Penamaan Flamsteed

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Hemisfera utara dari Atlas Coelestis oleh Flamsteed

Penamaan Flamsteed ialah gabungan nombor dan nama buruj yang secara unik mengenal pasti kebanyakan bintang mata kasar dalam buruj moden yang boleh dilihat dari selatan England. Mereka dinamakan untuk John Flamsteed yang pertama kali menggunakannya semasa menyusun Historia Coelestis Britannica. (Flamsteed menggunakan teleskop,[1] dan katalognya juga termasuk beberapa bintang yang agak terang tetapi tidak semestinya boleh dilihat dengan mata kasar.)

Penerangan[sunting | sunting sumber]

Orion dan Taurus dari Atlas Coelestis

Penamaan Flamsteed untuk bintang adalah serupa dengan penamaan Bayer, kecuali ia menggunakan nombor dan bukannya huruf Yunani dan Rumi. Setiap bintang diberikan nombor dan genitif Latin bagi buruj yang terletak di dalamnya (lihat 88 buruj moden untuk senarai buruj dan bentuk genitif nama mereka). Penamaan Flamsteed diberikan kepada 2554 buah bintang. Nombor-nombor itu pada asalnya ditetapkan mengikut urutan peningkatan jarak hamal dalam setiap buruj, tetapi disebabkan kesan peliukan, ia kini tidak teratur sedikit di beberapa tempat.

Kaedah penetapan bintang ini mula-mula muncul dalam versi awal Historia Coelestis Britannica karya John Flamsteed yang diterbitkan oleh Edmond Halley dan Isaac Newton pada tahun 1712 tanpa kelulusan Flamsteed. [2] [3] Versi akhir katalog Flamsteed yang diterbitkan pada tahun 1725 [4] selepas kematiannya menghilangkan sebutan berangka sama sekali. Nombor yang digunakan kini sebenarnya telah diberikan oleh ahli astronomi Perancis, Joseph Jérôme de Lalande dan muncul dalam almanaknya pada tahun 1783, Éphémérides des mouvemens célestes yang mengandungi edisi semakan katalog Flamsteed. [5] Lalande menyatakan dalam bab pengenalannya bahawa beliau mendapat idea itu daripada edisi tidak rasmi 1712. [6]

Penamaan Flamsteed mendapat populariti sepanjang abad kelapan belas, dan kini biasanya digunakan apabila tiada sebutan Bayer wujud. Jika sebutan Bayer dengan huruf Yunani memang wujud untuk bintang, ia biasanya digunakan sebagai keutamaan berbanding penamaan Flamsteed. (Nombor Flamsteed pula biasanya lebih disukai daripada penamaan Bayer yang dengan huruf Rumi.) Contoh bintang terkenal yang biasanya dirujuk oleh nombor Flamsteed mereka termasuk 51 Pegasi, dan 61 Cygni. Penamaan Flamsteed sering digunakan dan bukannya sebutan Bayer jika yang terakhir mengandungi nombor tambahan yang dilampirkan; contohnya, "55 Cancri" adalah lebih biasa daripada "Rho1 Cancri".

Terdapat contoh bintang, seperti 10 Ursae Majoris dalam Lynx, yang mengandungi penamaan Flamsteed untuk buruj yang ia tidak berada, sama seperti yang terdapat untuk sebutan Bayer, atas kompromi yang perlu dibuat apabila sempadan buruj moden dilukis semula.

Katalog Flamsteed hanya meliputi bintang yang kelihatan dari Great Britain, dan oleh itu bintang buruj jauh di selatan tidak mempunyai nombor Flamsteed. Beberapa bintang, seperti bintang berdekatan 82 Eridani, dinamakan dalam katalog hemisfera selatan utama yang dipanggil Uranometria Argentina, oleh Benjamin Gould; ini ialah nombor Gould, bukannya nombor Flamsteed, dan harus dibezakan dengan G, seperti dalam 82 G. Eridani. Kecuali untuk segelintir kes, nombor Gould tidak digunakan secara umum. Begitu juga, penamaan seperti Flamsteed yang diberikan oleh ahli astronomi lain (contohnya, Hevelius) tidak lagi digunakan secara umum. (Pengecualian yang terkenal ialah gugusan globular 47 Tucanae daripada katalog Bode.)

84 bintang yang dimasukkan dalam katalog Flamsteed adalah ralat dan terbukti tidak wujud di langit:[7] Kesemuanya kecuali 11 Vulpeculae telah diplot pada carta bintangnya.

  • Flamsteed memerhati Uranus pada tahun 1690 tetapi tidak mengenalinya sebagai planet dan memasukkannya ke dalam katalognya sebagai bintang yang dipanggil "34 Tauri".
  • 11 Vulpeculae ialah nova, kini dikenali sebagai CK Vulpeculae.
  • Kebanyakannya disebabkan oleh kesilapan aritmetik yang dibuat oleh Flamsteed.

Senarai buruj menggunakan sebutan bintang Flamsteed[sunting | sunting sumber]

Terdapat 52 buruj yang menggunakan sebutan Flamsteed. Bintang disenaraikan dalam senarai yang sesuai untuk buruj, seperti berikut:

Selain itu, beberapa bintang di Puppis, dan sebilangan kecil bintang di Centaurus dan Lupus, telah diberi penamaan Flamsteed.

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ "Telescope: Flamsteed's 7-foot Equatorial Sextant (1676)".
  2. ^ "Naming Astronomical Objects". International Astronomical Union (IAU). Dicapai pada 2015-09-10.
  3. ^ "Naming Stars". Students for the Exploration and Development of Space (SEDS). Dicapai pada 2009-01-30.
  4. ^ Flamsteed, John (1725). Historia Coelestis Britannica. H. Meere.
  5. ^ de Lalande, Joseph Jérôme (1783). Éphémérides des mouvemens celestas. Hérissant. m/s. cxxxiii.
  6. ^ de Lalande, Joseph Jérôme (1783). Éphémérides des mouvemens celestas. Hérissant. m/s. xxv.
  7. ^ Wagman, Morton (2003). Lost Stars: Lost, Missing and Troublesome Stars from the Catalogues of Johannes Bayer, Nicholas Louis de Lacaille, John Flamsteed, and Sundry Others. Blacksburg, Virginia: The McDonald & Woodward Publishing Company. ISBN 978-0-939923-78-6.

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Penamaan_Flamsteed&oldid=6035947"