Lingkaran Kuiper

Lingkaran Kuiper merupakan kawasan dalam sistem suria menjulur dari orbit Neptun (pada 30 AU) sehingga 50 AU daripada matahari, pada kecondongan selaras dengan ekliptik.

Asal

Ahli astronomi pertama mencadangkan kewujupan lingkaran ini adalah Frederick C. Leonard pada tahun 1930 dan Kenneth E. Edgeworth pada tahun 1943. Pada tahun 1951 Gerard Kuiper mencadangkan bahawa objek tidak wujud di dalam lingkaran ini lagi. Kajian lanjut mengenai objek dalam lingkaran ini dijalankan oleh Al G. W. Cameron pada tahun 1962, Fred L. Whipple pada tahun 1964, dan Julio Fernandez pada tahun 1980. Lingkaran dan objek di dalamnya dinamakan sempena Kuiper selepas 1992 QB1 dijumpai.

Simulasi komputer moden menunjukkan lingkaran Kuiper terhasil oleh Musytari, graviti young Musytari yang kuat menolak objek kecil yang tidak terbebas sepenuhnya, dan juga yang terbentuk di situ ( in-situ ). Simulasi yang sama dan teori lain menjangkakan terdapat objek yang berjisim besar di dalam lingkaran tersebut, bersaiz Marikh atau Bumi.

Pertikaian nama

Lingkaran Kuiper kadangkala dikenali sebagai Lingkaran Edgeworth atau Lingkaran Edgeworth-Kuiper, sempena Kenneth E. Edgeworth. Sesetengah pakar astronomi mencadangkan nama yang lebih rumit, seperti Lingkaran Leonard-Edgeworth, Lingkaran Leonard-Edgeworth-Kuiper, atau juga Lingkaran Cubewano dan Lingkaran Leonard/Edgeworth/Kuiper/Whipple. Bagaimanapun nama piawaian dalam bahasa Inggeris adalah Kuiper belt, sempena Gerard Kuiper.

Istilah objek trans-Neptunian dicadangkan untuk objek di dalam lingkaran ini oleh sebahagian kumpulan saintifik kerana istilah ini kurang dipertikaikan berbanding nama-nama lain. Bagaimanapun, istilah ini bukanlah membawa erti yang serupa kerana kategori ini merangkumi kesemua objek dipinggir sistem suria, bukan sekadar objek yang berada di Lingkaran Kuiper.

Objek lingkaran Kuiper

Jumpaan setakat ini

Lebih 800 objek lingkaran Kuiper atau ( Kuiper belt objects - KBOs) (subset dari objek trans-Neptunian (TNOs)) telah dijumpai di lingkaran itu, hampir kesemua mereka semenjak 1999. Terbesar adalah Pluto dan bulan Kharon, tetapi semenjak tahun 2000 objek besar yang berasaiz hampai sama telah dikenal pasti. Pengiraan awal menunjukkan bahawa objek Sedna mungkin lebih besar daripada Kharon. Bagaimanapun, walaupun sesetengah pakar astronomi mendakwa bahawa Sedna merupakan sebahagian dari lingkaran Kuiper dan had luaran lingkaran perlu diteliti kembali, kebanyakannya menyatakan bahawa Sedna terlalu jauh dari lingkaran Kuiper dan mungkin merupakan objek awan Oort dalam. Quaoar, dijumpai pada tahun 2002, adalah separuh saiz Pluto dan lebih besar dari asteriod terbesar 1 Ceres. Objek lain KBO yang dikenali bersaiz lebih kecil. Pengkelasan tepat objek ini tidak jelas kerana mereka mungkin agak berlainan dengan asteroid dalam sistem suria.

Trajektori Orbit

KBOs menurut takrifan terkini terhad pada 30-50 AU daripada matahari.

Sesetengah KBO juga bergerak berkala kedalam orbit Neptun terdapat dalam 1:2, 2:3 (plutino), 2:5, 3:4, 3:5, 4:5, atau 4:7 resonan orbit dengan Neptun. Cubewano membentuk kawasan pusat, dan objek cakera terserak (scattered disk object) (SDOs) dijumpai di kawasan luar lingkaran.

Lingkaran ini tidak sepatutnya bertukar dengan awan Oort, yang tidak terhad pada satah sistem suria dan lebih jauh.

Kandungan dan saiz

Kebanyakan KBOs merupakan ketulan ais dengan sedikit bahan mengandungi karbon (organik) seperti tholin, di kesan dengan menggunakan spektroskopi. Ia mempunyai kandungan seurpa dengan komet dan ramai pakar astronomi percaya mereka hanyalah komet. Perbezaan antara komet dan asteroid tidak jelas dan terdapat ketidakpastian, bagi objek seperti 2060 Chiron.

Ia sukar menganggarkan diameter KBOs. Untuk objek dengan orbit asas yang terkenal (seperti, Pluto dan Kharon), diameter boleh diukur dengan tepat melalui ( occultation ) bintang.

Untuk objek besar KBO yang lain, diameter boleh dianggar melalui ukuran infra. Jika objek mempunyai albedo tinggi, ia sejuk, dan dengan itu tidak menghasilkan banyak radiasi jasad hitam dalam infra. Begitu juga, objek dengan albedo rendah menghasilkan lebih infra. KBOs amat jauh daripada matahari sehinggakan mereka amat sejuk, dengan itu menghasilkan radiasi jasad hitam sekitar gelombang 60 micrometer. Jarak gelombang cahaya ini mustahil dilihat dari permukaan bumi: oleh itu pakar astronomi memantau ekor radiasi jasad hitam dalam infra jauh. Radiasi infra jauh begitu malap sehinggakan kaedah suhu hanya boleh digunakan bagi objek KBO terbesar. Diameter objek lebih kecil dijangkakan oleh albedo tekaan: diameter objek sebegitu perlu dianggap jangkaan kasar.

Jumpaan terbesar

KBO terbesar dikenal pasti, dengan teknologi ukuran diameter:

Nombor	Nama	Diameter equatorial (km)	Jarak purata daripada matahari (in AU)	Tarikh dijumpai	Dijumpai	Kaedah diameter
	Pluto	2320	39.4	1930	Clyde Tombaugh	occultation
	2004 DW	~1600	45	2004	Mike Brown, Chad Trujillo, David Rabinowitz	albedo anggaran
	Kharon	1270	39.4	1978	James Christy	occultation
50000	Quaoar	1200±200	43.25	2002	Chad Trujillo & Mike Brown	suhu
20000	Varuna	1060±200	43.23	2000	Robert S. McMillan	suhu
28978	Ixion	1055±165	39.39	2001	Ecliptic Survey	suhu
55636	2002 TX300	~965	43.19	2002	NEAT	albedo anggaran
55637	2002 UX25	~910	42.71	2002	Spacewatch	albedo anggaran
55565	2002 AW197	890±120	47.52	2002	Palomar Observatory	suhu

Pautan luar dan sumber data

• Dave Jewitt's page @ University of Hawaii
• Wm. Robert Johnston's TNO page
• web.mit.edu press release
• space.com article