Lihat sumber bagi Franklin D. Roosevelt

{{Infobox_President 
| name=Franklin D. Roosevelt<br>
فريڠکلين دي. روزۏيل‌ت
| nationality=[[Amerika Syarikat]]
| image= FDR 1944 Color Portrait.jpg
| caption= Foto oleh Leon Perskie, 1944
| order=[[Presiden Amerika Syarikat]] [[Senarai Presiden Amerika Syarikat|ke-32]]
| term_start=4 Mac 1933
| term_end=12 April 1945
| predecessor=[[Herbert Hoover]]
| successor=[[Harry S. Truman]]
| birth_name=Franklin Delano Roosevelt
| birth_date=30 Januari 1882
| birth_place=Taman Hyde, [[New York]]
| death_date=12 April 1945
| death_place=Warm Springs, [[Georgia]]
| spouse=[[Eleanor Roosevelt]] (k. 1905)
| children={{hlist|Anna|James|Franklin|Elliot|Franklin Jr.|John}}
| mother=Sara Ann Delano
| father=James Roosevelt I
| party=[[Parti Demokrat (Amerika Syarikat)|Demokrat]]
| vicepresident=John N. Garner<small>(1933-1941)</small>,<br />[[Henry A. Wallace]] <small>(1941-1945)</small>,<br />[[Harry S. Truman]] <small>(1945)</small>
| education=[[Universiti Harvard]] (AB)<br>Columbia Law School
| signature=Franklin Roosevelt Signature.svg
|lieutenant_governor1=Herbert H. Lehman
|predecessor1=Al Smith
|successor1=Herbert H. Lehman
|office1=[[Gabenor]] [[New York]] ke-44
|term_start1=1 Januari 1929
|term_end1=31 Disember 1932
| office3             = Pembantu [[Setiausaha Tentera Laut Amerika Syarikat]]
| president3          = [[Woodrow Wilson]]
| term_start3         = 17 Mac 1913
| term_end3           = 26 Ogos 1920
| predecessor3        = Beekman Winthrop
| successor3          = Gordon Woodbury
| office4       = Ahli Senat [[New York]]</br>dari daerah ke-26
| term_start4         = 1 Januari 1911
| term_end4           = 17 Mac 1913
| predecessor4        = John F. Schlosser
| successor4          = James E. Towner
}}
'''Franklin Delano Roosevelt''' (30 Januari 1882–12 April 1945; {{Jawi|فريڠکلين ديلانو روزۏيل‌ت}}) ialah [[Presiden Amerika Syarikat|Presiden]] [[Amerika Syarikat]] ke-32 yang berkhidmat dari tahun 1933 hingga tahun 1945, dipilih sebanyak empat kali. Beliau merupakan Presiden yang paling lama berkhidmat melebihi dua penggal. Seorang tokoh utama dalam abad ke-20, beliau telah diletakkan sebagai salah seorang daripada tiga Presiden terhebat Amerika Syarikat ([[Abraham Lincoln]], [[George Washington]] dan F.D.Roosevelt) oleh [[Kedudukan sejarawi Presiden Amerika Syarikat|tinjauan kesarjanaan]].

Semasa [[Zaman Meleset|Zaman Meleset]] pada dekad 1930-an, Roosevelt mewujudkan Tawaran Baru untuk memberi bantuan kepada penganggur-penganggur, serta untuk memulihkan [[ekonomi]], dan membaharui sistem ekonomi. Warisan-warisannya yang paling terkenal termasuk sistem Keselamatan Sosial dan pengawalan Wall Street. Penggunaan kerajaan persekutuan yang aktif secara agresif memberi tenaga semula kepada [[Parti Demokrat (Amerika Syarikat)|Parti Demokratnya]]. Gabungan Tawaran Baru yang ditubuhnya menguasai politik Amerika sehingga dekad [[1960-an]]. Bersama dengan isterinya, [[Eleanor Roosevelt|Eleanor]], Roosevelt masih merupakan batu uji untuk [[liberalisme]] Amerika. 

Dilahirkan dalam keluarga Roosevelt di Hyde Park, New York, beliau mempunyai kelulusan dari Groton School dan Harvard College dan mengikuti pengajian di Columbia Law School, yang ditinggalkannya selepas lulus peperiksaan guaman untuk menjalani latihan undang-undang di Bandar Raya New York. Pada tahun 1905, beliau berkahwin dengan sepupu kelimanya setelah berpindah, Eleanor Roosevelt. Mereka mempunyai enam orang anak, lima daripadanya membesar sehingga meningkat dewasa.  

Beliau memenangi pilihan raya untuk Senat Negeri di New York pada tahun 1910, dan kemudian berkhidmat sebagai Penolong Setiausaha Tentera Laut di bawah Presiden Woodrow Wilson semasa Perang Dunia Pertama. Roosevelt ialah pasangan James M. Cox dalam tiket kebangsaan Parti Demokrat 1920, namun Cox telah dikalahkan oleh Warren G. Harding daripada Republikan. Pada tahun 1921, Roosevelt mengalami kelumpuhan, yang pada ketika itu dipercayai sebagai penyakit polio dan kakinya mengalami kelumpuhan kekal. Semasa beliau cuba memulihkan keadaannya, Roosevelt mengasaskan pusat pemulihan polio di Warm Springs, Georgia. Dilahirkan dalam keluarga Roosevelt di Hyde Park, New York, beliau mempunyai kelulusan dari Groton School dan Harvard College dan mengikuti pengajian di Columbia Law School, yang ditinggalkannya selepas lulus peperiksaan guaman untuk menjalani latihan undang-undang di Bandar Raya New York. 

Pihak-pihak konservatif melawan balik, tetapi Roosevelt dapat mengatasi mereka dengan tekal sehingga tahun 1937, ketika beliau mencuba meluluskan rang undang-undang untuk memberi kuasa kepada Presiden Amerika Syarikat untuk melantik seorang Hakim [[Mahkamah Agung Amerika Syarikat|Mahkamah Agung]] tambahan bagi setiap hakim melebihi 70 tahun dan 6 bulan yang mengadili perbicaraan. Cadangan itu merupakan gerak balas terhadap Mahkamah Agung yang telah menterbalikkan banyak daripada langkah-langkah Tawaran Baru. Gabungan Konservatif yang baru kemudian berjaya mengakhiri pengembangan Tawaran Baru, dan menamatkan banyak rancangan seperti WPA ketika [[Perang Dunia II|perang]] bermula.

Selepas tahun 1938, Roosevelt memimpin negaranya daripada faham pemencilan ketika dunia menuju ke arah [[Perang Dunia Kedua]]. Beliau memberi banyak sokongan  kepada [[Winston Churchill]] dan usaha perang [[British]] sebelum serangan Pelabuhan Pearl menolak Amerika Syarikat ke dalam pertempuran. Semasa peperangan, Roosevelt yang bekerja dengan rapat dengan  pembantunya, Harry Hopkins, membekalkan pimpinan yang tegas terhadap [[Jerman Nazi]] dan menjadikan Amerika Syarikat sebagai pembekal senjata utama dan pembiaya kepada [[Pihak Berikat|Pihak Berikat]] yang menewaskan [[Jerman]], [[Itali]], dan [[Jepun]]. Roosevelt menurunkan 16 juta orang [[askar]] ketika Amerika Syarikat menjadi Gudang Senjata Demokrasi. 

Di dalam negara, tempoh Roosevelt memperlihatkan keakhiran pengangguran, pengembalian kemakmuran, cukai-cukai dan kawalan-kawalan baru yang penting, 120,000 orang Jepun dan Amerika-Jepun dihantar ke kem-kem penempatan semula, serta peluang-peluang baru yang dibuka kepada [[orang Afrika Amerika|orang-orang Afrika Amerika]] dan golongam [[Perempuan|wanita]]. Ketika Pihak Berikat hampir mencapai kemenangan, Roosevelt memainkan peranan yang penting untuk membentuk dunia selepas perang, khususnya melalui Persidangan Yalta, dan penubuhan [[Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]]. Roosevelt meninggal dunia pada hari sebelum kemenangan dalam Perang Dunia II dan diwarisi oleh Naib Presiden [[Harry S. Truman]].  

Pentadbiran Roosevelt mentakrifkan semula istilah [[liberalisme]] untuk generasi-generasi yang berikut dan menjajarkan semula [[Parti Demokrat (Amerika Syarikat)|Parti Demokrat]], berdasarkan gabungan Tawaran Barunya, pada buruh, [[etnik]] minoriti, Selatan, jentera-jentera [[bandar raya]], serta orang-orang miskin.

== Rujukan ==
{{reflist}}

== Pautan luar ==
{{wikisource author|Franklin Delano Roosevelt}}
{{Commons|Franklin D. Roosevelt}}
* [http://www.whitehouse.gov/history/presidents/fr32.html Biografi Rumah Putih Presiden Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081216123451/https://www.whitehouse.gov/history/presidents/fr32.html |date=2008-12-16 }}
* [http://www.nps.gov/hofr/ Rumah FDR: Taman Hyde, New York]
* [http://www.nps.gov/roca/ Pulau Campobello: Tempat Kediaman Musim Panas FDR]
* [http://www.fdr-littlewhitehouse.org/ Warm Springs GA: Tempat Mencari Ketenangan FDR]
* [http://www.nps.gov/frde/ Tugu Peringatan FDR, Washington DC] 
* [http://www.fdrlibrary.marist.edu/ Perpustakaan dan Muzium Presiden Franklin D. Roosevelt]
** [http://www.fdrlibrary.marist.edu/audio.html Arkib Audio]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/data.php Data Akademik berkaitan dengan Pentadbiran Roosevelt]
* [http://www.nisk.k12.ny.us/fdr/ Arkib kartun FDR] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090121143603/http://www.nisk.k12.ny.us/fdr/ |date=2009-01-21 }}

=== Ucapan dan petikan: audio dan transkrip ===
* [http://en.wikiquote.org/wiki/Franklin_D._Roosevelt Petikan Roosevelt yang terkenal]
* [http://www.presidency.ucsb.edu Projek Kepresidenan Amerika] di [[Universiti California, Santa Barbara]]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php Kertas-kertas Awam Presiden: Franklin D. Roosevelt]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/sou.php Ucapan-ucapan Tentang Keadaan Kesatuan]
*** [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14683 1934], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14890 1935], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15095 1936], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15336 1937], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15517 1938], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15684 1939], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15856 1940], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16092 1941], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16253 1942], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16386 1943], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16518 1944]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/sou.php Perutusan-perutusan Bertulis tentang Keadaan Kesatuan]
*** [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16595 1945]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/inaugurals.php Ucapan-ucapan Perdana]
*** [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14473 1933], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15349 1937], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16022 1941], [http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=16607 1945]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/fireside.php Sembang-sembang Tepi Pendiangan]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/elections.php Pilihan-pilihan raya Presiden]
*** [http://www.presidency.ucsb.edu/showelection.php?year=1932 1932], [http://www.presidency.ucsb.edu/showelection.php?year=1936 1936], [http://www.presidency.ucsb.edu/showelection.php?year=1940 1940], [http://www.presidency.ucsb.edu/showelection.php?year=1944 1944]
** [http://www.presidency.ucsb.edu/medialist.php?presid=32 32 Keratan Audio/Video FDR] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090122233339/http://www.presidency.ucsb.edu/medialist.php?presid=32 |date=2009-01-22 }}
* [http://www.whitehousetapes.org/pages/tapes_fdr.htm Rakaman-rakaman Rumah Putih Rahsia Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061110065559/http://www.whitehousetapes.org/pages/tapes_fdr.htm |date=2006-11-10 }} melalui [[Universiti Virginia]]
* [http://www.evtv1.com/index.asp-itemnum-220 FDR - Keratan video Hari Keaiban] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070516105005/http://www.evtv1.com/index.asp-itemnum-220 |date=2007-05-16 }} (2 minit)
* [http://vvl.lib.msu.edu/showfindingaid.cfm?findaidid=RooseveltFD Keratan audio untuk ucapan-ucapan]
* [http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos1.htm Ucapan Perdana Pertama] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207185751/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos1.htm |date=2009-02-07 }} melalui [[Universiti Yale]]
* [http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos2.htm Ucapan Perdana Kedua] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207185816/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos2.htm |date=2009-02-07 }} melalui [[Universiti Yale]]
* [http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos3.htm Ucapan Perdana Ketiga] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207191838/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos3.htm |date=2009-02-07 }} melalui [[Universiti Yale]]
* [http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos4.htm Ucapan Perdana Keempat] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207185826/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/presiden/inaug/froos4.htm |date=2009-02-07 }} melalui [[Universiti Yale]]
* [http://www.hpol.org/fdr/chat/ Ucapan "Menyesakkan" Mahkamah, 9 Mac 1937]
* [http://history.acusd.edu/gen/text/us/fdr1940.html Ucapan kelas tamatan Universiti Virginia (ucapan "Tikaman dari belakang"), 10 Jun 1940]

=== Lain-lain ===
* [http://www.potus.com/fdroosevelt.html IPL POTUS — Franklin Delano Roosevelt]
* [http://gi.grolier.com/presidents/ea/bios/32proos.html Ensiklopedia Amerikana: Franklin D. Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040110031720/http://gi.grolier.com/presidents/ea/bios/32proos.html |date=2004-01-10 }}
* [http://www.nisk.k12.ny.us/fdr/index.html Arkib kartun politik daripada kepresidenan Franklin D. Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090529021939/http://www.nisk.k12.ny.us/fdr/index.html |date=2009-05-29 }}
* [http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-767&amp;pid=s-53 Warm Springs dan Rawatan Polio FDR]
* [http://www.internet-esq.com/ussaugusta/atlantic/index.htm FDR di Persidangan Atlantik]
* [http://www.davidpietrusza.com/FDR-links.html Pautan-pautan Franklin D. Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090131214456/http://www.davidpietrusza.com/FDR-links.html |date=2009-01-31 }}
* [http://rooseveltinstitution.org/about/franklin_roosevelt Mengenai visi progresif Franklin Roosevelt] daripada [http://rooseveltinstitution.org Institusi Roosevelt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061205064430/http://rooseveltinstitution.org/ |date=2006-12-05 }}, sebuah [[kumpulan pemikir]] pelajar yang diilhami sebahagiannya oleh Franklin Roosevelt.
* {{gutenberg author| id=Franklin+Delano+Roosevelt | name=Franklin D. Roosevelt}}
{{USPresidents}}

[[Kategori:Presiden Amerika Syarikat|Roosevelt, Franklin Delano]]
[[Kategori:Kelahiran 1882|Roosevelt, Franklin Delano]]
[[Kategori:Kematian 1945|Roosevelt, Franklin Delano]]
[[Kategori:Pemimpin politik Perang Dunia II]]
[[Kategori:Sejarah Amerika Syarikat]]