Pentosa
Molekul gula pentosa ialah suatu gula ringkas (monosakarida) dengan lima (pento-) atom karbon.[1] Formula kimia semua pentosa ialah C5H10O5 dengan jisim molekul 150.13 g/mol.[2]
Pentosa memiliki kepentingan utama dalam biokimia. Ribosa ialah sebahagian RNA serta molekul berkait, deoksiribosa yang merupakan sebahagian DNA. Pentosa ditambah fosfat ialah hasil penting dalam laluan pentosa fosfat, terutamanya ribosa 5-fosfat (R5P) yang digunakan dalam penghasilan nukelotida dan asid nukleik, dan eritrosa 4-fosfat (E4P) yang digunakan dalam penghasilan asid amino aromatik.
Seperti gula ringkas lain, pentosa wujud dalam dua bentuk, bentuk terbuka (linear/lurus) dan tertutup (bergelung), dan mudah ditukar ganti antara satu sama lain dalam larutan air.[3] Bentuk linear yang lazimnya hanya wujud dalam larutan terdiri daripada rantaian lima atom karbon terbuka. Empat atom karbon bersambung dengan satu hidroksil (–OH) melalui ikatan tunggal kovalen, dan satu atom karbon bersambung dengan atom oksigen dengan ikatan ganda dua (=O), membentuk kumpulan karbonil (C=O). Ikatan-ikatan lain ialah enam atom hidrogen. Dengan ini, struktur linear dapat diwakili dengan H–(CHOH)x–C(=O)–(CHOH)4-x–H, di mana x ialah 0, 1, atau 2.
Jenis[sunting | sunting sumber]
Aldopentosa[sunting | sunting sumber]
 D-Arabinosa |
 D-Liksosa |
 D-Ribosa |
 D-Xilosa |
 L-Arabinosa |
 L-Liksosa |
 L-Ribosa |
 L-Xilosa |
Ketopentosa[sunting | sunting sumber]
 D-Ribulosa |
 D-Xilulosa |
 L-Ribulosa |
 L-Xilulosa |