Bola sepak di Azerbaijan
 Peminat Khazar Lankaran semasa satu perlawanan bola sepak | |
| Badan induk tertinggi | Persekutuan Persatuan Bola Sepak Azerbaijan |
|---|---|
| Ciri-ciri | |
| Ahli pasukan | Pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan |
| Kemunculan | |
| Negara atau wilayah | Azerbaijan |
| Kejohanan dunia | Liga Juara-Juara Liga Europa Piala Super Piala Kelab Dunia FIFA Piala Dunia FIFA (pasukan kebangsaan) Kejohanan Bola Sepak Eropah (pasukan kebangsaan) Liga Negara-Negara UEFA (pasukan kebangsaan) |
Bola sepak ialah sukan paling popular di Azerbaijan. Bola sepak bagi rakyat Azerbaijan dianjurkan oleh Persatuan Persekutuan Bola Sepak Azerbaijan, atau AFFA, yang mengendalikan liga bola sepak profesional kebangsaan, Liga Perdana Azerbaijan dan pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan.
Pasukan kebangsaan mengambil bahagian dalam semua pertandingan peringkat senior dan remaja oleh FIFA dan UEFA. Neftchi Baku pernah menjadi salah satu pasukan terkemuka dalam bekas liga teratas di Soviet Union, kadangkala bermain dalam pertandingan kelab Eropah. Pemain mereka yang paling terkenal boleh dikatakan ialah Anatoly Banishevski, yang juga ahli pasukan Soviet, yang pernah mara ke separuh akhir dalam Piala Dunia FIFA 1966 . Seorang lagi legenda bola sepak Azerbaijan turut menjadi sebahagian daripada sejarah bola sepak: Tofiq Bahramov yang menjadi penjaga garisan yang memainkan peranan penting dalam Perlawanan Akhir Piala Dunia FIFA 1966 antara England dan Jerman Barat .
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Zaman awal (sebelum 1920-an)[sunting | sunting sumber]
Pada awal abad kedua puluh, bola sepak mula menjadi popular di Azerbaijan, yang ketika itu merupakan sebahagian daripada Empayar Rusia .
Dalam tempoh yang singkat banyak pasukan bola sepak telah ditubuhkan di ibu kota Baku. Pada tahun 1905, pasukan bola sepak pertama dicipta di Azerbaijan. Pasukan ini kebiasaannya mewakili syarikat-syarikat minyak utama Baku. Antara pasukan ini ialah "Circle of Football Players of Surakhany", "Stela", "Friends of Sport", "Sportsman", "Congress", "Unitas", "Belaya", "Senturion", "Progress", dan lain-lain. Pada mulanya, kejohanan bandar diadakan dengan persetujuan kalangan kapten tanpa adanya pertandingan piala, secara spontan.[1]
Pada tahun 1911, kejohanan rasmi pertama diadakan di Baku dan menghasilkan kemenangan pasukan "British Club". Pada tahun 1912, pemain bola sepak Azerbaijan mengadakan "perlawanan antarabangsa" pertama mereka [2] dan mereka menang di Tbilisi, Georgia menentang pasukan tempatan "Sokol" dengan 4:2. Semasa tahun 1912-1913, perlawanan antara pasukan bola sepak Azerbaijan dan Georgia telah dianjurkan, pertama di Tbilisi dan kemudian di Baku. Pada tahun 1914, Kesatuan Bola Sepak telah diasaskan di Azerbaijan. Kesatuan Bola Sepak ini mengambil alih penganjuran kejohanan bandar rasmi dan pertandingan-pertandingan lain.[1]
Era Soviet (1920-an-1991)[sunting | sunting sumber]
Rekod tertua pasukan bola sepak di Azerbaijan Soviet bermula pada 1926-1927, apabila Kejuaraan Trans-Caucasian dianjurkan di Tbilisi. Tiga negara Kaukasia Selatan mengambil bahagian: Azerbaijan, Armenia dan Georgia.[3] Pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan mengadakan perlawanan persahabatan pertamanya menentang Georgia dan Armenia pada tahun 1927 untuk Kejohanan Trans-Caucasian di Georgia.[3] Semasa era Soviet pasukan itu tidak bermain sebarang perlawanan antarabangsa.[3]
Pada tahun 1926, Tehran XI (pemain terpilih dari Kelab Tehran, Toofan FC dan Kelab Sukan Armenia ) mengembara merentasi sempadan ke Baku, ini adalah perlawanan bola sepak di tempat lawan yang pertama untuk pasukan Iran. Pada tahun 1929 tiba masanya untuk lawatan balas, maka satu pasukan dari Baku telah dijemput untuk bermain di Tehran pada akhir November.
| Musim luruh 1926 Persahabatan | Baku XI | 2 – 0 | Tehran XI | Baku |
|---|---|---|---|---|
| Musim luruh 1926 Persahabatan | Institut Politeknik Azerbaijan | 0 – 0 | Tehran XI | Baku |
|---|---|---|---|---|
| Musim luruh 1926 Persahabatan | Baku Youth XI | 4 – 3 | Tehran XI | Baku |
|---|---|---|---|---|
| Musim luruh 1926 Persahabatan | Taraqi Baku | 3 – 1 | Tehran XI | Baku |
|---|---|---|---|---|
| Nov 1929 Persahabatan | Tehran XI | 0 – 4 | Baku XI | Tehran, Iran |
|---|---|---|---|---|
| Nov 1929 Persahabatan | Tehran XI | 1 – 4 | Baku XI | Tehran, Iran |
|---|---|---|---|---|
| Nov 1929 Persahabatan | Tehran XI | 0 – 11 | Baku XI | Tehran, Iran |
|---|---|---|---|---|
Tahun 1960-an dianggap sebagai Zaman Keemasan untuk bola sepak Azerbaijan kerana ia melahirkan pemain hebat seperti Anatoliy Banishevskiy, Alakbar Mammadov dan pengadil bola sepak Tofik Bakhramov, yang paling terkenal sebagai penjaga garisan yang membantu untuk menghadiahkan gol untuk England pada Perlawanan Akhir Piala Dunia FIFA 1966 antara England dan Jerman Barat
Stadium utama di Azerbaijan dibina semasa era Soviet, yang utama paling besar dan penting antara yang lain ialah Stadium Tofig Bahramov di Baku, Stadium Bandar Ganja Ganja, Stadium Mehdi Huseynzade di Sumqayit, Stadium Bandar Lankaran di Lankaran. Selepas merdeka, kebanyakan stadium ini telah diubah suai dan dimodenkan atau sedang dalam pengubahsuaian dan pemodenan.
Kebanyakan kelab bola sepak juga diasaskan semasa era Soviet, yang paling terkenal antaranya, Neftchi Baku PFC, FC Baku, Kapaz PFC, Sumgayit PFC, FK Khazar Lankaran dan FK Shamkir.
Pascakemerdekaan (1992—sekarang)[sunting | sunting sumber]
Pasukan kebangsaan[sunting | sunting sumber]
.jpg)
Pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan ialah pasukan bola sepak kebangsaan bagi Azerbaijan dan diselia oleh Persatuan Persekutuan Bola Sepak Azerbaijan. Selepas perpecahan Kesatuan Soviet, pasukan itu memainkan perlawanan antarabangsa pertamanya menentang Georgia pada 17 September 1992.[3]
Pasukan wanita, pasukan B-21, pasukan B-19 dan pasukan B-17 turut bersaing.
Pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan telah mengambil bahagian dalam kelayakan untuk setiap kejohanan utama sejak Euro 96, tetapi setakat ini tidak pernah layak ke kejohanan akhir mana-mana Piala Dunia atau Kejohanan Eropah .
Gurban Gurbanov ialah penjaring gol terbanyak sepanjang masa Azerbaijan dalam perlawanan antarabangsa dengan 66 penampilan dan 14 gol. [4]
Sistem liga[sunting | sunting sumber]
| Tahap | Liga/Bahagian | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Liga Perdana Azerbaijan
8 Kelab | |||||||||||
| ↓↑ 1 kelab | ||||||||||||
| 2 | Azerbaijan Bahagian Pertama
16 Kelab | |||||||||||
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
- Sistem liga bola sepak Azerbaijan
- Pasukan bola sepak kebangsaan Azerbaijan
- Pasukan bola sepak kebangsaan wanita Azerbaijan
- Pasukan bola sepak kebangsaan bawah 17 tahun wanita Azerbaijan
- Pasukan bola sepak kebangsaan bawah 21 tahun Azerbaijan
- Pasukan bola sepak kebangsaan bawah 19 tahun Azerbaijan
- Senarai kelab bola sepak di Azerbaijan
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ a b "Football". Azerbaijans.az. Dicapai pada 17 September 2012.
- ^ Sebenarnya di peringkat serantau, disebabkan Azerbaijan dan Georgia merupakan sebahagian Empayar Russia ketika itu.
- ^ a b c d World Football Elo Ratings: Azerbaijan
- ^ "Milli komanda-20: Bütün bombardirlər". Apasport.az. Dicapai pada 17 September 2012. (dalam bahasa Azerbaijan)