Tatanama dadah
Tatanama dadah/ubat merujuk kepada penamaan ubat secara sistematik, terutamanya ubat farmaseutikal. Dalam kebanyakan keadaan, ubat mempunyai 3 jenis nama: nama kimia, dengan jenis yang paling penting ialah nama IUPAC; nama generik atau bukan proprietari, yang paling penting ialah nama bukan proprietari antarabangsa (INN); dan nama dagangan, iaitu jenama.[1] Di bawah sistem INN, nama generik ubat-ubatan dibina daripada imbuhan dan batang yang mengelaskan ubat-ubatan ke dalam kategori yang berguna sambil mengekalkan nama yang berkaitan boleh dibezakan.[2] Ubat yang dipasarkan mungkin juga mempunyai kod syarikat atau kod sebatian.[3]
Peraturan undang-undang[sunting | sunting sumber]
Nama dadah selalunya tertakluk kepada peraturan undang-undang, termasuk kelulusan ubat baharu (untuk mengelakkan kekeliruan dengan ubat sedia ada) dan pada pembungkusan untuk mewujudkan peraturan yang jelas tentang bahan lancung dan pelabelan yang menipu atau mengelirukan. Formulari kebangsaan[1] selalunya ditetapkan untuk mentakrifkan nama ubat (dan piawaian ketulenan) untuk tujuan pengawalseliaan. Nama yang diluluskan secara sah di pelbagai negara termasuk:
- Nama Diluluskan Australia
- Nama Diluluskan British
- Dénomination Commune Française (Perancis)
- Denominazione Comune Italiana (Itali, nama generik)
- Nama Diterima Jepun
- Nama Diguna Pakai Amerika Syarikat
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pula mentadbir senarai nama bukan proprietari antarabangsa.
Syarikat atau seseorang yang membangunkan ubat boleh memohon nama generik (bukan proprietari) melalui formulari kebangsaan mereka atau terus ke Program INN WHO.[4] Untuk mengurangkan kekeliruan, banyak badan penamaan negara mempunyai dasar untuk mengekalkan keharmonian antara nama bukan milik negara dan INN.[2] Kesatuan Eropah telah mewajibkan penyelarasan ini bagi semua negara anggota.[5] Di Amerika Syarikat, pemaju memohon kepada Majlis Nama Diguna {akai Amerika Syarikat (USAN), dan perunding USAN memohon kepada INN bagi pihak pemaju.[2]
Nama kimia[sunting | sunting sumber]
Nama kimia adalah nama saintifik, berdasarkan struktur molekul dadah. Terdapat pelbagai sistem tatanama kimia, dan dengan itu pelbagai nama kimia untuk mana-mana satu bahan. Tatanama yang paling penting ialah nama IUPAC. Nama kimia biasanya sangat panjang dan terlalu kompleks untuk digunakan secara lazim dalam merujuk kepada ubat dalam ucapan atau dalam dokumen prosa.[1] Contohnya, "1-(isopropilamino)-3-(1-naftiloksi) propan-2-ol" ialah nama kimia untuk propranolol. Kadangkala, syarikat yang sedang membangunkan ubat mungkin memberikan ubat itu kod syarikat,[3] yang digunakan untuk mengenal pasti dadah semasa ia dalam pembangunan. Sebagai contoh, CDP870 ialah kod oleh syarikat UCB bagi sertolizumab pegol; UCB kemudiannya memilih "Cimzia" sebagai nama dagangannya.[1] Kebanyakan kod ini, walaupun bukan semua, mempunyai awalan yang sepadan dengan nama syarikat.
Nama bukan proprietari (generik)[sunting | sunting sumber]
Nama generik digunakan untuk pelbagai sebab. Mereka menyediakan pengecam yang jelas dan unik untuk bahan kimia aktif yang dipaparkan pada semua label ubat, pengiklanan dan maklumat lain tentang bahan tersebut. Sehubungan itu, mereka membantu mengekalkan perbezaan yang jelas antara aspek realiti proprietari dan bukan proprietari, yang mana orang yang cuba menjual barangan proprietari mempunyai insentif untuk mengelirukan; mereka membantu orang membandingkan "antara epal dengan epal". Ia digunakan dalam penerangan saintifik tentang bahan kimia, dalam perbincangan tentang bahan kimia dalam kesusasteraan saintifik dan penerangan tentang ujian klinikal.[2] Nama generik biasanya menunjukkan melalui imbuhan kelas ubat yang dimiliki oleh ubat itu.[6] Sebagai contoh, seseorang dapat mengecam bahawa asiklovir ialah sejenis ubat antivirus kerana namanya berakhir dengan akhiran -vir.
Jenama ubat[sunting | sunting sumber]
Untuk ubat-ubatan yang berjaya melalui pembangunan, ujian dan penerimaan kawal selia, syarikat farmaseutikal kemudiannya memberikan ubat itu nama dagangan, yang merupakan istilah standard dalam industri farmaseutikal bagi nama jenama atau nama tanda dagangan. Contohnya, Lipitor ialah nama dagangan Pfizer bagi atorvastatin, sejenis ubat penurun kolesterol. Banyak ubat mempunyai pelbagai nama dagangan, mencerminkan pemasaran di negara yang berbeza, pembuatan oleh syarikat yang berbeza, atau kedua-duanya. Oleh itu, nama dagangan untuk atorvastatin bukan sahaja termasuk Lipitor (di AS) tetapi juga Atocor (di India).
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ a b c d "How drugs are named". UCB. 2011-12-09. Dicapai pada 2013-01-01.
- ^ a b c d "United States Adopted Names naming guidelines". Persatuan Perubatan Amerika. Dicapai pada 22 Januari 2021.
- ^ a b Lowe, Derek (23 October 2006). "Experimental Compound Codes". Science. Dicapai pada 20 November 2015.
- ^ "The use of stems in the selection of International Nonproprietary Names (INN) for pharmaceutical substances". Pertubuhan Kesihatan Sedunia. Dicapai pada 23 Januari 2021.[pautan mati]
- ^ "DIRECTIVE 2001/83/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 6 November 2001 on the Community code relating to medicinal products for human use". The European Parliament. Dicapai pada 23 Januari 2021.
- ^ Silverman, HM (2007-04-01). "Overview of Generic Drugs and Drug Naming". Merck & Co. Dicapai pada 2013-01-01.