Lihat sumber bagi Pengiran

'''Pengiran''' atau '''pangeran''' ({{Jawi|ڤڠيرن}}, {{lang-jv|ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀}}) ialah gelaran untuk [[putera]] raja atau penguasa kepada kerajaan yang lebih kecil daripada [[kesultanan]], misalnya Pangeran Landak ialah gelaran untuk [[raja]] [[Kerajaan Landak]], [[Kabupaten Landak]], [[Kalimantan Barat]], sejajar dengan sebutan penguasa [[Pakualaman]] dan [[Mangkunegaran]].

Ungkapan ini berasal dari kata akar [[bahasa Jawa Kuno]] ''nghér'' ꦔꦺꦂ yang bermakna "melindungi", maka ''pangeran'' boleh difahamkan bererti "pelindung". Hal ini berasal dari keyakinan Dewanata bahawa para bangsawan adalah titisan [[Tuhan]] Yang Maha Melindungi yang turun ke [[Bumi]].

== Kelaziman penggelaran ==

=== Yogyakarta ===
Dalam penggunaan rasminya di [[Kesultanan Ngayogyakarta Hadiningrat|Kesultanan Yogyakarta]], gelar untuk anak lelaki dengan permaisuri adalah ''Gusti Bendara Pangeran Harya'' (GBPH), sedangkan untuk anak lelaki dengan isteri-selir bergelar ''Bendara Pangeran Harya'' (BPH). Menantu lelaki sultan juga mendapat gelar pangeran, seperti suami [[GKR Mangkubumi]] yang bergelar [[Wironegoro|''Kanjeng Pangeran Harya'']]. Sedangkan di [[Kasunanan Surakarta]], gelar untuk anak lelaki sunan dengan permaisuri adalah ''Kanjeng Gusti Pangeran Harya'' (KGPH), sedangkan anak lelaki dari isteri-selir bergelar ''Bendara Kanjeng Pangeran'' (BKP). Gelaran ini diberikan apabila dewasa.

=== Melayu ===
''Pengiran'' khusus di [[Brunei Darussalam]] di mana gelar ini disematkan kepada keturunan [[Sultan Brunei|Sultan]] baik yang lelaki ataupun perempuan, dengan perincian:

* ''Pengiran Muda Mahkota'': Putera mahkota, pewaris takhta
* ''Pengiran Muda'': anak lelaki sultan selain putera mahkota. Isteri ''pengiran muda'' bergelar ''pengiran anak isteri''.
* ''Pengiran Anak Puteri'': anak perempuan sultan
* ''Pengiran Anak'': cucu sultan


Di [[Malaysia]] gelaran pengiran sama arti seperti gelaran ''Tuanku'', ''Tengku'', ''Tunku'', dan ''Raja''. Di mana gelaran ini disematkan kepada anak serta keturunan [[Sultan]] atau [[Raja]] mau itu lelaki atau perempuan. Penyebutan gelaran berbeza di tiap-tiap negeri.

==Istilah yang lain==
* [[Yang Dipertuan Muda]]
* [[Tengku]]
* [[Tunku]] 
* [[Tuanku]] 
* [[Raja]]
[[Kategori: Gelaran]]