Katalog perpustakaan

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Katalog merupakan senarai material yang terdapat di dalam perpustakaan dan dilakukan oleh unit pengkatalogan sesebuah perpustakaan. Katalog digunakan untuk memudahkan pencarian buku oleh pengguna mahupun pustakawan dengan merujuk nama pengarang sesebuah buku, tajuk buku mahupun subjek buku terbabit. Ia juga merujuk kepada koleksi-koleksi yang terdapat di dalam perpustakaan tersebut.

Jenis Katalog Perpustakaan[sunting | sunting sumber]

Katalog kad di Universiti Yale Perpustakaan Peringatan Sterling hampir tidak digunakan, tetapi menambah kepada suasana yang sederhana.
Pandangan lain katalog kad SML

Katalog perpustakaan (atau katalog perpustakaan) adalah suatu daftar semua bahan bibliografi yang terdapat di perpustakaan atau kumpulan perpustakaan, seperti rangkaian perpustakaan di beberapa lokasi. Bahan bibliografi boleh mana-mana entiti maklumat (contohnya, buku, fail komputer, grafik, realia , bahan-bahan kartografi, dll) yang dianggap bahan perpustakaan (contohnya, satu [[novel] ] dalam Antologi), atau kumpulan bahan-bahan perpustakaan (contohnya, trilogi), atau dipautkan dari katalog (contohnya, laman web) setakat yang ia berkaitan dengan katalog dan pengguna (pelanggan) perpustakaan.

Katalog kad adalah pemandangan biasa bagi pengguna perpustakaan untuk beberapa generasi, tetapi ia telah digantikan dengan berkesan oleh capaian katalog awam dalam talian (OPAC). Sesetengah orang masih merujuk kepada katalog dalam talian sebagai "satu katalog kad". Beberapa perpustakaan dengan capaian OPAC masih mempunyai katalog kad di lokasi, tetapi ini sekarang merupakan sumber kedua dan jarang dikemaskini. Banyak perpustakaan yang meletakkan papan tanda pada katalog kad fizikal mereka memberitahu bahawa katalog kad telah/belum dikemaskini. Sesetengah perpustakaan telah menghapuskan katalog kad mereka dan beralih menggunakan OPAC bagi tujuan menjimatkan ruang untuk kegunaan lain, seperti rak tambahan.

Matlamat[sunting | sunting sumber]

Charles Ammi Cutter membuat kenyataan jelas pertama mengenai objektif sistem bibliografi dalam Rules for a Printed Dictionary Catalog / Peraturan bagi dicetak Katalog Kamus pada tahun 1876. Menurut Cutter, matlamatnya adalah

1. untuk membolehkan seseorang untuk mencari sebuah buku yang sama ada (Mengenal pasti matlamat)

  • Pengarang
  • Tajuk
  • Mata pelajaran
  • Kategori

diketahui.

2. untuk menunjukkan apa yang dimiliki oleh perpustakaan (Matlamat pencarian)

  • Menurut pengarang tertentu
  • Menurut subjek tertentu
  • Menurut jenis sastera yang diberikan

3. untuk membantu dalam pemilihan buku (Matlamat penilaian)

  • Menurut edisi (bibliografil)
  • Menurut sifatnya (kesusasteraan atau topikal)

Objektif ini masih boleh dikenali diiktiraf dalam more definisi lebih moden yang digubal sepanjang abad ke-20. Matlamat Cutter pada tahun 1960/61 telah disemak oleh Lubetzky dan Persidangan Prinsip Pengkatalogan (PKC) di Paris. Cubaan terbaru untuk menggambarkan matlamat dan fungsi katalog perpustakaan telah dibuat pada tahun 1998 dengan Fungsian Keperluan untuk Rekod Bibliografi (FRBR) yang mentakrifkan empat tugas kegunaan: mencari, mengenal pasti, memilih, dan mendapatkan.

Kad Katalog[sunting | sunting sumber]

Kemasukan Utama Contoh. 

          Arif, Abdul Majid.
             Political structure in a changing Pakistani
             villages / by Abdul Majid and Basharat Hafeez
             Andaleeb. -- 2nd ed. -- Lahore : ABC Press, 1985.
             xvi, 367p. : ill. ; 22 cm.
             Includes index.
             ISBN 969-8612-02-8 
             kutta

Jenis[sunting | sunting sumber]

Secara tradisi, berikut merupakan jenis katalog:

  • Kad Pengarang : katalog rasmi, disusun menurut huruf menurut nama pengarang atau penyunting kemasukan.
  • Katalog Tajuk : katalog rasmi, disusun menurut huruf menurut tajuk kemasukkan.
  • Katalog Kamus : katalog di mana kesemua kemasukkan (pengarang, judul, subjek, siri) difail sekali dalam aturan huruf. Ini merupakan bentuk utama katalog kad di perpustakaan Amerika Utara sebelum pengenalan katalog berasaskan komputer.
  • katalog Istilah indeks / Kata kunci : katalog subjek, disusun menurut aturan sistem kata kunci.
  • Bentuk katalog campuran alphabetik: kadang kada seseorang menjumpai katalog campuran pengarang / judul, atau pengarang / judul / katakunci.
  • katalog Ssitematik : katalog subjek, disusun menurut sistematik pembahagian kecil tertentu sesuatu subjek. Juga dikenali sebagai katalog Pengelasan.
  • Katalog Senarai para : katalog rasmi dengan kemasukan disusun menurut aturan yang sama bahan bibliografik disimpan. Katalog ini turut memain peranan inventori utama bagi perpustakaan.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

A katalog kad dalam Perpustakaan Universiti Graz

Katalog Perpustakaan berasal dari senarai manuskrip, diatur menurut format (folio, quarto, dll) atau dalam susunan abjad kasar menurut pengarang. Katalog yang dicetak, kadang-kadang dipanggil "kamus katalog membolehkan sarjana di luar perpustakaan mendapatkan idea mengenai kandungannya. Ini kadang-kadang akan diasing dengan helaian kosong bagi tambahan baru yang boleh direkodkan, atau terikat sebagai "buku terkawal di mana slip kertas akan diikat untuk kemasukan baru. Slip juga boleh disimpan bebas dalam kotak kadbod atau logam, disimpan di rak-rak. Katalog kad yang pertama muncul pada abad kesembilan belas, membolehkan lebih fleksible, dan pada akhir abad kedua puluh OPAC telah dibangunkan (sila lihat di bawah).

  • c. 245 BC: Callimachus dianggap penulis bibliografi pertama dan yang mengatur perpustakaan menurut pengarang dan subjek. Pinakes (Bahasa Yunani Kuno: Πίνακες "meja") merupakan katalog perpustakaan yang pertama.[1] Variasi ini digunakan di perpustakaan sehingga akhir 1800-an apabila Melvil Dewey membangunkan Pengelasan Desimal Dewey pada tahun 1876, yang masih digunakan sehingga sekarang.
  • c. 800: Katalog perpustakaan diperkenalkan di Baitul Hikmah dan perpustakaan Zaman kegemilangan Islam di mana buku diatur menurut genre dan kategori khas .[2]
  • 1595: Nomenclator Perpustakaan universiti Leiden muncul, katalog bercetak pertama dalam perpustakaan institusi.
  • 1674: Katalog Thomas Hyde bagi perpustakaan Bodleian.

Aturan[sunting | sunting sumber]

Dalam katalog tajuk, seseorang itu boleh membezakan dua jenis aturan:

  • Aturan jenis tatabahasa (yang biasanya digunakan dalam katalog yang lebih lama), perkataan yang paling penting merupakan tajuk istilah pertama. Kepentingan perkataan diukur melalui kaedah-kaedah tatabahasa; sebagai contoh, kata nama pertama boleh ditakrifkan sebagai perkataan yang paling penting.
  • Aturan mekanikal, perkataan pertama tajuk istilah adalah susunan pertama. Kebanyakan katalog baru menggunakan skim ini, tetapi masih terdapat kesan aturan tatabahasa: mereka mengabaikan satu artikel (, A, dll.) Pada permulaan tajuk.

Aturan jenis tatabahasa mempunyai kelebihan yang selalunya, perkataan yang paling penting pada tajuk juga kata kunci yang baik (soalan 3), dan ia adalah perkataan yang kebanyakan pengguna masih ingat dahulu apabila ingatan mereka tidak lengkap. Walau bagaimanapun, ia mempunyai kelemahan iaitu banyak kaedah-kaedah penghuraikan tatabahasa diperlukan, dengan itu hanya pengguna pakar mampu mencari katalog tanpa bantuan daripada pustakawan.


Buku Katalog[sunting | sunting sumber]

Buku katalog merupakan senarai buku yang ada dalam perpustakaan yang dinyatakan di dalam sebuah buku. Ia juga kebiasaannya ditulis. Buku katalog bermanfaat kerana sifat kompaknya dan mudah dibawa tetapi ia agak mahal dan tidak boleh dihasilkan semula selain tidak boleh memasukkan maklumat tambahan atau baru.

Kad Katalog[sunting | sunting sumber]

Ia dibuat dalam sebuah kad yang berukuran ‘3 inci x 5 inci’ untuk sekeping kad.

Mikroform Katalog[sunting | sunting sumber]

Rekod-rekod dipaparkan dalam bentuk imej mikro dan perlu menggunakan mesin pembaca mikroform untuk menyemak katalog jenis ini

OPAC[sunting | sunting sumber]

OPAC adalah singkatan untuk “Online Public Access Catalog” dan merupakan katalog paling terkini dan kebanyakan perpustakaan pada hari ini menggunakan untuk menggantikan katalog manual mereka. Maklumat boleh dicari menggunakan pangkalan data komputer. Contoh OPAC adalah ILMU yang digunakan menyeluruh di semua perpustakaan UiTM.

Dalam sesetengah katalog, nama orang dipiwaikan, contoh., nama orang sentiasa di (katalog dan) disusun dalam bentuk piwaian, sungguhpun ia kelihatan berlainan pada bahan perpustakaan. piwaian ini dicapai melalui proses kawalan pihak berkuasa. Kelebihan kawalan pihak berkuasa adalah ia mudah menjawap soalan 2 (karya mana sesetengah pengarang dimiliki perpustakaan?). Sebaliknya, ia lebih sukar untuk menjawap soalan 1 (adakah perpustakaan memiliki bahan khusus tertentu?) jika bahan tersebut mengeja pengarang dalam variasi tertentu. Bagi pengkatalog, ia mencetus terlalu banyak kerja bagi memeriksa samaada Smith, J. adalah Smith, John atau Smith, Jack.
Bagi sesetengah karya, judul juga boleh dipiwaikan. Istilah teknikal bagi ini adalah jadual seragam. Sebagai contoh, terjemahan dan suntingan semula kadang-kala disusun di bawah judul asal mereka. Dalam banyak katalog, bahagian kitab Injil disusun semula di bawah nama piwaian buku yang mengandunginya. Drama oleh William Shakespeare merupakan satu lagi contoh yang sering dipetik dalam peranan yang dimainkan oleh judul seragam dalam katalog perpustakaan.

Banyak kerumitan mengenai susunan abjad kemasukan timbul. Sebagai contoh:

  • Sesetengah bahasa menggunakan kebiasaan susunan yang berbeza dari bahasa katalog. Sebagai contoh, sesetengah katalog bahasa Belanda menyusun IJ sebagai Y. Patutkah katalong Inggeris mengikut sama? Dan patutkah katalog Belanda menyusun perkataan bukan Belanda dalam cara yang sama?
  • Sesetengah judul memiliki nombor, sebagai contoh 2001: A Space Odyssey. Patutkah ia disusun sebagai nomboratau seperti di eja sebagai Two thousand and one?
  • Honoré de Balzac / de Balzac, Honoré / Balzac, Honoré de? José Ortega y Gasset / Ortega y Gasset, José / Gasset, José Ortega y?

Dalam katalog subjek, seseorang perlu memutuskan cara bagaimana sistem pengelasan perpustakaan digunakan. Pengkatalog akan memilih judul subjek bagi bibliograf dan nombor pengelasan unik (kadang-kala dikenali sebagai "nombor panggian") yang digunakan bukan sahaja bagi mengenal pasti tetapi juga bagi tujuan meletak di para, meletak buku yang sama subjek berhampiran, yang membantu tinjauan oleh pengguna perpustakaan, yang sering kali mengambil kelebihan ketenangan ("serendipity") dalam proses pencarian mereka.

Katalog di talian[sunting | sunting sumber]

Pekerja di Division Kad, Perpustakaan Congress, Washington, D.C., sekita.1900-1920-an

Katalon Di Talian telah meningkatkan dengan banyaknya kebolehgunaan katalog, terima kasih kepada MAchine Readable Cataloging = piwaian MARC pada tahun 1960-an. Peraturan mengawal penciptaan rekod katalog MARC tidak hanya memasukkan peraturan katalog rasmi sepertiAACR2 tetapi juga peraturan khas khusus bagi MARC, sedia ada dari Perpustakaan Congress dan juga OCLC. MARC pada asalnya digunakan bagi mengautomatik penciptaan kad katalog fizikal; Kini fail komputer MARC dicapai secara langsung dalam proses pencarian. OPAC telah meningkatkan kebolehgunaan melampaui format kad kerana:

  1. Katalog di talian tidak perlu disusun secara statik; pengguna boleh memilih pengarang, judul, kata kunci, atau susunan sistematik secara dinamik.
  2. Kebanyakan katalog di talian menawarkan kemudahan pencarian bagi sebarang perkataan dalam judul; matlamat aturan perkataan tatabahasa (asalkan kemasukan bagi perkataan yang kebanyakan pengguna akan cari) dicapai dengan lebih baik.
  3. Kebanyakan katalog di talian membenarkan pautan antara beberapa variasi nama pengarang. Dengan itu pengarang boleh dijumpai di bawah nama asal dan nama piwaian (sekiranya dimasukkan dengan betul oleh pengkatalog).
  4. Penghapusan kad kertas telah menjadikan maklumat lebih mudah dicapai oleh ramai orang kurang upaya, seperti cacat penglihatan, pengguna kerusi roda, dan mereka yang mengalami alahan kulat.

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Simon Eliot, Jonathan Rose (2009). "A Companion to the History of the Book". John Wiley and Sons. p.90. ISBN 140519278X
  2. ^ Micheau, Francoise, "The Scientific Institutions in the Medieval Near East", m/s. 988–991 Missing or empty |title= (bantuan) in (Morelon & Rashed 1996, pp. 985–1007)

Sumber lain[sunting | sunting sumber]

  • Chan, Lois Mai. Cataloging and Classification: An Introduction. New York: McGraw-Hill, 1994.
  • Morelon, Régis; Rashed, Roshdi (1996), Encyclopedia of the History of Arabic Science, 3, Routledge, ISBN 0415124107
  • Svenonius, Elaine. The Intellectual Foundation of Information Organization. Cambridge, Mass: MIT Press, 2000.
  • Taylor, Archer (1986) Book Catalogues: their varieties and uses; 2nd ed., introductions, corrections and additions by W. P. Barlow, Jr. Winchester: St Paul's Bibliographies (Previous ed.: Chicago: Newberry Library, 1957)
  • Hanson, James C. M. Catalog rules; author and title entries (Chicago: American Library Association. 1908)

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Katalog_perpustakaan&oldid=5249657"