Lihat sumber bagi Shōgun

{{otheruses}}
[[Fail:Minamoto no Yoritomo.jpg|thumb|right|300px|[[Minamoto no Yoritomo]], shogun pertama bagi [[Keshogunan Kamakura]] (1192-1199).]]
{{Nihongo|'''Syogun'''|将軍|''shōgun''}} ''{{Audio|Ja-将軍.oga|dengar}}'' ialah pangkat dalam angkatan tentera dan gelaran bersejarah di [[Jepun]]. Pangkat moden yang setara ialah [[Generalisimo]]. Sebagai satu gelaran, ia ialah singkatan bagi {{Nihongo|''sei-i taishōgun''|征夷大将軍:せいいたいしょうぐん}}, individu yang memerintah pada zaman-zaman yang berlainan dalam [[sejarah Jepun]], berakhir apabila [[Tokugawa Yoshinobu]] melepaskan jawatannya kepada [[Maharaja Meiji]] pada tahun 1867.<ref name="worldbook-shogun"/>

Jawatan dan pentadbiran shogun dikenali sebagai "keshogunan" atau dalam [[bahasa Jepun]] sebagai {{Nihongo|''bakufu''|幕府:ばくふ}} yang secara harfiah bererti "pejabat di dalam khemah", pada asalnya bermaksud "rumah seorang jeneral", dengan demikian bermakna "kerajaan persendirian".<ref>{{cite journal | title=Political Succession in The Tokugawa Bakufu: Abe Masahiro's Rise to Power, 1843-1845 | first=Conrad | last=Totman | journal=Harvard Journal of Asiatic Studies | volume=26 | year=1966 | pages=102-124}}</ref> Khemah adalah simbolik kepada komander medan perang tetapi juga bermakna bahawa jawatan sebegitu dimaksudkan untuk sementara sahaja.

== Gelaran ==
Istilah ''sei-i taishōgun'' bermaksud "jeneral agung yang menakluki orang gasar timur."<ref name="worldbook-shogun">{{cite encyclopedia| year = 1992 | title = Shogun | encyclopedia = The World Book Encyclopedia | publisher = World Book | location =  | id = ISBN 0-7166-0092-7 |pages = 432-433}}</ref> "Orang gasar timur" ialah salah satu istilah purba bagi pelbagai kumpulan yang tinggal di kawasan timur dan belum tertakluk kepada kerajaan pusat. Di kalangan mereka ialah orang asli, [[orang Ainu]] yang pernah mendiami [[Honshu|Honshū]] di samping [[Hokkaidō]]. 

[[Minamoto no Yoritomo]], shogun pertama bagi [[Keshogunan Kamakura]], merampas kuasa penting daripada golongan bangsawan di Kyoto. Beliau menjadi pemerintah sebenar Jepun dan menerima gelaran ''sei-i taishōgun.'' Sesudah itu, ketua-ketua tiga keshogunan berturut-turut menerima gelaran yang sama. Setelah kejatuhan Keshogunan Kamakura, syarat-syarat tertentu telah ditetapkan bagi ketua perang untuk dikurniakan dengan gelaran shogun. Syarat pertama dan paling utama, ketua perang tersebut haruslah berketurunan keluarga Minamoto. Syarat kedua, seluruh Jepun haruslah disatukan di bawah seorang daimyo sahaja. Jika seorang ketua perang menyatukan Jepun, tetapi tidak berketurunan Minamoto, dia akan dikurniakan dengan gelaran Pemangku Raja.

== Sejarah ==
=== Zaman Heian (794–1185) ===
{{main|Zaman Heian}}
Pada asalnya, gelaran ''Seii Taishōgun'' diberikan kepada komander tentera semasa awal Zaman Heian bagi jangka masa kempen ketenteraan terhadap puak [[Emishi]] yang menentang pentadbiran istana Maharaja yang berpusat di Kyoto. Antara yang paling masyhur di kalangan shogun ini ialah [[Sakanoue no Tamuramaro]] yang menakluki puak Emishi atas nama [[Maharaja Kammu]]. Akhirnya, gelaran tersebut diabaikan pada zaman Heian terkemudian setelah puak Ainu ditakluki atau diusir ke Hokkaido.

Pada zaman Heian terkemudian, lebih daripada seorang shogun yang dilantik. [[Minamoto no Yoshinaka]] dinamakan sebagai ''sei-i taishōgun'' semasa [[Perang Gempei]] terbunuh tidak lama kemudian oleh [[Minamoto no Yoshitsune]].

=== Keshogunan Kamakura (1192–1333) ===
{{main|Keshogunan Kamakura|Zaman Kamakura}}

Pada awal kurun ke-11, tanah-tanah feudal dipegang oleh [[daimyo]] dan dilindungi oleh [[samurai]] yang mendominasi politik dalaman Jepun.<ref name="worldbook-Japan">{{cite encyclopedia | year = 1992 | title = Japan | encyclopedia = The World Book Encyclopedia | publisher = World Book | location =  | id = ISBN 0-7166-0092-7 |pages = 34-59}}</ref> Dua buah keluarga yang amat berpengaruh, [[keluarga Taira|Taira]] dan [[keluarga Minamoto|Minamoto]], berperang untuk menguasai istana maharaja yang sedang merosot. Keluarga Taira merampas kuasa dari tahun 1160 hingga 1185 tetapi ditewaskan oleh keluarga Minamoto dalam [[Pertempuran Dan-no-ura]]. [[Minamoto no Yoritomo]] merampas kuasa-kuasa tertentu daripada kerajaan pusat dan golongan aristokrat serta menubuhkan satu sistem feudal yang berpangkalan di [[Kamakura]] dengan tentera persendirian, [[samurai]], memperolehi beberapa kuasa politik manakala [[Maharaja Jepun]] dan golongan [[aristokrat]] di Kyoto kekal sebagai pemerintah ''[[de jure]]''. Pada tahun 1192, Yoritomo dikurniakan dengan gelaran ''Sei-i Taishōgun'' oleh maharaja dan sistem politik yang dibangunkan beliau dengan pewarisan shogun sebagai ketua  menjadi apa yang dikenali sebagai keshogunan.

Keluarga isteri Yoritomo, [[keluarga Hōjō]], merampas kuasa daripada para shogun Kamakura. Apabila anak-anak dan pewaris Yoritomo dibunuh, shogun menjadi boneka turun temurun. Kuasa sebenar berada di tangan pemangku-pemangku Hōjō. Keshogunan Kamakura berlanjutan selama hampir 150 tahun, dari tahun 1192 hingga tahun 1333.

Pada tahun 1274 dan 1281, [[Empayar Mongol]] melancarkan [[Penjajahan Mongol terhadap Jepun|serangan terhadap Jepun]]. Satu cubaan oleh [[Maharaja Go-Daigo]] untuk memulihkan kuasa istana pada tahun 1331 gagal, namun telah melemahkan keshogunan dengan nyata sekali dan akhirnya membawa kepada kejatuhannya.<ref name="factmonster">{{cite web | url=http://www.factmonster.com/ce6/world/A0858985.html | title=Japan: History: Early History to the Ashikaga Shoguns | author=Columbia University | work=Factmonster | date=2000 | accessdate=2007-04-17}}</ref>

=== Pemulihan Kemmu (1333–1336) ===
{{main|Pemulihan Kemmu}}
Keshogunan Kamakura berakhir apabila Kamakura jatuh pada tahun 1334 dan [[kerejenan Hōjō]] dimusnahkan. Berikutan ini, dua buah keluarga, susur galur yang lebih kanan [[Go-Saga]] dan susur galur yang lebih rendah [[Go-Daigo]], membuat tuntutan takhta. Masalah tersebut diselesaikan dengan perantaraan Keshogunan Kamakura yang membuatkan kedua-dua belah pihak saling bergilir. Ini berlanjutan sehingga tahun 1331 apabila pihak Go-Daigo enggan bergilir dengan pihak Go-Saga. Akibatnya, pihak Go-Daigo dibuang negeri. Sekitar tahun 1334-1336, [[Ashikaga Takauji]] membantu pihak Go-Daigo mendapatkan kembali takhta tersebut. <ref name="sansom">{{cite book | title=A History of Japan, 1134-1615 | first=George | last=Sansom | url=http://www.gotterdammerung.org/books/reviews/h/history-of-japan-1334-1615.html | year=1961 | location=United States | publisher=Stanford University Press}}</ref>

Perjuangan melawan keshogunan tersebut meninggalkan maharaja baru dengan ramai pihak yang menuntut tanah yang terhad sumber bekalannya. Ashikaga Takauji berpaling tadah menentang maharaja apabila ketidakpuasan hati mengenai pembahagian tanah meningkat tinggi. Pada tahun 1336 maharaja tersebut digulingkan sekali untuk memberi peluang kepada maharaja baru.<ref name="sansom"/>

Semasa Pemulihan Kemmu, setelah kejatuhan keshogunan Kamakura pada tahun 1333, shogun lain yang berhayat pendek muncul. [[Putera Morinaga|Putera Moriyoshi]], putera [[Maharaja Go-Daigo]], dikurniakan dengan gelaran ''Sei-i Taishōgun''. Bagaimana pun, Putera Moriyoshi kemudiannya diletakkan dalam tahanan rumah dan, pada tahun 1335, dibunuh oleh [[Ashikaga Tadayoshi]].

=== Keshogunan Ashikaga (1336–1573) ===
[[Fail:Toujiin AshikagaTakauji haka.jpg|thumb|right|250px|Kubur [[Ashikaga Takauji]] ]]
{{main|Keshogunan Ashikaga|Muromachi period}}
Pada tahun 1338 [[Ashikaga Takauji]], seperti Yoritomo yang merupakan keturunan putera-putera Minamoto, telah dikurniakan dengan gelaran ''sei-i taishōgun'' dan menubuhkan [[Keshogunan Ashikaga]] yang berlanjutan sehingga tahun 1573. Keluarga Ashikaga mempunyai markas di daerah Muromachi di Kyoto, dan jangka masa pemerintahan mereka dikenali sebagai Zaman Muromachi.

=== Oda Nobunaga dan keluarga Toyotomi ===
{{main|Zaman Sengoku|Zaman Azuchi-Momoyama}}
Dua orang [[daimyo]] sengoku yang berpengaruh [[Oda Nobunaga]] dan [[Toyotomi Hideyoshi]] tidak pernah menerima gelaran ''sei-i taishōgun''. Walaupun kedua-dua orang petualang ketenteraan ini tidak berjaya untuk menubuhkan dinasti baru shogun, mereka berada pada saat yang genting dalam sejarah Jepun. Kejayaan mereka membuka jalan kepada keamanan relatif era Tokugawa. Meski pun begitu, orang Barat tersalah anggap mereka sebagai shogun,{{Fact|date=August 2007}}  mereka sebenarnya bukanlah shogun sama sekali.

Nobunaga pernah ditawarkan dengan gelaran tersebut tetapi dia meninggal dunia sebelum sempat menerimanya. <ref name="Oda">{{Cite web|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN0071412808&id=NC1bDncgKCQC&pg=PA105&lpg=PA105&ots=Wb5AHU46l6&dq=oda+nobunaga+shogun+title+offered&sig=NBzR2WJtVD2MGEV7U9PtzYuQdAA|title=Japan: Its History and Culture |accessdate=2007-04-18|author=William Scott Morton, J. Kenneth Olenik}}</ref><ref name="Oda2">{{Cite web|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN477002018X&id=D7_MSioiABQC&pg=RA2-PA470&lpg=RA2-PA470&ots=umX2Chd4k2&dq=oda+nobunaga+shogun+title+offered&sig=H0I_RrYhPSQK553Y1wyhb2nmGY0|title=Gateway to Japan |accessdate=2007-04-18|author=June Kinoshita, Nicholas Palevsky}}</ref> Hideyoshi dilantik sebagai [[kampaku]] yang merupakan pangkat tertinggi yang dicalonkan oleh keluarga maharaja.<ref name="Toyotomi">{{Cite web|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN0788145258&id=0Tm-BGi39rMC&pg=PA47&lpg=PA47&ots=mwSch-Fdac&dq=hideyoshi+kampaku&sig=Kn1QHEvyqVGJ0Walv18osYfnU8I|title=Samurai of Japan: A Chronology From Their Origin in the Heian Era (794-1185) to the Modern Era |accessdate=2007-04-18|author=Dorothy Perkins}}</ref>

=== Keshogunan Tokugawa (1603–1867) ===
[[Fail:Tokugawa Ieyasu2.JPG|thumb|left|250px|[[Tokugawa Ieyasu]] ]]
{{main|Keshogunan Tokugawa}}
[[Tokugawa Ieyasu]] merampas kuasa dan menubuhkan sebuah kerajaan di [[Edo]] (kini dikenali sebagai [[Tokyo]]) pada tahun 1600. Dia menerima gelaran ''sei-i taishōgun'' pada tahun 1603 setelah dia memalsukan salasilah keluarga untuk menunjukkan dia adalah daripada keturunan Minamoto. [[Keshogunan Tokugawa]] berlanjutan sehingga 1867, apabila [[Tokugawa Yoshinobu]] meletak jawatan sebagai shogun dan melepaskan kuasanya kepada [[Maharaja Meiji]] pada tahun 1867.<ref name="worldbook-shogun"/> 

Semasa zaman Edo kuasa hakiki berada di tangan shogun-shogun Tokugawa, bukan maharaja di Kyoto, meskipun shogun terhutang kedudukannya kepada maharaja. Shogun memegang dasar luar, ketenteraan dan naungan feudal. Peranan maharaja adalah bersifat istiadat, serupa dengan kedudukan pemerintahan beraja Jepun selepas [[Perang Dunia Kedua]].<ref name="wakabayashi">{{cite journal | title=In Name Only: Imperial Sovereignty in Early Modern Japan | first=Bob Tadashi | last=Wakabayashi | journal=Journal of Japanese Studies | volume=17 | issue=1 | month=Winter | year=1991 | pages=25-57}}</ref>

== Keshogunan ==
Istilah ''bakufu'' pada asalnya bererti rumah kediaman shogun, tetapi pada masa ia digunakan secara umum bagi maksud sistem kerajaan bagi pemerintahan diktator ketenteraan feudal, dijalankan atas nama shogun; dan ini adalah makna yang diterima masuk ke dalam bahasa Inggeris melalui istilah "keshogunan". 

Sistem keshogunan pada asalnya ditubuhkan di bawah keshogunan Kamakura oleh Minamoto no Yoritomo. Walaupun secara teorinya adalah negara, dan dengan itu maharaja memegang pemilikan ke atas seluruh negara Jepun, sistem tersebut mempunyai beberapa unsur [[feudal]], dengan tuan-tuan wilayah yang lebih rendah pangkatnya menyatakan taat setia kepada pihak yang lebih tinggi pangkatnya. [[Samurai]] diberi anugerah bagi kesetiaan mereka  dengan tanah yang diserahkan dan dibahagi-bahagikan di kalangan anak-anak mereka dengan keizinan tuannya.Hierarki yang mencantumkan sistem kerajaan ini diperkukuhkan ikatan kesetiaan yang kuat antara samurai dan orang bawahan mereka.     

Setiap keshogunan adalah dinamik dan tidak statik. Kuasa sentiasa bertukar tangan dan kewibawaan selalu samar. Kajian tentang pasang surut dalam sejarah yang kompleks ini sentiasa menarik perhatian para sarjana. Setiap keshogunan menghadapi persaingan. Punca-punca persaingan termasuklah maharaja dan golongan aristokrat istana, saki-baki sistem kerajaan maharaja, sistem ''[[shōen]]'', kuil-kuil dan tokong-tokong utama, ''[[shugo]]'' dan ''[[jito|jitō]]'', ''[[kokujin]]'' dan daimyo moden terawal. Setiap keshogunan membayangkan keperluan terhadap cara baru bagi keseimbangan kelayakan kekuasaan pusat dan wilayah yang berubah-ubah.<ref>Mass, J. et al., eds. (1985). ''The Bakufu in Japanese History,'' p. 189.</ref>

== Lihat juga ==
* [[Senarai shogun]]
* [[Sejarah Jepun]]
* [[Feudalisme]]

== Rujukan ==
=== Catatan ===
{{reflist}}

=== Bacaan lanjut ===
<div class="references-small">
* {{cite web | url=http://www.factmonster.com/ce6/world/A0858985.html | title=Japan: History: Early History to the Ashikaga Shoguns | author=Columbia University | work=Factmonster | date=2000 | accessdate=2007-04-17}}
* {{cite journal | title=The Changing of the Shogun 1289: An Excerpt from Towazugatari | first=Karen | last=Brazell | journal=The Journal of the Association of Teachers of Japanese | volume=8 | issue=1 | month=November | year=1972 | pages=58-65}}
* {{cite journal | title=The Shogun's 'Painting Match' | first=Karen L. | last=Brock | journal=Monumenta Nipponica | volume=50 | issue=4 | month=Winter | year=1995 | pages=433-484}}
* {{cite journal | title=Bakufu Bugyonin: The Size of the Lower Bureaucracy in Muromachi Japan | first=Kenneth A. | last=Grossberg | journal=The Journal of Asian Studies | volume=35 | issue=4 | month=August | year=1976 | pages=651-654}}
* {{cite journal | title=From Feudal Chieftain to Secular Monarch. The Development of Shogunal Power in Early Muromachi Japan | first=Kenneth A. | last=Grossberg | journal=Monumenta Nipponica | volume=31 | issue=1 | month=Spring | year=1976 | pages=29-49}}
* {{cite encyclopedia | year = 1992 | title = Japan | encyclopedia = The World Book Encyclopedia | publisher = World Book | location =  | id = ISBN 0-7166-0092-7 |pages = 34-59}}
* Mass, Jeffrey P. and William B. Hauser, eds. (1985). ''The Bakufu in Japanese History.'' Stanford: Stanford University Press.
* {{cite journal | title=The Exchange of Envoys between Korea and Japan During the Tokugawa Period | first=George M. |last=McCune | journal=The Far Eastern Quarterly | volume=5 | issue=3 | month=May | year=1946 | pages=308-325}}
* {{cite journal | title=State-Building and Political Economy in Early-modern Japan | first=Mark | last=Ravina | journal=The Journal of Asian Studies | volume=54 | issue=4 | month=November | year=1995 | pages=997-1022}}
* {{cite journal | title=The Shogun's Consort: Konoe Hiroko and Tokugawa Ienobu | first=Cecilia Segawa | last=Seigle | journal=Harvard Journal of Asiatic Studies | volume=59 | issue=2 | month=December | year=1999 | pages=485-522}}
* {{cite journal | title=Review of ''Learning from Shogun: Japanese History and Western Fantasy,'' by Henry Smith | first=C. Cameron, III | last=Hurst | journal=The Journal of Asian Studies | volume=41 | issue=1 | month=November | year=1981 | pages=158-159}}
* {{cite book | title=A History of Japan, 1134-1615 | first=George | last=Sansom | url=http://www.gotterdammerung.org/books/reviews/h/history-of-japan-1334-1615.html | year=1961 | location=United States | publisher=Stanford University Press}}
* {{cite encyclopedia| year = 1992 | title = Shogun | encyclopedia = The World Book Encyclopedia | publisher = World Book | location =  | id = ISBN 0-7166-0092-7 |pages = 432-433}}
* {{cite web | url=http://www.bakusin.com/date.html | title=仙台藩主 | first=Bakumatuisin | last=Sinsengumi  | work=Bakusin | date=2003 | language=Japanese | accessdate=2007-04-17}}
* {{cite book | title=Learning from Shogun: Japanese History and Western Fantasy | first=Henry (ed.) | last=Smith | url=http://www.columbia.edu/~hds2/learning/Learning_from_shogun_txt.pdf | year=1980 | location=Santa Barbara | publisher=University of California Program in Asian Studies}}
* {{cite journal | title=Political Succession in The Tokugawa Bakufu: Abe Masahiro's Rise to Power, 1843-1845 | first=Conrad | last=Totman | journal=Harvard Journal of Asiatic Studies | volume=26 | year=1966 | pages=102-124}}
* {{cite journal | title=In Name Only: Imperial Sovereignty in Early Modern Japan | first=Bob Tadashi | last=Wakabayashi | journal=Journal of Japanese Studies | volume=17 | issue=1 | month=Winter | year=1991 | pages=25-57}}
</div>

[[Kategori:Shogun|*Shogun]]
[[Kategori:Pangkat tentera Jepun]]
[[Kategori:Kerajaan Jepun feudal]]
[[Kategori:Sejarah Jepun]]
[[Kategori:Perkataan dan frasa bahasa Jepun]]
[[Kategori:Kedudukan kekuasaan]]
[[Kategori:Gelaran kepemimpinan kebangsaan atau etnik]]
[[Kategori:Ahli politik Jepun]]