Melayu Cape

Melayu Cape
Kaapse Maleiers
Cape Malays
Cape Muslims

Abdullah Abdurahman Zackie Achmat Ricky Fataar Ebrahim Rasool
Jumlah penduduk
300,000+
Kawasan ramai penduduk
Afrika Selatan Cape Barat, Gauteng
Bahasa
Kini: Bahasa Afrikaans, Inggeris Afrika Selatan Terdahulunya: Melayu, Jawa, Belanda, Bugis dan lain-lain.
Agama
Majoriti: Sunah Waljamaah Minoriti: Ateis, Agnostik, Kristian, Tiada Agama
Kumpulan etnik berkaitan
Jawa, Melayu, India, Afrika, Malagasi, Belanda Cape, Belanda, Cape Coloureds, Bugis

Masyarakat Melayu Cape adalah komuniti atau kumpulan etnik Islam di Afrika Selatan. Mereka adalah keturunan umat Islam yang diperhamba dan merdeka dari berbagai belahan dunia, khususnya Indonesia (pada masa itu dikenali sebagai Hindia Timur Belanda) dan negara-negara Asia lain, yang tinggal di Cape Barat (Tanjung Barat) semasa pemerintahan Belanda dan British.

Walaupun ahli awal masyarakat itu berasal dari tanah jajahan Belanda di Asia Tenggara, pada tahun 1800-an istilah “Melayu” sekarang merangkumi semua penganut Islam di Tanjung, tanpa mengira asal usul. Mereka pada mulanya menggunakan bahasa Melayu sebagai lingua franca dan bahasa pengajaran agama, dan ini adalah salah satu sebab yang berkemungkinan bahawa masyarakat itu dirujuk sebagai Melayu. Orang Melayu tertumpu di kawasan Cape Town.

Masakan Melayu Cape membentuk bahagian penting dalam masakan Afrika Selatan, dan masyarakat memainkan peranan penting dalam sejarah Islam di Afrika Selatan. Masyarakat memainkan peranan dalam membangunkan bahasa Afrikaan sebagai bahasa bertulis, pada mulanya menggunakan skrip Arab.

"Melayu" secara sah adalah subkategori kumpulan kaum Berwarna semasa era apartheid.

Istilah

Identiti Melayu Cape dapat dianggap produk suatu set sejarah dan masyarakat selain suatu takrifan sebagai sebuah kumpulan etnik. Oleh sebab ramai orang Melayu Cape lebih menekankan keislaman mereka daripada asal-usul "Melayu" mereka, dalam satu keadaan mereka diperikan sebagai "Melayu Cape", dan dalam keadaan lain mereka dikenali sebagai orang "Muslim Cape" oleh orang di dalam dan di luar masyarakat tersebut.

Semenjak tahun 1970-an sehingga ke hari ini, sesetengah ahli masyarakat ini – khususnya mereka yang mempunyai perhubungan dan kesetiaan pada gerakan pembebasan lebih luas di Afrika Selatan – telah ditakrif sebagai "hitam" dari segi Gerakan Kesedaran Orang Hitam. Pengenalan "Melayu Cape" telah juga menjadi suatu subkategori daripada kategori Coloured (orang kulit berwarna, berbanding kulit putih), dalam istilah klasifikasi kerajaan zaman aparteid perkauman. Seperti ramai penduduk Afrika Selatan, orang yang digelar dalam sesetengah keadaan sebagai "Melayu Cape" sering berketurunan daripada orang yang datang dari banyak benua dan agama.

Budaya

Koir Melayu di District Six (Daerah/Kampung Enam)

Pertandingan Koir Melayu

Pengasas masyarakat inilah yang mula-mula membawa Islam ke Afrika Selatan. Budaya dan tradisi masyarakat ini juga meninggalkan kesan yang dapat dirasai hingga ke hari ini. Penyesuaian makanan tradisional seperti bredie, bobotie, sosatie dan koeksister sering dijumpai di dalam banyak rumah kediaman Afrika Selatan. Masyarakat Muslim di Cape Town besar dan bertenaga, dan sudah berkembang lebih daripada para orang buangan yang membina masjid-masjid pertama di Afrika Selatan.

Ahli masyarakat Melayu Cape lazimnya bertutur dalam bahasa Afrikaans dan juga bahas Inggeris, ataupun dialek kedua-dua bahasa tersebut. Hanya sedikit yang masih mampu bertutur dalam bahasa nenek moyang mereka, iakni bahasa Melayu dan bahasa-bahasa lain seperti bahasa Bugis, akan tetapi beberapa perkataan dan frasa bahasa Melayu masih kekal dalam bahasa harian.

Kumpulan budaya ini telah menimbulkan muzik baharu, "Melayu Cape" yang mempunyai ciri tersendiri. Satu jenis lagu rakyat sekular, yang berasal-usul Belanda, disebut nederlandslied. Bahasa dan gaya muzik genre ini mencerminkan sejarah keabdian di Afrika Selatan; ia sering diperi dan dirasa sebagai "sedih" dan penuh "emosi" dalam kandungan dan konteksnya. Persembahan-persembahan nederlandslied menunjukkan pengaruh gaya nyanyian Arabesque(kearaban). Gaya ini unik pada Afrika Selatan dan mungkin di dunia.

Muzik Melayu Cape menarik minat para ahli akademik, sejarawan, ahli muzikologi, penulis, malah ahli politik juga. Pesta tahunan Cape Town Minstrel atau pesta jalanan Karnival ialah sebuah acara budaya yang berakar umbi budaya Melayu Cape. Ia memuatkan lagu jenaka atau moppie (sering kali dipanggil lagu-lagu ghoema) Melayu Cape. Gendang berbentuk tahang ataupun tong yang dipanggil "ghoema" berkait rapat dengan muzik Melayu Cape.

Penduduk dan Kedudukan

Dianggarkan terdapat 166,000 orang di Cape Town yang bangga dengan identiti mereka sebagai Melayu Cape, dan lebih kurang 10,000 orang di Johannesburg. Daerah Melayu yang menawan hati di bandar Cape Town terletak di Signal Hill (Bukit Semboyan), dan digelar Bo-Kaap. Diperkirakan seramai 1-2 juta ras kulit berwarna di Afrika Selatan yang mempunyai darah melayu.

Ramai orang Melayu Cape Many juga tinggal di District Six (Daerah Enam) sebelum kampung itu diruntuhkan; selepas kemusnahannya mereka berpindah ke apa yang digelar bandar-bandar Berwarna di kawasan Cape Flats. Masjid Claremont Road, yang sering dikunjungi orang Muslim Cape, merupakan sebuah pusat penting pergerakan anti-aparteid. Sarjana Islam. Farid Esack datang dari masyarakat ini.

Perhubungan antarabangsa

Perhubungan antara orang Malaysia dan Afrika Selatan pulih apabila Afrika Selatan menyertai masyarakat antarabangsa semula selepas penghapusan sistem aparteid. Kemasukan semula Afrika Selatan dialu-alukan oleh kerajaan Malaysia dan juga beberapa kerajaan Asia Tenggara lain. Pertubuhan bukan kerajaan, seperti Gapena juga menjalinkan perhubungan dengan masyarakat diaspora Melayu Cape. Beberapa derma juga turut membuka pelajaran mengenai bahasa Melayu bagi memartabatkan semula budaya yang telah pudar.

Pautan luar

• HTML "Multiple communities: Muslims in post-apartheid South Africa Diarkibkan 2013-11-26 di Wayback Machine Scholarly essay includes history of "Cape Malay" identity.
• Kramat Diarkibkan 2005-09-09 di Wayback Machine An early religious leader's legacy remains on Robben Island.
• Official South African history site Diarkibkan 2013-10-04 di Wayback Machine Early context for "Cape Malay" community.
• The Bo-Kaap Museum Diarkibkan 2010-01-28 di Wayback Machine
• The Cape Malay Choir Board Diarkibkan 2006-02-07 di Wayback Machine An umbrella organization for Cape Malay singing ensembles.
• "Cape Malay" references Diarkibkan 2006-10-16 di Wayback Machine A descriptive bibliographic paper examining the contested identity of "Cape Malay."
• Sparse website with some information about Cape Malay musical instrumentsand music.