara berkesan menjadikan Prasarana pemiutang tentang Putra-LRT dan Star-LRT. Pinjaman yang terhutang oleh kedua-dua syarikat ini berjumlah lebih kurang RM5.7 bilion pada masa itu. Pertimbangan pembelian telah dijelaskan melalui terbitan RM5.468 bilion kadar tetap bon bersiri oleh Prasarana dijamin oleh kerajaan kepada masing-Star-LRT dan Putra-LRT pemberi pinjaman. Menurut Jawatankuasa Penyusunan Semula Hutang Korporat, resolusi kejayaan penyusunan semula hutang kedua-dua syarikat telah dianggarkan telah mengurangkan tahap pinjaman tidak berbayar dalam sistem perbankan Malaysia sebanyak RM2.9 bilion atau 0.7% pada bersih enam bulan asas. Commerce International Merchant Bankers Bhd telah dilantik sebagai sebagai ejen kemudahan.^[11]

Pada 8 Disember 2001, Prasarana mengeluarkan Putra-LRT dengan notis lalai dan menuntut pembayaran semua jumlah tertunggak dalam tempoh 14 hari. Putra-LRT menjawab pada 24 Disember 2001 dan dimaklumkan Prasarana bahawa ia tidak dapat melunaskan hutang. Ia juga meminta kerajaan untuk melantik pihak lain atau sendiri untuk membeli aset syarikat itu mengikut terma-terma perjanjian konsesi antara Putra-LRT dan kerajaan. Permintaan berkanun, yang dikehendaki di bawah Akta Syarikat Malaysia 1965, kemudiannya dikeluarkan oleh Prasarana pada 26 Disember 2001 meminta Putra-LRT untuk menjelaskan jumlah yang terhutang dalam tempoh 21 hari. Putra-LRT menjawab pula pada 17 Januari 2002 dengan mengatakan bahawa ia tidak dapat melunaskan hutang-hutang dan meminta kerajaan untuk mengambil alih. Penggulungan petisyen telah difailkan pada 8 Februari 2002 dan diserahkan kepada syarikat pada 20 Mac 2002. Pada 26 April 2002, Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur membuat suatu perintah bagi penggulungan Putra-LRT dan pada tarikh yang sama, melantik Gan Ah Tee, Ooi Woon Chee dan Mohamed Raslan Bin Abdul Rahman sebagai penyelesai.^[12] Sebelum itu pada 3 April 2002, Kementerian Kewangan Malaysia telah secara rasmi mengumumkan bahawa kerajaan melalui Prasarana telah mengambil alih aset kedua-dua Putra-LRT dan Star-LRT .

Pada 30 Ogos 2002, Putra-LRT memeterai perjanjian jual beli dengan Prasarana bagi penjualan semua asetnya. Pertimbangan untuk dijual terdiri daripada baki selepas kos projek sebanyak RM5,246,070,539 adalah diimbangi oleh jumlah hutang yang terhutang kepada Prasarana, ditambah kos projek dari 1 April 2002 hingga 1 September 2002 yang telah ditetapkan sebagai tarikh penyelesaian jualan , ditambah sejumlah RM16,867,910 sebagai "jumlah yang tidak disahkan kos projek" yang kemudiannya disahkan oleh dokumen sokongan. ^[13] seluruh kos Prasarana mengambil alih aset Putra-LRT telah dilaporkan RM4.5 bilion.^[14]

Prasarana mengambil alih aset dan operasi Putra-LRT dari 06:00 pada 1 September 2002.

Sistem Transit Aliran Ringan Sdn Bhd (STAR-LRT)[sunting | sunting sumber]

Butir-butir pengambilalihan Sistem Transit Aliran Ringan Sendirian Berhad (singkatan kepada Star-LRT), yang beroperasi apa yang dikenali hari ini sebagai Laluan Ampang, adalah sedikit lebih sukar untuk datang berbanding dengan pengambilalihan PUTRA-LRT kerana syarikat itu tidak dimiliki oleh mana-mana syarikat awam tersenarai. Para pemegang saham Star-LRT, yang ditubuhkan pada 13 November 1991, adalah Dana Malaysia Pekerja (25%), Kuala Lumpur Transit Aset Group Sdn Bhd (usaha sama 50:50 antara Jerman AEG Pte Ltd, bahagian elektronik di Daimler-Benz, dan firma pembinaan British Taylor-Woodrow) (30%), Lembaga Urusan Tabung Haji (Tabung Haji ') (15%), Lembaga Tabung Angkatan Tentera (5%), Kumpulan Wang Amanah Pencen (5%), STLR Sdn Bhd (5%) dan Shell Malaysia / Sabah / Sarawak (5%), American International Assurance Co Ltd (10%), Apfin Investments Pte Ltd, cabang pelaburan kerajaan Singapura (5%). Perjanjian konsesi 60 tahun antara Star-LRT dan kerajaan Malaysia untuk fasa pertama projek (antara stesen Ampang Sultan Ismail dan) telah ditandatangani pada 22 Disember 1992, sementara perjanjian konsesi berasingan bagi Fasa Dua (antara Chan Sow Lin dan Sri Petaling stesen, dan Sultan Ismail dan Sentul Timur stesen) telah ditandatangani pada 26 Jun 1995. kos Fasa satu adalah RM1.2 bilion dan RM2.2 bilion bagi Fasa dua. Star-LRT dibangkitkan pinjaman berjumlah RM800 juta bagi fasa pertama dan RM1.32 bilion daripada Bank Bumiputra Malaysia Bhd bagi Fasa Dua.

Pada akhir 1990-an, Star-LRT, seperti Putra-LRT, juga gagal dalam pembayaran balik pinjaman dan pada 30 November 2001, Jawatankuasa Penyusunan Semula Hutang Korporat bank pusat Malaysia Bank Negara mengumumkan bahawa Prasarana telah mengambil alih hutang Star-LRT bersama-sama dengan yang Putra-LRT. Hutang digabungkan kedua-dua syarikat berjumlah RM5.5 bilion.

Pada 8 Disember 2001, Prasarana telah mengeluarkan surat tuntutan untuk sejumlah RM1,045,681,273.83 kerana pada tarikh tersebut menurut perjanjian kemudahan yang dimasukkan pada 13 Ogos 1993. Namun demikian, tiada balasan. Pada 10 Disember 2001, satu lagi surat tuntutan telah dikeluarkan kepada Star-LRT untuk jumlah RMI, 498,538,278.58 menurut perjanjian pinjaman bertarikh 17 Julai 1995 untuk pembiayaan projek Fasa Dua. Pada 26 Disember, ia berkhidmat notis berkanun permintaan pada STAR-LRT, sekali lagi meminta pemulangan wang dan syarikat itu hanya berjaya membuat sebahagian pembayaran.

Dua petisyen untuk menggulung Star-LRT telah difailkan di Mahkamah Tinggi pada 21 Februari 2002 kerana gagal untuk membayar RM1,051,509,127.16 pada 26 Disember 2001 untuk pinjaman pertama dan kegagalan untuk membayar balik pinjaman kedua berjumlah RM1,506,385,705.28 pada 26 Disember. Pada 3 Mei 2002, Mahkamah Tinggi yang dilantik Gan Ah Tee, Ooi Woon Chee dan Mohamed Raslan Abdul Rahman penyelesai sementara.^[15]

Pada 1 September 2002, Prasarana mengambil alih aset dan operasi Star-LRT. Pengambilalihan ini dilaporkan menelan belanja RM3.3 bilion kerajaan.^[14]

Intrakota Komposit Sdn Bhd[sunting | sunting sumber]

Intrakota Komposit Sendirian Berhad, anak syarikat tersenarai awam DRB-Hicom Berhad, adalah satu daripada dua konsortium dipilih pada tahun 1994 untuk menjalankan perkhidmatan bas bandar / peringkat di Kuala Lumpur dan pinggir bandar di sekitarnya. Syarikat lain adalah Park May Berhad yang beroperasi bas Cityliner di bawah jenama itu. Di bawah dasar itu, Intrakota membeli dan mengambil alih laluan dua syarikat tradisional Kuala Lumpur bas, iaitu SJ Kenderaan Sendirian Berhad (lebih dikenali sebagai Sri Jaya) dan Toong Fong Omnibus Syarikat Sendirian Berhad, salah satu syarikat bas pertama di Kuala Lumpur. Intrakota juga mengambil alih sebahagian besar daripada laluan bas mini di Kuala Lumpur selepas kerajaan ditamatkan perkhidmatan mereka pada tahun 1998. Semua bas telah dijenamakan sebagai Intrakota.

Keadaan yang membawa kepada masalah kewangan Intrakota yang boleh dipersalahkan mengenai krisis kewangan 1997/1998, pengurangan bilangan orang yang menggunakan pengangkutan awam dan kegagalan kerajaan untuk melaksanakan dasar dua bas konsortium yang mengakibatkan persaingan yang tidak dijangka.

Pada tahun 1999, Kumpulan Intrakota syarikat yang berada di bawah bidang kuasa Jawatankuasa Reestructuring Hutang Korporat kerajaan dan apabila jawatankuasa itu membuat kesimpulan perniagaannya pada bulan Jun 2002, Intrakota dan syarikat induknya DRB-HICOM berterusan berunding dengan kerajaan yang akhirnya membawa kepada bas yang menjadi diambil alih oleh Prasarana.

Keadaan yang mencemaskan syarikat itu adalah jelas apabila pada 29 Januari 2003, pemiutang RHB Finance Berhad dan RHB Delta Finance Berhad ditarik 34 bas itu. Bas-bas telah dikembalikan kepada Intrakota selepas beberapa pusingan rundingan dengan pemiutang. Pada hari yang sama, ia juga mendedahkan bahawa ia telah disaman atau sejumlah RM25,893,558.36 oleh AmMerchant Bank Berhad (RM11,234,839.93), Kewangan Bersatu Berhad (RM1,091,939.12) dan Sogelease Advance (Malaysia) Sendirian Berhad (RM13,566,786.31 ). ^[16] Kemudian, apabila penyusunan semula hutang Intrakota, DRB-Hicom mengumumkan bahawa syarikat itu mempunyai hutang terkumpul sebanyak RM258 juta pada 30 Jun 2003, yang terdiri daripada jumlah pokok daripada RM188.2 juta dan faedah berjumlah RM69.8 juta.^[17]

Pada 29 Oktober 2003, Intrakota, bersama-sama dengan anak-anak syarikat Intrakota Consolidated Berhad, SJ Kenderaan Sendirian Berhad, Toong Fong Omnibus Syarikat Sendirian Berhad, Syarikat Pengangkutan Malaysia Sendirian Berhad dan SJ Binteknik Sendirian Berhad, dan juga satu lagi anak syarikat DRB-Hicom Euro Truck dan Bas (Malaysia) Sendirian Berhad, telah memeterai perjanjian jual beli dengan Prasarana bagi penjualan aset yang berkaitan bas mereka untuk sejumlah RM176,975,604. Kos perolehan asal aset kira-kira RM557.4 juta, yang diperolehi dalam tempoh 9 tahun sejak tahun 1994. Nilai buku bersih aset pada 30 Jun 2003 adalah kira-kira RM269.9 juta.

Penjualan aset kepada Prasarana selesai pada 5 Mei 2004. Pada hari yang sama, Prasarana telah menandatangani perjanjian operasi interim dan penyelenggaraan dengan Intrakota Consolidated untuk operasi sementara rangkaian bas yang sebelum ini dikendalikan oleh Intrakota. ^[18] Susunan interim telah ditamatkan apabila Prasarana menyerahkan operasi RapidKL pada November 2004.

Pada bulan Mei 2008, Malay Mail berlari satu artikel menyiasat nasib bas Intrakota yang tinggal. 1000 TurboCities Iveco yang pada asalnya dibeli dengan kos RM0.5 juta setiap satu telah dijumpai ditinggalkan di Batang Kali dan Rawang, masing-masing hanya dijaga oleh anggota keselamatan tunggal. Kritikan ditujukan kepada RapidKL kepada apa yang dilihat sebagai 'senaman membazir', bas-bas lama yang berusia 7 hingga 15 tahun dan lebih mahal daripada yang baru dibeli Mercedes-Benz bas RapidKL.

Cityliner Sdn Bhd[sunting | sunting sumber]

Bas-bas Cityliner yang terlibat dalam pengambilalihan oleh Prasarana adalah yang dikendalikan oleh dua syarikat - Cityliner Sendirian Berhad dan Len Chee Omnibus Syarikat Sendirian Berhad - Kuala Lumpur di bawah jenama "Cityliner". Kedua-dua syarikat adalah anak syarikat sebelum ini tersenarai awam Park May Berhad, yang seterusnya adalah anak syarikat Renong Berhad. Cityliner, yang telah ditubuhkan pada 30 Ogos 1994, dimiliki sepenuhnya oleh Park May manakala Park May dimiliki 85% daripada Len Chee.

Pada tahun 1995, Cityliner mengambil alih laluan sebelum ini dikendalikan oleh Len Omnibus Company Berhad, Selangor Omnibus Company Berhad dan Foh Hup Transportation Company Berhad yang berada dalam lingkungan 15 km radius dari bandar Kuala Lumpur di bawah dasar kerajaan yang mempunyai dua konsortium bas untuk beroperasi bas bandar di Lembah Klang. Len Chee telah ditubuhkan pada 29 Disember 1937 dan merupakan salah satu syarikat bas perintis di Kuala Lumpur. Ia telah dibeli oleh Park May pada tahun 1995 di bawah dasar kerajaan yang sama.

Cityliner juga nama jenama untuk perkhidmatan bas di bahagian Seberang Perai, Pulau Pinang; bahagian negeri Negeri Sembilan; Kuantan, Pahang; dan di antara Klang dan Sabak Bernam di Selangor. Perkhidmatan ini, yang dikenali sebagai "kumpulan pusat" "utara", "selatan", "timur" dan masing-masing, tidak terlibat dalam pengambilalihan oleh Prasarana.

Bandar beroperasi atau peringkat bas sentiasa menjadi perniagaan utama Park May ini. Walau bagaimanapun, kumpulan itu, yang juga beroperasi jarak jauh perkhidmatan bas ekspres mula mengalami kerugian berikutan keadaan operasi yang sukar, dengan operasi bas bandar / peringkat menyumbang sebahagian besar kerugian tersebut. Selain daripada pengurangan dalam bilangan pengguna pengangkutan awam, syarikat itu juga menyalahkan kegagalan kerajaan untuk melaksanakan dasar awal iaitu hanya mempunyai dua konsortium bas, satu daripadanya adalah Park May, untuk mengendalikan bas bandar di Kuala Lumpur untuk kesukaran kewangannya. Ini mula memberi kesan kepada operasi bas sebagai kekurangan penyelenggaraan menyebabkan kerosakan yang kerap, menyebabkan perkhidmatan tidak boleh dipercayai.

Park May, pada 1 Mac 1999, memohon kepada Jawatankuasa Penyusunan Semula Hutang Korporat untuk mendapatkan bantuan untuk menyusun semula hutangnya.

Pada 27 Oktober 2003, Cityliner dan Len Chee menandatangani penjualan aset dan perjanjian pembelian dengan Prasarana bagi penjualan 321 bas dan 43 bas yang dimiliki oleh Cityliner dan Len Chee masing-masing untuk pertimbangan tunai sebanyak RM14,841,012. Daripada jumlah ini, RM13,456,649 adalah untuk digunakan sebagai sebahagian penebusan / program kertas komersil sederhana nota jangka yang telah diperolehi pada 23 Januari 2007, dan RM1,220,000 adalah untuk pergi ke arah menjelaskan perbelanjaan penjualan kepada Prasarana. Penjualan tersebut telah diselesaikan pada 30 April 2004 untuk pertimbangan tunai larasan RM14,438,920 untuk 347 bas.

Setelah selesai jualan, Prasarana melantik Kenderaan Mekar Murni Sdn Bhd, sebuah anak syarikat daripada Kumpulan Kenderaan Malaysia Berhad, untuk mengendalikan bas secara interim sehingga ia diserahkan operasi RapidKL pada bulan November. Di bawah skim penstrukturan semula Park May, Kumpulan Kenderaan Malaysia akhirnya dimulakan terbalik-pengambilalihan Park May dan mengambil alih status disenaraikan Park May di bawah nama baru Konsortium Transnasional Berhad.

Garis masa[sunting | sunting sumber]

11 Ogos 1998: Prasarana yang ditubuhkan untuk memudahkan, menyelaras, melaksana dan mempercepatkan projek infrastruktur yang diluluskan oleh kerajaan Malaysia.
1 September 2002: Prasarana mula beroperasi apabila ia mengambil alih pemilikan dan operasi Star-LRT, Putra-LRT dan perkhidmatan bas feeder Putraline. Ia dinamakan Star-LRT Starline manakala Putra-LRT dikenali sebagai Putraline.
6 Januari 2003: Prasarana mengambil alih pemilikan dan operasi kereta kabel Langkawi dari Langkawi Cable Car Sdn Bhd Ia membentuk Panorama Langkawi Sdn Bhd untuk mengendalikan sistem.
27 Oktober 2003: Prasarana membeli bas Cityliner dan laluan dari Park May Bhd Ia kemudian melantik Kenderaan Mekar Murni Sdn Bhd untuk mengendalikan laluan bas secara interim.
29 Oktober 2003: Prasarana membeli bas Intrakota daripada DRB-Hicom Bhd tetapi membenarkan Intrakota beroperasi sebagai pengendali sementara.
November 2004: tangan Prasarana alih operasi LRT dan bas rangkaian untuk Rapid KL.
13 Oktober 2006: Prasarana menandatangani perjanjian dengan Bombardier-Hartasuma usaha sama bagi pembelian 22 set tren empat gerabak bagi Aliran Kelana Jaya dengan pilihan untuk membeli tambahan 13 set kereta api dengan membayar RM1.2 bilion. Pertama 22 set kereta api yang akan dihantar pada tahun 2008.
19 Februari 2007: Perdana Menteri Malaysia, Abdullah Ahmad Badawi mengumumkan bahawa rangkaian bas di Pulau Pinang akan dibangunkan semula sama dengan apa yang berlaku di Kuala Lumpur. Sehari selepas itu, Setiausaha Parlimen Menteri Kewangan Malaysia Hilmi Yahaya berkata, entiti baru akan dinamakan Rapid Penang.
25 Februari 2007: Menteri Kewangan Kedua Malaysia Nor Mohamed Yakcop berkata, 150, dengan kos sebanyak RM50 juta, akan membuat penampilan pertama mereka di jalan raya Pulau Pinang pada Ogos 2007. Beliau berkata Rapid Penang akan menjadi anak syarikat Rapid KL.
31 Julai 2007: RapidPenang mula beroperasi, menawarkan penumpang tunggangan percuma, selepas dilancarkan oleh Perdana MinisterAbdullah Ahmad Badawi. Syarikat itu mula mengenakan bayaran penumpang tiga hari kemudian pada 3 Ogos 2007.
8 Oktober 2007: Prasarana membeli tambahan set 52 kereta api dari Bombardier, menggunakan pilihan dari 2006 pembelian. Penghantaran dijangka pada tahun 2010.
27 November 2007: Prasarana menandatangani perjanjian jual beli dengan Sistem Monorel KL Sdn Bhd untuk menjadi pengendali KL Monorail. Prasarana akan mengambil alih semua pinjaman KLMS Sdn Bhd kepada Bank Pembangunan daripada angka RM882 juta.
1 Julai 2009: RapidKL menjadi anak syarikat milik penuh Prasarana.
1 September 2009: RapidPenang menjadi anak syarikat milik penuh Prasarana.

Aset Prasarana[sunting | sunting sumber]

Rel[sunting | sunting sumber]

Prasarana memiliki aset dua laluan transit aliran ringan (LRT): Laluan Ampang dan Laluan Kelana Jaya di Kuala Lumpur. Laluan Ampang , terdiri daripada Laluan Ampang dan Sri Petaling, dahulunya dikenali sebagai Star-LRT (singkatan untuk bekas pengendali Sistem Transit Aliran Ringan Sdn Bhd) manakala Laluan Kelana Jaya yang dahulunya dikenali sebagai Putra-LRT (singkatan untuk bekas pengendali Projek Usahasama Transit Ringan Automatik Sdn Bhd). Kedua dua laluan dikendali oleh sebuah syarikat milik kerajaan yang khas ditubuhkan Rangkaian Pengangkutan Integrasi Deras Sdn Bhd (Rapid KL). Kerajaan Malaysia mengambil alih aset tersebut daripada syarikat masing-masing pada 2002 selepas berpendapat mereka sebagai projek penswastaan yang gagal.

Pada 28 November 2007, Prasarana menandatangani perjanjian jual beli dengan KL Monorail Sdn Bhd untuk pembelian aset sistem KL Monorail.^[19]

Bas[sunting | sunting sumber]

Prasarana memiliki rangkaian bas yang dioperasi oleh Rapid KL sebagai sebahagian daripada rangkaian bas di Kuala Lumpur, Petaling Jaya, Subang Jaya, Shah Alam, Klang dan beberapa bandar di negeri Selangor di Malaysia. Armada tersebut sebelum ini dimiliki oleh dua syarikat swasta , Intrakota dan Cityliner, yang diambil alih oleh Prasarana pada 2004.

Prasarana turut memiliki rangkaian 350 bas yang dioperasi oleh Rapid Penang. Syarikat tersebut memulakan operasi pada 31 Julai 2007. Langkah kerajaan Malaysia untuk mengendali perkhidmatan bas di Pulau Pinang adalah sebahagian daripada usaha untuk merombak rangkaian bas di negeri itu.