Pilihan raya umum Kemboja 2023

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
← 2018 23 Julai 2023 2028 →
Semua 125 kerusi dalam Perhimpunan Kebangsaan
63 kerusi diperlukan untuk majoriti
Terdaftar9,710,645 ▲ 13.7%
  Parti pertama Parti kedua Parti ketiga
 
Pemimpin Hun Sen Norodom Chakravuth Nhek Bun Chhay
Parti Parti Rakyat Kemboja FUNCINPEC Parti Bersatu Kebangsaan Khmer
Pilihan raya
lepas 		76.85%, 125 karusi 5.89%, 0 kerusi 1.56%, 0 kerusi
Kerusi sebelum 125 0 0
Kerusi yang
dimenangi 		120 5 0
Perdana Menteri sebelum pilihan raya

Hun Sen
Parti Rakyat Kemboja

Terpilih

Hun Manet
Parti Rakyat Kemboja

Pilihan raya umum diadakan di Kemboja pada 23 Julai 2023 untuk memilih ahli Perhimpunan Kebangsaan.[1] Ia akan menjadi pilihan raya pancatahunan ketujuh di Kemboja sejak pilihan raya demokratik dipulihkan pada 1993. Parti Rakyat Kemboja (PRK) kini memegang semua kerusi di parlimen. Perdana Menteri Hun Sen akan memohon penggal lima tahun lagi dalam jawatan.[2] Parlimen baharu itu dijadualkan mengangkat sumpah pada 28 Ogos 2023.

Latar belakang[sunting | sunting sumber]

Hun Sen telah menjadi Perdana Menteri Kemboja dan negeri-negeri pendahulunya (Republik Rakyat Kampuchea dan Negeri Kemboja) sejak Januari 1985 (dalam kapasiti pemangkuan dari Disember 1984). Sejak rampasan kuasa 1997, beliau telah menyatukan kuasa, mengakibatkan pemerintahan autoritarian[3][4] yang memuncak dengan penubuhan sistem satu parti de facto pada 2018 selepas Mahkamah Agung Kemboja yang setia kepadanya mengharamkan parti pembangkang terbesar, Parti Penyelamat Nasional Kemboja dan Kem Sokha. [5]

Hun Sen telah disahkan sebagai calon perdana menteri PRK bagi pemilihan 2023 semasa Kongres ke-43 parti itu.[6] Jawatankuasa Pusat juga sebulat suara meluluskan Hun Manet, anak Hun Sen, sebagai calon perdana menteri parti selepas Hun Sen.[6][7] Hun Sen secara terbuka berikrar untuk kekal sehingga selepas pilihan raya 2028, walaupun peralihan kuasa kepada anaknya antara 2023 dan 2028 tidak ditolak sepenuhnya.[8] Walaupun terdapat beberapa kelemahan, terutamanya semasa wabak berskala besar pada awal tahun 2021,[9] kerajaan telah dipuji secara meluas kerana tindak balas COVID-19, memulakan program vaksinasi yang berjaya, dengan lebih 80% penduduk telah divaksin sepenuhnya setakat Januari 2022.[10][11]

Perbalahan awam berprofil tinggi antara puak Kem Sokha dan Sam Rainsy dari bekas Parti Penyelamat bermakna tidak mungkin ada pembangkang yang bersatu menentang PRK.[12] Pilihan raya komun 2022 yang mengakibatkan kejatuhan besar terjangka buat CPP, dilihat sebagai penggerak pilihan raya umum. Berdasarkan keputusan tersebut, PRK secara dalaman mengunjurkan bahawa ia akan memenangi 104 kerusi atau 83.20%, dan Parti Cahaya Lilin akan memenangi 21 kerusi atau 16.80%.[13] Bagaimanapun, selepas itu, jurucakap parti, Sok Eysan berkata bahawa PRK akan menyasarkan 90% kerusi (120).[14]

Pada 15 Mei 2023, Parti Cahaya Lilin telah dinafikan pendaftaran secara rasmi oleh Jawatankuasa Pilihan Raya Kebangsaan, bermakna mereka telah hilang kelayakan daripada menyertai pilihan raya. Alasan yang diberikan ialah kegagalan untuk mengemukakan dokumen pendaftaran yang sepatutnya, yang mana pihaknya berkata ia akan membuat rayuan.[15]

Penahanan Khem Sokha[sunting | sunting sumber]

Bekas presiden Parti Penyelamat (CNRP) Khem Sokha dijatuhi hukuman penjara 27 tahun kerana didakwa bersubahat dengan kuasa asing untuk menjatuhkan kerajaan. Beliau ditahan di rumahnya di kawasan kejiranan Tuol Kork di Phnom Penh, dan ditahan di penjara Trapeang Phlong dalam menunggu perbicaraan. Disebabkan kebimbangan COVID-19, perbicaraan awalnya ditangguhkan. Pada 3 Mac 2023, mahkamah perbandaran menjatuhkan hukuman penjara 27 tahun di bawah Seksyen 439 dan 443 Kanun Jenayah, dan mengharamkannya daripada politik dan pilihan raya di bawah Perkara 450. Sokha tidak segera dipenjarakan, dan sebaliknya dihadkan di rumahnya di bawah pemantauan mahkamah.[16][17] Keputusan mahkamah itu dikutuk oleh kumpulan hak asasi manusia, kedutaan AS dan Pesuruhjaya Hak Asasi Manusia PBB.[18]

Peletakan jawatan[sunting | sunting sumber]

Parti Belia Kemboja[sunting | sunting sumber]

Berikutan peristiwa ini, 15 ahli parti termasuk tiga ahli kanan Parti Belia Kemboja dan ahli jawatankuasa tetap Neou Bora, Huon Thearith dan Chhom Chanthorn meletak jawatan. Pemimpin parti Pich Sros dipetik berkata, "perletakan jawatan pegawai kanan bukanlah perkara yang perlu dibimbangkan, dan parti merancang untuk mendaftarkan penyertaan dan senarai calonnya dengan Jawatankuasa [bagi pilihan raya 2023].[19]

Parti Cahaya Lilin[sunting | sunting sumber]

Kong Korm, penasihat kanan Parti Cahaya Lilin Kemboja, meletak jawatan selepas pihak berkuasa mengumumkan rancangan untuk meneruskan tuntutan mahkamah terhadapnya atas komen yang dibuatnya pada Januari yang mengutuk rampasan hartanya. Beliau memohon maaf kepada Hun Sen dan PRK kerana memaksa parti itu memfailkan tuntutan mahkamah, dan berkata persatuannya dengan Parti Cahaya Lilin ialah satu kesilapan. Dalam surat permohonan maafnya, Kong Korm berkata "saya menerima kesilapan saya dan memohon maaf kepada presiden PRK yang menganggap aktiviti politik terbaharu saya membahayakan maruah pemimpin PRK dan mengganggu keharmonian masyarakat."[20]

Sistem pilihan raya[sunting | sunting sumber]

Perlembagaan Kemboja menyatakan Dewan Negara dipilih bagi penggal 5 tahun daripada 25 kawasan pilihan raya berbilang ahli berdasarkan wilayah dengan senarai tertutup perwakilan berkadar. Kerusi diperuntukkan menggunakan kaedah D'Hondt dan pilihan raya akan diadakan pada Ahad keempat bulan Julai.[21]

Peta peruntukan kerusi mengikut wilayah.

Bilangan peruntukan kerusi wilayah:

Wilayah Kerusi
Banteay Meanchey 6
Battambang 8
Kampong Cham 10
Kampong Chhnang 4
Kampong Speu 6
Kampong Thom 6
Kampot 6
Kandal 11
Koh Kong 1
Kratié 3
Mondulkiri 1
Phnom Penh 12
Preah Vihear 1
Mangsa Veng 11
Pursat 4
Ratanakiri 1
Siem Reap 6
Preah Sihanouk 3
Stung Treng 1
Svay Rieng 5
Takaké 9
Oddar Meanchey 1
Kep 1
Pailin 1
Tboung Khmum 8
Jumlah 125

Pengundi[sunting | sunting sumber]

Semua warganegara berumur 18 tahun ke atas layak mengundi, dengan pengundian adalah tidak wajib. Jawatankuasa Pilihan Raya telah meluluskan 9,710,645 pengundi berdaftar untuk 2023, peningkatan sebanyak 504,964 lagi pengundi sejak pilihan raya komun 2022, dan peningkatan sebanyak 13.7% (1,330,428) sejak pilihan raya umum 2018.[22]

Jadual pilihan raya[sunting | sunting sumber]

Tarikh Peristiwa
29 Jun 2022 Tarikh pilihan raya diumumkan
1 April–19 Julai 2023 Pendaftaran pemerhati kebangsaan dan antarabangsa
24 April–8 Mei 2023 Proses penamaan calon
1–21 Julai 2023 Tempoh kempen pilihanraya
22 Julai 2023 Senyap pilihanraya
23 Julai 2023 Hari pilihan raya
23–24 Julai 2023 Keputusan awal dikeluarkan
TBA Keputusan rasmi dikeluarkan
Sumber: Khmer Times[23]

Pilihan raya kecil komun[sunting | sunting sumber]

Satu subdekri yang ditandatangani oleh Perdana Menteri Hun Sen pada 5 Januari menetapkan bilangan ahli majlis bandaran yang berasingan dan baru ditubuhkan di Kandal, Kampong Speu dan Kratie bagi mandat pertama. Subdekri itu menyatakan bahawa bandar Arey Ksat di Kandal akan ada 19 ahli majlis. Secara berasingan, bandar Sampov Poun di Kandal mesti mempunyai 19 ahli majlis juga. Subdekri itu juga menyatakan bahawa Udong Mechey di Kampong Speu mesti ada 17 ahli majlis. Daerah Sameakki Mean Chey di Kampong Speu, kini mempunyai 19 ahli majlis. Subdekri itu juga menyatakan bahawa daerah O'Kreang Sen Chey yang baru ditubuhkan di Kratie mesti mempunyai 15 ahli majlis.[24]

Garis masa pilihan raya kecil:

Tarikh Peristiwa
TBA Tempoh kempen pilihan raya
8 April 2023 Tempoh bertenang
9 April 2023 Hari pilihan raya
24 April 2023 Keputusan rasmi
Sumber: Khmer Times[24]

Parti bertanding[sunting | sunting sumber]

Parti Ketua Perhimpunan Kebangsaan Kerajaan
Keputusan 2018 Kini
% Seats
Parti Rakyat Kemboja Hun Sen 76.85%
125 / 125
125 / 125
 Kerajaan supermajoriti
FUNCINPEC Norodom Chakravuth 5.89%
0 / 125
0 / 125
 Pembangkang
Parti Bersatu Kebangsaan Khmer Nhek Bun Chhay 1.56%
0 / 125
0 / 125
 Pembangkang

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ "Date of 2023 National Assembly election announced". Khmer Times. 29 June 2022. Dicapai pada 29 June 2022.
  2. ^ "Cambodia's ruling party endorses PM's son as future leader". Reuters. 24 December 2021. Dicapai pada 4 Januari 2022.
  3. ^ "Cambodia: Hun Sen re-elected in landslide victory after brutal crackdown". The Guardian. 29 July 2018. Dicapai pada 16 September 2018.
  4. ^ "Tenth out of Ten". 17 November 2012. Dicapai pada 29 September 2013.
  5. ^ "Cambodian Parliament launches era of one-party rule". The Straits Times. 5 September 2018. Dicapai pada 7 July 2020.
  6. ^ a b "Hun Manet unanimously elected to be the future Prime Minister". Khmer Times. 24 December 2021. Dicapai pada 4 Januari 2022.
  7. ^ Hunt, Luke (4 Januari 2022). "Cambodia's Hun Sen Moves Ahead on Shoring Up Son's Leadership Prospects". The Diplomat. Dicapai pada 4 Januari 2022.
  8. ^ Hutt, David (3 December 2021). "Cambodia's Political Succession Could Get Messy". The Diplomat. Dicapai pada 4 Januari 2022.
  9. ^ "Corruption threatens Cambodia's COVID success as cluster spreads". The Nikkei. 23 Februari 2021. Dicapai pada 8 Januari 2022.
  10. ^ Hutt, David (28 June 2021). "Will Vaccination Be Hun Sen's Legacy?". The Diplomat. Dicapai pada 8 Januari 2022.
  11. ^ "Cambodia enters new year with vaccination target still elusive and Omicron looming closer than ever". Khmer Times. 1 Januari 2022. Dicapai pada 8 Januari 2022.
  12. ^ Strangio, Sebastian (30 November 2021). "Cambodia Opposition Fractures as Bickering Breaks Into the Open". The Diplomat. Dicapai pada 6 Januari 2022.
  13. ^ Nov, Sivutha (8 June 2022). "20 NA seats possible for Candlelight Party: Yara". The Phnom Penh Post. Dicapai pada 11 June 2022.
  14. ^ "LANDSLIDE TARGET: CPP out to reduce opposition votes in upcoming polls - Khmer Times" (dalam bahasa Inggeris). 2023-02-24. Dicapai pada 2023-03-05.
  15. ^ "Cambodia disqualifies sole credible opposition Candlelight Party ahead of July election". ABC News. 16 May 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 May 2023. Dicapai pada 16 May 2023.
  16. ^ Staff, Post. "Ex-CNRP leader Kem Sokha gets 27 years, barred from politics". www.phnompenhpost.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2023-03-04.
  17. ^ "Former opposition leader Kem Sokha sentenced to 27 years in prison - Khmer Times" (dalam bahasa Inggeris). 2023-03-03. Dicapai pada 2023-03-04.
  18. ^ "Kem Sokha: Rights groups condemn Cambodia opposition leader's 27-year sentence". BBC News (dalam bahasa Inggeris). 2023-03-03. Dicapai pada 2023-03-04.
  19. ^ "Spate of resignation not affecting CYP, says president - Khmer Times" (dalam bahasa Inggeris). 2023-02-07. Dicapai pada 2023-03-05.
  20. ^ "Senior advisor to Cambodian opposition party resigns". Radio Free Asia (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2023-03-05.
  21. ^ "IPU PARLINE database: CAMBODIA (Radhsphea Ney Preah Recheanachakr Kampuchea), Electoral system". Inter-Parliamentary Union. Dicapai pada 2023-01-14.
  22. ^ "Cambodia sees 9.7 million people registered on voter list - Khmer Times" (dalam bahasa Inggeris). 2023-01-14. Dicapai pada 2023-01-16.
  23. ^ "NEC unveils 2023 National Election calendar". Khmer Times (dalam bahasa Inggeris). 2022-09-20. Dicapai pada 2023-01-14.
  24. ^ a b "Candidates ready for new city, district council polls - Khmer Times" (dalam bahasa Inggeris). 2023-01-11. Dicapai pada 2023-01-15.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilihan_raya_umum_Kemboja_2023&oldid=5946885"