Bahasa Arab Selatan Kuno
| Bahasa Arab Selatan Kuno | |
|---|---|
| Yamani Ṣaihadi | |
| Taburan geografi: | Arab Selatan |
| Klasifikasi bahasa: | Bahasa-bahasa Afro-Asia
|
| Pembahagian: | |
| Glottolog: | sayh1236[1] |
Bahasa Arab Selatan Kuno[2][3][4] (juga dikenali sebagai Arab Selatan Purba, Arab Selatan Lama, Arab Selatan Epigrafi, Ṣayhadi, atau Yamani) ialah sekumpulan empat bahasa pupus yang berkait rapat (Saba/Sabai, Qatabani, Hadramiti, Minai) dituturkan di bahagian paling selatan Semenanjung Arab. Rekod terawal yang terpelihara kumpulan tersebut berasal dari permulaan alaf pertama SM.[5] Kesemuanya ditulis dalam aksara Arab Selatan Purba.
Terdapat beberapa bahasa Arab Selatan Lama yang lain (contohnya, Awsāni), yang mana hanya sedikit bukti yang masih ada. Dua bahasa yang mungkin serumpun dengan Sayhadi yang masih hidup ialah bahasa Razihi dan bahasa Faifi yang dituturkan jauh di barat laut Yaman, namun variasi ini mempunyai ciri-ciri Arab dan Sayhadi, dan sukar untuk mengelaskannya jika ia dialek bahasa Arab dengan substratum Sayhadi, atau bahasa Sayhadi yang telah distruktur semula kerana tekanan bahasa Arab.
Bahasa[sunting | sunting sumber]
Bahasa Arab Selatan Kuno merangkumi beberapa bahasa; berikut adalah yang terpelihara secara bertulis. Selain itu, setidaknya mungkin bahasa Razihi sahaja bahasa Arab Selatan Kuno yang masih wujud.
- Saba: bahasa kerajaan Saba dan kemudiannya juga Ḥimyar; juga dicatatkan dalam kerajaan Ethiopia Da'amot;[6] dicatat dengan sangat baik, ~6,000 batu bersurat
- Bahasa Saba Kuno: abad ke-8 hingga ke-2 SM.
- Bahasa Saba Pertengahan: abad ke-1 SM hingga abad ke-4 Masihi (bahasa yang paling tercatat) [7]
- Ḥarami: bahasa di kawasan utara Ma'īn[8]
- Saba Tengah: bahasa batu bersurat dari kawasan pedalaman Saba
- Saba Selatan: bahasa batu bersurat dari Radman dan Ḥimyar
- "Saba Semu": bahasa sastera suku Arab di Najrān, Haram dan Qaryat al-Fāw
- Saba Akhir: abad ke-5 dan ke-6 Masihi.
- Main: (juga dipanggil Mazabi): bahasa negara-negara kota di al-Jawf—kecuali Haram—terutamanya negeri Ma'in yang kemudiannya kurang penduduknya (tercatat dari abad ke-8 hingga ke-2 SM). Batu-batu bersurat juga telah ditemui di luar Ma'īn di koloni komersial Dedan dan Madā'in Ṣāliḥ, di Mesir dan juga di Delos. (kira-kira 500 batu bersurat)
- Qatabāni: bahasa kerajaan Qatabān, dicatatkan dari abad ke-5 SM hingga abad ke-2 (hampir 2,000 batu bersurat)
- Awsāni: bahasa kerajaan Awsān, kurang dicatat (kira-kira 25 batu bersurat, abad ke-8/1 SM hingga kira-kira abad ke-1 Masihi). Tidak dapat dibezakan daripada Qatabāni.
- Varieti lain seperti bahasa suku Radmān
- Hadramauti (atau Ḥaḑrami): bahasa Ḥaḑramaut, dengan batu bersurat tambahan dari pulau Yunani Delos. Abad ke-5 SM hingga abad ke-4 Masihi, dengan kira-kira 1,000 batu bersurat.
Fonologi[sunting | sunting sumber]
| Dwibibir | Gigi | Gusi | Lelangit gusi | Lelangit | Velar | Uvular | Farinks | Glotis | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tidak diglotis | Diglotis | Tidak diglotis | Diglotis | |||||||||
| Hentian | tanpa suara | t | tˀ (ṭ) | k | q (q/ḳ) | ʔ ( ʾ) | ||||||
| bersuara | b | d | ɡ (g) | |||||||||
| Geseran | tanpa suara | f | θ (ṯ) | θˀ (ẓ) | s (s3 / ś) | sˀ (ṣ) | ʃ (s 1 / s) | x (ḫ) | ħ (ḥ) | h | ||
| bersuara | ð (ḏ) | z | ɣ (ġ) | ʕ (ʿ) | ||||||||
| Sengau | m | n | ||||||||||
| Sisian | l | |||||||||||
| Likuida | r | |||||||||||
| Malaran | w | j ( y ) | ||||||||||
| Gegeran Sisi | tanpa suara | ɬ (s2 / š) | ɬˀ (ḍ) | |||||||||
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, penyunting (2017). "Sayhadi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Nebes, Norbert; Stein, Peter (2008). "Ancient South Arabian". Dalam Woodard, Roger D. (penyunting). The Ancient Languages of Syria-Palestine and Arabia (PDF). Cambridge: Cambridge University Press. m/s. 145–178. doi:10.1017/CBO9780511486890. ISBN 9780511486890.
- ^ Avanzini, Alessandra (2009). "Origin and Classification of the Ancient South Arabian Languages". Journal of Semitic Studies. 54 (1): 205–220. doi:10.1093/jss/fgn048. Dicapai pada 16 April 2018.
- ^ "Archived copy" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2014-11-30. Dicapai pada 2017-05-15.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ^ Morphologies of Asia and Africa. m/s. 167.
- ^ A. Avanzini: Le iscrizioni sudarabiche d'Etiopia: un esempio di culture e lingue a contatto. In: Oriens antiquus, 26 (1987), Seite 201–221
- ^ Dialekte nach: Peter Stein: Zur Dialektgeographie des Sabäischen. In: Journal of Semitic Studies XLIX/2. Manchester 2004
- ^ Stein, Peter (2007). "Materialien zur sabäischen Dialektologie: Das Problem des amiritischen ("haramitischen") Dialektes" [Materials on Sabaean Dialectology: The Problem of the Amirite ("Haramite") Dialect]. Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (dalam bahasa Jerman). 157: 13–47.
Bacaan lanjut[sunting | sunting sumber]
Pengenalan ringkas dan gambaran keseluruhan
- N. Nebes, P. Stein: Arab Selatan Purba, dalam: Roger D. Woodard (Hrsg.): Ensiklopedia Cambridge tentang bahasa purba Dunia Cambridge University Press, Cambridge 2004ISBN 0-521-56256-2 S. 454–487 (Lakaran tatabahasa terkini dengan Bibliografi) .
- Peter Stein: Arab Selatan Purba. Dalam: Stefan Weninger (Hrsg.): The Semitic Languages: An International Handbook. De Gruyter Mouton, Berlin 2011,ISBN 3110186136, hlm. 1042–1073.
Tatabahasa
- AFL Beeston : Tatabahasa Sabaic, Manchester 1984ISBN 0-9507885-2-X .
- Maria Höfner: Altsüdarabische Grammatik (Porta Linguarum Orientalium, Band 24) Leipzig, 1943.
- N. Nebes, P. Stein: Arab Selatan Purba, dalam: Roger D. Woodard (Hrsg.): Ensiklopedia Cambridge tentang bahasa purba Dunia Cambridge University Press, Cambridge 2004ISBN 0-521-56256-2 S. 454–487 (gambaran tatabahasa terkini dengan bibliografi).
- Mounir Arbach: Le madhabien: lexique, onomastique et grammaire d'une langue de l'Arabie méridionale préislamique. (Tomes 1–3) Aix-en-Provence, 1993 (Termasuk tatabahasa, leksikon dan senarai nama peribadi Minaean)
Kamus
- AFL Beeston, MA Ghul, WW Müller, J. Ryckmans: Kamus Sabaic / Dictionnaire sabéen /al-Muʿdscham as-Sabaʾī (Englisch-Französisch-Arabisch) Louvain-la-Neuve, 1982ISBN 2-8017-0194-7
- Joan Copeland Biella: Kamus Bahasa Arab Selatan Lama. Dialek Sabaean Eisenbrauns, 1982ISBN 1-57506-919-9
- SD Ricks: Lexicon of Inscriptional Qatabanian (Studia Pohl, 14), Pontifical Biblical Institute, Rom 1989
Koleksi teks
- Alessandra Avanzini: Korpus Inskripsi Arab Selatan I-III. Qatabanic, Qatabanic Marginal, Inskripsi Awsanite (Arabia Antica 2). Ed. PLUS, Pisa 2004.ISBN 88-8492-263-1ISBN 88-8492-263-1
- Barbara Jändl: Altsüdarabische Inschriften auf Metall (Epigraphische Forschungen auf der Arabischen Halbinsel 4). Tübingen, Berlin 2009.ISBN 978-3-8030-2201-1ISBN 978-3-8030-2201-1
- Jacques Ryckmans, Walter W. Müller, Yusuf M. Abdallah: Textes du Yémen antique. Inscrit sur bois (Publications de l'Institut Orientaliste de Louvain 43). Institut Orientaliste, Louvain 1994.ISBN 2-87723-104-6ISBN 2-87723-104-6
- Peter Stein: Die altsüdarabischen Minuskelinschriften auf Holzstäbchen aus der Bayerischen Staatsbibliothek di München. Band 1: Die Inschriften der mittel- und spätsabäischen Periode (Epigraphische Forschungen auf der Arabischen Halbinsel. Band 5). Tübingen, 2010.ISBN 978-3-8030-2200-4ISBN 978-3-8030-2200-4
- Peter Stein: Die altsüdarabischen Minuskelinschriften auf Holzstäbchen aus der Bayerischen Staatsbibliothek di München. Band 2: Die altsabäischen und minäaischen Inschriften. Mit einem Anhang: Unbeschriftete Objekte und Fälschungen. (Epigraphische Forschungen auf der Arabischen Halbinsel. Band 10). Wiesbaden, 2023.ISBN 978-3-7520-0704-6ISBN 978-3-7520-0704-6
