Lihat sumber bagi Bahasa Melayu

{{Short description|salah satu daripada bahasa-bahasa Austronesia di Asia Tenggara}}
{{about|istilah umum Bahasa Melayu|variasi umum di Malaysia|Bahasa Melayu Malaysia}}
{{Infobox Language
| name = Bahasa Melayu
| nativename = {{lang|ms|Bahasa Melayu}}{{br}}{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}{{br}}{{Script|Rjng|ꤷꥁꤼ ꤸꥍꤾꤿꥈ}}
| states = {{flag|Indonesia}}{{br}}{{flag|Malaysia}}{{br}}{{flag|Brunei}}{{br}}{{flag|Singapura}}{{br}}{{flag|Filipina}} ([[Sulu]] dan [[Mindanao]]){{br}}{{flag|Thailand}} ([[Pattani]], [[Narathiwat]], [[Yala]], [[Wilayah Songkhla|Songkhla]], [[Ranong]], [[Trang]] dan [[Satun]]){{br}}{{flag|Myanmar}} ([[Wilayah Tanintharyi|Tanintharyi]]){{br}}{{flag|Kemboja}} ([[Phnom Penh]], Kampong Cham, Kampong Speu, Kampong Chhnang, Kampong Thom, Battambang, dan Pursat){{br}}{{flag|Australia}} ([[Pulau Krismas]] dan [[Kepulauan Cocos]])
| region = [[Asia Tenggara]] (terutama di [[Nusantara]])
| speakers = [[Bahasa pertama|B1]]: 82 juta (2023)<ref>{{cite web |last1=Eberhard |first1=David M. |last2=Simons |first2=Gary F. |last3=Fennig |first3=Charles D. |title=Malay (macrolanguage), Ethnologue Essentials |url=https://www.ethnologue.com/language/msa/|publisher=SIL International |location=Dallas, Texas |edition=26 |access-date=8 Mei 2023 |archiveurl=https://archive.org/details/screenshot-2023-06-28-150712 |archivedate= 28 Jun 2023 |date=8 Mei 2023|quote= Sejumlah 82,223,886 orang penutur asli [[bahasa makro ISO 639|bahasa makro]] Melayu (kod "msa"), meliputi kesemua variasi-variasi di bawah kumpulan bahasa Melayik, tetapi tidak termasuk kumpulan bahasa Ibanik, bahasa Kendayan, bahasa Keninjal, bahasa Urak-Lawoi dan bahasa Dayak Melayik.}}</ref>
| speakers2 = Jumlah ([[Bahasa pertama|B1]] dan [[Bahasa kedua|B2]]): 200–290 juta (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=30 Ogos 2022|date=30 Ogos 2022|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (termasuk penutur [[Bahasa Indonesia]])
| familycolor = Austronesia
| fam2 = [[Bahasa-bahasa Polinesia-Melayu|Subkeluarga Melayu-Polinesia]]
| fam3 = [[Bahasa-bahasa Sumbawa-Melayu|Rumpun Melayu-Sumbawa]]
| fam4 = [[Bahasa-bahasa Melayu|Kumpulan bahasa-bahasa Melayik]]
| fam5 = 
| fam6 = 
| fam7 = 
| stand1 = [[Bahasa Melayu Malaysia]]
| stand2 = [[Bahasa Indonesia]]
| script = [[Tulisan Rumi|Rumi]] ([[latin]])<br/>[[Tulisan Jawi|Jawi]] ([[Tulisan Arab|Arab]])<br/>[[tulisan Thai|Thai]] (Khususnya Melayu di Thailand)
| sign = {{ubl|[[Bahasa isyarat Malaysia]]|[[Bahasa Isyarat Indonesia]]}}
| nation = {{flag|Indonesia}} (Kelainan dialek-dialek Melayu yang terdapat di Indonesia merupakan bahasa-bahasa daerah, manakala [[bahasa Indonesia]] ialah bahasa kebangsaan & rasmi){{br}}{{flag|Malaysia}} (Bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan mengikut [[Perlembagaan Persekutuan Malaysia]] yang dikawalselia pemiawaiannya oleh Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia){{br}}{{flag|Brunei}} (Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi manakala dialek [[bahasa Melayu Brunei]] dituturkan sebagai bahasa sosial){{br}}{{flag|Singapura}} (bahasa Melayu ialah salah satu daripada empat bahasa rasmi){{br}}
----
*{{flag|UNESCO}}<ref name="UNESCO">{{Cite journal|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO|access-date=2023-11-20|publisher=UNESCO|journal=UNESCO General Conference|issue=42|year=2023}}</ref> (Bahasa Indonesia salah satu bahasa rasmi)
| minority = {{flag|United Nations}} ([[bahasa Indonesia]] dipakai dalam [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]])
{{br}} 
{{flag|Thailand}} (sebagai [[Bahasa Melayu Kelantan|Bahasa Melayu Pattani]] dan sebahagian penutur [[Bahasa Melayu Kedah]])
{{br}}
{{flag|Myanmar}} ([[Bahasa Melayu Kedah]] dituturkan oleh orang [[Orang Melayu Myanmar|Melayu Burma]] dan [[Moken]])
{{br}}
{{Flag|Kemboja}} (Bahasa Melayu ialah bahasa yang popular dituturkan oleh [[Orang Cam]] di Kemboja)
{{br}}
{{Flag|Philippines}} sebagai bahasa perdagangan dengan Malaysia dan di [[Wilayah Autonomi Islam Mindanao]] dan [[Balabac]]) 
{{br}}
{{Flag|Sri Lanka}} ([[Bahasa Melayu Sri Lanka]] adalah bahasa kreol Melayu dituturkan dalam kalangan masyarakat Melayu Sri Lanka, Sinhala, dan Hambantota)
{{br}}
{{Flag|Timor Leste}} ([[Bahasa Indonesia]] digunakan sebagai bahasa kerja dan bahasa perdagangan) 
{{br}}
{{flag|Australia}} ([[Pulau Krismas]] dan [[Kepulauan Cocos]]) (sebagai [[bahasa Melayu Cocos]])
{{br}}
{{flag|Afrika Selatan}} (Bahasa Melayu dipakai oleh penduduk Melayu yang bermukim di wilayah [[Cape Town]] dan [[Johannesburg]]. Bentuk piawai Malaysia yang paling lazim dipakai)
| agency = '''Peringkat rantau''':</br>{{flagicon|Malaysia}}{{flagicon|Brunei}}{{flagicon|Indonesia}}</br>[[Majlis Bahasa Brunei Darussalam-Indonesia-Malaysia]] (MABBIM)
'''Peringkat kebangsaan''':</br>{{flagicon|Indonesia}} [[Badan Pengembangan Bahasa dan Perbukuan|Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa]]{{br}}{{flagicon|Brunei}} [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei]]
{{br}}{{flagicon|Malaysia}} [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia]]
{{br}}{{flagicon|Singapura}} [[Majlis Bahasa Melayu Singapura]]
| iso1 = ms
| iso2b = may
| iso2t = msa
| lc1 = zlm
| ld1 = Bahasa Melayu (generik)
| lc2 = msa
| ld2 = Bahasa Melayu (tertentu)
| lc3 = btj
| ld3 = [[Bahasa Melayu Bacan]]
| lc4 = bve
| ld4 = [[Bahasa Melayu Berau]]
| lc5 = bvu
| ld5 = [[Bahasa Melayu Bukit]]
| lc6 = coa
| ld6 = [[Bahasa Melayu Cocos]]
| lc7 = jax
| ld7 = [[Bahasa Melayu Jambi]]
| lc8 = bke
| ld8 = [[Bahasa Melayu Bengkulu]]
| lc9 = plm
| ld9 = [[Bahasa Melayu Palembang]]
| lc10 = bsm
| ld10 = [[Bahasa Melayu Basemah]]
| lc11 = mfb
| ld11 = [[Bahasa Melayu Bangka]]
| lc12 = meo
| ld12 = [[Bahasa Melayu Kedah]]
| lc13 = mqg
| ld13 = [[Bahasa Melayu Kutai Kota Bangun]]
| lc14 = xmm
| ld14 = [[Bahasa Melayu Manado]]
| lc15 = max
| ld15 = [[Bahasa Melayu Maluku Utara]]
| lc16 = mfa
| ld16 = [[Bahasa Melayu Kelantan|Bahasa Melayu Kelantan-Pattani]]
| lc17 = msi
| ld17 = [[Bahasa Melayu Sabah]]
| lc18 = vkt
| ld18 = [[Bahasa Melayu Kutai Tenggarong]]
| lc19 = hji
| ld19 = [[Bahasa Haji]]
| lc20 = bew
| ld20 = [[Bahasa Betawi]]
| lc21 = pmy
| ld21 = [[Bahasa Melayu Papua]]
| lc22 = bjn
| ld22 = [[Bahasa Banjar]]
| lc23 = zsm
| ld23 = [[Bahasa Melayu Malaysia| Bahasa Melayu Standard]]
| lc24 = ind
| ld24 = [[Bahasa Indonesia]]
| lc25 = zmi
| ld25 = [[Bahasa Melayu Negeri Sembilan]]
| lc26 = tiada
| ld26 = [[Bahasa Melayu Sarawak]]
| lc27 = bln
| ld27 = [[Bahasa Melayu Bulungan]]
| glotto = indo1326
| glottoname = 
| glottorefname = Nusantara
| map = Malayophone world.svg
| mapcaption = Negara-negara yang mana Bahasa Melayu dituturkan
{{legend|#000075|Bahasa rasmi}}
{{legend|#439dd4|Diiktiraf sebagai bahasa minoriti atau bahasa perdagangan}}
}}
'''Bahasa Melayu''' ([[Tulisan Jawi]]: بهاس ملايو; [[Tulisan Rejang|Rejang]]: ꤷꥁꤼ ꤸꥍꤾꤿꥈ) ialah salah satu daripada [[bahasa-bahasa Melayu-Polinesia]] di bawah [[Bahasa-bahasa Austronesia|keluarga bahasa Austronesia]], yang merupakan bahasa rasmi di [[Malaysia]] [[Brunei]], [[Indonesia]], dan [[Singapura]], serta dituturkan di [[Timor Leste]] dan sebahagian wilayah di [[Kemboja]] , [[Filipina]] dan [[Thailand]]. Jumlah penutur bahasa ini mencakupi lebih daripada 290 juta penutur<ref>10 juta di Malaysia, 5 juta penutur bahasa Melayu serta tambahan 260 juta penutur [[bahasa Indonesia]] di Indonesia, dan lain-lain kelainan bahasa Melayu.</ref> (termasuk sebanyak 260 juta orang penutur [[bahasa Indonesia]])<ref>{{cite journal|last=Wardhana|first=Dian Eka Chandra|date=2021|title= Indonesian as the Language of ASEAN During the New Life Behavior Change 2021|url= http://ejournal.karinosseff.org/index.php/jswse/article/view/114|journal= Journal of Social Work and Science Education|volume= 1|issue= 3|pages= 266–280|doi=10.52690/jswse.v1i3.114|access-date=29 January 2021|doi-access= free}}</ref> merentasi [[Asia Tenggara Maritim|kawasan maritim]] [[Asia Tenggara]]. 

Sebagai salah satu daripada bahasa-bahasa yang paling luas digunakan di Asia Tenggara, bahasa Melayu mempunyai istilah perundangan yang berbeza di negara-negara terlibat bergantung pada [[sejarah]] dan [[budaya]] penggunaan bahasa Melayu di negara-negara tersebut. Di Malaysia, istilah "bahasa Melayu" ialah istilah ''de jure'' untuk pentakrifan rasmi bahasa kebangsaan negara Malaysia,<ref>{{Cite web|url=http://jpt.mohe.gov.my/RUJUKAN/akta/Perkara%20152.pdf|title=Teks PDF oleh Jabatan Pengajian Tinggi, Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia-Perkara 152. Bahasa kebangsaan.}}</ref> manakala istilah "bahasa Malaysia" atau "bahasa Melayu Malaysia" seringkali digunakan mewakili perkara yang sama secara tidak formal di kalangan rakyat Malaysia. Di [[Singapura]], Bahasa Melayu mempunyai status bahasa kebangsaan pada waktu yang sama merupakan salah satu daripada empat bahasa rasmi (tiga lagi bahasa rasmi lain ialah bahasa Inggeris, bahasa Cina, dan bahasa Tamil).<ref>{{cite web|url=https://sso.agc.gov.sg/Act/CONS1963|title=Constitution of the Republic of Singapore (2020 Revised Edition)|url-status=live|archiveurl=https://archive.org/details/constitution-of-the-republic-of-singapore|archivedate=28 Mei 2023}}, berkuatkuasa bermula 31 Disember 2021.</ref> Di Brunei, "bahasa Melayu" juga ditakrifkan sebagai bahasa rasmi negara dan bahasa Melayu diutamakan apabila berlakunya percanggahan dengan versi bahasa Inggeris teks undang-udang.<ref>{{cite web|url=http://www.agc.gov.bn/AGC%20Images/LAWS/ACT_PDF/C/CONSTITUTION%20I.pdf|title=Brunei Darussalam's Constitution of 1959 with Amendments through 2006|date=March 31, 2021 |publisher=www.agc.gov.bn}}</ref> Di Indonesia, bentuk piawai bahasa Melayu dikenali sebagai [[bahasa Indonesia]] yang berperanan sebagai bahasa pemersatu di negara Indonesia. Penggunaan istilah "bahasa Melayu" di Indonesia pula hanya terhad kepada bentuk-bentuk vernakular bahasa Melayu (yakni bahasa Melayu tempatan) yang dituturkan di kawasan yang pernah di bawah pemerintahan [[Kesultanan Melayu Johor|Kesultanan Johor-Riau]] terletak di zon tengah [[Sumatra]] (seperti [[Riau]], [[Kepulauan Riau]], [[Jambi]] dan lain-lain), [[Sumatra Selatan]] dan [[Kalimantan Barat]] Indonesia.{{efn|Disebabkan bentuk-bentuk piawai bahasa rasmi negara Indonesia, Malaysia, Brunei dan Singapura adalah hampir serupa dari segi struktur bahasa dan kebanyakannya hanya berbeza dari segi perbendaharaan kata dan sedikit sahaja bezanya dari segi butiran fonetik, istilah payung "bahasa Melayu/Indonesia"<ref>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> atau "bahasa Melayu-Indonesia"<ref>{{cite book |last=Tadmor |first=Uri |year=2009 |chapter=Malay-Indonesian |editor=Bernard Comrie |title=The World's Major Languages |edition=2nd |location=London |publisher=Routledge |pages=791–818}}</ref> sering digunakan dalam catatan-catatan linguistik apabila berbincang mengenai struktur dan sejarah bahasa ini.}} Di [[Timor Leste]], Bahasa Indonesia masih tetap dikekalkan sebagai bahasa rasmi utamanya sebagai "bahasa bekerja" walaupun telah merdeka daripada negara Indonesia.  Di selatan [[Thailand]], bahasa Melayu digunakan oleh orang-orang dari [[Kesultanan Melayu Patani]] (orang Melayu [[Wilayah Pattani|Pattani]]), tetapi tidak memperolehi sebarang pengiktirafan daripada kerajaan.
[[Fail:WIKITONGUES-_Zairul_speaking_Malay.webm|thumb|Seorang penutur bahasa Melayu piawai di Langkawi]]
[[Fail:WIKITONGUES-_Senful_speaking_Malay.webm|thumb|Seorang pemuda sedang bercakap dalam dialek Kedah]]
Bahasa Melayu Klasik, secara spesifiknya "bahasa istana" (atau dikenali sebagai ''Court Malay'' dalam bahasa Inggeris), ialah bahasa piawai sastera bersusurgalur daripada kesultanan [[Kesultanan Melaka|Melaka]] dan kesultanan [[kesultanan Johor-Riau|Johor]], disebabkan itulah bahasa ini juga dikenali sebagai bahasa Melayu Melaka, Johor, Riau (atau pelbagai jenis gabungan nama yang berasaskan mana-mana dari tiga nama tempat ini) untuk membezakannya daripada [[bahasa-bahasa Melayik]] yang lain. Menurut ''[[Ethnologue]]'' 26, beberapa kelainan bahasa-bahasa Melayik disenaraikan sebagai bahasa-bahasa yang terpisah, termasuklah kelainan bahasa-bahasa [[Semenanjung Tanah Melayu|Melayu Semenanjung]] yang dituturkan oleh [[Orang Asli]], yang sangat rapat hubungannya dengan bahasa Melayu Baku yang boleh dianggap sebagai dialek-dialeknya.<ref>{{cite web|url=https://www.ethnologue.com/subgroup/447/|title=Austronesian (Subgroup of 1256 languages), Ethnologue Essentials|last1=Eberhard|first1=David M.|last2=Simons|first2=Gary F.|date=8 Mei 2023|publisher=SIL International|location=Dallas, Texas|url-status=live|access-date=8 Mei 2023|quote=Kaedah pengelasan yang dikemukakan oleh Ethnologue 26, kumpulan bahasa Melayik terdiri daripada [[bahasa makro ISO 639|bahasa makro]] Melayu (kod "msa"), serta kumpulan bahasa Ibanik, bahasa Kendayan, bahasa Keninjal, bahasa Urak-Lawoi dan bahasa Dayak Melayik.|last3=Fennig|first3=Charles D.|edition=26}}</ref> Terdapat beberapa bahasa dagang atau bahasa kreol Melayu yang berdasarkan satu bentuk ''lingua franca'' yang disusurgalurkan ke bahasa Melayu Klasik.

==Asal usul bahasa Melayu اصل أصول بهاس ملايو==
Ahli-ahli linguistik bahasa Melayu bersetuju dengan kemungkinan bahawa asal usul bahasa Melayu terletak di barat pulau [[Borneo]].<ref> {{Cite journal |last=Adelaar |first=K. Alexander |date=2004 |title=Where does Malay come from? Twenty years of discussions about homeland, migrations and classifications |journal=[[Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde]] |volume=160 |issue=1 |pages=1–30 |doi=10.1163/22134379-90003733 |doi-access=free |jstor=27868100 }}</ref> Satu bentuk bahasa yang kini dikenali sebagai bahasa Melayu Purba (dari segi linguistik dikenali sebagai bahasa Melayik Purba) dituturkan di pulau Borneo sekurang-kurangnya pada 1000 tahun sebelum Masihi dan dianggap sebagai leluhur kepada kesemua bahasa di bawah kumpulan [[Bahasa-bahasa Melayu|Melayik]]. Leluhur bahasa purba ini ialah [[bahasa Melayu-Polinesia Purba]], yang merupakan turunan dari [[bahasa Austronesia Purba]], mula bercambah sekurang-kurangnya pada 2000 tahun sebelum Masihi, yang mungkin hasil daripada penerokaan [[orang Austronesia]] dari pulau [[Taiwan]] ke arah kawasan yang terletak lebih selatan yakni kawasan [[Asia Tenggara Maritim|maritim Asia Tenggara]] <ref>{{Cite journal|last=Andaya|first=Leonard Y.|date=2001|title=The Search for the 'Origins' of Melayu|url=http://sabrizain.org/malaya/library/search.pdf|journal=Journal of Southeast Asian Studies|language=en|volume=32|issue=3|pages=315–330|doi=10.1017/S0022463401000169|s2cid=62886471}}</ref>

== Sejarah Bahasa Melayu سجاره بهاس ملايو ==

{{Main|Sejarah bahasa Melayu}}
[[File: Srivijaya Empire.svg|thumb|Selama berabad lamanya, [[Srivijaya]] melalui perluasan jajahan, kekuasaan ekonomi dan keunggulan tenteranya memainkan peranan yang sangat besar terhadap peluasan penggunaan [[bahasa Melayu Kuno]] merentasi [[Kepulauan Melayu]]. Ia merupakan bahasa kerja antara pedagang-pedagang dan digunakan di banyak kawasan pelabuhan dan kawasan pasaran. <ref>[http://sea.lib.niu.edu/lang/malay.html Southeast Asia Digital Library: About Malay] {{webarchive|url=https://archive.today/20070616131617/http://sea.lib.niu.edu/lang/malay.html |date=16 June 2007 }}</ref>]]
[[File:Lawah-Lawah Merah (1875).pdf|thumb|''Lawah-Lawah Merah'' (1875), ialah terjemahan kepada ''L'araignée rouge'' oleh René de Pont-Jest dikenalpasti sebagai novel bahasa Melayu yang pertama. Sebelum zaman itu, kesusasteraan dan penceritaan Melayu jumhurnya ditulis dalam bentuk [[hikayat]].]]

Secara umumnya, garis perkembangan bahasa Melayu terbahagi kepada tiga fasa utama iaitu bahasa Melayu Kuno, bahasa Melayu Klasik dan bahasa Melayu Moden, <ref>{{cite encyclopedia|encyclopedia = Kamus Dewan Perdana|title = Entri "bahasa"|access-date = 30 April 2023|language = bahasa Melayu|edition = 1|year = 2020|publisher = Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia|location = Kuala Lumpur|isbn = 978-983-49-2644-1|pages = 178|url = https://archive.org/details/kamus-dewan-perdana-page-178}}</ref> dan terdapat fasa peralihan di antara fasa-fasa utama tersebut. Sesetengah pakar bahasa menganggap bahasa Melayu Kuno ialah bahasa leluhur bahasa Melayu Klasik,<ref>{{cite book|last1=Wurm|first1=Stephen|author-link1=Stephen Wurm|last2=Mühlhäusler|first2=Peter|author-link2=Peter Mühlhäusler|last3=Tryon|first3=Darrell T.|author-link3=Darrell T. Tryon|title=Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts|url=https://books.google.com/books?id=lFW1BwAAQBAJ&pg=RA1-PR19|year=1996|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-081972-4|page=677}}</ref> tetapi sesetengah ahli linguistik yang lain pula berpendapat bahawa hubungan leluhur antara dua fasa bahasa ini susah untuk ditentusahkan<ref>{{citation | last = Sneddon | first = James N. | title = The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society | publisher = University of New South Wales Press | year = 2003 | isbn = 0-86840-598-1}}</ref> berikutan keganjilan dari segi morfologi dan sintaksis antara dua fasa ini, serta keserentakan penggunaan kedua-dua fasa bahasa ini pada abad ke-14.<ref>{{citation | last = Teeuw | first = Andries | author-link = A. Teeuw | title = The History of the Malay Language: A Preliminary Survey | url = http://www.kitlv-journals.nl/index.php/btlv/article/viewFile/2295/3056 | publisher = Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies | year = 1959 | access-date = 17 October 2012}}</ref>

Bahasa Melayu Kuno dipengaruhi oleh bahasa Sanskrit yang merupakan bahasa klasik di [[India]]. Peminjaman kata-kata Sanskrit boleh didapati dalam perbendaharaan bahasa Melayu Kuno. Batu bersurat terawal dalam bahasa Melayu Kuno dijumpai di [[Sumatra]], Indonesia, dan ditulis dalam huruf-huruf Grantha bervariasi [[tulisan Pallava|Pallava]] <ref>{{cite web |url=http://www.bahasa-malaysia-simple-fun.com/bahasa-melayu-kuno.html |title=Bahasa Melayu Kuno |publisher=Bahasa-malaysia-simple-fun.com |date=15 September 2007 |access-date=22 December 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20101226183127/http://www.bahasa-malaysia-simple-fun.com/bahasa-melayu-kuno.html |archive-date=26 December 2010 |df=dmy-all }}</ref> dan tarikhnya ditentukan pada 1 Mei 683. Batu bersurat ini dikenali sebagai [[Batu Bersurat Kedukan Bukit|batu bersurat Kedukan Bukit]] yang dijumpai oleh [[orang Belanda]] yang bernama M. Batenburg pada 29 November 1920 di [[Sungai Musi]], Kedukan Bukit, [[Sumatra]] Selatan. Ia merupakan batu kecil berukuran {{convert|45 x 80|cm}}.

Bukti lain ialah naskhah Undang-undang Tanjung Tanah dalam huruf-huruf pasca-Pallava.<ref>{{Cite web|url=https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbkepri/undang-undang-tanjung-tanah-naskah-melayu-tertua-di-dunia/|title=Undang-Undang Tanjung Tanah: Naskah Melayu Tertua di Dunia|last=Surakhman|first=M. Ali|date=23 October 2017|website=kemdikbud.go.id|language=id}}</ref> Teks perundangan pra-Islam pada abad ke-14 ini dihasilkan pada zaman pemerintahan [[Adityawarman]] (1345–1377) di kerajaan [[Dharmasraya]], yang merupakan kerajaan Hindu-Buddha yang membangun setelah tamatnya kekuasaan [[Srivijaya]] di [[Sumatra]]. Undang-undang ini ditulis untuk [[orang Minangkabau]] yang masih tinggal di tanah tinggi di barat [[Sumatra]], [[Indonesia]].

[[Batu bersurat Terengganu]] (Jawi: باتو برسورت ترڠݢانو) ialah pacakan batu granit dengan inskripsi tulisan Jawi dan dijumpai di Terengganu, Malaysia. Ia adalah bukti terawal kewujudan batu-batu bersurat bahasa Melayu Klasik. Batu bersurat yang bertarikh tahun 702 hijrah (bersamaan tahun 1303 masihi) merupakan bukti terawal tulisan Jawi di alam Melayu Asia Tenggara, dan juga merupakan salah satu daripada bukti terawal kepada kewujudan Islam sebagai agama negeri di rantau ini. Kandungan batu bersurat ini ialah pengisytiharan pemerintah di Terengganu yang dikenali sebagai Seri Padukan Tuan, yang menyuruh pengikutnya untuk mendukung agama Islam, serta memberikan 10 fasal asas undang-undang syariah bagi membimbing pengikutnya.

Bahasa Melayu mendapat penggunaan yang semakin meluas dan kukuh sebagai [[Lingua franca|bahasa perantaraan]] kawasan maritim Asia Tenggara sewaktu zaman [[Kesultanan Melayu Melaka]] (1402–1511). Zaman ini menyaksikan perkembangan bahasa Melayu yang pantas di bawah pengaruh kesusasteraan Islam. Perkembangan bahasa ini mengubah sifat bahasa ini melalui kemasukan perbendaharaan kata secara mendadak dari [[bahasa Arab]], [[bahasa Tamil]] dan [[bahasa Sanskrit]], sehingga membentuk [[bahasa Melayu Klasik|kesusasteraan Melayu Klasik]] yang matang. Bahasa Melayu pada zaman Kesultanan Melayu Melaka ini berevolusi menjadi bentuk yang boleh dikenalpasti oleh penutur bahasa Melayu pada zaman moden. Apabila kerajaan ini berpindah dan mendirikan Kesultanan Johor Lama, ia terus digunapakai sebagai bahasa klasik serantau; sehingga ia amat berhubungkait dengan kerajaan Riau di bawah pengaruh Belanda dan kerajaan Johor di bawah pengaruh British sehingga bahasa Melayu Riau dianggap dekat dengan bahasa klasik itu. Namun, tiada hubungkait antara bahasa Melayu Melaka yang digunakan di istana Riau dan bahasa Riau vernakular yang digunapakai oleh penduduk tempatan Riau.<ref>{{cite book|last=Sneddon|first=James N.|title=The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society|url=https://books.google.com/books?id=A9UjLYD9jVEC&pg=PA70|year=2003|publisher=UNSW Press|isbn=978-0-86840-598-8|page=70}}</ref>

Surat-surat dari Sultan Abu Hayat yang memerintah [[Ternate]] dan [[Kepulauan Maluku]] (yang kini di dalam [[Indonesia]]) pada tahun 1521-1522 merupakan antara surat-surat tertua yang ditulis dalam bahasa Melayu. Teks surat ini ditulis kepada raja [[Portugal]], selepas berhubung dengan peneroka Portugis bernama Francisco Serrão.<ref name=sneddon>{{cite book|last=Sneddon|first=James N.|title=The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society|url=https://books.google.com/books?id=A9UjLYD9jVEC&pg=PA62|year=2003|publisher=UNSW Press|isbn=978-0-86840-598-8|page=62}}</ref> Surat-surat ini menunjukkan tanda penggunaan bahasa yang bukan asli; kerana orang [[Ternate]] menggunapakai (dari dahulukala sehingga ke hari ini) bahasa Ternate sebagai bahasa ibunda mereka (yakni salah satu daripada bahasa-bahasa di Papua Barat). Bahasa Melayu adalah satu-satunya bahasa yang digunakan sebagai [[Lingua franca|bahasa perantara]] (atau ''lingua franca'') untuk perhubungan antara pelbagai kaum.<ref name=sneddon/>

==Pengelasan bahasa ڤڠلسن بهاس==
Bahasa Melayu ialah salah satu ahli keluarga bahasa [[bahasa-bahasa Austronesia|Austronesia]] yang meliputi bahasa-bahasa di kawasan [[Asia Tenggara]] dan [[Lautan Teduh]], serta sebilangan kecil di benua [[Asia]]. [[Bahasa Malagasi]], yakni bahasa tersisih dari segi geografi, yang dituturkan di [[Madagaskar]] terletak di barat [[Lautan India]], juga merupakan ahli keluarga bahasa-bahasa Austronesia. Walaupun bahasa-bahasa ini tidak semestinya mempunyai kesalingfahaman yang jelas, persamaan yang terdapat pada bahasa-bahasa ini sebenarnya agak jelas. Dalam bahasa-bahasa yang lebih konservatif seperti bahasa Melayu, terdapat banyak kata-kata akar yang mengalami perubahan yang agak kecil dari bahasa leluhur mereka yakni [[bahasa Austronesia Purba]]. Terdapat banyak kata-kata kognat dalam perbendaharaan bahasa-bahasa ini dari segi hubungan pertalian, kesihatan, bahagian tubuh badan, dan nama-nama haiwan am. Persamaan dijumpai lebih ketara pada nombor-nombor yang ada pada keluarga bahasa ini.

Di bawah keluarga bahasa Austronesia, bahasa Melayu terdiri daripada sekelompok gaya-gaya pertuturan yang rapat hubungkaitnya yang dikenali sebagai [[bahasa-bahasa Melayu|bahasa-bahasa Melayik]] yang tersebar merentasi Semenanjung Tanah Melayu dan kepulauan Indonesia oleh pedagang-pedagang Melayu dari Sumatra. Terdapat perbezaan pendapat mengenai kelainan-kelainan pertuturan yang manakah sepatutnya dikempok sebagai dialek-dialek bahasa Melayu, dan kelainan-kelainan yang manakah sepatutnya dianggap sebagai bahasa-bahasa Melayu yang terpisah. Bahasa vernakular di Brunei yakni [[bahasa Melayu Brunei]] misalnya tidak boleh disalingfaham dengan [[Bahasa baku|bahasa piawai]], dan hal ini turut berlaku pada kelainan bahasa yang terdapat di Semenanjung Tanah Melayu seperti [[bahasa Melayu Kedah]]. Tetapi, bahasa Melayu Brunei dan bahasa Melayu Kedah pula mempunyai hubungan yang agak dekat.<ref>''[[Ethnologue]]'' 16 mengklasifikasi mereka sebagai bahasa-bahasa yang terpisah, ISO3 ''kxd'' and ''meo'', tetapi juga menyatakan bahawa mereka "sangat rapat sehingga mungkin suatu hari nanti dikira sebagai dialek-dialek Melayu".</ref>

==Sistem tulisan سيستم توليسن==
[[File:Kerinci MSS detail.jpg|thumb|Huruf-huruf [[tulisan Rencong|Rencong]], salah satu sistem tulisan tempatan yang dijumpai di tengah dan selatan [[Sumatra]]. Teks ini dibaca (menggunakan ejaan Voorhoeve) seperti berikut: "haku manangis ma / njaru ka'u ka'u di / saru tijada da / tang [hitu hadik sa]"]]
[[File:KedukanBukit001.jpg|thumb|upright=1.04|[[Batu bersurat Kedukan Bukit]] menggunakan [[tulisan Pallava]], merupakan spesimen tertua mewakili bahasa Melayu Kuno di [[Sumatra Selatan]], Indonesia.]]
Bahasa Melayu kini ditulis dalam [[tulisan Rumi]] di Brunei, Malaysia dan Singapura atau ''tulisan Latin'' di Indonesia, walaupun [[tulisan Arab]] yang dikenali sebagai ''tulisan Arab Melayu'' atau [[tulisan Jawi]] juga wujud. Tulisan Rumi merupakan tulisan rasmi di negara Malaysia, Singapura, dan Indonesia. Bahasa Melayu menggunakan sistem [[angka Arab]].
[[File:Final pages of the Taj al-Salatin, The Crown of Kings, a Malay mirror for princes.jpg|thumb|Beberapa muka surat terakhir Taj al-Salatin, disalin oleh Muhammad bin Umar Syaikh Farid pada 31 Julai 1824 di [[Penang]] dalam tulisan Jawi. [[British Library]]]]
Kedua-dua tulisan Rumi dan tulisan Jawi adalah tulisan-tulisan rasmi hanya di [[Brunei]]. Nama-nama di institusi atau organisasi di Brunei perlu menggunakan kedua-dua jenis tulisan. Tulisan Jawi digunakan secara penuh di sekolah-sekolah agama yang pelajar-pelajar Muslim berumur 6-7 sehingga 12-14 tahun perlu hadiri pada waktu tengah hari.

Beberapa usaha sedang diambil untuk memelihara tulisan Jawi di Malaysia, dan pelajar-pelajar yang mengambil peperiksaan dalam bahasa Melayu di Malaysia diberi pilihan untuk menjawab soalan-soalan dalam tulisan Jawi.

Namun tulisan Rumi ialah tulisan yang paling kerap digunapakai di Brunei dan Malaysia untuk kegunaan rasmi mahupun tidak rasmi.

Pada masa lampau, bahasa Melayu ditulis dalam pelbagai jenis tulisan lain. Sebelum pengenalan tulisan Arab di rantau kepulauan Melayu, bahasa Melayu ditulis dalam [[tulisan Pallava]], [[tulisan Kawi]] dan [[tulisan Rencong]]; tulisan-tulisan tersebut kini sudah tidak digunakan lagi tetapi tulisan yang seakan contohnya seperti tulisan Cam masih digunapakai oleh [[orang Cam]] di Vietnam dan Kemboja. Bahasa Melayu Kuno ditulis dalam tulisan Pallava dan Kawi seperti pada bukti batu bersurat di kawasan rantau Melayu. Bermula dengan era Kerajaan Samudera-Pasai sehingga ke zaman kemuncak Kesultanan Melaka, tulisan Jawi sedikit demi sedikit menggantikan penggunaan tulisan-tulisan ini sebagai tulisan yang paling banyak digunapakai di alam Melayu. Bermula dengan abad ke-17, di bawah pengaruh Belanda dan British, Jawi sedikit demi sedikit digantikan dengan tulisan Rumi.<ref>{{Cite web |url=http://www.omniglot.com/writing/malay.htm |title=Malay (Bahasa Melayu) |website=Omniglot |access-date=30 August 2008}}</ref>

Untuk mengetahui kaedah penggunaan abjad, penulisan huruf, penulisan kata, penulisan unsur serapan dan tanda baca umum yang dipraktikkan dalam bahasa Melayu, sila lihat: [https://web.archive.org/web/20120721065845/http://appw05.dbp.gov.my/dokumen/ejaan.pdf Laman arkib Pedoman Umum Ejaan Bahasa Melayu]

== Sistem fonologi سيستم فونولوݢي ==
{{utama|Fonologi bahasa Melayu}}
Salah satu faktor utama yang menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa yang sangat mudah untuk dipelajari adalah disebabkan oleh sistem [[fonologi]] yang amat mudah. Boleh dikatakan hampir setiap huruf Rumi mewakili satu sebutan [[fonem]]. Bahasa Melayu, seperti kebanyakan bahasa lain di bawah keluarga Austronesia, bukanlah [[Nada (linguistik)|bahasa bernada]].

=== Bunyi-bunyi konsonan ===

Bunyi-bunyi konsonan bahasa Melayu Malaysia<ref name="Clynes and Deterding 2011">{{Cite journal |last1=Clynes |first1=Adrian |last2=Deterding |first2=David |date=2011 |title=Standard Malay (Brunei) |journal=Journal of the International Phonetic Association |volume=41 |issue=2 |pages=259–268 |doi=10.1017/S002510031100017X |doi-access=free |df=dmy-all}}.</ref><ref>{{Cite book |last1=Karim |first1=Nik Safiah |url=https://anyflip.com/itckx/dubr/basic |title=Tatabahasa Dewan |last2=M. Onn |first2=Farid |last3=Haji Musa |first3=Hashim |last4=Mahmood |first4=Abdul Hamid |publisher=[[Dewan Bahasa dan Pustaka]] |year=2008 |isbn=978-983-62-9484-5 |edition=3 |location=Kuala Lumpur |pages=297–303 |language=ms}}</ref><ref>{{Cite book |last=Hassan |first=Abdullah |title=The Morphology of Malay |publisher=University of Edinburgh |year=1972}}</ref> dan juga bahasa Indonesia<ref>{{Cite journal |last1=Soderberg |first1=Craig D. |last2=Olson |first2=Kenneth S. |year=2008 |title=Indonesian |journal=Journal of the International Phonetic Association |language=en |volume=38 |issue=2 |pages=209–213 |doi=10.1017/S0025100308003320 |issn=1475-3502|doi-access=free }}</ref> ditunjukkan seperti berikut. Bunyi-bunyi konsonan yang bukan asli daripada kata-kata pinjaman bahasa Arab dan bahasa Inggeris ditunjukkan dalam tanda kurung.

<center>
{| class="wikitable" style="margin:auto:" align="center"
|+caption | '''Jadual fonem konsonan dalam Bahasa Melayu'''
|-
!
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan dwibibir|Dwibibir]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan bibir-gigi|Bibir-<br />gigi]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan gigi|Gigi]]/[[Konsonan gusi|Gusi]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan belakang gusi|Bel.<br />gusi]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan lelangit|Lelangit]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan velar|Velum]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan uvular|Uvula]]
!width="50" colspan="2" | [[Konsonan glotis|Peti suara]]
|- align="center"
! [[Konsonan sengauan|Sengau]]
| colspan="2" | '''m''' {{IPA|/m/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" | '''n''' {{IPA|/n/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" | '''ny''' {{IPA|/ɲ/}}
| colspan="2" | '''ng''' {{IPA|/ŋ/}}
|colspan="2"|
|colspan="2"|
|- align="center"
! [[Konsonan hentian|Letupan/<br />Hentian]]
| '''p''' {{IPA|/p/}}
| '''b''' {{IPA|/b/}}
| colspan="2" |
| '''t''' {{IPA|/t/}}
| '''d''' {{IPA|/d/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| '''k''' {{IPA|/k/}}
| '''g''' {{IPA|/g/}}
| colspan="2" |('''q''' /q/)
| colspan="2" |'''k (koda)''' {{IPA|/ʔ/}}
|- align="center"
! [[Konsonan letusan|Letusan]]
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|'''c''' {{IPA|/tʃ/}}|| '''j''' {{IPA|/dʒ/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align="center"
! [[Konsonan geseran|Geseran]]
| colspan="2" |
| '''f''' {{IPA|/f/}}|| '''v''' {{IPA|/v}}/
| '''s''' {{IPA|/s/}}|| ('''z''' {{IPA|/z/}})
| ('''sy''' <br> {{IPA|/ʃ/}})
|
| colspan="2" | 
| colspan="2" | 
|('''kh''' /x/)
|('''gh''' /{{IPAlink|ɣ}}/)
| colspan="2" |'''h''' {{IPA|/h/}}
|- align="center"
! [[Konsonan malaran tak geser|Malaran<br />tak geser]]
| colspan="2" | 
| colspan="2" | 
| colspan="2" | 
| colspan="2" |
| colspan="2" | '''y''' {{IPA|/j/}}
| colspan="2" |'''w''' {{IPA|/w/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align="center"
! [[Konsonan getaran|Getaran]]
| colspan="2" | 
| colspan="2" | 
| colspan="2" | '''r''' {{IPA|/r/}}*
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align="center"
! [[Konsonan sisian|Sisian]]
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | '''l''' {{IPA|/l/}}
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|}
</center>

<nowiki>*</nowiki> Mengikut takrifan bahasa baku. Penutur tidak semestinya menyebut fonem /r/ sebegini.

'''Fonem pinjaman dari bahasa Arab''':
* Fonem-fonem yang hanya wujud dalam kata pinjaman bahasa Arab mungkin disebut dalam fonemnya tersendiri oleh mereka yang mahir tentang cara pelafazan bunyi-bunyi Arab. Jika tidak maka ada kecenderungan untuk penutur asli bahasa Melayu untuk menggantikan bunyi-bunyi fonem tersebut kepada bunyi-bunyi yang kedengaran atau kelihatan seakan.

{| class="wikitable"
|+Jadual konsonan-konsonan pinjaman dari bahasa Arab
|-
! Fonem tersendiri !! Asimilasi fonem !! Contoh
|-
| {{IPAslink|x}} || {{IPAslink|k}}, {{IPAslink|h}} || ''khabar, kabar''
|-
| {{IPAslink|ð}} || {{IPAslink|d}}, {{IPAslink|l}} || ''reda, rela''
|-
| {{IPA|/zˤ/}} || {{IPAslink|l}}, {{IPAslink|z}} || ''lohor, zuhur''
|-
| {{IPAslink|ɣ}} || {{IPAslink|ɡ}}, {{IPAslink|r}} || ''ghaib, raib''
|-
| {{IPAslink|ʕ}} || {{IPAslink|ʔ}} || ''saat, sa'at''
|-
|{{IPAslink|θ}}
|{{IPAslink|s}}
|{{lang|ms|Selasa}}
|-
|{{IPAslink|q}}
|{{IPAslink|k}}
|{{lang|ms|makam}}
|}

===Bunyi-bunyi vokal===
Bahasa Melayu pada asalnya mempunyai 4 bunyi vokal, tetapi kebanyakan dialek-dialek yang wujud pada hari ini termasuk juga bahasa Melayu Baku mempunyai enam bunyi vokal dengan fonem {{IPA|/i/}} terbelah menjadi {{IPA|/i, e/}} dan fonem {{IPA|/u/}} terbelah menjadi {{IPA|/u, o/}}.<ref name="Clynes and Deterding 2011"/> Banyak perkataan disebut dengan bunyi yang berbeza sama ada berbunyi {{IPA|[i, u]}} atau {{IPA|[e, o]}}, dan tidak terlalu banyak perkataan asli Melayu yang menggunakan bunyi vokal tengah {{IPA|[e, o]}}.


{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:center" align="center" width="50%" 
|+caption | '''Jadual fonem vokal dalam Bahasa Melayu'''
|-
!width=80| Ketinggian
!width=80| [[Vokal depan|Depan]]
!width=80| [[Vokal pusat|Pusat]]
!width=80| [[Vokal belakang|Belakang]]
|-
![[Vokal sempit|Sempit]]
|'''i''' {{IPA|/i/}}
|
|'''u''' {{IPA|/u/}}
|-
! [[Vokal separuh sempit|Separuh<br />sempit]]
|'''e''' {{IPA|/e/}}
|
|'''o''' {{IPA|/o/}}
|-
! [[Vokal tengah|Tengah]]
|
|'''e''' {{IPA|/ə/}}
|
|-
! [[Vokal separuh luas|Separuh<br />luas]]
|'''e''' {{IPA|[ɛ]}}*
|
|'''o''' {{IPA|[ɔ]}}*
|-
! [[Vokal luas|Luas]]
| 
|'''a''' {{IPA|/a/}}
|'''a''' {{IPA|[ɑ]}}*
|}

<nowiki>*</nowiki> Bukan standard, terdapat dalam sebutan loghat atau kata pinjaman.

'''Nota ortografi''': Kedua-dua fonem {{IPA|/e/}} dan {{IPA|/ə/}} ditulis dengan huruf {{angbr|e}}. Penggunaan ortografi mewakili fonem {{IPA|/e, o/}} agak kurang dalam perkataan jati Melayu, dan huruf {{angbr|e}} biasanya mewakili bunyi {{IPA|/ə/}}. Tetapi terdapat juga pasangan homograf seperti ''perang'' digunakan untuk mewakili dua sebutan iaitu {{IPA|/pəraŋ/}} (kata kerja) dan {{IPA|/peraŋ ~ piraŋ/}} (kata sifat melambang warna). 

Beberapa kajian menganggap {{IPA|/ai, au, oi/}} sebagai diftong.<ref>{{Cite book |title=Susur galur bahasa Melayu |last=Asmah Haji |first=Omar |date=1985 |publisher=Dewan Bahasa dan Pustaka |location=Kuala Lumpur}}</ref><ref>{{cite book|last1=Ahmad|first1=Zaharani|title=Fonologi generatif: teori dan penerapan|date=1993|publisher=Dewan Bahasa dan Pustaka|location=Kuala Lumpur}}</ref> Namun, {{IPA|[ai]}}, {{IPA|[au]}} dan {{IPA|[oi]}} hanya boleh wujud dalam suku kata terbuka, contoh perkataan: "cukai", "kerbau" dan "dodoi". Perkataan yang dua huruf vokalnya disusun dalam suku kata tertutup, seperti "baik", "laut", "kuat", "biak", "buih" dan "bius" adalah terdiri daripada dua suku kata. Satu analisis alternatif menganggap diftong-diftong fonetik {{IPA|[ai]}}, {{IPA|[au]}} dan {{IPA|[oi]}} sebagai jujukan monoftong dengan tambahan satu bunyi konsonan semi-vokal: {{IPA|/aj/}}, {{IPA|/aw/}} dan {{IPA|/oj/}}.<ref>{{Cite journal |last=Clynes |first=Adrian |date=1997 |title=On the Proto-Austronesian "Diphthongs" |journal=Oceanic Linguistics |volume=36 |issue=2 |pages=347–361 |doi=10.2307/3622989 |jstor=3622989}}</ref>

Terdapat satu hukum keselarasan vokal: bunyi-bunyi vokal yang tidak luas seperti {{IPA|/i, e, u, o/}} di perkataan yang mempunyai dua suku kata perlu ada keselarasan dari segi ketinggian vokalnya, contohnya "hidung" /hi.duŋ/ boleh disebut sebagai /hi.doŋ/ tetapi tidak boleh disebut sebagai /he.duŋ/.<ref>{{Cite book |url=http://sealang.net/archives/pl/pdf/PL-C119.pdf |title=Proto Malayic: the reconstruction of its phonology and parts of its lexicon and morphology |last=Adelaar |first=K. A. |date=1992 |publisher=Pacific Linguistics |isbn=0858834081 |location=Canberra |doi=10.15144/pl-c119 |oclc=26845189}}</ref>

{| class="wikitable" 
|+Perbandingan beberapa sebutan piawai bahasa Melayu<ref>{{Cite journal |last=Abu Bakar |first=Mukhlis |date=2019-12-18 |title=Sebutan Johor-Riau dan Sebutan Baku dalam Konteks Identiti Masyarakat Melayu Singapura |url=http://publisher.unimas.my/ojs/index.php/ILS/article/view/1521 |journal=Issues in Language Studies |volume=8 |issue=2 |doi=10.33736/ils.1521.2019 |s2cid=213343934 |issn=2180-2726|doi-access=free }}</ref>
!
! style=text-align:center | Sebutan umum (berasaskan dialek Johor-Riau)
! style=text-align:center | Sebutan utara (berasaskan dialek-dialek Utara Semenanjung Malaysia)
! style=text-align:center| Sebutan baku bahasa Melayu Malaysia & bahasa Indonesia
|-
|⟨a⟩ di suku kata terbuka akhir perkataan 
|/ə/
|/a/
|/a/
|-
|⟨i⟩ di suku kata tertutup dengan koda ⟨n⟩ dan ⟨ng⟩ di akhir perkataan
|/e/
|/i/
|/i/
|-
|⟨i⟩ di suku kata tertutup dengan konsonan koda lain di akhir perkataan 
|/e/
|/e/
|/i/
|-
|⟨u⟩ di suku kata tertutup dengan konsonan koda ⟨n⟩ dan ⟨ng⟩ di akhir perkataan 
|/o/
|/u/
|/u/
|-
|⟨u⟩ di suku kata tertutup dengan konsonan koda lain di akhir perkataan
|/o/
|/o/
|/u/
|-
|⟨r⟩ di kedudukan koda sesuatu suku kata
|senyap
|/r/
|/r/
|}

Satu kajian oleh Uri Tadmor yang diterbit pada tahun 2003 menunjukkan mutasi ⟨a⟩ di suku kata terbuka akhir perkataan ialah ciri-ciri berkawasan, secara spesifik merupakan ciri-ciri di kawasan barat Austronesia. Uri Tadmor mengklasifikasi ciri-ciri tersebut ke dalam empat kumpulan seperti berikut:<ref>{{Cite journal |last=Uri |first=Tadmor |date=2003 |others=CRCL, CRCL, And/Or The Author(S) |title=Final /a/ mutation: a borrowed areal feature in Western Austronesia |url=http://sealang.net/archives/pl/pdf/PL-550.15.pdf |journal=Issues in Austronesian Historical Phonology |language=en |publisher=Pacific Linguistics, The Australian National University |issue=PL-550 |pages=15–36 |doi=10.15144/PL-550.15 |access-date=2022-11-05 |via=sealang.net/CRCL}}</ref> 

{| class="wikitable"
|+Mutasi /a/ di akhir kata dalam dialek-dialek Melayu-Indonesia dan bahasa-bahasa Austronesia berdekatan
!Jenis
!Fonem
!kawasan-kawasan Melayu
!kawasan asal bahasa-bahasa lain
|-
|[a] (asal)
|[a]
|[[Kedah]], [[Brunei]]
|Arekan (contohnya [[dialek Tengger|Tengger]]), [[Sarawak]], [[Sabah]], [[Kalimantan]] (kecuali Pontianak), [[bahasa Melayu Indonesia Timur|Indonesia Timur]]
|-
|Peninggian
|[ə], [ɨ]
|[[Johor]], [[Pontianak]], [[Tanah Abang]] ([[Jakarta]])
|[[Bali]]
|-
|Pembundaran
|[o], [ɔ]
|[[Pattani|Pattani]], [[Palembang]]
|[[bahasa Minangkabau|Minangkabau]], Mataraman (seperti [[Yogyakarta]])
|-
|Pendepanan
|[ɛ], [e]
|[[Perak]], [[Jakarta]], [[Kabupaten Sambas|Sambas]]
|
|}

== Perbezaan antara Bahasa Melayu Piawai dan Bahasa Indonesia  ڤربيذاءن انتارا بهاس ملايو ڤياواي دان بهاس ايندونيسيا ==
''Untuk rencana lanjutan, lihat [[Perbezaan antara Bahasa Melayu Piawai dan Bahasa Indonesia]] atau [[Perbezaan sebutan Bahasa Melayu dan Bahasa Indonesia]]''
  
Perbezaan antara bahasa Melayu piawai dan [[bahasa Indonesia]] sebenarnya tidak terlalu jauh berbeza. Bahasa Indonesia sendiri pada dasarnya didasarkan kepada bahasa Melayu. Bahasa Melayu yang juga dipakai di Malaysia sebagai bahasa standard atau lazim disebut dengan "Bahasa Melayu Baku". Namun, jika dibezakan dari segi sejarah, budaya, perlakuan tatabahasa masing-masing, dan lain-lain, jelas adalah perbezaan yang ketara antara kedua-dua bahasa namun tidak terlalu banyak perbezaan. Penutur bahasa Melayu kebanyakan boleh memahami bahasa Indonesia, tetapi penutur bahasa Indonesia kebanyakan tidak boleh memahami bahasa Melayu sebab ada banyak perbezaan dari segi ejaan dan kosa kata atau pengaruh budaya setempat.




== Pengaruh daripada bahasa asing  ڤڠاروه درڤد بهاس اسيڠ ==
Bahasa Melayu banyak menyerap bahasa-bahasa asing seperti Sanskrit, Inggeris, Belanda, Jawa, Arab dan sebagainya.

=== Pengaruh Bahasa Sanskrit ===
Bahasa Sanskrit, bahasa perantara agama Hindu dan Buddha, telah banyak mempengaruhi bahasa Melayu apabila bahasa Melayu berada di peringkat kuno, iaitu pada peringkat sebelum bahasa Melayu mencapai zaman klasik pada zaman [[Kesultanan Melaka|Kesultanan Melayu Melaka]] yang mana bahasa Melayu telah mengalami zaman kuno antara [[abad ke-7]] dan [[abad ke-13]]. Bukti pengaruh bahasa Sanskrit dalam bahasa kuno dapat dikesan dalam batu bersurat yang ditinggalkan oleh [[Empayar Srivijaya|kerajaan Srivijaya]]. Mengenai bukti bahasa Melayu kuno, terdapat empat batu bersurat yang penting, iaitu yang dijumpai di:
# Kedukan Bukit, Palembang ([[683]] M)
# Talang Tuwo, Palembang ([[684]] M)
# Kota Kapur, Pulau Bangka ([[686]] M)
# Karang Brahi, Meringi, daerah hulu Jambi (686 M).

Selain itu sebagai faktor sampingan, faktor kemegahan juga faktor yang mendorong kepada peminjaman bahasa daripada bahasa Sanskrit. Peminjaman ini adalah kerana bahasa Sanskrit merupakan bahasa yang dianggap bahasa yang "tinggi-tinggi" pada zaman kuno. Penyerapan bahasa Sanskrit dalam bahasa seharian dijadikan satu cara perolehan kemegahan. Keadaan ini khususnya menyebabkan peminjaman perkataan yang sudah ada dalam bahasa Melayu asli, tetapi digantikan juga dengan bahasa Sanskrit, kerana barangkali dianggap lebih sesuai, lebih sedap bunyinya ataupun semata-mata kerana disangka lebih "tinggi" mutunya kerana bahasa Sanskrit merupakan bahasa sarjana.

Dalam bahasa Melayu, terdapat 677 perkataan yang berasal daripada bahasa Sanskrit. Berikut disenaraikan beberapa contoh perkataan Sanskrit yang dipinjam ke dalam bahasa Melayu:
<br />
<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Bahasa Sanskrit</th><th>Bahasa Melayu</th><th>Tulisan Jawi</th></tr>
<tr><td align="center">bhasa</td><td align="center">bahasa</td><td align="center">بهاس</td></tr>
<tr><td align="center">malaiu</td><td align="center">Melayu</td><td align="center">ملايو</td></tr>
<tr><td align="center">akasa</td><td align="center">angkasa</td><td align="center">اڠكاس</td></tr>
<tr><td align="center">samudhara</td><td align="center">samudera</td><td align="center">سامودرا</td></tr>
<tr><td align="center">maha</td><td align="center">maha</td><td align="center">مها</td></tr>
<tr><td align="center">rajha</td><td align="center">raja</td><td align="center">راج</td></tr>
<tr><td align="center">bhumi</td><td align="center">bumi</td><td align="center">بومي</td></tr>
<tr><td align="center">putra</td><td align="center">putera</td><td align="center">ڤوترا</td></tr>
<tr><td align="center">nagara</td><td align="center">negara</td><td align="center">نڬارا</td></tr>
<tr><td align="center">nagari</td><td align="center">negeri</td><td align="center">نڬري</td></tr>
<tr><td align="center">agama</td><td align="center">agama</td><td align="center">اڬام</td></tr>
<tr><td align="center">anka</td><td align="center">angka</td><td align="center">اڠک</td></tr>
<tr><td align="center">vaca</td><td align="center">baca</td><td align="center">باچ</td></tr>
<tr><td align="center">bhagya</td><td align="center">bahagia</td><td align="center">بهاڬيا</td></tr>
<tr><td align="center">vamsa</td><td align="center">bangsa</td><td align="center">بڠسا</td></tr>
<tr><td align="center">balya</td><td align="center">belia</td><td align="center">بليا</td></tr>
<tr><td align="center">varta</td><td align="center">berita</td><td align="center">بريتا</td></tr>
<tr><td align="center">buddhi</td><td align="center">budi</td><td align="center">بودي</td></tr>
<tr><td align="center">chaya</td><td align="center">cahaya</td><td align="center">چهاي</td></tr>
<tr><td align="center">cakra</td><td align="center">cakra</td><td align="center">چقرا</td></tr>
<tr><td align="center">dosa</td><td align="center">dosa</td><td align="center">دوسا</td></tr>
<tr><td align="center">dukkha</td><td align="center">duka</td><td align="center">دوک</td></tr>
<tr><td align="center">deva</td><td align="center">dewa</td><td align="center">ديوا</td></tr>
<tr><td align="center">rupa</td><td align="center">rupa</td><td align="center">روڤا</td></tr>
<tr><td align="center">samsara</td><td align="center">sengsara</td><td align="center">سڠسارا</td></tr>
<tr><td align="center">maharani</td><td align="center">maharani</td><td align="center">مهاراني</td></tr>
</table>

=== Pengaruh Bahasa Jawa ===
Bahasa Jawa dan bahasa Melayu merupakan bahasa serumpun. Kedua-kedua bahasa tergolong kepada keluarga bahasa Indonesia. Terdapat dua faktor utama dalam penyebaran pengaruh bahasa Jawa ke Bahasa Melayu, iaitu:
* Pengaruh melalui penyebaran cerita panji
* Pengaruh melalui interaksi sosial dan ekonomi

[[Cerita panji]] ialah sejenis cerita yang berasal dari Jawa. Isinya mengenai [[wira]] dan wirawati. Cerita ini terdapat banyak versi, dan boleh dikesan di seluruh [[nusantara]] sehingga di Kemboja.

Migrasi orang Jawa ke Tanah Melayu telah berlaku semenjak zaman Kesultanan Melayu Melaka. Pertempatan orang Jawa sudah dapat dikesan di bandar [[Melaka]] pada zaman itu, iaitu [[Kampung Jawa]] dan [[Parit Jawa]]. Walau bagaimanapun, migrasi orang Jawa ke Tanah Melayu yang ketara berlaku bermula pada awal [[abad ke-19]]. Tumpuan migrasi Jawa adalah di [[negeri Selat|negeri-negeri Selat]] dan juga negeri [[Selangor]] dan negeri [[Johor]].

Pertembungan orang tempatan yang menutur bahasa Melayu dengan pendatang Jawa yang menutur dalam bahasa Jawa telah menyebabkan unsur-unsur bahasa Jawa meresap ke dalam Bahasa Melayu. Walau bagaimanapun, perlu diketahui bahawa kata-kata pinjaman Jawa meresap ke dalam Bahasa Melayu secara terpencil dan tidak tersebar luas. Ia dikatakan diserap ke dalam Bahasa Melayu kerana migrasi orang-orang Jawa yang masih mengekalkan bahasa mereka dan tidak menguasai perbendaharaan bahasa Melayu yang sebenar.

Berikut disenaraikan beberapa kata-kata pinjaman Jawa dalam bahasa Melayu:

<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Perkataan</th><th>Tulisan Jawi</th><th>Maksudnya</th></tr>
<tr><td align="center">andong</td><td align="center">اندوڠ</td><td align="center">Kereta kuda(sewaan)</td></tr>
<tr><td align="center">batok</td><td align="center">باتوق</td><td align="center">tempurung</td></tr>
<tr><td align="center">berangasan</td><td align="center">بيرڠاسان</td><td align="center">mudah naik marah</td></tr>
<tr><td align="center">wedana</td><td align="center">ويدنا</td><td align="center">ketua daerah</td></tr>
<tr><td align="center">adipati</td><td align="center">اديڤتي</td><td align="center">raja</td></tr>
</table>

=== Pengaruh Arab-Islam ===
Bahasa Arab dan agama Islam sangat mempengaruhi perkembangan bahasa Melayu. Status bahasa Melayu yang bertaraf lingua franca dan keunikannya telah menyebabkan agama Islam disebarkan dalam bahasa Melayu dan bukan dengan bahasa Arab. Walau bagaimanapun, bahasa Arab melalui kedatangan agama Islam telah mempengaruhi perkembangan bahasa Melayu dalam beberapa aspek, antaranya:
<br />1- perbendaharaan kata
<br />2- sebutan kata
<br />3- tulisan

==== Perbendaharaan Kata ====
Hampir sebahagian besar perbendaharaan bahasa Melayu meminjam perkataan bahasa Arab. Berikut disenaraikan beberapa contoh perkataan Arab yang dipinjam ke dalam bahasa Melayu:
<br />
<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Bahasa Arab</th><th>Bahasa Melayu</th><th>Tulisan Jawi</th></tr>
<tr><td align="center">abba</td><td align="center">abah</td><td align="center">ابه</td></tr>
<tr><td align="center">syukr</td><td align="center">syukur</td><td align="center">شكور</td></tr>
<tr><td align="center">jadwal</td><td align="center">jadual</td><td align="center">جدوال</td></tr>
<tr><td align="center">qamus</td><td align="center">kamus</td><td align="center">كاموس</td></tr>
<tr><td align="center">subh</td><td align="center">subuh</td><td align="center">صبح</td></tr>
<tr><td align="center">waqtu</td><td align="center">waktu</td><td align="center">وقتو</td></tr>
<tr><td align="center">hayawan</td><td align="center">haiwan</td><td align="center">حيوان</td></tr>
<tr><td align="center">wajh</td><td align="center">wajah</td><td align="center">وجه</td></tr>
<tr><td align="center">aqal</td><td align="center">akal</td><td align="center">عقل</td></tr>
<tr><td align="center">dunya</td><td align="center">dunia</td><td align="center">دنيا</td></tr>
<tr><td align="center">mahkamah</td><td align="center">mahkamah</td><td align="center">محكمه</td></tr>
<tr><td align="center">asal</td><td align="center">asal</td><td align="center">اصل</td></tr>
<tr><td align="center">mas'alah</td><td align="center">masalah</td><td align="center">مسئله</td></tr>
<tr><td align="center">hadyah</td><td align="center">hadiah</td><td align="center">هديه</td></tr>
<tr><td align="center">sadaqah</td><td align="center">sedekah</td><td align="center">صدقه</td></tr>
<tr><td align="center">mawt</td><td align="center">maut</td><td align="center">موت</td></tr>
<tr><td align="center">quwat</td><td align="center">kuat</td><td align="center">كوات</td></tr>
<tr><td align="center">janin</td><td align="center">janin</td><td align="center">جنين</td></tr>
<tr><td align="center">kitab</td><td align="center">kitab</td><td align="center">كتاب</td></tr>
</table>

==== Sebutan Kata ====
Pengaruh Arab-Islam memberi kesan yang sangat besar kepada sebutan perkataan dalam bahasa Melayu. Bahasa Melayu mula dituturkan supaya menghampiri sebutan bahasa Arab, kerana masyarakat Melayu terdorong untuk membaca Al-Qur'an dengan betul.
<br />
Sebutan dengan pengaruh Arab-Islam ini turut membezakan antara penutur asal bahasa Melayu (iaitu orang-orang Melayu) dengan penutur bukan asal (seperti kaum Cina, India, atau bangsa Eropah) kerana penutur bukan asal ini tidak dapat menyebut beberapa perkataan yang menerima pengaruh Arab.
<br />
Contoh-contoh perkataan yang berbeza sebutan antara sebutan penutur Melayu dan penutur bukan Melayu:
<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Bahasa Melayu</th><th>Tulisan Jawi</th></tr>
<tr><td align="center">Abdullah</td><td align="center">عبدالله</td><tr>
<tr><td align="center">maklumat</td><td align="center">معلومت</td><tr>
<tr><td align="center">iklan</td><td align="center">اكلان</td><tr>
<tr><td align="center">kadi</td><td align="center">قاضي</td><tr>
</table>
<br />

==== Tulisan ====
Kedatangan pengaruh Arab-Islam telah menyumbang kepada penulisan bahasa Melayu dalam tulisan Arab yang akhirnya disebut [[tulisan Jawi]]. Tulisan Jawi ini digunakan antara lain bagi memudahkan orang-orang Melayu yang rata-rata beragama Islam membaca Al-Quran.
<br />
Hal ini dapat dilihat dengan jelas apabila sistem pendidikan Malaysia menukar tulisan Jawi kepada tulisan Rumi, ramai orang-orang Melayu mula tidak mampu membaca Al-Quran dengan baik. Ia dinamakan sindrom Buta Jawi atau Buta Al-Quran.

=== Pengaruh Bahasa Cina ===
Dalam Kamus Dewan, terdapat kata-kata yang mempunyai [[etimologi]] berlabel ''C''. Perkataan ini merupakan kata-kata yang dipinjam daripada bahasa Cina. Tetapi bukan semua kata-kata yang berlabel ''C'' dalam Kamus Dewan Bahasa merupakan kata-kata yang dipinjam daripada bahasa Cina. Dalam kajian Kong 1993, telah disimpulkan bahawa lebih kurang 261 patah perkataan Bahasa Melayu telah dipinjam daripada bahasa Cina.

Terdapat 10 pengelasan kata yang telah disimpulkan oleh Kong iaitu:
# Sayur-sayuran, buah-buahan, dan makanan.
# Barang kegunaan harian.
# Adat istiadat.
# Bangunan dan tempat.
# Permainan perjudian dan kepercayaan
# Jabatan, kerjaya, dan posisi sosial.
# Kenderaan dan alat pengangkutan.
# Perkataan lain-lain.

Kajian ini juga dilakukan oleh Mashudi dan Yeong pada tahun 1989. Hasil kajian mereka mendapati terdapat lebih kurang 341 patah perkataan Bahasa Melayu dipinjam daripada bahasa Cina. Kajian melihat pada fonologi perkataan bahasa Melayu tersebut. Sistem fonologi kata asli bahasa Melayu tidak bertepatan dengan sistem fonologi kata bahasa Cina.

Antara kata Bahasa Cina yang dipinjam dalam Kamus Dewan Bahasa ialah:
# Pinjaman kata Bahasa Cina yang bertentangan dengan sistem penyelarasan vokal
#* Anglo اڠلو
#* apek اڤيك
#* cingge چيڠڬ
#* kaleng كلاڠ
#* kongsi كوڠسي
#* lio ليو
#* liong ليوڠ
#* lisong ليسوڠ
#* lokcuan لوقچوان
#* mahjong مهجوڠ
#* panglong ڤڠلوڠ
#* singkong سيڠكوڠ
#* taikong تايكوڠ
# Pinjaman kata Bahasa Cina yang bertentangan dengan rangkap bunyi homorgan sengauan
#* angpau اڠڤاو
#* bangpak بڠڤق
#* camca چمچا
#* kamsia كمسيا
#* samsu سمسو
#* samseng سمسڠ
# Pinjaman kata Bahasa Cina yang tidak berlaku pengurangan vokal
#* beca بيچا
#* camca چمچا
#* kekwa كيكوا
#* nyonya ڽوڽا
#* popia ڤوڤيا
#* misoa ميسوا
#* mua موا
#* sempoa سمڤوا
#* taukua تاوكوا
# Pinjaman kata Bahasa Cina yang mengalami penyengauan vokal
#* popia ڤوڤيا
#* misoa ميسوا
#* sempoa سمڤوا
#* siya سيا
#* taukua تاوكوا

Prilaku [[fonologi]] pinjaman kata [[Bahasa Cina]] adalah bertentangan dengan sistem fonologi bahasa Melayu.

=== Pengaruh Portugis ===
Terdapat 131 perkataan yang berkemungkinan berasal daripada bahasa Portugis. Beberapa contoh perkataan [[bahasa Portugis|Portugis]] yang diserap dalam bahasa Melayu ialah:
<br />
<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Bahasa Portugis</th><th>Bahasa Melayu</th><th>Tulisan Jawi</th></tr>
<tr><td align="center">armário</td><td align="center">almari</td><td align="center">الماري</td></tr>
<tr><td align="center">bola</td><td align="center">bola</td><td align="center">بولا</td></tr>
<tr><td align="center">bandeira</td><td align="center">bendera</td><td align="center">بنديرا</td></tr>
<tr><td align="center">camisa</td><td align="center">kemeja</td><td align="center">كمجا</td></tr>
<tr><td align="center">dado</td><td align="center">dadu</td><td align="center">دادو</td></tr>
<tr><td align="center">garfo</td><td align="center">garpu</td><td align="center">ڬرڤو</td></tr>
<tr><td align="center">igreja</td><td align="center">gereja</td><td align="center">ڬرجا</td></tr>
<tr><td align="center">limão</td><td align="center">limau</td><td align="center">ليماو</td></tr>
<tr><td align="center">manteiga</td><td align="center">mentega</td><td align="center">منتيڬ</td></tr>
<tr><td align="center">domingo</td><td align="center">minggu</td><td align="center">ميڠڬو</td></tr>
<tr><td align="center">padre</td><td align="center">paderi</td><td align="center">ڤادري</td></tr>
<tr><td align="center">toalha</td><td align="center">tuala</td><td align="center">توالا</td></tr>
<tr><td align="center">janela</td><td align="center">jendela</td><td align="center">جنديلا</td></tr>
<tr><td align="center">escola</td><td align="center">sekolah</td><td align="center">سكوله</td></tr>
<tr><td align="center">sábado</td><td align="center">Sabtu</td><td align="center">سبتو</td></tr>
<tr><td align="center">sabão</td><td align="center">sabun</td><td align="center">سابون</td></tr>
<tr><td align="center">sapato</td><td align="center">sepatu</td><td align="center">سڤاتو</td></tr>
<tr><td align="center">abba</td><td align="center">abah</td><td align="center">ابه</td></tr>
<tr><td align="center">almari</td><td align="center">almari</td><td align="center">الماري</td></tr>
<tr><td align="center">kameja</td><td align="center">kemeja</td><td align="center">كمجا</td></tr>
<tr><td align="center">salwar</td><td align="center">seluar</td><td align="center">سلوار</td></tr>
</table>

=== Pengaruh Inggeris ===
Pengaruh [[bahasa Inggeris]] dalam bahasa Melayu merupakan pengaruh paling ketara dan paling meluas masa kini, dan lazimnya perkataan Inggeris dipinjam ke dalam bahasa Melayu apabila tiada perkataan tempatan untuk menggambarkan situasi baru yang memerlukan satu panggilan khusus untuk merujuk kepadanya. Contoh perkataan sebegini ialah ''konotasi'' ({{Jawi|كونوتاسي}}; ''connotation''), ''kompromi'' ({{Jawi|كومڤرومي}}; ''compromise'') dan ''siri'' ({{Jawi|سيري}}; ''series''). Tetapi kebingungan dan bantahan sering timbul apabila perkataan Inggeris yang diterima masuk ke dalam bahasa Melayu terlalu banyak sehinggakan ada yang bertindak sebagai pengganti perkataan yang telah wujud. [[Dewan Bahasa dan Pustaka]] telah terus membenarkan kemasukan perkataan sebegini dalam kosa kata bahasa Melayu dan tidak menghiraukan bantahan yang dikemukakan. Penggunaan perkataan sebegini yang meluas di media percetakan dalam bahasa Melayu di [[Malaysia]] seperti pada akhbar [[Utusan Malaysia]] telah mengeruhkan lagi permasalahan ini. Satu-satunya kenyataan bernada bimbang terhadap situasi ini pernah dilafazkan bekas perdana menteri Malaysia, [[Mahathir Mohamad]] meskipun beliau sendiri telah memperkenalkan suatu perkataan baru "bajet" ({{Jawi|باجيت}}) menggantikan perkataan "belanjawan" ({{Jawi|بلنجاوان}}) semasa pembentangan belanjawannya yang terakhir, dengan alasan bahawa istilah belanjawan tidak tepat kerana anggaran kewangan kerajaan turut melibatkan hasil, dan bukan belanja semata-mata.

Berikut merupakan beberapa perkataan yang telah diterima dalam bahasa Melayu secara rasmi dan digunakan secara meluas dan dianggap telah diterima.

<br />
<table align="center" cellspacing="8">
<tr><th>Bahasa Inggeris</th><th>Bahasa Melayu</th><th>Tulisan Jawi</th></tr>
<tr><td align="center">book</td><td align="center">buku</td><td align="center">بوكو</td></tr>
<tr><td align="center">lamp</td><td align="center">lampu</td><td align="center">لمڤو</td></tr>
<tr><td align="center">ball</td><td align="center">bola</td><td align="center">بولا</td></tr>
<tr><td align="center">mind</td><td align="center">minda</td><td align="center">ميندا</td></tr>
<tr><td align="center">cheque</td><td align="center">cek</td><td align="center">چيك</td></tr>
<tr><td align="center">bus</td><td align="center">bas</td><td align="center">بس</td></tr>
<tr><td align="center">taxi</td><td align="center">teksi</td><td align="center">تكسي</td></tr>

</table>

Beberapa tahun kebelakangan ini (sekitar [[2003]]), stesen televisyen milik kerajaan [[Malaysia]] [[RTM 1]] (dahulu dikenali sebagai TV 1) telah menukar tema salurannya kepada "Saluran Infotainmen Anda" ({{Jawi|سالورن اينفوتاينمن اندا}}; daripada bahasa Inggeris ''Your Infotainment Channel'') dan ini menimbulkan kontroversi apabila [[Dewan Bahasa dan Pustaka]] (DBP) mendakwa perkataan "Infortainmen" merosakkan penggunaan bahasa Melayu. Alasan yang diberikan adalah bahawa ''-tain-'' yang harus disebut seakan perkataan Melayu ''main'', dan ini kedengaran agak janggal. Penukaran ejaan ke "Infotenmen" pula tidak diterima sebagai piawai DBP dan kerajaan disaran menggantikannya dengan perkataan lain seperti "''Infohibur''" tetapi Kementerian Penerangan yang mengendalikan stesen televisyen kerajaan [[Radio Televisyen Malaysia]] enggan menuruti saranan berkenaan. Pada tahun [[2006]] tema ini ditukarkan ke ''Saluran Inforia'' ({{Jawi|سالورن اينفوريا}}).

== Definisi bahasa Melayu tinggi dan bahasa Melayu baku  ديفينيسي بهاس ملايو تيڠݢي دان بهاس ملايو باکو ==
Konsep bahasa Melayu tinggi merujuk kepada penggunaan bahasa Melayu dalam konteks wacana ilmiah dan berkaitan dengan ketamadunan. Bahasa Melayu tinggi sering dirujuk sebagai wahana bagi melahirkan idea dan wawasan yang berkaitan dengan kesarjanaan dan kebudayaan. Bahasa Melayu tinggi lazimnya digunakan dalam seminar, persidangan atau kongres yang berkaitan dengan bahasa, budaya ataupun bidang ilmiah yang lain.

Bahasa Melayu baku pula ialah bahasa Melayu yang sempurna dari segi penggunaan aspek bahasanya, iaitu ejaan, tatabahasa, istilah, penggunaan kata, laras bahasa dan sebutan.

== Frasa mudah dalam Bahasa Melayu فراسا موده دالم بهاس ملايو &nbsp; ==
Di Malaysia, biasanya masyarakat Melayu bertegur sapa sesama sendiri dengan ucapan salam, tetapi ucapan formal seperti "Selamat pagi" atau "Selamat sejahtera" turut digunakan bagi penutur bukan Islam. Ucapan "Hai" juga sering digunakan apabila bertegur sama sesama rakan-rakan, sebagaimana perkataan "''Bye-bye''" semasa meminta diri untuk beredar.

{| class=wikitable
! Frasa bahasa Melayu !! [[IPA]] !! Tulisan Jawi
|-
|Selamat datang || /{{IPA|səlamat dataŋ}}/ || سلامت داتڠ
|-
|Selamat jalan  || /{{IPA|səlamat dʒalan}}/ || سلامت جالن
|-
|Selamat tinggal || /{{IPA|səlamat tiŋgal}}/ || سلامت تيڠڬل 
|-
|Terima kasih  || /{{IPA|tərima kasih}}/ || تريما كاسيه
|-
|Sama-sama || /{{IPA|sama sama}}/ || سام-سام
|-
|Selamat pagi || /{{IPA|səlamat pagi}}/ || سلامت ڤاڬي
|-
|Selamat petang || /{{IPA|səlamat pətaŋ}}/ || سلامت ڤتڠ 
|-
|Selamat sejahtera || /{{IPA|səlamat sədʒahtəra}}/ || سلامت سجهترا
|-
|Selamat malam || /{{IPA|səlamat malam}}/ || سلامت مالم 
|-
|Jumpa lagi || /{{IPA|dʒumpa lagi}}/ || جومڤا لاڬي
|-
|Siapakah nama awak?/Nama awak siapa? || /{{IPA|siapakah nama awak}}/ atau /{{IPA|nama awak siapa}}/ || سياڤاكه نام اوق؟/نام اوق سياڤا؟
|-
|Nama saya ... || /{{IPA|nama saja}}/ (diikuti dengan nama) || نام ساي ...
|-
|Apa khabar? || /{{IPA|apa kabar}}/ || اڤ خبر؟
|-
|Khabar baik  || /{{IPA|kabar baik}}/ || خبر باءيق 
|-
|Saya sakit || /{{IPA|saja sakit}}/ || ساي ساكيت 
|-
|Ya || /{{IPA|ja}}/ || يا
|-
|Tidak (tidak formal: "tak") || /{{IPA|tidak}}/ atau /{{IPA|tak}}/ || تيدق
|-
|Ibu sayang engkau/kamu (awak) || /{{IPA|ibu sajaŋ əŋkau}}/ || (ايبو سايڠ اڠكاو/كامو (اوق 
|-
|Aku (Saya) cinta pada mu (awak) || /{{IPA|aku tʃinta pada mu}}/ || (اكو (ساي) چينتا ڤد مو (اوق  
|-
|Saya benci awak || /{{IPA|saja bentʃi awak}}/ || ساي بنچي اوق
|-
|Saya tidak faham (tidak formal: "tak faham") || /{{IPA|saja tidak faham}}/ || ساي تيدق فهم
|-
|Saya tidak tahu (tidak formal: "tak tau" ataupun "sik tau" di Sarawak) || /{{IPA|saja tidak tahu}}/ || ساي تيدق تاهو
|-
|(Minta) maaf || /{{IPA|minta ma'af}}/ || مينت) معاف)
|-
|Tumpang tanya || /{{IPA|tumpaŋ taɲa}}/ || تومڤڠ تاڽ
|-
|(Minta) tolong || /{{IPA|toloŋ}}/ || مينت) تولوڠ)
|-
|Apa || /{{IPA|apa}}/ || اڤ 
|-
|Tiada || /{{IPA|tiada}}/ || تياد
|}

=== Penggunaan tidak formal pada zaman kontemporari ===
Di keempat-empat negara yang menggunakan bahasa-bahasa Melayik yakni negara Indonesia, Malaysia, Singapura dan Brunei, penggunaan ragam bahasa Melayu yang tidak formal adalah sesuatu yang pasti berlaku dalam kehidupan harian kerana agak mustahil untuk setiap orang bertutur dalam ragam formal sepanjang masa. Penggunaan ragam tidak formal kebiasaannya berlaku melalui pemendekkan kata dari bahasa formal, peminjaman kosa kata dari dialek-dialek/bahasa-bahasa tempatan (seperti dialek Melayu Kelantan, bahasa Minangkabau atau bahasa Jawa) mahupun bahasa-bahasa negara berdekatan (seperti bahasa Thai, bahasa Cina dan bahasa India) serta penyerapan sebutan langsung dari kosa kata bahasa asing khususnya bahasa Inggeris ekoran globalisasi.
{{-}}
''Untuk rencana berkaitan penggunaan bahasa Indonesia yang tidak formal, sila lihat [[Bahasa gaul Indonesia]]''
{{-}}
''Untuk rencana berkaitan penggunaan bahasa Melayu Malaysia yang tidak formal, sila lihat [[Bahasa Melayu Malaysia#Ragam tidak formal di Malaysia|Bahasa Melayu yang tidak rasmi di Malaysia]]''

== Galeri  ݢالري ==
<gallery>
imej:Marai-go_yon_shu-kan_''_Learning_Bahasa_Melayu_in_Four_Weeks_''_(1912).jpg|Gisaburo Yamamichi, 1912 Marai-go yon shu-kan, Shogo Kimata ed, Tokyo : Okazakiya syoten. Salah satu penerbitan awal bagi mempelajari bahasa Melayu di Jepun.
</gallery>

== Lihat juga  ليهت جوݢ ==
{{WikisourceWiki|Bahasa Melayu}}
* [[Bahasa rojak]]
* [[Bidalan]]
* [[Dewan Bahasa dan Pustaka]]
* [[Peribahasa]]
* [[Simpulan bahasa]]
* [[Singkatan kata]]
* [[Tatabahasa]]
* [[Perkembangan Bahasa Malaysia]]
* [[Kronologi pembentukan istilah bahasa Melayu]]

== Rujukan  روجوعکن ==
{{reflist}}

== Nota نوتا ==
<references group="lower-alpha"/>


== Pautan luar  ڤاءوتن لوار ==
{{commonscat|Malay language}}
* [http://www.karyanet.com.my/knet/index.php?tpf=DEWAN Kamus Dewan Dalam Talian]
* [http://www.ekamus.info/ Kamus Melayu-Cina]
* [http://dictionary.bhanot.net/ Kamus Melayu-Inggeris]
* [http://www.arts.nie.edu.sg/mlc/nota_ead183.htm Sejarah bahasa Melayu.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040221143911/http://www.arts.nie.edu.sg/mlc/nota_ead183.htm |date=2004-02-21 }}
* [http://www.tutor.com.my/tutor/stpm/asal_usul_bahasa/asal_usul_bahasa_melayu.htm Asal Usul Bahasa Melayu]
* [http://www.penerbit.usm.my/pen2006/DAH/bab2.html Penerbit USM: Bahasa Melayu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080504154316/http://www.penerbit.usm.my/pen2006/DAH/bab2.html |date=2008-05-04 }}
*[https://makna.online/ Makna Perkataan Melayu-Inggeris]

{{Bahasa Melayu Tempatan}}
{{Bahasa Asia Tenggara}}
{{rencana pilihan}}
{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Melayu, Bahasa}}
[[Kategori:Bahasa Melayu]]
[[Kategori:Bahasa di Malaysia]]
[[Kategori:Bahasa di Indonesia]]
[[Kategori:Bahasa di Thailand]]
[[Kategori:Bahasa di Myanmar]]
[[Kategori:Bahasa di Brunei]]
[[Kategori:Bahasa di Singapura]]
[[Kategori:Bahasa di Afrika Selatan]]
[[Kategori:Bahasa Austronesia]]
[[Kategori:Bahasa Melayu-Polinesia]]
[[Kategori:Bahasa-bahasa Melayu]]