Pesta panen Mompadungku

Petani dengan kerbau di wilayah Suku Bare'e

Hidangan inuyu, campuran beras dan goraka (halia) setelah dibakar dengan buluh di wilayah Suku Bare'e

Perayaan Padungku di wilayah tanaNto Bare'e

Pesta panen Mompadungku (ejaan Van Ophuijsen: Mompadoengkoe, Mopadoekoe, Padoengkoe) adalah nama pesta yang disambut oleh Suku Bare'e, iaitu pesta menuai Suku Bare'e sebagai ungkapan rasa syukur dan kegembiraan petani atas hasil tuaian yang mereka perolehi, dan Suku Bare'e berasal dari Kabupaten Tojo Una-Una, Sulawesi Tengah.

Pesta Panen Mompadungku dahulunya di Tojo sentiasa diiringi oleh Tari Moende, sedangkan sekarang hanya ada Tari Dero. Mompadungku (Mopaduku, atau Padungku) berasal daripada perkataan Duku, Duku iaitu beras baru, boleh juga bermaksud beberapa lelaki dan perempuan dari Suku Bare'e memijak padi atau papan tebal dengan irama tertentu dengan alu padi, dan ini dipanggil Montanggoli, dan ia berfungsi untuk mula menumbuk padi baru. Jadi Mompadungku berasal dari Bahasa Bare'e iaitu bahasa suku Bare'e, maksud Mompadungku (Padungku) ialah Pesta Menuai dengan padi baru. Padungku selalu dirayakan di luar kampung, oleh itu Padungku juga disebut dalam Bahasa Bare'e: Mangkoni ri jaya.

Upacara adat Padungku adalah ungkapan rasa syukur kepada Pencipta, kerana segala-galanya datang dari Tuhan jadi tuaian pertama mesti dipersembahkan kepada-Nya. Walaupun pada mulanya padungku hanya dibuat oleh masyarakat petani, lama kelamaan, kini budaya tipikal Suku Bare'e ini turut dijalankan oleh masyarakat luas dalam pelbagai profesion. Pesta menuai padungku biasanya diadakan di Ampana, to lage, to lalaeyo, Totora'u, sausu, dan To Rato bongka. Mompadungku jika diadakan di Pusat Kerajaan Tojo di Tojo, selain Pesta panen Mompadungku, ia juga digabungkan dengan Acara Molupi, "Molupi" dalam Bahasa Bare'e, daripada perkataan "Lupi" daun lipat berisi beras, dan di kawasan Bugis, Lupi juga dipanggil Buras atau Burasa, tidak ada yang mengenal Lupi (bare'e) atau Buras (bugis) yang wujud pertama.

Nasi Bambu

Rencana utama: Nasi Bambu

Nasi Bambu adalah merupakan salah satu makanan khas masyarakat Suku Bare'e di Kabupaten Poso dan Kabupaten Tojo Una-Una yang dibuat dari beras ketan yang diproses dengan santan dan sebagai penambah rasa Dalam beberapa masakan, goraka (halia) kemudian dimasukkan ke dalam buluh yang telah ditutup dengan daun pisang dan dibakar sekitar 3-4 jam.

Kacang halua adalah tipikal Suku Bare'e, berbentuk bulat, kacang dilonggokkan dalam beberapa bahagian, kadang-kadang sehingga dua lapisan dan menggunakan goraka (Halia)

Menu biasa di pesta panen Padungku ialah Nasi Bambu aka padi buluh. Makanan jenis ini sentiasa dihidangkan di atas meja makan bersama-sama hidangan lain berupa sayur-sayuran, ulam-ulaman dan buah-buahan segar untuk dimakan oleh setiap tetamu yang datang berkunjung. Seperti hari raya keagamaan, pada majlis-majlis Padungku pelbagai jenis Doko-doko (Bahasa Bare'e) dihidangkan, seperti pelbagai jenis kuih kering dan basah, dan juga hidangan halua, iaitu kudapan kacang bertutup gula.

Sejarah

Sejarah pada tahun 1909 mencatatkan bahawa upacara adat Padungku pada zaman penjajahan Hindia Belanda dilarang sama sekali dirayakan oleh penganut Kristian pada masa itu, kerana upacara adat Padungku identik dengan perayaan kesyukuran dan pujian kepada dewa Suku Bare'e, iaitu PueMpalaburu, ini tercatat dalam buku Van Heiden Tot Christen, di mana ketika Albertus Christiaan Kruyt mengajar injil di kawasan kampung Wawo Pebato, Albertus Christiaan Kruyt telah dicabar oleh Papa I Wunte, seorang ketua kampung dari salah satu wilayah di Wawo pebato mengenai cara bertani menggunakan wurake (bomoh) yang ternyata masih mempunyai banyak kekurangan, dan selepas itu diadakan perayaan. Hasil tuaian Mompadungku ternyata dipenuhi dengan "kafir".

Dan pada mulanya, Kruyt, seperti pendahulunya dalam bidang misi yang lain, cuba "membuktikan" bahawa roh dan kuasa yang ditakuti dan disembah oleh orang Toraja adalah tidak nyata, dan tidak wujud. Tetapi orang ramai tidak menerima pendapat "saintifik" beliau. Kruyt memutuskan untuk memahami sikap mereka dan berhenti menyerang agama mereka secara langsung. Sebaliknya, dia berhujah bahawa Tuhan dengan mesej yang dibawa bersamanya lebih berkuasa daripada tuhan dan roh tempatan. Ini adalah tahap hujah yang orang boleh faham. Dan melihat banyak cara bertani Suku Bare'e menggunakan wurake (bomoh), kerajaan Hindia Belanda kemudian mengharamkan semua sistem pertanian Suku Bare'e dan menganggapnya. sebagai Suku Kafir (Van Heiden), lebih-lebih lagi budaya padungku dan wurake tergolong dalam budaya poso-tojo, bukan budaya luwu, iaitu semua Suku Toraja dan orang Kristian di poso-tojo mesti menyokong semua budaya luwu. Budaya Padungku dan wurake sangat berbeza dengan Tarian Moraego yang dibenarkan oleh Belanda Kristian untuk sampai ke pantai barat Sulawesi, dan sudah pasti Tarian Moraego berasal dari Suku Bare'e yang semuanya beragama Islam sejak 1770, dan kini PueMpalaburu (Tuhan Syurga dan Bumi) selepas Suku Bare'e memeluk Islam ialah Allah.

Dan beberapa tahun kemudian, A.C.Kruyt menyerang agama mereka secara langsung, untuk membuktikannya, di sebuah kampung dua set taman diatur: satu disertai dengan ritual tradisional, satu lagi tanpa sebarang ritual, dengan tujuan untuk melihat mana yang lebih baik. Apabila tidak ada perbezaan sama sekali, kampung itu mengisytiharkan bahawa mereka bersedia untuk memeluk agama Kristian. Walau bagaimanapun, Kruyt berhujah bahawa "serangan" secara langsung terhadap agama tradisional tidak mencukupi. Seperti pendahulunya pada abad ke-19, dia mahu mesej Injil meresap ke dalam hati orang dan membawa mereka kepada keinsafan peribadi. Tetapi lebih baik daripada mereka, dia memahami bahawa untuk menyentuh bahagian terdalam pendengarnya, dia perlu mengetahui corak yang ada dalam fikiran mereka. Jadi dia mula mempelajari agama dan budaya tempatan di beberapa wilayah lain di Hindia Belanda dengan intensiti tanpa preseden dalam misi evangelis, yang menjadikannya salah seorang ahli etnografi terkemuka pada zamannya.