Arca Rukmini-Dwarakadisa yang disembah di kuil Hare Krishna New Dwarka, Los Angeles.
Rukmini (Sanskrit: रुक्मिणी, bermaksud ‘berseri’ atau ‘bercahaya’) ialah seorang dewi Hindu dan permaisuri pertama kepada Krishna. Dia digambarkan sebagai isteri utama Krishna di Dvaraka. Rukmini dihormati sebagai penjelmaan Lakshmi dan sangat dimuliakan dalam tradisi Warkari, Haridasa, serta dalam Sri Vaishnavisme.
Rukmini terutama sekali disembah di Maharashtra dan India Selatan. Di Maharashtra, masyarakat menyanjungnya bersama Vithoba (satu bentuk Krishna dalam tradisi tempatan) dan memanggilnya Rakhumai. Di India Selatan pula, beliau disembah bersama Krishna dan isteri Krishna yang lain, Satyabhama. Hari kelahiran Rukmini disambut setiap tahun sebagai Rukmini Ashtami.
Nama Rukmini berasal daripada perkataan Sanskrit Rukma yang bermaksud ‘bersinar’, ‘jelas’, atau ‘cerah’. Ia juga boleh membawa maksud ‘dihiasi dengan perhiasan emas’. Antara nama dan gelaran lain bagi beliau termasuk:
Setiap kali Dewa Vishnu menjelma di dunia, isterinya Lakshmi juga akan turut menjelma sebagai pasangan hidupnya. Semasa beliau menjelma sebagai Krishna, Lakshmi lahir sebagai Rukmini.[1]
Rukmini ialah anak kepada Bhishmaka, raja Vidarbha. Walaupun dia hanya ingin berkahwin dengan Krishna, abangnya yang sulung, Rukmi, menentang keras hasrat itu. Maka, Rukmini menghantar pesan rahsia kepada Krishna melalui seorang brahmana yang dipercayai. Krishna berjaya menculiknya dan kemudian mengahwininya.
Mereka dikurniakan seorang anak lelaki bernama Pradyumna dan seorang anak perempuan bernama Carumati.
Selepas Krishna mangkat, Rukmini membakar diri dalam api suci.
