Hanok
| Hanok | |
|---|---|
.jpg) Rumah ahli kaligrafi Kim Jeong-hui | |
| Nama Korea | |
| Hangul | 한옥 |
| Hanja | 韓屋 |
| Perumian Semakan | hanok |
| McCune–Reischauer | hanok |
Hanok (Korea: 한옥, 韓屋; Jawi: هانوق) ialah rumah tradisional Korea. Hanok pertama kali dirancang dan dibina pada abad ke-14 semasa Dinasti Joseon.[1]
Seni bina Korea menganggap kedudukan rumah berkaitan dengan persekitarannya, dengan pertimbangan yang diberikan kepada tanah dan musim. Bahagian dalam rumah juga dirancang dengan sewajarnya. Prinsip ini disebut baesanimsu (Hangul : 배산임수; Hanja : 背 山 臨水), yang bermaksud bahawa rumah yang ideal dibina dengan gunung di belakang dan sungai di depan. Bentuk Hanok berbeza mengikut kawasan. Di wilayah utara Korea yang sejuk, hanok dibina di dalam bentuk segi empat sama dengan halaman di tengahnya untuk mengekalkan haba dengan lebih baik. Di selatan, hanok lebih terbuka dan berbentuk L.[2]
Sejarah
[sunting | sunting sumber]
Hanok ialah rumah Korea yang dibangunkan di Semenanjung Korea dan Manchuria.[3]
Zaman awal
Orang Paleolitik di Semenanjung Korea tinggal di gua atau membuat rumah sementara. Pada zaman Neolitik, rumah sementara itu berkembang menjadi gubuk yang digali. Mereka menggali tanah dengan penyodok kecil dan membina sebuah rumah kecil yang menggunakan kasau dan tiang. Kayu digunakan untuk kasau dan tiang, dan jerami digunakan untuk atap. Pada Zaman Gangsa, terdapat beberapa batang tiang diletak di dalam rumah, sehingga luas rumah itu dapat diperluas berbanding rumah-rumah awal. Hanok Zaman Besi mempunyai ondol (Hangul : 온돌, Hanja : 溫 堗), dan juga menggunakan giwa (Hangul : 기와), sejenis jubin atap yang dibuat dengan tanah liat yang dibakar. Dengan menggunakan jubin atap giwa, hanok mengembangkan bentuk tertentu.
Zaman Pencerahan
Zaman Pencerahan menyaksikan banyak orang asing mengunjungi kerajaan pertapa ini. Atas sebab ini, Protestantisme tersebar, tetapi tidak biasa di kalangan orang awam. Anglikanisme dan Katolik pula menjadi cabang kepercayaan Kristian yang lebih umum di Korea pada masa itu. Gereja-gereja awal menggunakan gaya hanok. Gereja ini terletak di Kaunti Ganghwa, Kaunti Jincheon, Cheongju.
Korea Selatan
.jpg)
Selepas kehancuran Perang Korea, terdapat keperluan untuk perumahan yang murah dan sesuai untuk orang-orang yang terlantar akibat perang. Dalam tempoh sejurus selepas perang itu, beberapa buah hanok bernilai dan bersejarah dirobohkan. Di bandar-bandar besar di Korea Selatan, hanya sekumpulan kecil hanok yang tersisa. Walau bagaimanapun, nilai hanok telah dibincangkan pada awal abad kedua puluh, dengan banyak membandingkannya dengan pangsapuri yang lebih biasa tetapi kurang mesra alam yang terdapat di seluruh Korea Selatan. Hari ini, beberapa stesen kereta api dipengaruhi oleh reka bentuk hanok tradisional. (Stesen Jeonju misalnya)
Korea Utara
Di Kaesong, hanok tradisional yang asalnya masih ada dan berperanan sebagai tarikan pelancong. Giwajip pula mengelilingi hanok.
China
Di timur laut China juga, hanok dapat dijumpai, dan orang Korea telah tinggal selama lebih dari 100 tahun di hanok yang dibina untuk mereka sendiri. Juga, sejak tahun 2010, mereka telah mengerjakan sebuah projek yang berfokus untuk membuat sebuah perkampungan hanok di Heilongjiang, China .
Istilah
[sunting | sunting sumber]
Istilah hanok muncul untuk pertama kalinya dalam makalah mengenai rumah pada 23 April 1907. Dalam makalah itu, Hanok digunakan untuk merujuk kepada kawasan tertentu di sepanjang jalan Jeong-dong dari Donuimun ke sekolah Baejae. Pada masa itu, berbanding menggunakan istilah hanok, istilah seperti 'jooga' (bermaksud rumah kediaman) dan 'jaetaek' (yang bermaksud pelbagai rumah) lebih banyak digunakan. Perkataan 'hanok' hanya digunakan dalam keadaan khas ketika rumah terbaharu itu dibina di suatu tempat.
Semasa era Korea di bawah pemerintahan Jepun, penguasa tersebut menggunakan istilah seperti 'jooga' atau 'Rumah Joseon' ketika mereka berbicara tentang pembaikan rumah. Terdapat rekod hanok; namun, istilah khusus 'hanok' belum pernah digunakan sebelumnya.
Kata khusus 'hanok' muncul dalam kamus besar Samsung Korea pada tahun 1975, dengan ia didefinisikan sebagai antonim kepada 'rumah barat' dan sebagai istilah yang bermaksud rumah Joseon (rumah gaya Korea). Selepas tahun 1970-an, dengan pembangunan bandar, banyak pangsapuri dan rumah deretan dibina di Korea Selatan, dan banyak hanok dirobohkan di mana-mana. Sejak saat itu, hanok hanya disebut ''rumah tradisional Korea.''[4]
Dalam pengertian yang luas, 'hanok' merujuk pada rumah berbumbungkan jerami atau neowa-jib (rumah berbumbungkan sirap) atau giwa-jib (rumah berbumbungkan jubin), walaupun makna umum 'hanok' hanya merujuk pada sebuah giwa-jib (rumah berbumbung jubin) di Korea.[5]
Ciri-ciri
[sunting | sunting sumber]
Aspek mesra rumah daripada rumah tradisional Korea bermula daripada susun atur struktur hingga bahan binaan yang digunakan. Satu lagi ciri unik rumah tradisional ialah reka bentuk khas mereka untuk menyejukkan bahagian dalam pada musim panas dan memanaskan bahagian dalaman pada musim sejuk.
Memandangkan Korea mempunyai musim panas dan musim sejuk yang sejuk, 'ondol (Gudeul),' sistem pemanasan berasaskan lantai,[6] dan 'daecheong,' sebuah balai gaya lantai kayu yang sejuk telah dibuat lama untuk membantu orang Korea bertahan daripada musim sejuk yang mencengkam, dan untuk menyekat cahaya matahari semasa musim panas. Jenis pemanasan dan penghawa dingin primitif ini sangat berkesan sehingga masih dapat digunakan di banyak rumah hari ini. Tiang, atau 'daedulbo', tidak dimasukkan ke dalam tanah, tetapi dipasang ke batu penjuru untuk menjaga hanok selamat daripada gempa.
Bahan
[sunting | sunting sumber].jpg)
Bahan mentah yang digunakan di Hanok, seperti tanah, kayu, dan batu, semuanya semula jadi dan boleh dikitar semula dan tidak menyebabkan pencemaran. Hanok mempunyai bumbung berjubin mereka sendiri (giwa; Hangul : 기와), alang kayu dan pembinaan blok batu. Cheoma ialah tepi bumbung Hanok yang melengkung. Panjang Cheoma dapat disesuaikan untuk mengawal jumlah cahaya matahari yang memasuki rumah. Hanji (kertas tradisional Korea, Hangul : 한지) dilincirkan dengan minyak kacang menjadikannya kalis air dan digilap. Tingkap dan pintu yang dibuat dengan hanji yang cantik dan boleh nafas.
Perbezaan wilayah
[sunting | sunting sumber]
Bentuk Hanok berbeza mengikut wilayah. Memandangkan cuaca yang lebih panas di wilayah selatan, orang Korea membina Hanok dalam garis lurus, seperti nombor 1. Untuk membolehkan peredaran angin yang baik, terdapat ruang tamu berlantai kayu terbuka dan banyak tingkap. Bentuk Hanok yang paling popular di wilayah tengah adalah seperti huruf "L" atau huruf Korea "ㄱ", campuran seni bina bentuk di wilayah utara dan selatan. Hanok di wilayah utara yang sejuk, berbentuk kotak seperti huruf Korea "ㅁ" sehingga dapat menyekat aliran angin dalam membina Hanok. Mereka tidak mempunyai kawasan lantai kayu yang terbuka tetapi semua bilik bersambung.[7]
Perbezaan mengikut kelas sosial
[sunting | sunting sumber]Struktur Hanok juga dikelaskan mengikut kelas sosial. Biasanya rumah yangban (kelas atasan), jungin (kelas menengah) dan penduduk bandar dengan giwa (atap berjubin) menekankan bukan sahaja fungsi rumah, tetapi juga memiliki nilai estetika yang hebat. Sebaliknya, rumah-rumah rakyat kebanyakan wilayah (dan juga yangban miskin) dengan choga (atap yang ditenun dengan jerami padi) dibina dengan cara yang lebih kepada fungsi penggunaan.
Pemeliharaan
[sunting | sunting sumber]
Banyak hanok telah dipelihara, seperti:
- Kampung Hanok Bukchon, kawasan perumahan di Tengah Seoul[8]
- Kampung Hanok Namsangol di kawasan Pil-dong di Jung-gu di Seoul
- Perkampungan Rakyat Hahoe, sebuah kampung tradisional dari Dinasti Joseon yang terletak di Andong, Gyeongsangbuk-do.
- Perkampungan Rakyat Yangdong, sebuah kampung tradisional dari Dinasti Joseon di Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, Korea Selatan, di sepanjang Sungai Hyeongsan.
- Perkampungan Rakyat Korea, tarikan pelancongan di bandar Yongin, Gyeonggi
- Kampung Hanok Jeonju, yang terletak di Jeonju, Jeollabuk-do iaitu salah satu daerah Hanok terbesar di Korea dengan lebih dari 800 buah rumah hanok.[9]
Gahoe-dong dan Gye-dong di Jongno-gu, Seoul, ialah tempat bagi banyak hanok yang telah diubah suai menjadi kafe, restoran dan kedai teh.[10]
Mitos berkaitan dengan Hanok
[sunting | sunting sumber]Seongjosin, Samshinhalmi (orang yang melahirkan wanita), Dewa Dapur dll. dipercayai oleh orang tempatan. Kepercayaan ini dikongsi dengan agama Ainu.
Lihat juga
[sunting | sunting sumber]Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Park, Nani; Fouser, Robert J. (2015). Hanok: The Korean House. Tuttle Publishing. m/s. 6. ISBN 1462915140.
- ^ Tudor, Daniel (2014). Geek in Korea: Discovering Asia's New Kingdom of Cool. Tuttle Publishing. ISBN 1462914071.
- ^ Mignon, Olivier (2008). 세계의 모든 집 이야기 [Story of House]. ISBN 9788996029984.
- ^ "한옥용어의 등장". Ministry of Land, Infrastructure and Transport.
- ^ 이, 상현 (2007). 즐거운 한옥 읽기, 즐거운 한옥 짓기. 그물코. m/s. 18.
- ^ "Ondol (Under-floor Heating System)". Korea Tourism Organization. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-02-17. Dicapai pada 17 November 2013.
- ^ "The Layout of a Hanok". Korean Tourism Organization. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-02-16. Dicapai pada 17 November 2013.
- ^ Kim, Hyung-eun (16 November 2012). "Historic Bukchon besieged by tourists, businesses". Joongang Daily. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 January 2013. Dicapai pada 17 November 2012.
- ^ "Jeonju Hanok Village [Slow City]". 대한민국구석구석 행복여행(happy travel in Korea). 한국관광공사(Korean Tourism Organization).
- ^ Yoo Sun-young; Hannah Kim (2 March 2011). "Bukchon streets lure folks with rustic charm and retro cool". Joongang Daily. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 February 2013. Dicapai pada 27 January 2013.