Diktator: Perbezaan antara semakan

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Layar sejarah secara interaktif
← Suntingan sebelumnyaSuntingan berikutnya →
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
VisualWikiteks
Teg: Buat asal
Tiada ringkasan suntingan
Teg-teg: Dibalikkan Suntingan mudah alih Suntingan web mudah alih Suntingan aplikasi Android
Baris 5: Baris 5:
Perkataan diktator berasal daripada [[bahasa Latin]] iaitu dictātor. Dalam bahasa Latin, perkataan diktator merujuk kepada hakim Republik Rom yang memiliki kuasa mutlak buat sementara. Selalunya, dalam pemerintahan rejim diktator, pemimpin negara itu dikenali dengan nama diktator; walaupun jawatan yang mereka sandang sebelum ini mungkin lebih merujuk kepada jawatan berkaitan pemimpin negara.
Perkataan diktator berasal daripada [[bahasa Latin]] iaitu dictātor. Dalam bahasa Latin, perkataan diktator merujuk kepada hakim Republik Rom yang memiliki kuasa mutlak buat sementara. Selalunya, dalam pemerintahan rejim diktator, pemimpin negara itu dikenali dengan nama diktator; walaupun jawatan yang mereka sandang sebelum ini mungkin lebih merujuk kepada jawatan berkaitan pemimpin negara.


Dalam tradisi [[Republik Rom|Rom]] dan Etruria, pada asalnya terma diktator tidak dikaitkan dengan makna yang negatif berbanding masa kini, yang digunakan ketika tempoh darurat<ref>{{Cite book|last=Le Glay, Marcel.|url=http://worldcat.org/oclc/760889060|title=A history of Rome|date=2009|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-8327-7|oclc=760889060|access-date=2020-05-21|archive-date=2020-07-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20200725132827/http://worldcat.org/oclc/760889060|url-status=live}}</ref>. Diktator merupakan seorang majistret yang memiliki kuasa penuh untuk sementara waktu<ref name="modern2" />. Selepas habis tempoh darurat, kuasa Diktator dikembalikan kepada pemerintahan Konsular biasa.

Terma diktator mula dikaitkan dengan makna yang negatif ketika kebangkitan [[Lucius Cornelius Sulla]] menuju pemerintahan diktator selepas peristiwa [[Perang Saudara Kedua Sulla]]<ref name="sulla1">{{Citation |last= |first= |year= |title = Rome's brutal dictator: Lucius Cornelius Sulla |publisher = History Skills |publication-place=Australia |page= |url=https://www.historyskills.com/classroom/ancient-history/anc-sulla-reading/ |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>, menjadikan Sulla diktator pertama di Rom selepas lebih satu abad (kononnya jawatan diktator itu dikosongkan) serta orang yang bertanggungjawab menghapuskan had penggal pemerintahan dan keperluan memanggil sidang Senat. Sulla meletak jawatan kira-kira setahun kemudian, bagi mengelakkan dirinya berdepan krisis perlembagaan yang semakin meruncing<ref name="sulla1" />.


[[Julius Caesar]] mengikut jejak Sulla pada tahun 49 SM dan pada bulan Februari 44 SM, dia digelar sebagai Diktator Abadi<ref name="caesar1">{{Citation |last= |first= |year= |title = Julius Caesar |publisher = National Geographic |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://education.nationalgeographic.org/resource/julius-caesar |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>, secara rasminya memansuhkan sebarang batasan terhadap kuasa yang dimilikinya, sehinggalah berlakunya peristiwa [[Pembunuhan Julius Caesar]] bulan berikutnya<ref name="caesar1" /><ref name="caesar2">{{Citation |last= Hughes |first= Tristan |date= 18 Mac 2022 |title = How Did the Assassination of Julius Caesar Unfold? |publisher = History Hit |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://www.historyhit.com/how-did-the-assassination-of-julius-caesar-unfold/ |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>.
[[Julius Caesar]] mengikut jejak Sulla pada tahun 49 SM dan pada bulan Februari 44 SM, dia digelar sebagai Diktator Abadi<ref name="caesar1">{{Citation |last= |first= |year= |title = Julius Caesar |publisher = National Geographic |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://education.nationalgeographic.org/resource/julius-caesar |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>, secara rasminya memansuhkan sebarang batasan terhadap kuasa yang dimilikinya, sehinggalah berlakunya peristiwa [[Pembunuhan Julius Caesar]] bulan berikutnya<ref name="caesar1" /><ref name="caesar2">{{Citation |last= Hughes |first= Tristan |date= 18 Mac 2022 |title = How Did the Assassination of Julius Caesar Unfold? |publisher = History Hit |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://www.historyhit.com/how-did-the-assassination-of-julius-caesar-unfold/ |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>.


Selepas peristiwa itu, pengganti Caesar iaitu [[Augustus]] ditawarkan jawatan Diktator, namun beliau menolaknya<ref name="augustus1">{{Citation |last= |first= |year= |title = Who was Augustus Caesar? |publisher = National Geographic |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://www.nationalgeographic.com/culture/article/augustus-caesar |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>. Pengganti seterusnya juga menolak jawatan ini, dan akhirnya jawatan ini lenyap di kalangan pemimpin Rom.
Selepas peristiwa itu, pengganti Caesar iaitu [[Augustus]] ditawarkan jawatan Diktator, namun beliau menolaknya<ref name="augustus1">{{Citation |last= |first= |year= |title = Who was Augustus Caesar? |publisher = National Geographic |publication-place=|page= |url=https://www.nationalgeographic.com/culture/article/augustus-caesar |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>. Pengganti seterusnya juga menolak jawatan ini, dan akhirnya jawatan ini lenyap di kalangan pemimpin Rom.


== Era moden ==
== Era moden ==
[[File:EIU Democracy Index 2017.svg|thumb|upright=1.3|Index Demokrasi 2017 oleh [[The Economist]]. Negara yang bertanda merah dianggap tidak demokratik, kebanyakannya di bawah kepimpinan diktator<ref>{{cite web|url=http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf?mkt_tok=eyJpIjoiWkRKbU1HWmxNVEUwTW1FdyIsInQiOiJPdlltVFV0blFRQzZNVERCZHhVeitZRElmUGplOHh3NWs1d2wzVzdRS1JvNU1kVmUxQVRESU9LbEVSOVwvR1F4aG1PV1NlS0ZZcng4NzBcLzVNZ09JOUxiZU5TTEVPekVHayttOTRqQkQ5TkNzWGNtRlowQTZ0UzlUK0pDdm9PVGlcLyJ9|title=Democracy Index 2017 – Economist Intelligence Unit|website=EIU.com|access-date=17 February 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180218214151/http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf?mkt_tok=eyJpIjoiWkRKbU1HWmxNVEUwTW1FdyIsInQiOiJPdlltVFV0blFRQzZNVERCZHhVeitZRElmUGplOHh3NWs1d2wzVzdRS1JvNU1kVmUxQVRESU9LbEVSOVwvR1F4aG1PV1NlS0ZZcng4NzBcLzVNZ09JOUxiZU5TTEVPekVHayttOTRqQkQ5TkNzWGNtRlowQTZ0UzlUK0pDdm9PVGlcLyJ9|archive-date=18 February 2018|url-status=dead}}</ref>.]]
[[File:EIU Democracy Index 2017.svg|thumb|upright=1.3|Index Demokrasi 2017 oleh [[The Economist]]. Negara yang bertanda merah dianggap tidak demokratik, kebanyakannya di bawah kepimpinan diktator<ref>{{cite web|url=http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf?mkt_tok=eyJpIjoiWkRKbU1HWmxNVEUwTW1FdyIsInQiOiJPdlltVFV0blFRQzZNVERCZHhVeitZRElmUGplOHh3NWs1d2wzVzdRS1JvNU1kVmUxQVRESU9LbEVSOVwvR1F4aG1PV1NlS0ZZcng4NzBcLzVNZ09JOUxiZU5TTEVPekVHayttOTRqQkQ5TkNzWGNtRlowQTZ0UzlUK0pDdm9PVGlcLyJ9|title=Democracy Index 2017 – Economist Intelligence Unit|website=EIU.com|access-date=17 February 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180218214151/http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf?mkt_tok=eyJpIjoiWkRKbU1HWmxNVEUwTW1FdyIsInQiOiJPdlltVFV0blFRQzZNVERCZHhVeitZRElmUGplOHh3NWs1d2wzVzdRS1JvNU1kVmUxQVRESU9LbEVSOVwvR1F4aG1PV1NlS0ZZcng4NzBcLzVNZ09JOUxiZU5TTEVPekVHayttOTRqQkQ5TkNzWGNtRlowQTZ0UzlUK0pDdm9PVGlcLyJ9|archive-date=18 February 2018|url-status=dead}}</ref>.]]
Sehingga lebih separuh abad ke-19, terma diktator biasanya masih lagi dikaitkan dengan kesan positif. Contohnya, semasa peristiwa [[Revolusi Hungary 1848]], pemimpin tempatan [[Lajos Kossuth]] selalu dikenali sebagai diktator oleh penyokong tegar beliau, tanpa ada pengaruh yang negatif, walaupun jawatan rasmi yang diberi ialah Presiden pemangku<ref>{{cite encyclopedia|url=https://www.britannica.com/biography/Lajos-Kossuth|title=Lajos Kossuth|first=Carlile Aylmer|last=Macartney|publisher=[[Encyclopedia Britannica]]|date=September 15, 2020|access-date=October 31, 2020|archive-date=November 1, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201101191955/https://www.britannica.com/biography/Lajos-Kossuth|url-status=live}}</ref>.
Sehingga lebih separuh abad ke-19, terma diktator biasanya masih lagi dikaitkan dengan kesan positif. Contohnya, semasa peristiwa [[Revolusi Hungary 1848]], pemimpin tempatan [[Lajos Kossuth]] selalu dikenali sebagai diktator oleh penyokong tegar beliau, tanpa ada pengaruh yang negatif, walaupun jawatan rasmi yang diberi ialah Presiden pemangku.

Pada tahun [[1860]], [[Giuseppe Garibaldi]] secara rasminya memegang jawatan Diktator semasa penubuhan [[badan eksekutif]] sementara di [[Sicily]] dalam peristiwa [[Ekspedisi Seribu]]. Tidak lama selepas itu, pada tahun [[1863]], semasa peristiwa [[Kebangkitan Januari 1863]], "Diktator" digunakan sebagai nama jawatan rasmi bagi empat pemimpin, [[Ludwik Mierosławski]] merupakan pemimpin pertama menggunakan gelaran ini.

Walau bagaimanapun, selepas itu, terma diktator selalu dianggap sebagai memiliki konotasi yang negatif<ref name="modern2">{{Citation |last= Hyden |first= Marc |date= 20 April 2020 |title = Stop the hyperbole, Trump’s not a dictator |publisher = R Street |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://www.rstreet.org/2020/04/20/stop-the-hyperbole-trumps-not-a-dictator/ |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>. Dalam penggunaan harian, kepimpinan diktator selalunya dikaitkan dengan keganasan dan penindasan<ref name="modern1">{{Citation |last= Perlman |first= Merrill |date= 5 Mac 2020 |title = Absolute power by any other name |publisher = Columbia Journalism Review |publication-place=Amerika Syarikat |page= |url=https://www.cjr.org/language_corner/autocrat-dictator-despot-tyrant.php |access-date=27 Januari 2023 }}</ref>. Hasilnya, terma diktator selalu digunakan dalam arena politik bertujuan untuk memberikan persepsi yang buruk kepada pihak lawan.


Ada juga diktator yang mencipta personaliti bagi meraih populariti dan mereka mencipta sendiri gelaran yang berlebih-lebihan. Contohnya, [[Idi Amin|Idi Amin Dada]], merupakan leftenan askar British sebelum kemerdekaan [[Uganda]] dari British pada bulan Oktober 1962, menggelarkan dirinya sebagai "Tuan Yang Terutama, Presiden Seumur Hidup, Fil Marsyal Doktor [[Haji (gelaran)|Al-Hadji]] Idi Amin Dada, VC, DSO, MC, Penakluk [[Empayar British]] di Afrika Umumnya dan Uganda Khususnya"<ref name="guardian_obit">{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=https://www.theguardian.com/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=[[The Guardian]] |date=18 August 2003 |access-date=2008-03-18 |location=London |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205070235/http://www.theguardian.com/news/2003/aug/18/guardianobituaries |archive-date=2013-12-05 |url-status=live }}</ref>.


== Rujukan ==
== Rujukan ==
{{reflist|30em}}
{{reflist|30em}}


{{Authority control}}
{{[[Authority control]]}}


[[Kategori:Gelaran]]
[[Kategori:Gelaran]]

Semakan pada 17:01, 29 September 2023

Diktator (Jawi: ‏ديکتاتور‎‎ serapan Latin terbitan dicto: "memberi perintah; menyuruh; mengharuskan"[1]) merupakan seorang pemimpin negara yang berkuasa mutlak. Diktator biasanya tidak dipilih secara demokratik oleh rakyat negaranya, dan merampas kuasa melalui cara kekerasan yang menakut-nakutkan. Seorang diktator berupaya melaksanakan undang-undang sendiri tanpa melakukan perundingan dengan pihak atau badan lain. Biasanya, diktator merupakan ketua negara diperintah suatu parti dominan atau satu-satunya.

Etimologi

Pada zaman Rom Purba, Julius Caesar mengatasi lawannya dan meletakkan dirinya sebagai Diktator Abadi.

Perkataan diktator berasal daripada bahasa Latin iaitu dictātor. Dalam bahasa Latin, perkataan diktator merujuk kepada hakim Republik Rom yang memiliki kuasa mutlak buat sementara. Selalunya, dalam pemerintahan rejim diktator, pemimpin negara itu dikenali dengan nama diktator; walaupun jawatan yang mereka sandang sebelum ini mungkin lebih merujuk kepada jawatan berkaitan pemimpin negara.


Julius Caesar mengikut jejak Sulla pada tahun 49 SM dan pada bulan Februari 44 SM, dia digelar sebagai Diktator Abadi[2], secara rasminya memansuhkan sebarang batasan terhadap kuasa yang dimilikinya, sehinggalah berlakunya peristiwa Pembunuhan Julius Caesar bulan berikutnya[2][3].

Selepas peristiwa itu, pengganti Caesar iaitu Augustus ditawarkan jawatan Diktator, namun beliau menolaknya[4]. Pengganti seterusnya juga menolak jawatan ini, dan akhirnya jawatan ini lenyap di kalangan pemimpin Rom.

Era moden

Index Demokrasi 2017 oleh The Economist. Negara yang bertanda merah dianggap tidak demokratik, kebanyakannya di bawah kepimpinan diktator[5].

Sehingga lebih separuh abad ke-19, terma diktator biasanya masih lagi dikaitkan dengan kesan positif. Contohnya, semasa peristiwa Revolusi Hungary 1848, pemimpin tempatan Lajos Kossuth selalu dikenali sebagai diktator oleh penyokong tegar beliau, tanpa ada pengaruh yang negatif, walaupun jawatan rasmi yang diberi ialah Presiden pemangku.


Rujukan

  1. ^ "dicto". K. Prent, J. Adisubrata, W. J. S. Poerwadarminta (1969). Kamus Latin-Indonesia. Jogjakarta: Penerbitan Jajasan Kanisius. m/s. 245.
  2. ^ a b Julius Caesar, Amerika Syarikat: National Geographic, dicapai pada 27 Januari 2023
  3. ^ Hughes, Tristan (18 Mac 2022), How Did the Assassination of Julius Caesar Unfold?, Amerika Syarikat: History Hit, dicapai pada 27 Januari 2023
  4. ^ Who was Augustus Caesar?, National Geographic, dicapai pada 27 Januari 2023
  5. ^ "Democracy Index 2017 – Economist Intelligence Unit" (PDF). EIU.com. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 18 February 2018. Dicapai pada 17 February 2018.

{{Authority control}}

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Diktator&oldid=5984445"