Souvlaki
| Souvlaki | |
|---|---|
 Souvlaki di Athens juga dikenali sebagai kalamaki | |
| Nama alternatif | Cetsyvlaki |
| Jenis | Makanan segera |
| Tempat asal |  Greece |
| Kawasan/rantau | Greece |
| Masakan berkaitan | Makanan Greek |
| Bahan utama | Pelbagai daging, herba, rempah dan bahan perap |
sunting · sunting di Wikidata | |
Souvlaki (dalam bahasa Greek σουβλάκι: souvláki, suˈvlaci; kata ganda: σουβλάκια, souvlákia) ialah makanan segera Yunani yang terdiri daripada kepingan kecil daging dan kadangkala dari sayuran yang dipanggang di atas lidi. Ia biasanya dimakan terus dari lidi walaupun masih dalam keadaan panas. Ia boleh dihidangkan dengan atau di dalam pita yang digulung, biasanya bersama limau, sos, sayur-sayuran seperti hirisan tomato dan bawang, dan kentang goreng sebagai hidangan sampingan. Daging yang biasa digunakan di Greece dan Cyprus ialah daging babi.[1]
Etimologi
[sunting | sunting sumber]Perkataan souvlaki ialah nama kecil yang diambil daripada perkataan souvla Yunani Zaman Pertengahan (σούβλα yang bermaksud "lidi") sendiri dipinjam daripada bahasa Latin subula.[2] "Souvlaki" ialah istilah biasa di Macedonia dan wilayah lain di utara Greece, manakala di selatan Greece dan sekitar Athens ia biasa dikenali sebagai kalamaki (καλαμάκι yang bermaksud "buluh kecil").
Sejarah
[sunting | sunting sumber]
Dalam budaya Yunani, amalan memasak makanan dengan menggunakan buluh atau lidi bermula pada Zaman Gangsa.[3] Penggalian di Santorini, Greece, menemui set sokongan memasak batu yang digunakan oleh penduduk asli pulau itu sebelum letusan Thera pada abad ke-17 SM; souvlaki ialah "makanan istimewa yang popular di Santorini pada tahun 2000 SM."[4] Dalam sokongan pemanggang batu tersebut, terdapat sepasang lekukan yang mungkin digunakan untuk memegang lidi dan garisan lubang di pangkalan membenarkan arang dibekalkan dengan udara untuk memastikan api sentiasa marak atau arang kekal panas untuk proses masakan.
Di Mycenaean Greece, "dulang souvlaki" ditemui di Gla, Mycenae dan Pylos.[3] "Dulang souvlaki" (atau gril mudah alih) yang digunakan oleh orang Yunani Mycenaean ialah kuali seramik segi empat tepat yang diletakkan di bawah lidi daging.[3] Ianya tidak jelas sama ada dulang ini akan diletakkan terus di atas api atau jika kuali tersebut akan menyimpan arang panas seperti lubang barbeku mudah alih.[3][5] Sokongan buluh nampaknya "terus digunakan ke Zaman Besi Awal di Nichoria."[3] Dalam kesusasteraan Yunani, Homer dalam Iliad (1.465) menyebut kepingan daging yang dipanggang di atas buluh (ὀβελός); ini juga disebut dalam karya Aristophanes, Xenophon, Aristotle, dan lain-lain.[6] Dalam Yunani Klasik, buluh atau lidi kecil dikenali sebagai ὀβελίσκος (obeliskos),[7] dan Aristophanes mengatakan bahawa lidi seperti itu digunakan untuk memanggang seriawan.
Dalam Empayar Byzantine, pengarang Greek Prodromic Poems (4.231) menyebut mengenai "kedai daging panas" di Constantinople yang menyediakan pelanggan dengan hirisan daging panggang yang serupa dengan souvlaki yang dikenali sebagai psenasis souglitarea.[8]
Souvlaki zaman moden digambarkan oleh Gustave Flaubert, seorang pengembara Perancis, yang memerhati orang Yunani "memanggang kepingan daging di atas batang buluh" semasa lawatannya ke kawasan desa Boeotian di selatan Greece Tengah pada tahun 1850.[9] Walau bagaimanapun, souvlaki zaman moden tidak diedarkan secara meluas di Greece sehinggalah tamat Perang Dunia II.[9] Lidi Souvlaki yang dihidangkan sebagai makanan segera mula dijual secara meluas pada tahun 1960-an, selepas diperkenalkan oleh vendor dari Boeotia.[9] Penggunaan pertama perkataan souvlaki dalam bahasa Inggeris adalah pada tahun 1942.[10]
Variasi
[sunting | sunting sumber]
Kalamaki
[sunting | sunting sumber]Kalamaki (καλαμάκι bermaksud "buluh kecil") ialah sinonim untuk souvlaki yang betul di Athens di mana perkataan souvlaki digunakan secara bahasa sehari-hari untuk sebarang jenis bungkus pita. Kalamaki juga boleh disertakan hidangan sampingan dengan sayur-sayuran seperti tomato, lada, dan bawang, dan sos, dengan hirisan lemon. Terdapat beberapa tempat di Greece di mana kalamaki tidak disambungkan dengan cara apa pun ke souvlaki seperti Thessaloniki; di kawasan ini, souvlaki merujuk kepada hidangan yang di Athens dipanggil kalamaki.
Souvlaki-merida
[sunting | sunting sumber]Merída (μερίδα) bermaksud "bahagian" dalam bahasa Yunani. Walaupun souvlaki dimakan kosong sebagai makanan segera, ia juga boleh dihidangkan dalam pinggan penuh, dihidangkan dengan kentang goreng, sayur-sayuran, sos, dan roti pita suku. Biasanya ia terdiri daripada bahan-bahan souvlaki-pita (lihat di bawah) yang dibentangkan di dalam pinggan. Kambing selalunya digunakan, tetapi daging yang lain seperti lembu juga boleh digunakan.
Pita Souvlaki
[sunting | sunting sumber]Pita Souvlaki terdiri daripada daging souvlaki panggang yang dilipat dalam pita panggang ringan bersama hirisan tomato dan bawang, dan sos tzatziki,[11] dan kentang goreng di bahagian tepi – walaupun semakin banyak ia boleh ditambah pada pita yang telah dilipat. Variasi ini menonjol di kedai yang dikendalikan oleh komuniti Greek-Australia di Melbourne.
Di sesetengah kawasan, apabila ayam digunakan untuk menggantikan daging babi, tzatziki dan bawang digantikan dengan sos mustard kuning khas dan salad. Hiasan dan sos lain juga termasuk ktipiti, salad Rusia dan melitzanosalata.
Corfu
[sunting | sunting sumber]Di Corfu, sos tomato istimewa ditambah kepada souvlaki, secara jelas dipanggil "sos merah" (κόκκινη σάλτσα).
Cyprus
[sunting | sunting sumber]Di Cyprus, souvlaki boleh merujuk kepada kedua-dua ketulan kecil daging pada lidi dan pada hidangan. Ia dibuat dengan pita besar yang mempunyai bukaan bergaya poket. Ke dalam pita ini diletakkan daging (secara tradisinya kambing atau daging babi, lebih baru-baru ini sheftalia atau ayam), yang dalam souvlaki Cyprus dipotong menjadi kepingan yang lebih besar sedikit. Tomato, timun dan kubis putih yang dicincang adalah tambahan kepada salad biasa. Bawang, pasli dan lada cili hijau yang dijerukkan adalah iringan biasa, begitu juga yogurt dan tzatziki. Buah limau yang dipotong sentiasa disertakan dengan souvlaki, begitu juga dengan semua daging panggang di Cyprus. Salad bukan tradisional dan jarang digunakan dalam souvlaki di luar pusat peranginan pelancong.[perlu rujukan]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]Petikan
[sunting | sunting sumber]- ^ Leavitt, Marilena (2023-05-23). "Greek Pork Souvlaki (Souvlaki Recipe)". The Mediterranean Dish (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2024-08-19.
- ^ Sophocles 2004.
- ^ a b c d e Hruby 2017.
- ^ Eptakili, Tassoula (9 October 2015). "Prehistoric Gastronomy: Dietary habits of a long-lost era". Greece Is. Dicapai pada 21 February 2016.
- ^ Gannon, Megan (8 January 2014). "Ancient Greeks Used Portable Grills at Their Picnics". Live Science. Dicapai pada 5 February 2020.
- ^ Wright 1999.
- ^ Liddell & Scott 1940: ὀβελίσκος, diminutive of ὀβελός (obelos).
- ^ Dalby 2010, halaman 70, 225.
- ^ a b c Matalas & Yannakoulia 2000.
- ^ "Souvlaki". Merriam-Webster. Dicapai pada 5 February 2020.
- ^ Skrapaliori-Graves, Jenny (2021-03-21). "Greek Souvlaki With Pita". The Greek Foodie (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2024-08-19.
Sumber umum dan yang dipetik
[sunting | sunting sumber]- Bonanos, Christopher (2005). Gods, Heroes, and Philosophers: A Celebration of all Things Greek. New York: Citadel Press (Kensington Publishing Corp.). ISBN 9780806536811.
- Dalby, Andrew (2010). Tastes of Byzantium. London and New York: I.B. Tauris & Co. Limited. ISBN 9781848851658.
- Gold, David L. (2009). Studies in Etymology and Etiology With Emphasis on Germanic, Jewish, Romance and Slavic Languages. San Vincente de Raspeig: Universidad de Alicante. ISBN 9788479085179.
- Hruby, Julie (2017). "3 Finding haute cuisine: Identifying shifts in food styles from cooking vessels". Dalam Hruby, Julie; Trusty, Debra (penyunting). From Cooking Vessels to Cultural Practices in the Late Bronze Age Aegean. Oxford and Philadelphia: Oxbow Books. m/s. 15–26. ISBN 9781785706325.
- Liddell, Henry George; Scott, Robert (1940). A Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon Press.
- Matalas, Antonia-Leda; Yannakoulia, Mary (2000). "Greek Street Food Vending: An Old Habit Turned New". Dalam Simopoulos, Artemis P.; Bhat, Ramesh Venkataramana (penyunting). Street Foods. Basel (Switzerland): Karger. m/s. 1‒24. ISBN 9783805569279.
- Sophocles, Evangelinus Apostolides (2004) [1888]. Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods (From B. C. 146 to A. D. 1100). Athens: Pelekanos Books. ISBN 9789604007257.
- Wright, Clifford A. (1999). A Mediterranean Feast. New York: William Morrow. ISBN 9780688153052.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber]- "How to Cook Like a Mycenaean". Archaeology Magazine. Archaeological Institute of America. 9 January 2014. Dicapai pada 5 February 2020.
Templat:BarbecueTemplat:Cuisine of Greece
