Imbuhan dalam bahasa Melayu: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
| Baris 1: | Baris 1: | ||
Imbuhan dalam bahasa Melayu terdiri daripada imbuhan awal dan imbuhan akhir. Contoh imbuhan awal ialah pe(N), me(N), be(R)- dan di- manakal imbuhan akhir ialah (K)an dan i. Ada juga imbuhan yang mengapit kata akar, contohnya pe(R)-an dan gabungan imbuhan awal dan akhir yang lain, misalnya di-an, pe(N)-an dan sebagainya. |
Imbuhan dalam bahasa Melayu terdiri daripada imbuhan awal dan imbuhan akhir. Contoh imbuhan awal ialah pe(N), me(N), be(R)- dan di- manakal imbuhan akhir ialah (K)an dan i. Ada juga imbuhan yang mengapit kata akar, contohnya pe(R)-an dan gabungan imbuhan awal dan akhir yang lain, misalnya di-an, pe(N)-an dan sebagainya. |
||
== Imbuhan pe(N) == |
|||
Imbuhan awalan pe(N) menunjukan perkataan tersebut ialah kata nama, dengan pe(N) boleh wujud dalam bentuk bentuk seperti berikut; pe-, pem-, pen- peng-, dan peny-. Bentuk bentuk imbuhan ini bergantung kepada huruf awal kata akar. Kata akar ini selalunya kata kerja. |
|||
=== Penggunaan pe- === |
|||
Imbuhan ini digunakan untuk kata akar yang bermula dengan huruf '''l''', '''m''', '''n''' dan '''r'''. |
|||
<table align="center"> |
|||
<tr><td align= "left">'''Kata Akar'''</td><td></td><td align="right">'''Kata Terbitan'''</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">lawat</td><td></td><td align="right">pelawat</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">lari</td><td></td><td align="right">pelari</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">makan</td><td></td><td align="right">pemakan</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">masak</td><td></td><td align="right">pemasak</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">nafi</td><td></td><td align="right">penafi</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">rokok</td><td></td><td align="right">perokok</td></tr> |
|||
</table> |
|||
=== Penggunaan pen- === |
|||
Imbuhan ini digunakan untuk kata akar yang bermula dengan '''c, d, j''' atau '''t''. |
|||
<table align="center"> |
|||
<tr><td align= "left">'''Kata Akar'''</td><td></td><td align="right">'''Kata Terbitan'''</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">curi</td><td></td><td align="right">pencuri</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">cuci</td><td></td><td align="right">pencuci</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">dengar</td><td></td><td align="right">pendengar</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">duduk</td><td></td><td align="right">penduduk</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">jual</td><td></td><td align="right">penjual</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">jemput</td><td></td><td align="right">penjemput</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">tipu</td><td></td><td align="right">penipu</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">tari</td><td></td><td align="right">penari</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">tukar</td><td></td><td align="right">penukar</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">tulis</td><td></td><td align="right">penulis</td></tr> |
|||
</table> |
|||
Bagi perkataan yang bermula dengan c, d dan f, kata akarnya kekal tetapi bagi perkataan yang bermula dengan t, huruf pertamanya akan hilang setelah bergabung dengan imbuhan pen-. |
|||
=== Penggunaan pem- === |
|||
Imbuhan ini digunakan untuk kata akar yang bermula dengan huruf '''b''' dan '''p'' |
|||
<table align="center"> |
|||
<tr><td align= "left">'''Kata Akar'''</td><td></td><td align="right">'''Kata Terbitan'''</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">baca</td><td></td><td align="right">pembaca</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">beri</td><td></td><td align="right">pemberi</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">buat</td><td></td><td align="right">pembuat</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">bantu</td><td></td><td align="right">pembantu</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">beli</td><td></td><td align="right">pembeli</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">pakai</td><td></td><td align="right">pemakai</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">pukul</td><td></td><td align="right">pemukul</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">pasang</td><td></td><td align="right">pemasang</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">punggah</td><td></td><td align="right">pemungah</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">pungut</td><td></td><td align="right">pemungut</td></tr> |
|||
</table> |
|||
Perkataan yang bermula dengan huruf b akan menggunakan huruf akar, tetapi bagi perkataan bermula dengan huruf p, huruf pertama kata akar tersebut akan digugurkan. |
|||
=== Penggunaan peny- === |
|||
Imbuhan ini digunakan untuk kata akar yang bermula dengan huruf '''s''', dengan huruf pertama perkataan tersebut digugurkan. |
|||
<table align="center"> |
|||
<tr><td align= "left">'''Kata Akar'''</td><td></td><td align="right">'''Kata Terbitan'''</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">sokong</td><td></td><td align="right">penyokong</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">sembah</td><td></td><td align="right">penyembah</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">sapu</td><td></td><td align="right">penyapu</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">saring</td><td></td><td align="right">penyaring</td></tr> |
|||
</table> |
|||
=== Penggunaan peng- === |
|||
Imbuhan ini digunakan untuk huruf '''a''', '''g''', '''h''', '''i''', '''k''' dan '''u'''. Bagi perkataan yang bermula dengan huruf k, huruf pertama kata akar tersebut akan digugurkan. |
|||
<table align="center"> |
|||
<tr><td align= "left">'''Kata Akar'''</td><td></td><td align="right">'''Kata Terbitan'''</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">ambil</td><td></td><td align="right">pengambil</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">ajar</td><td></td><td align="right">pengajar</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">gosok</td><td></td><td align="right">penggosok</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">goreng</td><td></td><td align="right">penggoreng</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">hantar</td><td></td><td align="right">penghantar</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">hisap</td><td></td><td align="right">penghisap</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">ikut</td><td></td><td align="right">pengikut</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">isi</td><td></td><td align="right">pengisi</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">kenal</td><td></td><td align="right">pengenal</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">karang</td><td></td><td align="right">pengarang</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">ulang</td><td></td><td align="right">pengulang</td></tr> |
|||
<tr><td align= "left">uji</td><td></td><td align="right">penguji</td></tr> |
|||
</table> |
|||
Bagi perkataan yang bermula dengan huruf vokal, sebutan perkataan berubah misalnya pengambil (ambil) akan disebut sebagai ''pe-ngam-bil'' dan penguji (uji) disebut ''pe-ngu-ji''. Berbeza dengan huruf yang bermula dengan konsonan (kecuali k, s, t dan p) bunyi perkataan asal akan dikekalkan seperti penggosok disebut ''peng-go-sok''. |
|||
== Imbuhan me(N) == |
== Imbuhan me(N) == |
||
Semakan pada 22:19, 4 Julai 2004
Imbuhan dalam bahasa Melayu terdiri daripada imbuhan awal dan imbuhan akhir. Contoh imbuhan awal ialah pe(N), me(N), be(R)- dan di- manakal imbuhan akhir ialah (K)an dan i. Ada juga imbuhan yang mengapit kata akar, contohnya pe(R)-an dan gabungan imbuhan awal dan akhir yang lain, misalnya di-an, pe(N)-an dan sebagainya.
Imbuhan me(N)
Imbuhan awalan me(N) menunjukkan perkataan tersebut ilah sejenis kata kerja dengan me(N) boleh wujud dalah bentuk bentuk seperti berikut;me-, mem-, men-, meng-, dan meny-. Seperti pe(N), bentuk imbuhan bergantung kepada kata akar. Imbuhan me(N) menggunakan syarat yang sama seperti pe(N). Oleh itu, sila lihat contoh contoh perkataan pada contoh sebelumnya.
Contohnya untuk perkataan "lawat", perkataan berimbuhannya ialah melawat dan pelawat.