Lihat sumber bagi Tunku Abdul Rahman

{{confused|Tuanku Abdul Rahman}}
{{Infobox Prime Minister
| honorific-prefix = [[Rujukan kehormat#Yang Teramat Mulia|Yang Teramat Mulia]]
| name             = Tunku Abdul Rahman
| honorific-suffix = {{small|[[Darjah Utama Seri Mahkota Negara|DMN]]; DK ([[Kedah]]); DK (I) ([[Johor]]); DK ([[Kelantan]]); DK ([[Perlis]]); DK ([[Selangor]]); DK ([[Terengganu]]); DUNM ([[Melaka]]); SPMS ([[Selangor]]); DK ([[Brunei]]); AC ([[Australia]]); CH ([[United Kingdom]]); SPMB ([[Brunei]])}}
| native_name      = {{lang|ms|{{Script|Arab|تونكو عبد الرحمن}}}}
| image            = Tunku Abdul Rahman 1960.jpg
| image_size       =

|office            = [[Perdana Menteri Malaysia]] 
| title            = Digelar sebagai<br />{{nobold|Bapa Kemerdekaan / Bapa Malaysia<br />{{lang|ms|{{Script|Arab|باڤ مليسيا / باڤ کمرديکا{{ء|4.5}}ن}}}}}}
| monarch          ={{Flagicon image|Flag of the Supreme Head of Malaysia.svg}} {{Flagicon|Negeri Sembilan}} [[Tuanku Abdul Rahman]] (1957-1960)<br />{{Flagicon image|Flag of the Supreme Head of Malaysia.svg}} {{Flagicon|Selangor}} [[Sultan Hisamuddin Alam Shah]] (1960-1960)<br />{{Flagicon image|Flag of the Supreme Head of Malaysia.svg}} {{Flagicon|Perlis}} [[Tuanku Syed Putra Jamalullail]] (1960-1965)<br />{{Flagicon image|Flag of the Supreme Head of Malaysia.svg}} {{Flagicon|Terengganu}} [[Sultan Ismail Nasiruddin Shah ibni Almarhum Sultan Zainal Abidin|Sultan Ismail Nasiruddin Shah]] (1965-1970)<br />{{Flagicon image|Flag of the Supreme Head of Malaysia.svg}} {{Flagicon|Kedah}} [[Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah|Sultan Abdul Halim Muadzam Shah]] (1970-1975)
| deputy           = [[Abdul Razak Hussein|Tun Abdul Razak Hussein]] (1957-1970)
| term_start       = 31 Ogos 1957
| term_end         = 22 September 1970 <br> (''{{age in years, months and days|1957|8|31|1970|9|22}}'')
| predecessor      = Pejabat ditubuhkan
| successor        = {{logo kecil BN}}{{logo kecil UMNO}} [[Abdul Razak Hussein|Tun Abdul Razak Hussein]]

| office2 = Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri Persekutuan Tanah Melayu
| term_start2 = 1 Ogos 1955
| term_end2 = 28 Ogos 1957
| predecessor2 = ''Jawatan diwujudkan''
| successor2 = [[Suleiman Abdul Rahman|Dato' Suleiman Abdul Rahman]]

| office3 = Menteri Luar Negeri Tanah Melayu
| term_start3 = 31 Ogos 1957
| term_end3 = 1970
| predecessor3 = ''Jawatan diwujudkan''
| successor3 = 
| monarch3 =

|office5        = [[Ahli Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu|Ahli Majlis Perundangan<br>Persekutuan Tanah Melayu]]
|constituency5  = Sungei Muda
|term_start5    = 1955
|term_end5      = 1959
|office6={{logo kecil UMNO}} [[Presiden UMNO]]
| predecessor6     = [[Onn Jaafar]]
| successor6       = Tun Abdul Razak Hussein
| birth_name       = Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Sultan Abdul Hamid Halim Shah
| birth_date       = {{birth date|1903|2|8|df=yes}}
| birth_place      = Istana Tia Tangga, [[Alor Setar]], [[Kedah]], [[Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu]], [[Siam]] (kini [[Malaysia]])
| death_cause        = Sakit Tenat
| death_date         = {{death date and age|1990|12|6|1903|2|8|df=yes}}
| death_place        = [[Hospital Kuala Lumpur]], [[Kuala Lumpur]], [[Malaysia]]
| body_discovered    = 
| resting_place      = [[Makam Diraja Langgar, Alor Setar|Makam Diraja Langgar]], [[Alor Setar]], [[Kedah]]
| resting_place_coordinates =
| residence     = 
| nationality   = [[Orang Melayu Malaysia|Melayu]]
| citizenship   = [[Malaysia]]
| party         = {{logo kecil UMNO}} [[UMNO]] (1957-1990)
| otherparty  = {{Perikatan}} (1957-1973)<br>{{BN}} (1973-1990)
| spouse        = {{List collapsed |title= Lihat senarai |1=  {{marriage|[[Mariam|Meriam Chong]]|1933|1935|end=died}} <br /> {{marriage|[[Violet Coulson]]|1935|1946|end=divorced}} <br /> {{marriage|[[Sharifah Rodziah Syed Alwi Barakbah]]|1939|2000|end=died}} <br /> {{marriage|Bibi Chong|1963|}} }}
| children         = {{List collapsed |title= Lihat senarai |1=  Tunku Dato’ Sri Ahmad Nerang Putra bin Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Tunku Dato’ Paduka Khadijah binti Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Tunku Puan Sri Dato’ Noor Hayati binti Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Tunku Mastura binti Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Sulaiman bin Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Hajah Tunku Mariam binti Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj <br /> Faridah binti Tunku ‘Abdu’l Rahman Sayyid Putra Al-Haj }}
| parents          = [[Sultan Abdul Hamid Halim Shah]] (Ayahanda) <br /> [[Cik Menyelara]] (Bonda)
| relatives        = {{List collapsed |title= Lihat senarai |1=  Tunku ‘Abdu’llah ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Ibrahim ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Zainal-Rashid ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Ahmad Taj ud-din ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Mansur ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Muhammad ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> [[Tunku Yusuf ibni Sultan Abdul Hamid]] (Kekanda Kandung) <br /> [[Sultan Badlishah ibni Sultan Abdul Hamid]] (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Kasim ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku ‘Abdu’llah Thani ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Muhammad Jiwa ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Muhammad Jiwa ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Yakub ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Muhammad Akil bin al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku ‘Abdu’l Jalil bin al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Yahya ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku ‘Abdu’l Majid ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku Zainal-Abidin Thani ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku Muhammad Shu’ib ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku Muhammad Said ibni al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Kandung) <br /> Tunku Putri binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Ruqaiya binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Zamzam binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Ruqaiya binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Zohra [Sahara] binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Fatima binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Kalsum binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Kandung) <br /> Tunku Nur binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Hindun [Don] binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Daria binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Sofiah binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Jahara binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Hajar binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Kekanda Tiri) <br /> Tunku Baharum binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Kandung) <br /> Datin Tunku Amina binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Kandung) <br /> Tunku Bilqis binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku Zakiya binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) <br /> Tunku Toh Puan Habshah binti al-Marhum Sultan ‘Abdu’l Hamid Halim Shah (Adinda Tiri) }}
| relations        = 
| family           =
| education        = Ijazah Undang-Undang
| alma_mater       = Kolej St Catharine [[Universiti Cambridge]], [[Inner Temple]]
| signature        = Tunku Abdul Rahman Putra al-haj signature.svg
| signature_size   =
| website          = 
| footnotes        =
| occupation       = [[Menteri]]
| profession       = [[Ahli politik|Ahli Politik]], [[Peguam]]
|}}

'''Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah''' ({{Jawi|'''تونكو عبد الرحمن ڤوترا الحاج ابن سلطان عبد الحميد حليم شاه '''}}; 8 Februari 1903 – 6 Disember 1990) merupakan Ketua Menteri [[Persekutuan Tanah Melayu]] dari 1955, dan [[Perdana Menteri Malaysia|Perdana Menteri]] pertama sejak [[kemerdekaan]] pada tahun 1957 sehingga 1970. Pembentukan [[Malaysia]] pada tahun 1963 merupakan salah satu daripada pencapaiannya yang teragung. Biasanya dikenali sebagai "Tunku", beliau juga dikenang sebagai "Bapa Kemerdekaan" dan "Bapa Malaysia".<ref>{{cite news|title=Royal Kedah Malaysia|url=http://www.royalark.net/Malaysia/kedah7.htm}}</ref><ref>
name=NYT_Obit>{{cite news|title=Tunku Abdul Rahman, 87, Dead; First Prime Minister of Malaysia|url=https://www.nytimes.com/1990/12/07/obituaries/tunku-abdul-rahman-87-dead-first-prime-minister-of-malaysia.html|accessdate=25 June 2015|work=[[New York Times]]|date=7 December 1990}}</ref><ref>name=Cheah_2002>{{cite book|last1=Cheah|first1=Boon Kheng|title=Malaysia: The Making of a Nation|date=2002|publisher=Institute of Southeast Asian Studies|location=Singapore|isbn=9812301542|pages=109–110|chapter=The Tunku as "Founding Father of the Nation"}}</ref>

==Kehidupan awal==
Dilahirkan di Istana Tia Tangga, [[Alor Setar]], [[Kedah]] yang lebih dikenali sebagai [[Istana Pelamin]], Tunku merupakan anak lelaki yang ketujuh dan anak yang kedua puluh kepada [[Sultan Abdul Hamid Halim Shah]], [[Sultan Kedah]] yang ke-24. Bondanya [[Cik Menyelara]], seorang isteri Sultan Abdul Hamid yang tidak berdarah gahara, ialah anak perempuan Luang Naraborirak (Kleb), seorang pegawai daerah [[Thailand|Thailand.]] Kelahiran Tunku disambut secara biasa sahaja kerana beliau bukan bakal pengganti [[Sultan Kedah]]. Pengganti Sultan Kedah, [[Sultan Badlishah ibni Sultan Abdul Hamid]], telah pun berumur 30 tahun pada ketika itu. 

Semasa kecil, Tunku dipanggil [[Awang]] kerana rupa parasnya yang tidak sesegak adik-beradiknya yang lain. Beliau bebas bermain di luar [[istana]] dan pernah membentuk pasukan [[bola sepak]] kampung. Tunku biasa mengendap burung dan melastik, serta bermain lumpur sehingga menghidapi penyakit puru di kakinya.

==Pendidikan==
Tunku mendapat pendidikannya pada 1909 di sebuah sekolah rendah Melayu di Jalan Baharu, Alor Setar. Biasa ber[[bahasa Thailand|bahasa Siam]] di rumah, beliau belajar [[bahasa Melayu]] di sekolah itu. Seorang guru pula datang ke rumahnya untuk mengajar [[bahasa Inggeris]]. Tunku  kemudian berpindah ke sebuah sekolah kerajaan bahasa Inggeris yang kini dinamakan [[Kolej Sultan Abdul Hamid]]. Di sini, beliau belajar di sekolah pada waktu siang dan membaca [[Al-Quran]] pada waktu petang. 

Pada tahun 1913 sewaktu berumur 10 tahun, Tunku dihantar ke [[Bangkok]] untuk menetap bersama [[Tunku Yusuf ibni Sultan Abdul Hamid]], abang sulungnya, dan belajar di Sekolah Thebsirintrawat (''Debsirindir School''). Pada tahun 1915, Tunku pulang dan meneruskan pendidikannya di [[Penang Free School]]. Antara gurunya ialah HR Cheeseman dan [[SM Zainal Abidin]]. Seorang yang aktif, beliau menyertai [[Pengakap]] dan Kor Kadet.

Pada tahun 1919 ketika berumur 16 tahun, Tunku menerima Biasiswa Negeri Kedah untuk melanjutkan pendidikannya di Kolej St Catharine di [[Universiti Cambridge]]. Beliau merupakan penuntut pertama untuk menerima pendidikan di [[United Kingdom]] dibawah tajaan Kerajaan Negeri Kedah. Ketika Tunku tidak dibenarkan tinggal di asrama St Catharine kerana dasar [[aparteid]] ('kulit berwarna') masih diamalkan, beliau membantah kepada William Peel, Penasihat British kepada Kedah. Akhirnya, pengetua sekolah itu terpaksa meminta maaf. 

Dari segi berpakaian, Tunku agak kebaratan. Semasa beliau dihantar ke England, tiada sepasang pun [[baju Melayu]] yang dibawa. Tunku dan keluarganya hanya menempah pakaian Barat di kedai Pritchards di Pulau Pinang. Ketika di England, Tunku amat berlainan dengan [[Sultan Perak]] yang berbaju Melayu, siap dengan [[tengkolok]].  

Mula-mulanya, Tunku mengambil jurusan undang-undang bersama rakannya, [[Ivor Jenning]] (Sir), [[H.V. Davies]] dan [[George Brown]], tetapi kemudian bertukar kepada jurusan [[Kesusasteraan|sastera]] (Sejarah). Beliau suka bersiar-siar dengan [[motosikal]] ''Riley Sport'' dan kereta mewah, dan  melakukan 28 kesalahan trafik jalan raya semasa berada di Cambridge. Tunku tidak dapat  menduduki peperiksaan akhir Ijazah Sarjana Muda Sastera kerana terlupa jadual waktu peperiksaan. Dengan bantuan dan kerjasama daripada sahabatnya, [[Taib Andak]], beliau memperolehi ijazahnya pada tahun 1925.

Pada tahun 1927, Tunku dihantar semula ke [[England]] untuk belajar undang-undang di [[Universiti Cambridge]] kerana keluarganya tidak berpuas hati dengan keputusannya yang lalu. Beliau lulus semester pertama dalam jurusan undang-undang di [[Inner Temple]] pada tahun 1930. Selepas pemulangannya, Tunku bertugas sebagai Pegawai Latihan di Pejabat Penasihat Undang-Undang Kedah pada tahun 1931, dan dilantik sebagai Pegawai Jajahan untuk [[Kuala Nerang]] pada tahun berikutnya. Beliau dipindahkan ke [[Pulau Langkawi]] pada tahun 1935 oleh Clayton, Penasihat British sewaktu itu. Pada tahun 1937, Tunku bertugas sebagai Pegawai Jajahan di [[Sungai Petani]] bersamping bertindak sebagai hakim daerah dan Pengerusi Lembaga Kebersihan Sungai Petani. Sebuah masjid di Sungai Petani telah dinamakan [[Masjid Rahmaniah]] sempena nama Tunku.

Pada tahun 1938, Tunku pergi semula ke England buat kali yang ketiga untuk menyambung pelajaran undang-undangnya. Antara temannya ialah [[Sardon Haji Jubir]]. Beliau kembali ke Kedah pada tahun 1939 kerana terdapatnya berita bahawa [[Perang Dunia II|perang]] akan meletus di [[Eropah]]. Pada 1940, beliau dilantik sebagai Timbalan Pengarah Perkhidmatan Pasukan Kawalan Am Selatan Kedah. 

Pada 9 Disember 1941, Tunku menyorokkan [[Sultan Abdul Hamid Halim Shah]], ayahandanya yang ketika itu berumur 80 tahun, sewaktu pegawai [[British]] hendak membawanya ke [[India]]. Bagi beliau, tidak wajarlah seseorang [[sultan]] melarikan diri daripada tanah airnya sewaktu peperangan. Berpakaian [[Tentera Utara Australia]], Tunku menculik ayahandanya yang ketika itu bersama dengan [[Syed Abu Bakar al Idrus]], seorang Merinyu Kesihatan Kedah dan menyembunyikannya di Sedim, dekat dengan [[Kulim]], di bawah jagaan Penghulu Wahab. [[Tunku Badlishah]], Pemangku Raja Kedah, tidak berpuas hati dengan tindakan Tunku yang membelakangkannya sebagai bakal pengganti Sultan Kedah. 

Pada 19 Disember 1941, Sultan Abdul Hamid dibawa semula ke Alor Star. [[Jepun]] mengiktiraf baginda sebagai Sultan Kedah tetapi pentadbirannya diletakkan di bawah Gabernor dan Tentera Jepun. Sultan Abdul Hamid mangkat pada tahun 1943. Semasa Jepun memerintah, Tunku kekal sebagai Pegawai Jajahan [[Kulim]] tetapi ditemani oleh Ohata, seorang pegawai Jepun yang pernah menjadi tukang gunting di pekan Alor Star. 

Tunku menyambung semula pendidikannya di Inner Temple pada tahun 1947. Sewaktu tempoh itu, Tunku bertemu dengan [[Tun Abdul Razak Dato' Hussein|Abdul Razak Hussein]]. Beliau dipilih sebagai presiden untuk Persatuan Pelajar Melayu Britain, dan Abdul Razak, yang berumur 26 ketika itu, dipilih sebagai setiausaha. Semasa itu, Tunku menyertai "Persatuan Pelajar India Islam" yang menuntut kemerdekaan [[India]]. Beliau juga berkempen untuk Lyold George Jurith, seorang calon Parti Liberal. Tunku akhirnya dilayakkan menjadi [[peguam]] pada tahun 1949. Setelah belajar 25 tahun , barulah Tunku layak menjadi peguam.<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:gsxtFRmDyZ4J:www.parlimen.gov.my/files/hindex/pdf/DN-05061996.pdf+&hl=en&gl=my&pid=bl&srcid=ADGEESgYduRzolbmtDCGlGKa0cnyJoFozG3rNmmOU6l0YcPauploZwtDfwrrWJm4GlMGeQnsHiNGAYokn3xl1ZFeBHAnDJFopqLGLmMCpaKXWvDuqn8gC2mjhwsdKCDJDorCrCIH9rP7&sig=AHIEtbR8k65sfBwVUjGs_YGIHOZ8v1MZZw&pli=1 Laporan Dewan Rakyat]</ref>

Seorang yang bersemangat kesukanan, Tunku memulakan pertandingan bola sepak antarabangsa yang digelar "Pesta Bola Merdeka" pada tahun 1957. Pada tahun berikutnya, beliau dipilih sebagai presiden pertama untuk [[Konfederasi Bola Sepak Asia]] (AFC), jawatan yang disandang beliau sehingga 1976.

==Kerjaya di Kedah==

===Kulim===
Pada Januari 1931, Tunku telah dilantik sebagai Kadet dalam Perkhidmatan Awam Kedah. Kemudian, beliau dipindahkan ke Kulim sebagai Penolong Pegawai Daerah. Di Kulim, Tunku menumpukan banyak masa beliau melawat daerah itu dan mengenali masalah petani yang membentuk 90% penduduk. Tunku juga menumpukan masanya untuk menyiapkan peperiksaan Undang-undang Kadet untuk layak mendapat promosi. Beliau mengambil peperiksaan dan menyerahkannya pada percubaan pertamanya.

===Padang Terap===
Sekitar setahun kemudian, Tunku dinaikkan pangkat sebagai Pegawai Daerah Padang Terap. Jawatan Pegawai Daerah Padang Terap tidak popular kerana [[Kuala Nerang]] mengalami [[malaria]]. Sebaik sahaja Tunku mengambil alih daerah itu, beliau memberi arahan untuk membuat tinjauan yang dibuat dari rawa yang bersempadan dengan bandar itu, memperolehi anggaran untuk mengurusnya dan memohon kepada Sekretariat Negeri bagi dana yang diperlukan. Malangnya, permintaan untuk dana Tunku ditolak. Beliau menulis lagi kepada Sekretariat Negara, meminta dana itu disediakan untuk mengurus rawa dan menyingkirkan Kuala Nerang dari tempat pembiakan utama pembawa malaria. Kali ini wang itu datang dan kerja itu dijalankan di bawah pengawasan Tunku.

===Langkawi===
Oleh kerana hakikat bahawa Tunku Ibrahim, Bupati, diketahui sangat menentang perkawinan bercampur-campur dan kerana terdapat hukuman di Kedah yang melarang anggota keluarga diraja untuk berkahwin dengan orang bukan Melayu tanpa persetujuan terlebih dahulu Raja atau Bupati, [[Violet Coulson|Violet]] tinggal di Pulau Pinang. Pada tahun 1934, Bupati meninggal dunia secara tidak sengaja dan berjaya sebagai Bupati oleh Tunku Mahmud, adik lelaki Sultan, yang lebih luas dan memberi persetujuan terhadap perkahwinan itu. Ini membolehkan Violet berpindah ke Kuala Nerang, tetapi Setiausaha kepada Kerajaan menunjukkan ketidaksetujuannya dengan memindahkan Tunku ke pejabat Pegawai Daerah terpencil di Langkawi.

Daerah ini terdiri daripada sekelompok pulau, penduduk yang kurang penduduk, jarang ditanam dan tanpa jalan raya. Apabila Tunku memohon dana kerajaan untuk membangunkan Langkawi permohonannya ditolak. Tunku memenangi kerjasama daripada orang awam di semua masyarakat menyebabkan pembinaan sebuah jeti dan kemudiannya membuka beberapa jalan tanah menggunakan wang dan bahan yang dikumpulkannya.

===Sungai Petani===
Penasihat British pada masa itu, S.W. Jones melawat Langkawi dan sangat kagum dengan inisiatif Tunku bahawa beliau memujuk Majlis Negeri untuk memindahkan dan mempromosikannya ke jawatan Pegawai Daerah Sungai Petani, daerah kedua yang paling penting di Kedah. Tunku tidak lama lagi menjadi Pegawai Daerah yang paling terkenal Sungai Petani yang pernah dikenali.

Pesuruhjaya Polis di Kedah bertempur dengan Tunku dan menyeru Setiausaha kepada Kerajaan untuk mengadu tentang Tunku. Ini menyebabkan Tunku dipindahkan ke Kulim sebagai Pegawai Daerah.

==Perang Dunia II dan pendudukan Jepun==
{{utama|Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, Borneo Utara dan Sarawak}}

Semasa di [[London]], Tunku duduk sekali lagi untuk Bar Peperiksaan, kerana beliau merancang untuk meninggalkan Perkhidmatan Awam dan memasuki amalan swasta sebaik sahaja Tunku berkelayakan sebagai peguam bela dan peguamcara. Tunku berjaya meluluskan Peperiksaan Bahagian Satu, pada tahun 1939. Walau bagaimanapun, dengan kedatangan [[Perang Dunia II]], Tunku telah dipanggil semula ke Tanah Melayu dan diperintahkan untuk meneruskan tugas sebagai Pegawai Daerah di [[Kulim]], di mana beliau kekal selama tiga tahun akan datang.

Beliau bertanggungjawab terhadap persiapan Pertahanan Awam yang dilaksanakan oleh pegawai daerah. Tunku dilantik sebagai Timbalan Pengarah Tindakan Pencegahan Serangan Udara untuk Selatan Kedah. Tunku menyedari keperluan untuk menyediakan untuk pemindahan orang awam sekiranya berlaku pencerobohan dan pada tahun 1941 Tunku memberi perintah untuk pembinaan enam "Rumah Panjang" yang diperbuat daripada bulat kayu dan dengan atap atap di bukit rendah kira-kira dua batu dari bandar. Dana untuk kerja ini telah ditolak oleh Sekretariat Negara dan oleh itu, Tunku mengundang derma dari penduduk bandar tempatan yang akan mendapat faedah sekiranya pemindahan diperlukan.

Menjelang Oktober 1941, pasukan British telah menyiapkan kedudukan pertahanan di Kedah Utara. Pada pagi 8 Disember 1941, Pencerobohan oleh tentera Jepun bermula. Serangan itu segera diikuti oleh kemajuan tentera [[Yamashita]] yang telah mendarat di pantai berhampiran Songkla pada malam sebelumnya. Pasukan serangan kedua datang ke darat, tanpa henti, di pantai Petani dan maju menuju Betong dan Kroh. Pasukan yang ketiga tetapi lebih kecil mendarat dekat dengan Kota Bahru di Kelantan walaupun terdapat pertentangan yang kuat.

Tidak menyedari sejauh mana serangan Jepun, Tunku pergi ke pejabatnya dan mengarahkan amaran umum untuk penjaga udaranya. Pagi itu, dia bertemu dengan penjaga kedai terkemuka dan menasihatkan mereka untuk memindahkan keluarga mereka ke "Rumah Panjang".

Saudara lelaki sulung Tunku, Tunku Badlishah, telah berjaya menggantikan Tunku Mahmud sebagai Bupati pada tahun 1937 ketika mereka meninggal dunia. Beliau kini di bawah kawalan, kerana Sultan Abdul Hamid, walaupun masih hidup, tidak mampu. Pada kira-kira 9 malam pada malam pencerobohan, Syed Omar menelefon Tunku dan memberitahunya bahawa Bupati telah memutuskan untuk mengosongkan Sultan berusia 77 tahun ke Pulau Pinang, dan dari situ ke Singapura. Tunku tidak bersetuju dengan keputusan ini, merasakan perlu untuk Sultan kekal bersama rakyatnya, dia melarikan diri dengannya semasa perjalanan. Tidak lama kemudian, Jepun mula mengebom Pulau Pinang.

===Pendudukan===
Dengan pengeboman Jepun ke atas Pulau Pinang, Bupati dan keluarganya melarikan diri. Mereka diberi penginapan di Sidim apabila pengeboman kedua dan lebih teruk di bandar Pulau Pinang berlaku pada 11 Disember 1941, yang menyebabkan ratusan orang awam dibunuh. Setelah kembali ke Kulim, Tunku mendapati bahawa semua Polis tidak lagi bertugas. Kebimbangan pertama Tunku adalah untuk mengelakkan rompakan dan beliau menyeru semua ahli Pasukan Sukarelawan Kedah yang dibubarkan di Kulim untuk mendapatkan bantuannya. Lelaki-lelaki ini membentuk korps vigilante dan Tunku mengatur agar mereka dapat mengawal bandar pada waktu malam. Beliau juga bertanggungjawab untuk mendapatkan kedai makanan kecemasan dari Kilang Beras Kerajaan di Bagan Serai, Perak. Pada 16 Disember 1941, tentera Jepun telah menduduki pantai barat Kedah, termasuk semua bandar utama. Gubernur Tentera Jepun Kedah yang memegang jawatan melantik satu lagi saudara Tunku, Tunku Mohamed Jewa, menjadi Bupati sementara sehingga Sultan kembali ke Alor Setar.

Pada 17 Disember, Sultan, Bupati dan keluarganya dan pegawai kanan Kerajaan Negeri berlepas ke Alor Setar dengan pengiring tentera Jepun. Di Kulim, Tunku enggan kekal sebagai Pegawai Daerah selama setahun lagi sebagai pelayan kepada Pentadbiran Tentera Jepun.

Gesekan antara Tunku dan pegawai Jepun menjadi kerap, dan beliau telah dipecat dari jawatannya. Siam kemudiannya ditugaskan. Tidak lama selepas pengambilalihan oleh Siam, Tunku dilantik sebagai Superintenden Pendidikan.

Pada tahun 1942, Jepun mengangkut beribu-ribu lelaki Melayu muda untuk bekerja pada pembinaan sebuah kereta api dari [[Siam]] Utara ke [[Burma]]. Tunku membantu rumah dan memberi makan beberapa pelarian dari projek pembinaan kereta api dengan risiko yang besar kepada dirinya sendiri.

Pada 6 dan 9 Ogos 1945, bom atom digugurkan di [[Hiroshima]] dan [[Nagasaki]] masing-masing. Seminggu kemudian, kerajaan Imperial Jepun di [[Tokyo]] bersetuju dengan penyerahan tanpa syarat.

===Tentera Anti-Jepun Penduduk Tanah Melayu (MPAJA)===
{{utama|Malayan People's Anti-Japanese Army}}

Apabila penyerahan Jepun telah diumumkan melalui wayarles pada pertengahan Ogos, rancangan dibuat dengan segera di Ceylon untuk penghantaran Pentadbiran Ketenteraan British. Pada masa yang sama, ketua-ketua komunis Cina di Malaya, Fong Chong Pik, yang digelar "Plen" dan pemberontak Cina muda bernama [[Chin Peng]] memutuskan untuk mencuba mengawal pentadbiran sivil di sebanyak mungkin negara. Tunku dan pengikutnya bertanggungjawab atas usaha menjaga keamanan dan perlindungan Alor Setar dari Tentera Anti-Jepun Rakyat Malaya.

==Malayan Union dan cuti belajar==

===Bantahan terhadap Malayan Union===
Pada 19 Ogos, penyerahan Tentera Jepun telah menjadi pengetahuan umum di Alor Setar. Dengan penyerahan Jepun, beberapa orang bercakap mengenai kemerdekaan dan membincangkan bagaimana ia dapat dicapai. Masyarakat Melayu membentuk semua semenanjung dengan objektif yang sama, tetapi tanpa koordinasi. Pada 10 Oktober 1945, Setiausaha Negara bagi Jajahan-jajahan mengeluarkan Kenyataan Dasarnya pada "[[Malayan Union]]." Di Kedah, kedua-dua organisasi Melayu utama mengadakan mesyuarat dan perhimpunan bantahan. Tunku bercakap kuat pada perhimpunan ini, tetapi beliau mencadangkan pembangkang dengan cara yang aman.

Sir [[Harold MacMichael]], yang mewakili Kerajaan British, tiba di [[Kuala Lumpur]] pada 11 Oktober 1945. Beliau datang ke [[Alor Setar]] selepas melawat Sultan Johor, Selangor, Pahang, Perak dan mengesahkan tandatangan mereka kepada perjanjian baru. Di Kedah, MacMichael diberitahu bahawa Raja akan berunding dengan Majlis Negara sebelum mengadakan perbincangan dengannya. Dengan perundingan ini berlangsung, perhimpunan dan perarakan yang bertentangan dengan perjanjian itu diadakan di setiap daerah dan di pusat Alor Setar. Tunku adalah salah satu penceramah paling popular di Alor Setar, [[Sungai Petani]], dan Kulim, tetapi beliau tidak dijemput untuk mengambil bahagian dalam mana-mana perbincangan yang diselenggarakan oleh abangnya, [[Sultan Badlishah]]. Selepas tiga hari rundingan Sultan mengikuti contoh raja-raja saudaranya. Penyerahan Sultan dengan tegas dikritik oleh orang ramai dan oleh Tunku. MacMichael terbang kembali ke London setelah mendapat semua tanda tangan dari para pemimpin untuk perjanjian baru itu. Kemudian [[Perdana Menteri Britain]] mengumumkan bahawa Malayan Union akan berkuatkuasa pada 1 April 1946.

Seorang pegawai British yang telah memegang jawatan Tunku sebelum perang dilantik sebagai Superintenden Pendidikan, Kedah di tempatnya. Kerajaan Negeri tidak memberi kedudukan baru Tunku. Dalam tempoh ini, Tunku tidak memegang jawatan di mana-mana organisasi Melayu.

===Belajar Undang-undang===
Tunku memohon cuti belajar selama 18 bulan dan diatur untuk kembali ke England untuk melanjutkan pengajian undang-undangnya. Beliau tiba di Liverpool pada 27 Disember 1946 dan mengembara dengan kereta api ke London, dan kekal di sana selama 18 bulan ke depan.

Apabila Tunku meluluskan semua peperiksaan undang-undangnya, Tunku belayar kembali ke Tanah Melayu dengan P&O Corfu pada Januari 1949 untuk dipenuhi oleh isteri, anak-anak dan rakan-rakannya di Pulau Pinang. Beberapa hari kemudian, beliau menyeru Setiausaha kepada Kerajaan untuk memaklumkan kepadanya bahawa beliau kini menjadi peguam bela dan peguam cara yang berkelayakan, tetapi penerimaannya adalah neutral. Tunku diarahkan untuk melaporkan kepada Penasihat Undang-undang Negeri untuk bertugas sebagai timbalan pendakwa raya. Kerja-kerja beliau adalah rutin dan beliau menghabiskan masa untuk membaca fail-fail kes.

== Kerjaya politik ==
Selepas pulang ke Malaya pada tahun 1949, Tunku ditugaskan untuk bekerja di sebuah pejabat Pegawai Undang-undang di Alor Star. Beliau kemudian meminta perpindahan ke [[Kuala Lumpur]] di mana beliau menjadi Timbalan Pendakwa Raya dan selepas itu, dilantik sebagai Yang Dipertua Mahkamah Sesyen.

Pada tempoh itu, semangat [[nasionalisme]] bertambah hebat di kalangan kaum [[Melayu]] di tengah-tengah pengisytiharan penubuhan [[Malayan Union]] oleh Britain. [[Onn Jaafar|Datuk Onn Jaafar]] mengetuai [[UMNO|Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu]] (UMNO) untuk menentangi Malayan Union (sila lihat: [[Sejarah Malaysia]]) dan Tunku menyertai partinya. Pada Ogos 1951, suatu krisis di dalam UMNO memaksakan Datuk Onn meletakkan jawatan sebagai presiden parti dan Tunku dilantik sebagai presiden yang baru. Beliau memegang jawatan itu selama 20 tahun.

===Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO)===
{{utama|Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu}}
Tunku dijemput untuk menerima pengerusi cawangan UMNO Kedah, parti politik yang telah dibentuk oleh Dato' Onn bin Jaafar. Tetapi tidak lama kemudian, Peguam Negara, Fosters-Sutton, melawat Kedah dan bertemu Tunku di pejabatnya untuk bertanya sama ada beliau ingin mengambil temujanji baru di Kuala Lumpur, yang diterima oleh Tunku. Di Kuala Lumpur, Tunku telah memperuntukkan sebuah pejabat di Sekretariat Persekutuan di Kuala Lumpur bersama Timbalan Pendakwa Raya yang lain. Kerja Tunku menerima laporan yang baik dan beliau dipindahkan dengan promosi, ke jawatan Presiden Mahkamah Selangor. Pada masa yang sama, krisis politik berlaku di UMNO. Apabila pengganas Komunis melancarkan pemberontakan bersenjata dari pangkalan hutan, pengasas dan presiden UMNO, Onn, merasakan keperluan untuk keharmonian kaum dan parti politik bukan komunal.

Perhimpunan Agung diadakan di Kuala Lumpur pada Ogos 1951, dan Onn telah menyatakan bahawa jika cadangannya tidak diterima dalam mesyuarat ini, beliau akan meletakkan jawatan. Pemimpin Melayu semasa membincangkan krisis itu mengakui bahawa mereka mesti mencari pengganti kepada Onn. Pada masa itu, kualiti dan kemampuan Tunku sebagai pemimpin hampir tidak diketahui di luar Kedah. Akhirnya, tiga calon, termasuk Tunku, dicadangkan untuk dicalonkan untuk jawatan Presiden jika Onn meletak jawatan. Abdul Razak, Setiausaha Kerajaan Negeri Pahang dan timbalan presiden UMNO menemui Tunku di rumahnya, meminta beliau untuk bersetuju dengan pencalonan itu, tetapi Tunku enggan. Sebaliknya, Tunku menjawab bahawa Razak sendiri lebih layak untuk dicalonkan. Tetapi Razak meyakinkan Tunku bahawa beliau terlalu muda untuk mendapat sokongan orang Melayu.

Setelah banyak pujukan, Tunku enggan menerima pencalonan. Perhimpunan UMNO bertemu pada 23 Ogos 1951, di mana Tunku menerima 57 undi dan saingan terdekatnya mempunyai 11. Dalam ucapan penerimaannya, Tunku menuntut supaya kemerdekaan diberikan kepada Malaya secepat mungkin. Tunku masih menjadi presiden Mahkamah Sesyen di Kuala Lumpur, dengan tugas harian melaksanakan lukisan gaji kerajaan dan tinggal di kuarters kerajaan. Tunku memaklumkan kepada Ketua Hakim berhasrat untuk meletak jawatan dari perkhidmatan kerajaan.

Di mata purata ahli UMNO, Tunku adalah yang pertama dan paling utama adalah saudara lelaki Sultan Kedah, dan seorang anggota rumah diraja, yang membawa beberapa prestij dalam Malaya. Tunku telah memperoleh banyak pengalaman sebagai pegawai daerah di Kedah, yang membolehkan beliau memahami dan bersimpati dengan masalah penduduk luar bandar, yang membentuk sebahagian besar keahlian UMNO.

===Parti Perikatan===
{{utama|Parti Perikatan|Barisan Nasional}}

Pada masa peletakan jawatan [[Onn Jaafar]] dari presiden UMNO, beliau telah meramalkan bahawa parti itu akan hancur dalam tiga bulan. Tetapi sebelum berakhirnya tempoh itu, menjadi jelas bahawa walaupun orang Cina yang berpengaruh dan beberapa orang India dan Ceylon yang terkenal telah menjadi ahli parti baru Onn Jaafar, sangat sedikit orang Melayu yang melakukannya. Tunku memegang dan menyatakan pandangan bahawa masyarakat Tanah Melayu tidak dapat bersatu dalam satu parti politik. Beliau percaya bahawa setiap komuniti memerlukan parti politik sendiri dan pemimpin politiknya sendiri, dan beliau terbukti benar. Percubaan pertama kekuatan antara semua saingan parti politik berlaku pada Januari 1952.

Pada 6 Oktober 1951, Sir [[Henry Gurney]] terbunuh dalam serangan hendap oleh pengganas komunis. Beliau digantikan oleh Jeneral Sir [[Gerald Templer]] yang membawa bersama dengannya dasar baru dari Kerajaan British di London. Templer membimbing rakyat Malaya ke arah mencapai Negara Tanah Melayu Bersatu. Dasar ini juga menggesa perkongsian semua komuniti. Untuk melaksanakan dasar baru ini, kerajaan telah bersetuju untuk mengadakan pemilihan di peringkat Majlis Perbandaran dan Majlis Bandaraya, sebagai langkah pertama ke arah kerajaan demokratik, dan Kuala Lumpur dipilih sebagai salah satu tempat untuk eksperimen. Semua parti politik yang sedia ada bersedia bertanding.

Salah satu organisasi politik ini ialah [[Persatuan Cina Malaysia|Persatuan Cina Tanah Melayu]], atau MCA. MCA ditubuhkan pada tahun 1949 oleh Kolonel [[H. S. Lee]], Presiden Persatuan Perlombongan Selangor, dan [[Tan Cheng Lock]] dari Melaka. Terjadi kepadanya bahawa jika MCA dan UMNO membentuk satu perikatan di peringkat perbandaran, kemungkinan kejayaan mereka akan lebih besar. Bersama dengan timbalannya, mereka bertemu dan meminta persetujuan Dato’Yahaya, Pengerusi UMNO di Kuala Lumpur. Mereka dengan cepat mencapai persetujuan. Di bawah pengerusi Kol. H.S. Lee, jawatankuasa gabungan dari MCA dan UMNO telah ditubuhkan dan 12 calon telah dipilih, satu untuk setiap kawasan, beberapa orang Melayu, sesetengah orang Cina dan satu kaum India. Jawatankuasa itu kemudian memulakan kempen untuk mendapatkan sokongan untuk "Perikatan".

Berita usaha itu muncul di semua akhbar terkemuka. Tunku berada di [[Seberang Perai|Province Wellesley]] ketika beliau membaca berita itu. Beliau menerima panggilan telefon dari seorang pemimpin UMNO di Kuala Lumpur yang meminta beliau untuk kembali seketika untuk perbincangan. Dalam perjalanannya untuk bertemu dengan pemimpin UMNO di Kuala Lumpur, beliau melihat seorang ahli terkemuka Parti Kemerdekaan Malaya, atau IMP, dan meminta pendapatnya mengenai "Perikatan." Tunku dihadapkan dengan membantah rakan-rakan politik, tetapi beliau memberitahu mereka bahawa beliau menyokong Perikatan dan Bertujuan untuk membantu dalam kempen di Kuala Lumpur.

Pada pengiraan undi pada 16 Februari 1952, "Perikatan" memenangi sembilan kerusi, IMP, dua dan seorang Bebas. Kejayaan persekutuan UMNO-MCA diulangi dalam pemilihan majlis perbandaran dan bandar yang lain, bermula di Johor Bahru, di mana, kepada kekecewaan Dato' Onn, Perikatan memenangi semua kerusi.

Tunku menyusuli pilihan raya Perbandaran dengan mengadakan 'Persidangan Meja Bulat' pada 3 Februari 1953, dihadiri oleh pemimpin-pemimpin MCA dan UMNO, di Kelab Miner Selangor, Kuala Lumpur. Semua orang bersetuju untuk membentuk persekutuan tetap UMNO dan MCA sebagai sebuah badan politik dengan Kemerdekaan untuk Tanah Melayu sebagai tujuan utamanya.

Mereka juga membincangkan kemungkinan membentuk satu front bersatu dengan Kemerdekaan Parti Malayan, atau IMP. Tunku mengatur pertemuan dengan Onn. Beliau membawa H.S. Lee dan Dr Ismail. Onn membawa tiga peguam dan dua penjawat awam Melayu. Pada mesyuarat itu, Onn memberitahu Tunku bahawa IMP hanya boleh bekerjasama dengan pemimpin-pemimpin Perikatan jika mereka membubarkan Perikatan dan menyertai IMP. Tunku cuba mencari jalan untuk berkompromi, tetapi Onn tegas dan mesyuarat itu berakhir. Tunku tidak bersetuju secara asasnya dengan konsep Onn tentang satu parti politik yang terdiri daripada ahli-ahli semua masyarakat. Beliau tahu dengan naluri bahawa setiap komuniti memerlukan parti politiknya sendiri. Cabaran yang dihadapinya adalah mencari cara untuk menyatukan parti komunal. Tidak lama kemudian, pemimpin Perikatan bertemu semula untuk membincangkan kempen mereka. Mereka menyusun cadangan yang termasuk permintaan untuk majoriti yang dipilih dan tarikh tegas untuk pilihan raya pertama.

Di Majlis Perundangan, apabila tuntutan oleh Perikatan dibincangkan, Onn memberitahu Majlis Perundangan bahawa pemilihan pilihan raya perlu dirancang sebagai proses beransur-ansur dan beliau mempertikaikan permintaan Tunku. Kenyataan Onn disampaikan kepada Setiausaha Negara dan merosakkan imej Tunku.

===Pertemuan di London===
Pada Ogos 1953, [[Gerald Templer]] menawarkan Tunku portfolio dalam kerajaan, tetapi Tunku enggan. Terdahulu pada Julai 1953, kerajaan menubuhkan sebuah jawatankuasa kerja untuk mengkaji kemungkinan mengadakan Negeri dan Pilihan Raya Persekutuan. Jawatankuasa ini dibentuk selepas Templer memperoleh persetujuan Raja-Raja Melayu yang pada awalnya agak enggan menerima cadangan-cadangan tersebut kerana ketakutan yang mendalam tentang apa yang mungkin menimpa mereka jika Kemerdekaan diberikan. Apabila nama-nama ahli-ahli Jawatankuasa Pemilihan diumumkan, Tunku diperhatikan bahawa majoriti daripada mereka adalah penyokong Onn Jaafar.

Semasa perbincangan, para ahli mendapati diri mereka dalam dua kumpulan. Majoriti meluluskan cadangan tertentu sementara minoriti Perikatan tidak bersetuju dan membuat cadangan mereka sendiri. Apabila cadangan majoriti diterima dan dicadangkan oleh Kerajaan. wakil pakatan di seluruh negara diserang cadangan Kerajaan dengan desakan baru - '[[Merdeka]]'. Pada masa itu, cadangan telah dihantar ke London, dan Tunku dalam perundingan dengan pemimpin Perikatan memutuskan bahawa mereka mesti meminta temu bual dengan Setiausaha Negara di London. Tunku menghantar telegram panjang kepada Setiausaha Negara meminta beliau untuk bertemu dengan delegasi dari Perikatan.

Pada 14 April 1954, jawapan diterima daripada Setiausaha Negara yang menolak permintaan untuk temu duga. Pertemuan darurat pemimpin UMNO dan MCA telah diadakan dan keputusan dibuat. Keputusan itu dikritik hebat di dalam dan di luar Perikatan dan memerlukan keberanian dan tekad yang besar untuk meneruskan Tunku. Berikut adalah masalah kewangan. Tunku memanggil mesyuarat kecemasan di UMNO di Melaka di mana beliau meminta bantuan kewangan. Tanggapan ahli UMNO adalah pantas. Kuantiti wang dan bahkan perhiasan peribadi diserahkan kepada Tunku. Selepas beberapa perjalanan terakhir, Tunku dan T.H Tan meninggalkan Singapura pada 21 April 1954, untuk London. Tunku terbang ke London dengan penuh kesedaran tentang keraguan rakan-rakan perikatannya dan kritikan yang kuat daripada pegawai kerajaan.

Sebelum beliau pergi, beliau sedar bahawa Onn Jaafar telah membubarkan IMP dan membentuk sebuah parti politik baru yang dipanggil 'Parti Negara'. Onn telah meninggalkan wawasannya kepada parti semua masyarakat dan mengarahkan perhatiannya kepada masyarakat Melayu. Tunku menyedari bahawa Parti Negara akan cuba melemahkan UMNO dan menumbangkan beberapa penyokong UMNO. Tetapi Tunku juga tahu bahawa beliau mesti bertindak sekarang jika pemberian Kemerdekaan tidak akan ditangguhkan selama-lamanya. Cuaca di London pada pertengahan April 1954 itu sejuk, lembap dan ceria. Tidak ada wartawan akhbar untuk berjumpa Tunku. Mengetahui sumber kewangan mereka terhad, Tunku mengambil T.H. Tan bersamanya ke Gloucester Road Hotel dan menempah dua bilik. Tunku kemudian menghubungi rakan lamanya, David Rees, yang kini menjadi ahli Parti Buruh British yang terkenal.

David Rees merupakan Setiausaha Parlimen Negara untuk Koloni di bawah kerajaan Buruh dari 1947 hingga 1950. David Rees adalah sekutu yang berharga dan berpengaruh. Tunku dan Tan pergi berjumpa dengannya keesokan harinya di kamarnya berhampiran Kuil Inner. David Rees berjanji untuk melakukan segala kemungkinan untuk memujuk Oliver Lyttleton untuk menerima Tunku dan delegasinya. Pujukannya terbukti kuat, dan pada 24 April, Lyttleton bersetuju untuk bertemu dengan Tunku. Walau bagaimanapun, terdapat satu masalah. Lyttleton telah mengatur untuk meninggalkan Uganda pada lawatan rasmi pada hari berikutnya dan tidak akan kembali sehingga 10 Mei. Ia adalah masa yang lama untuk menunggu dan ia akan meregangkan sumber kewangan mereka hingga batas, tetapi Tunku memutuskan untuk terus hidup.

Sementara itu, dengan bantuan David Rees, Tunku memberikan Persidangan Akhbar di mana beliau menjelaskan sokongan popular bagi Perikatan. Beliau kemudian mengadakan pertemuan dengan anggota Parlimen dari ketiga-tiga pihak. Cara santai Tunku, kelancaran bahasa Inggeris dan pribadinya yang baik dan menariknya menarik minat penontonnya dan memberikan alasan yang cukup untuk misi beliau. Apabila kandungan 'Cadangan Pemilihan' dikeluarkan oleh Pejabat Kolonial hanya kemudian Tunku mendapati bahawa Setiausaha Negara tidak menerima semua cadangan Jawatankuasa Pilihan Raya. Tetapi Tunku tidak puas hati. Beliau telah meminta sekurang-kurangnya 60 ahli yang dipilih. Sebilangan besar anggota yang dipilih adalah penting.

Sementara Lyttleton berada di luar negeri Tunku menyiapkan ringkasnya dan pada 14 Mei, Tunku, Abdul Razak dan T.H Tan dibawa masuk ke bilik Setiausaha Negara di Pejabat Kolonial. Tunku menjelaskan secara terperinci pandangan Perikatan mengenai kepentingan majoriti terpilih yang dapat dilaksanakan dan keperluan untuk pemilihan awal, tetapi Setiausaha Negara menegaskan bahawa Perikatan mencuba cadangan Pilihan Raya Pejabat Kolonial. Tunku ditekan lebih lanjut untuk perjanjian mengenai sekurang-kurangnya tiga perlima daripada majoriti yang dipilih tetapi Setiausaha Negara tidak akan membuat cadangannya.

Akhirnya, pertemuan itu berakhir. Tunku terpaksa terbang balik pada 20 Mei, untuk menghadiri perbahasan mengenai cadangan Jawatankuasa Pilihan Raya di Majlis Perundangan. Surat dari Pejabat Kolonial dihantar ke bilik hotel Tunku pada 19 Mei. Ia dibentangkan dengan indah, tetapi kandungannya boleh diringkaskan dalam dua perkataan - tiada perubahan. T.H Tan menyentuh inti jawapan kepada Pengerusi bersama Perikatan, Tan Cheng Lock. Beliau dan Tunku kemudian meninggalkan London pada keesokan harinya, meninggalkan Abdul Razak untuk membuka Biro Kebebasan UMNO-MCA Merdeka melalui bahan publisiti yang menyokong kemerdekaan awal dapat diedarkan di England.

===Boikot===
Di Kuala Lumpur, Tunku bertemu dengan ahli-ahli Jawatankuasa Eksekutif UMNO pada waktu pagi, dan ahli-ahli "Alliance Round Table" pada malam yang sama. Para pemimpin Perikatan menerima pandangan bahawa misi itu telah mencapai kejayaan. Ia juga bersetuju bahawa permintaan daripada Setiausaha Negara untuk memberikan cadangan pemilihan itu tidak dapat diterima. Mereka telah menyediakan satu resolusi yang telah digubal oleh Col. H.S. Lee, menolak cadangan Pejabat Kolonial. Keesokan harinya, Tunku, Dr Ismail dan Leong Yew Koh, Ketua Setiausaha MCA telah mengambil Resolusi ke jawatan Ketua Templer. Templer membaca dokumen itu tanpa komen dan kemudian meminta agar pelepasan resolusi kepada media ditangguhkan.

Pada mesyuarat Sebulat Suara Perikatan malam itu, Perikatan bersikap tegas dan boikot berkuatkuasa. Kira-kira seribu ahli Perikatan di semua peringkat mengambil bahagian. Ini adalah proses yang halus dengan keputusan yang tidak dirasakan dengan segera, tetapi yang terkumpul. Boikot telah dikritik secara meluas. Setiausaha Negara meminta perundingan dengan Raja-raja oleh Pesuruhjaya Tinggi. Tunku memutuskan bahawa Perikatan itu harus mengambil inisiatif dan membentangkan pandangan mereka terlebih dahulu.

Pada hari itu, hampir 2,000 penyokong Perikatan berkumpul di bangunan pejabat kerajaan untuk menyokong cadangan itu. Percubaan untuk memecahkan boikot Perikatan dibuat oleh Michael Hogan, Peguam Negara dan David Grey, yang bertindak Ketua Setiausaha, Hogan dan Grey bertemu MacGillivray dengan cadangan mereka, dan Pesuruhjaya Tinggi bersetuju dengan inisiatif mereka.

Hogan dan Gray kemudian bertemu H.S. Lee di Kuala Lumpur dan menjelaskan motif lawatan mereka. H.S Lee kemudian menghubungi Tunku dan Dr.Ismail yang berada di Johor Bahru dengan berita itu. Tunku bertindak positif terhadap kompromi yang ditawarkan tetapi dia mahukan jaminan lanjut dari Pesuruhjaya Tinggi sendiri. Pada 6 Julai, MacGillivray menandatangani surat yang bersetuju dengan permintaan Perikatan setelah menerima kelulusan dari Lyttleton. Perikatan kemudian memecat boikot itu.

===Pilihan raya===
Selepas [[Barisan Nasional|Perikatan]] memecat boikot, Pilihan Raya ke Majlis Negeri dengan penyertaan Perikatan kini boleh diteruskan. Tunku dan rakan-rakannya mengembara dengan gigih untuk bersiap sedia untuk ujian kekuatan yang akan datang. Tunku mengambil Tan Cheng Lock dan H.S. Lee dengannya apabila mungkin dan khususnya ketika melawat negeri-negeri Melayu utara, dan menekankan pentingnya perpaduan antara orang-orang Melayu dari semua masyarakat. Di setiap ibu negeri, para pemimpin Perikatan memanggil Raja dan memberi jaminan kepadanya kesetiaan dan sokongan mereka.

Hubungan antara UMNO dan MCA semakin kuat dan pada inisiatif Tunku sebuah Majlis Kebangsaan yang menjadi badan eksekutif tertinggi Perikatan ditubuhkan. Ia mengambil tempat 'Meja Bulat' yang tidak mempunyai kuasa eksekutif dan Tunku diiktiraf secara rasmi sebagai 'Pemimpin Perikatan'. Dua pilihan pertama untuk Majlis Negeri berlaku pada akhir tahun 1954 di Johor dan Terengganu. Di kedua-dua negeri, Perikatan memenangi kemenangan besar. Parti Negara tidak mengambil satu kerusi. Tunku kini menjadi tokoh popular di setiap negeri dan di hampir setiap kampung. Beliau sentiasa mengembara.

Menjelang akhir 1954, Tunku telah dijemput oleh Pengarah Operasi untuk berkhidmat di Jawatankuasa Eksekutif Perang Persekutuan. Kerajaan telah berjanji untuk mengadakan pemilihan pada Majlis Perundangan Persekutuan pada tahun 1955, dan pada bulan Mac tahun itu, Ia diumumkan bahawa Hari Pencalonan pada bulan Jun, dan pada 27 Julai akan menjadi Hari Pemilihan. Banyak pegawai kerajaan Melayu meletak jawatan untuk menawarkan dirinya sebagai calon. Ketika hari penamaan mendekat, Tunku diganggu oleh tuntutan bahawa jumlah calon yang tinggi harus Melayu.

Tunku mengemukakan perkara itu kepada Perhimpunan UMNO yang akan datang dan menggesa ahli-ahli untuk mengamalkan apa yang beliau sebut sebagai "dasar tidak mementingkan diri sendiri". Hujah-hujah Tunku menarik dan beliau memenangi undi keyakinan yang sebulat suara. Hampir pada jam kesebelas, penekanan Tunku yang berulang kali mengenai kepentingan perpaduan semasa pilihan raya membawa dia bonus. Kongres Tanah Melayu Malaya, MIC, yang goyah dalam sokongannya terhadap Parti Negara, kini berjanji untuk menyokong Perikatan, yang mewakili masyarakat India.

Pada hari penamaan, Perikatan memasuki satu calon di setiap 52 kerusi. Parti Negara memasuki 30 calon. 29 orang Melayu dan satu orang Cina. Empat parti politik yang lain memasuki sejumlah 29 calon. Lapan belas orang lain berdiri sebagai Bebas. Dua minggu sebelum Hari Pencalonan, Onn mengumumkan bahawa dia akan berdiri di Johor Bharu, dan mencabar Tunku untuk menentangnya. Ia adalah kesilapan taktikal. Perikatan itu memberitahunya bahawa Parti akan menentukan di mana Tunku harus berdiri, dan ia memberi peluang kepada ibu pejabat untuk memilih calon yang boleh dijangka mengalahkan Onn.

Jemputan yang ditolak oleh Tunku untuk meramalkan keputusan pilihan raya, tetapi beliau memberitahu bahawa beliau yakin akan kemenangan Perikatan. Ia hanya pada minggu terakhir pilihan raya yang Tunku melawat kawasannya sendiri. Ke mana sahaja dia pergi, dia dijanjikan sokongan penuh. Tunku menghabiskan hari sebelum pemilihan di Rumah UMNO di Alor Setar dan menelefon ibu pejabat Perikatan di setiap negeri.

Pada hari pengundian, selepas mengundi, beliau mengetepikan dirinya dalam lawatan angin badai ke kawasan pemilihan di Kedah dan kemudian berlepas ke Kuala Lumpur diiringi oleh T.H Tan. Tunku berhenti di setiap stesen pengundian utama dalam perjalanan, dan hanya tiba di Kuala Lumpur pada pukul 11 malam, menjadikannya masuk ke bandar yang tidak dikenali. Tunku sering keluar bersama rakan-rakan tetapi pada malam 27 Julai, beliau bersendirian. Tunku menghabiskan malam di Hotel Timur, mendengar keputusan pilihan raya sehingga Stesen Radio Kuala Lumpur dimatikan pada pukul 3 pagi.

Tunku memenangi dengan majoriti lebih 20,000 undi, Sulaiman menang dengan 5,943 undi berbanding Dato' Onn yang hanya memperoleh 2,802 undi. Perikatan memenangi 51 kerusi, Parti Pan Malaya hanya menang satu kerusi.

===Hari terawal sebagai Ketua Menteri===
Pesuruhjaya Tinggi [[Donald MacGilivray]] menjemput Tunku ke Rumah Raja untuk perbincangan rasmi pertama pada hari Ahad, 31 Julai. Tunku menyerahkan Pesuruhjaya Tinggi untuk senarai 11 Menteri Kabinet: enam orang Melayu, tiga orang Cina dan dua orang India. Senarai itu masih perlu diserahkan kepada Raja untuk persetujuan rasmi mereka yang akan mengambil sedikit masa. Pada 1 Ogos, Tunku diterima oleh Penolong Setiausaha British kepada Kerajaan di bangunan Sekretariat Persekutuan.

Pada 9 Ogos, Tunku membuat siaran pertamanya ke negara itu dari struktur kayu lama di Young Road, Kuala Lumpur. Semasa siaran, beliau berkata:

{{quote|Saya amat bertekad untuk berusaha untuk mandiri dan Kemerdekaan secepat mungkin dengan cara perlembagaan. Orang lain telah berkuasa untuk melawan kuasa penjajahan sebelum mencapai kebebasan mereka dan ini tidak perlu di Malaya.
Perikatan telah membuktikan bahawa mereka mempunyai sokongan sekurang-kurangnya 80 peratus penduduk dewasa, dan tiga komuniti utama bekerja rapat di semua peringkat untuk memenangi pemilihan. Saya akan mengambil kesempatan untuk meminta Setiausaha Negara yang baru untuk Koloni untuk mengatur perbincangan perlembagaan di London secepat mungkin kerana Perlembagaan Persekutuan sekarang boleh dilaksanakan semasa lawatannya ke Kuala Lumpur.

[[Darurat Tanah Melayu]] terus menghalang kemajuan dan menelan dana yang harus digunakan untuk pembangunan dan saya akan berusaha sebaik mungkin untuk mengakhiri Kecemasan melalui inisiatif baru. Akhirnya, saya memberi jaminan kepada pegawai kerajaan yang dimiliki oleh parti politik lain bahawa mereka tidak mempunyai alasan untuk takut tidak setuju secara rasmi.}}

Terdapat satu lagi Pemilihan Umum di United Kingdom, yang dimenangi oleh Konservatif. Alan Lennox-Boyd adalah Setiausaha Negara yang baru untuk Koloni-koloni. Beliau akan melawat Malaya dan hadir di mesyuarat Majlis Perundangan baru pada 1 September. Pada pertemuan informal pertama mereka di Rumah Raja di Kuala Lumpur, Tunku mendapati dalam Setiausaha Negara yang baru suatu pertalian yang tidak dijangka. Mereka mampu bercakap dengan bebas dan mereka berkongsi rasa humor. Lennox-Boyd bersetuju mengadakan rundingan perlembagaan di London pada Januari 1956, dengan syarat Raja-Raja diwakili. Ketika Raja-Raja bertemu di persidangan mereka di Kuala Lumpur pada September 1955, Tunku mencari dan diberikan penonton istimewa. Tunku meminta Raja-raja untuk melantik wakil-wakil bagi rundingan perlembagaan yang akan diadakan di London. Ketika hari untuk ceramah semakin dekat, rancangan perjalanan telah dibincangkan.

===Rundingan Damai Baling===
{{utama|Rundingan Damai Baling 1955}}
Dalam menangani [[Darurat Tanah Melayu|Darurat]], Tunku telah menawarkan pengampunan kepada pengganas komunis tidak lama selepas beliau menjadi Ketua Menteri. 186 "Kawasan Aman" dinamakan dalam empat juta risalah, yang dijatuhkan di atas hutan dari pesawat Tentera Udara. Hasilnya mengecewakan tetapi surat tidak ditandatangani dari ibu pejabat Komunis di Thailand Selatan meminta gencatan senjata. Tunku menunjukkan surat kepada MacGillivray dan Ketua Bourne. Kemudian, dengan persetujuan mereka, Tunku mengeluarkan jawapan dalam Pers yang menyatakan bahawa dia sanggup bertemu dengan [[Chin Peng]].

Selepas pertukaran surat selanjutnya, Tunku dan Chin Peng bertemu di Kedah Tenggara berhampiran sempadan [[Siam]] pada Disember 1955. Tunku mempunyai 2 objektif untuk mesyuarat itu, satu untuk menjelaskan syarat pengampunan, yang lain adalah untuk menjelaskan bahawa Tunku bercakap untuk Rakyat Malaya dan bukan sebagai wakil British. Chin Peng tidak dapat menerima syarat pengampunan kerana Inggeris tidak membenarkan komunis di dalam hutan untuk menikmati status yang sama dengan orang-orang Melayu lain. Chin Peng menuntut [[Parti Komunis Malaya]] (MCP) disahkan dan dibenarkan menyertai pemilihan.

Ketua Menteri Singapura, [[David Marshall]] bertanya apakah MCP akan meletakkan senjata mereka jika Malaya diberikan Kemerdekaan, Chin Peng menolak kerana tawaran pengampunan tidak dapat diterima oleh MCP, dan mereka tidak akan membubarkan MCP. Perbincangan berterusan selepas gelap tanpa sama ada pihak membuat apa-apa konsesi. Rundingan itu gagal mencapai sebarang persetujuan dan berakhir pada 10 pagi keesokan harinya.

Berikutan kegagalan rundingan itu, Tunku memutuskan untuk menarik balik tawaran pengampunan pada 8 Februari 1956, lima bulan selepas itu jika ditawarkan. Beliau menyatakan bahawa beliau tidak akan rela memenuhi komunis sekali lagi kecuali mereka menunjukkan terlebih dahulu keinginan mereka untuk melihatnya dengan tujuan untuk membuat "penyerahan lengkap". Beliau berkata bahawa kaum Komunis telah menjelaskan kepada beliau bahawa ideologi mereka dan bahawa dirinya dan partinya tidak dapat bertahan. Oleh itu, perang mesti dipergiatkan sehingga satu atau yang lain memberi. "Saya mempunyai keyakinan bahawa rakyat Tanah Melayu akan memberikan sokongan dan kerjasama sepenuhnya kepada tindakan yang telah saya ambil."

== Laluan ke kemerdekaan ==
Pada tahun 1954, Tunku mengetuai sekumpulan perwakilan ke [[London]] untuk memperolehi kemerdekaan Malaya. Bagaimanapun, percubaan sulung itu tidak berjaya. Pada tahun yang berikut, pilihan raya persekutan yang pertama diadakan. [[Parti Perikatan]] yang pada saat itu merupakan parti campuran UMNO dengan [[Persatuan Cina Malaysia|MCA]] memenangi 51 daripada 52 kerusi yang ditandingi. Tunku dilantik sebagai Ketua Menteri Malaya yang pertama. [[Kongres India Malaysia|MIC]] yang mewakili kaum [[orang India|India]] kemudian menyertai Parti Perikatan pada tahun 1955.

Pada tahun 1955, Tunku membuat lagi satu perjalanan ke London untuk berunding tentang kemerdekaan Malaya. Pada kali ini, beliau berjaya, dan [[31 Ogos]] [[1957]] diputuskan sebagai tarikh kemerdekaan. Sewaktu bendera British diturun di Kuala Lumpur pada hari kemerdekaan, Tunku mengetuai orang ramai untuk menyorak "Merdeka!". Gambar-gambar Tunku dengan tangan yang diangkat naik, dan perakaman-perakaman suaranya yang penuh emosi tetapi berazam mengetuai sorakan, kini merupakan lambang kemerdekaan [[Malaysia]] yang biasa.

== Sebagai Perdana Menteri ==
[[Fail:Tunku.jpg|thumb|200px|Dengan pakaian rasmi.]]

Selepas kemerdekaan, Tunku mendominasikan politik Malaya dan memimpin Parti Perikatan ke kemenangan besar dalam pilihan raya umum pada tahun 1959 dan 1964. Pembentukan Malaysia pada tahun 1963 merupakan salah satu daripada pencapaian Tunku yang teragung. 

Tunku pertama sekali mencadangkan sebuah persekutuan Malaya, Singapura, [[Sabah]], [[Sarawak]], dan [[Brunei]] dalam ucapannya kepada "Persatuan Wartawan Asing Asia Tenggara" pada tahun 1961 di Singapura. Pada [[16 September]] [[1963]], dengan persekutuan negeri-negeri tersebut kecuali Brunei, beliau menjadi Perdana Menteri Malaysia yang pertama.

Bagaimanapun, faktor-faktor perkauman bertambah buruk dengan pemasukan Singapura yang menaikkan bahagian kaum [[Tionghoa|Cina]] sehingga hampir-hampir 40%. Kedua-dua UMNO dan MCA berasa tegang terhadap daya tarikan [[Parti Tindakan Rakyat]] (PAP pada waktu itu, diperlihatkan sebagai sebuah parti sosialis yang radikal) [[Lee Kwan Yew]] kepada pengundi-pengundi di Malaya. Untuk mengatasi kebimbangan itu, Parti Perikatan mencuba membentukkan sebuah parti di Singapura untuk mencabar kedudukan Lee di sana. Sebagai gerak balas, Lee mengancam bahawa PAP akan menyertai Pilihan Raya Persekutuan 1964 di Malaya, walaupun terdapatnya perjanjian awal bahawa beliau tidak akan berbuat demikian (sila lihat Hubungan PAP-UMNO. Ini membangkitkan kemarahan Tunku yang mendesak supaya Singapura meninggalkan  Malaysia.

Pada 7 Ogos 1965, Tunku mengumumkan kepada [[Parlimen Malaysia]] di Kuala Lumpur bahawa Parliamen haruslah mengundi untuk menyokong peninggalan Singapura daripada Persekutuan. Dalam perkataannya, Parliamen harus memilih untuk "memutuskan semua pertalian dengan sebuah Kerajaan Negeri yang tidak mempertunjukkan sebarang kesetiaan kepada Kerajaan Pusat" berbanding kaedah yang tidak diingini untuk menindas tindakan PAP. Pemisahan dan kemerdekaan Singapura menjadi rasmi pada 9 Ogos 1965.

Pada tahun 1961, Tunku menubuhkan Pertubuhan Asia Tenggara (ASA) yang memperkumpulkan Malaya, Thailand dan [[Filipina]]  Perkumpulan ini kemudian digantikan dengan perkumpulan yang lebih besar, iaitu [[Persatuan Negara-negara Asia Tenggara]] (ASEAN), pada 8 Ogos 1967.

Dalam [[Pilihan Raya Umum 1969]], majoriti Parti Perikatan dikurangkan dengan hebat. Perhimpunan-perhimpunan tunjuk perasaan yang mengikuti pilihan raya itu mencetuskan [[Peristiwa 13 Mei|rusuhan kaum]] pada [[13 Mei]] di Kuala Lumpur. Sebahagian pemimpin-pemimpin UMNO yang diketuai oleh Tun Abdul Razak kritis terhadap cara pengendalian krisis itu oleh Tunku, dan MAGERAN, sebuah jawatan kuasa darurat, mengambil alih kuasa dan mengisytiharkan keadaan darurat. 

Kuasa Tunku sebagai Perdana Menteri dibatasi secara besar, dan pada 22 September 1970, beliau terpaksa meletakkan jawatan sebagai Perdana Menteri. Tunku kemudian meletakkan jawatannya sebagai Presiden UMNO pada Jun 1971 di tengah-tengah penentangan hebat oleh 'Turki Muda' yang terdiri daripada penentang-penentang parti seperti [[Mahathir Mohamad]] dan [[Musa Hitam]]. Pasangan itu kemudian masing-masing menjadi Perdana Menteri dan Timbalan Perdana Menteri.

== Kegiatan Islam ==
Selepas menjadikan [[Islam]] sebagai [[agama]] Malaysia yang rasmi pada 1960, Tunku mengasaskan Pertubuhan Kebajikan Agama Islam (PERKIM), sebuah pertubuhan untuk membantu [[Mualaf|mualaf Islam]] untuk menyesuaikan diri kepada penghidupan baru. Beliau memegang jawatan Presiden PERKIM sehingga setahun sebelum kematiannya. 

Pada 1961, Malaysia menjadi tuan rumah kepada "Pertandingan Membaca Al-Quran Peringkat Antarabangsa" yang pertama, suatu peristiwa yang diperkembangkan daripada gagasan Tunku sewaktu beliau mengadakan pertandingan tahap negeri yang pertama di Kedah pada tahun 1951. 

Pada 1969, Tunku membantu menubuhkan [[Pertubuhan Persidangan Islam]] (OIC) dan dilantikkan sebagai Setiausaha Agung yang pertama. Beliau kemudian menubuhkan [[Bank Pembangunan Islam]] sebagai sebuah institusi yang khusis di dalam OIC. Tunku juga merupakan Presiden "Majlis Da'wah Islamiah Serantau Asia Tenggara dan Pasifik" (RISEAP) dari 1982 sehingga 1988.

==Penglibatan dalam sukan==
Tunku menjadi Naib Presiden [[Kedah FA|Persatuan Bolasepak Kedah]] selepas kembali dari Cambridge pada akhir 1930-an. Kemudian pada tahun 1949, Tunku menjadi Presiden [[Selangor FA|Persatuan Bolasepak Selangor]], dan beberapa tahun kemudian, Beliau menjadi Presiden [[Persatuan Bolasepak Malaysia]] selama 20 tahun. Semasa jawatan beliau sebagai presiden, beliau memperkenalkan pertandingan untuk mereka yang berusia bawah 18 tahun seperti Piala FAM dan Piala Rahman.<ref>[http://www.olympic.org.my/museum/hof/ind/tarn.htm Hall of Fame]. Olympic.org.my. Retrieved on 27 September 2013.</ref>

Seorang yang bersemangat kesukanan, Tunku adalah orang yang beriman bahawa sukan boleh menjadi pemangkin yang baik dalam membawa perpaduan sosial yang lebih besar di kalangan rakyat Malaysia dari pelbagai kaum dan agama. Oleh itu, beliau menyokong dan memulakan banyak acara sukan. Ini termasuk kejohanan bola sepak antarabangsa, [[Pestabola Merdeka]] pada tahun 1957. Pada tahun berikutnya, beliau dipilih sebagai presiden pertama [[Konfederasi Bola Sepak Asia]] (AFC), jawatan yang dipegangnya sehingga tahun 1977.<ref name="Weinberg2015">{{cite book|author=Ben Weinberg|title=Asia and the Future of Football: The Role of the Asian Football Confederation|url=https://books.google.com/books?id=Sk2sCQAAQBAJ&pg=PA80|date=22 May 2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-57632-7|pages=80–}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.the-afc.com/60th-anniversary-asias-history-makers-60th-anniversary-news/asian-icons-tunku-abdul-rahman-putra-al|title=Asian Icons: Tunku Abdul Rahman Putra Al Haj |publisher=Asian Football Confederation|accessdate=27 June 2016}}</ref>

Tunku juga menyukai perlumbaan kuda dan kerap berada di Kelab Turf Selangor. Beliau mendakwa nombor bertuahnya adalah 13, dan beliau akan memenangi perlumbaan kuda yang diadakan pada 13hb bulan, terutama pada hari Jumaat ke-13 untuknya. Kepentingan perlumbaan Tunku termasuk lakaran juara Think Big. Selepas memenangi Piala Melbourne 1974, pemilik Think Big, ahli perniagaan Malaysia, Dato Tan Chin Nam dan pemaju hartanah Australia, Rick O'Sullivan, menjemput Tunku untuk menyertai mereka sebagai pemilik bahagian kuda. Think Big kemudian memenangi Piala Melbourne kedua pada tahun 1975.<ref>http://www.thinkbigstud.com.au/Dato-Tan-Chin-Nam.asp</ref>

==Kehidupan peribadi== 

=== Keluarga ===
Pada tahun 1933, Tunku berkahwin dengan Mariam, seorang wanita kacukan Cina-Siam yang merupakan anak perempuan tauke [[lombong]] di Alor Star. Beliau dikurniakan dengan dua cahaya mata, iaitu Tunku Ahmad Nerang Putra dan Tunku Khadijah. Mariam meninggal dunia pada tahun 1934 kerana menghidapi penyakit [[malaria]] di Kuala Nerang, Kedah.

Selepas kematian Mariam, Tunku berkahwin dengan Violet Coulson, bekas tuan rumahnya di England. Antara saksi perkahwinannya di [[Geylang Serai]], [[Singapura]] ialah [[Syed Ahmad al Sagoff]].

Tunku mengalami nasib yang sama seperti [[Tunku Yusuf ibni Sultan Abdul Hamid]]. Dititahkan untuk menceraikan Violet oleh Pemangku Raja Kedah, Tunku kemudian berkahwin dengan Sharifah Rodziah Syed Alwi Barakbah, seorang saudara jauh yang juga merupakan adik [[Syed Omar Barakbah]], rakan sekuliahnya di [[England]], pada tahun 1939. Perkahwinan ini direstui kerana berketurunan [[Arab]] yang ternama dan kaya di [[Kedah]]. Oleh sebab perkahwinan ini tidak mendapat seorang anak pun, mereka mengambil tiga [[anak angkat]] iaitu Faridah, Sulaiman dan Mariam. Tunku juga telah mengahwini seorang yang berbangsa Cina pada tahun 1963 dengan rahsia dan telah mendapat dua orang cahaya mata perempuan yang diberi nama Tunku Noor Hayati dan Tunku Mastura.

===Kematian===
Dalam tahun-tahun terakhirnya, Tunku tinggal di sebuah rumah di [[Pulau Pinang]]. Apabila sakit beliau dirawat di Hospital Besar Kuala Lumpur. Baginda mangkat pada 6 Disember 1990 sewaktu berumur 87
pada jam 10:25 malam kerana sakit tenat. Jenazah dibawa ke kediamannya di [[Bukit Tunku]] dan esoknya disemadikan di [[Langgar|Makam Diraja Langgar]], [[Alor Setar]].

==Filemografi==
{| class="wikitable plainrowheaders sortable"
|+ {{sronly|List of films}}
!scope="col"|Tahun
!scope="col"|Tajuk
!scope="col"|Peranan
!scope="col" class="unsortable" | Nota
!scope="col" class="unsortable" | Rujukan
|-
! scope="row"|1959
| ''[[Mahsuri (filem)|Mahsuri]]''
| Penulis lakon layar
|  Filem ini diterbitkan oleh [[Cathay-Keris Film Productions]] dengan menggunakan warna sepia.
| style="text-align:center;"|<ref name="Filemografi Tunku" />
|-
! scope="row"|1968
| ''[[Raja Bersiong (filem 1968)|Raja Bersiong]]''
| Penulis lakon layar
|  Filem ini diterbitkan oleh [[Malay Film Productions]] secara berwarna.
| style="text-align:center;"|<ref name="Filemografi Tunku">{{cite book|author=Hamzah Hussin|title=Dari Keris Film ke Studio Merdeka|publisher=Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia|pages=42}}</ref> 
|-
|}

=== Tempat dinamakan sempena Tunku Abdul Rahman ===
* [[Universiti Tunku Abdul Rahman]]

* [[Kolej Universiti Tunku Abdul Rahman]]

== Garis masa ==
* [[1903]]: Dilahirkan pada 8 Februari di Istana Tia Tangga, Alor Setar yang lebih dikenali sebagai Istana Pelamin. 
* [[1913]] (umur 10): Beliau dihantar ke Bangkok untuk menetap bersama Tunku Yusuf ibni Sultan Abdul Hamid, iaitu abang sulung Tunku Abdul Rahman. Tunku belajar di Sekolah Debsirindir, Bangkok.
* [[1916]] (umur 13): Pulang ke Kedah dan memasuki Penang Free School.
* [[1919]] (umur 16): Belajar di England.
* [[1925]] (umur 22): Memperolehi Ijazah Sarjana Muda Sastera (Sejarah) dengan bantuan dan kerjasama dari sahabatnya Taib Andak.
* [[1927]] (umur 24): Dihantar semula ke England untuk belajar undang-undang di Universiti Cambridge kerana keluarganya tidak berpuas hati dengan keputusannya yang lalu.
* [[1930]] (umur 27): Lulus semester pertama, jurusan undang-undang di Inner Temple.
* [[1931]] (umur 28): Berkhidmat sebagai pegawai latihan di Pejabat Penasihat Undang-Undang Kedah dengan gaji sebanyak RM300.00 sebulan, dan kemudiannya sebagai Penolong Pegawai Jajahan di Kulim.
* [[1932]] (umur 29): Berkhidmat sebagai Pegawai Jajahan di Kuala Nerang.
* [[1933]] (umur 30): Berkahwin dengan Mariam, gadis kacukan Cina-Siam, anak tauke lombong Cina di Alor Setar. Akhir 1933, Mariam melahirkan anak perempuan dan dinamakan Tunku Khatijah ibni Tunku Abdul Rahman. Kemudian anak lelaki bernama Tunku Ahmad Nerang ibni Tunku Abdul Rahman.
* [[1934]]: Mariam meninggal dunia kerana penyakit malaria di Kuala Nerang, Kedah. Tunku berkahwin dengan kekasih lamanya Violet Coulson di Geylang Serai, Singapura. 
* [[1935]] (umur 32): Dipindahkan ke Pulau Langkawi oleh Penasihat British, Clayton. Selain itu , perkahwinan Tunku dengan Violet kurang direstui.
* [[1937]] (umur 34): Bertugas sebagai Pegawai Jajahan di Sungai Petani.Beliau juga bertindak sebagai hakim daerah Sungai Petani dan Pengerusi Lembaga Kebersihan Sungai Petani.
* [[1938]] (umur 35): Pergi ke England buat kali ke-3 untuk menyambung pelajaran dalam bidang undang-undang. Antara temannya ialah Saadon Zubir. Tunku berbaik semula dengan isterinya yang telah diceraikan , Violet Coulson.
* [[1939]] (umur 36): Kembali ke Kedah kerana ada berita perang akan meletus di Eropah.Berkahwin dengan Syarifah Rodziah binti Syed Barakbah .Syarifah Rodziah Syed Syeikh Barakbah ialah adik rakan sekuliahnya di England iaitu Syed Omar Barakbah. Perkahwinan ini tidak mendapat seorang anak pun.
* [[1940]] (umur 37): Dilantik sebagai Timbalan Pengarah Perkhidmatan Pasukan Kawalan Am Selatan Kedah.
* [[1941]] (umur 38): Jepun menyerang Kota Bharu , Kelantan pada 8 Disember. 
* [[1947]] (umur 44): Berangkat semula ke England untuk menyambung pengajian 
* [[1948]] (umur 45): Dipanggil ke bar di Inner Temple.
* [[1949]] (umur 46): Pulang ke Tanah Melayu. Pada mulanya, beliau dihantar ke pejabat Pegawai Undang-undang di Alor Star. Kemudian beliau memohon untuk bertukar ke Kuala Lumpur. Di Kuala Lumpur, Tunku menjadi Timbalan Pendakwa Raya dan kemudiannya, dilantik sebagai Presiden Mahkamah Sesi. 
* [[1946]]: Menyertai UMNO.
* [[1951]] (umur 48): Menjadi Presiden UMNO pada Oktober sewaktu Datuk Onn Jaafar meletakkan jawatan. Menganjurkan Pertandingan Membaca Al-Quran peringkat negeri yang pertama di Kedah.
* [[1954]] (umur 51): Mengetuai satu rombongan ke England untuk berbincang bagi menuntut kemerdekaan bagi Tanah Melayu, tetapi kunjungan itu tidak berhasil. 
* [[1955]] (umur 52): Pilihan raya persekutuan umum yang pertama diadakan, dan Parti Perikatan ([[Barisan Nasional]]) memenangi 51 daripada 52 kerusi yang dipertandingkan. Dengan majoriti ini, Tunku Abdul Rahman telah dilantik sebagai Ketua Menteri Tanah Melayu yang pertama. Satu lagi rombongan ke London diadakan.
* [[1956]] (umur 53): England bersetuju untuk memberikan kemerdekaan kepada Tanah Melayu. Sebaik pulang dari England, Tunku mengisytiharkan berita gembira ini buat kali pertamanya pada 20 Februari di Bandar Hilir, Melaka.
* [[1957]] (umur 54): Persekutuan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada 31 Ogos. Memperkenalkan kejohanan Pestabola Merdeka, yang merupakan pertandingan bolasepak antarabangsa.
* [[1958]] (umur 55): Dilantik sebagai Presiden pertama Asian Football Confederation (AFC) (1958 – 1976). 
* [[1960]] (umur 57):  Menubuhkan Pertubuhan Kebajikan Islam (PERKIM), sebuah pertubuhan untuk membantu golongan mualaf dalam menyesuaikan hidup baru sebagai Muslim.
* [[1961]] (umur 58): Memulakan penubuhan Association of Southeast Asia (ASA) yang menggabungkan Tanah Melayu, Thailand dan Filipina. Menjadi tuan rumah Pertandingan Membaca Al-Quran Peringkat Antarabangsa yang pertama.
* [[1963]] (umur 60): Membentuk Malaysia pada 16 September, apabila Tanah Melayu bergabung dengan Singapura, Sarawak dan Borneo Utara (sekarang Sabah). 
* [[1967]] (umur 64): ASA dibubarkan untuk memberi laluan kepada persatuan yang lebih besar, iaitu Association of Southeast Asian Nations.
* [[1969]] (umur 66): Membantu menubuhkan Pertubuhan Persidangan Islam (OIC) dan dilantik sebagai Setiausaha Agungnya yang pertama.
* [[1971]] (umur 68): Meletakkan jawatan sebagai Perdana Menteri dan Presiden Umno dan digantikan oleh timbalannya,  Datuk Abdul Razak Hussein. 
* [[1982]] (umur 79): Menjadi Presiden Majlis Dakwah Serantau Asia Tenggara dan Pasifik (RISEAP) (1982 – 1988).
* [[1990]] (umur 87): Mangkat pada 6 Disember pada jam 10:25 malam kerana sakit tenat dan disemadikan di [[Langgar|Makam Diraja Langgar]] di [[Alor Star]].

==Penulisan==
# Challenging times : Tunku Abdul Rahman Putra / Sunting oleh J.S. Solomon: Pelanduk Publications , 2007	 
# Malaysia : the road to independence : Pelanduk, 2007.	 
# Political awakening : Pelanduk Publications, c1986.	 
# Pandang Balik : Heinemann Educational Books, 1980.	 
# Sudut Pandangan : Heinemann Educational Books, 1979.	 
# Looking back : the historic years of Malaya and Malaysia: Pustaka Antara, 1977.	 
# Last we forget 

==Terasul, gelaran, kurniaan dan lambang==
{{Infobox royal styles
|royal name  = Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj
|image  = [[Fail:Coat of arms of Kedah.svg|100px]]
|dipstyle  = Yang Teramat Mulia
|offstyle  = Yang Teramat Mulia 
|altstyle  = ''Tunku''}}

* '''8 Februari 1903 – 13 Mei 1943''': ''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra ibni Sultan Abdul Hamid Halim Shah.
* '''13 Mei 1943 – 1 Ogos 1955''':  ''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah.
* '''1 August 1955 – 31 August 1957''':''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Ketua Menteri Persekutuan Tanah Melayu.
* '''31 Ogos 1957 – 16 September 1963''': ''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu
* '''16 September 1963 – 22 September 1970''':''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Perdana Menteri Malaysia.
* '''22 September 1970 – 8 Disember 1972''':''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Ahli Parlimen Kuala Kedah.
* '''8 Disember 1972 – 6 Disember 1990''':''Yang Teramat Mulia'' Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah.
===Kehormatan Malaysia===
* {{flag|Malaysia}} :
**[[File:MY Darjah Utama Seri Mahkota Negara (Crown of the Realm) - DMN.svg|50px]] [[Darjah Utama Seri Mahkota Negara]] (DMN) (1970)<ref>{{cite web|url=http://www.istiadat.gov.my/v8/images/stories/1970.pdf|title=Senarai Penuh Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan Tahun 1970.|access-date=2017-06-23|archive-date=2020-09-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20200920081308/http://www.istiadat.gov.my/v8/images/stories/1970.pdf|url-status=dead}}</ref>
* {{Flag|Kedah}} :
** [[File:MY-KED Royal Family Order of Kedah (DK).svg|50px]] [[Darjah kebesaran negeri Kedah|Darjah Kerabat Yang Amat Mulia Kedah]] (DK)
** [[File:MY-KED Kedah Supreme Order of Merit (DUK).svg|50px]] [[Darjah kebesaran negeri Kedah|Darjah Utama Kedah]] (DUK) 
* {{Flag|Johor}} :
** [[File:Most Esteemed Royal Family Order of Johor - ribbon bar.svg|50px]] [[Darjah Kerabat Johor Yang Amat Dihormati]] Pangkat Pertama (DK I)
* {{Flag|Kelantan}} :
** [[File:MY-KEL Royal Family Order - Star of Yunus - DK.svg|50px]] [[Darjah Kebesaran Kerabat Kelantan Yang Amat Dihormati (Al-Yunusi)|Darjah Kerabat Yang Amat Di-Hormati (Al-Yunusi)]] (DK)
* {{Flag|Perlis}} :
** [[File:MY-PERL Perlis Family Order of the Gallant Prince Syed Putra Jamalullail - DK.svg|50px]] [[Darjah kebesaran negeri Perlis|	Darjah Kerabat Baginda Tuanku Syed Putra Jamalullail]] (DK)
* {{Flag|Selangor}} :
** [[File:MY-SEL Royal Family Order of Selangor - DK I.svg|50px]] [[Darjah Kerabat Selangor Yang Amat Dihormati]] Pangkat Pertama (DK I) (1965)<ref>{{cite web|title=DK 1965|url=http://awards.selangor.gov.my/awards/warta.php?cat=43|website=awards.selangor.gov.my|access-date=26 December 2020|archive-date=2020-12-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20201210045413/http://awards.selangor.gov.my/awards/warta.php?cat=43|url-status=dead}}</ref>
** [[File:MY-SEL Order of the Crown of Selangor - Knight Grand Commander - SPMS.svg|50px]] [[Darjah Kebesaran Mahkota Selangor Yang Amat Mulia|Darjah Kebesaran Seri Paduka Mahkota Selangor]] (SPMS)
* {{Flag|Terengganu}} :
** [[File:MY-TER Family Order of Terengganu 1st class - DK I.svg|50px]] [[Darjah Kebesaran Kerabat Terengganu Yang Amat Mulia]] Darjah Yang Pertama (DK I)
* {{Flag|Melaka}} :
** [[File:MY-MAL Exalted Order of Malacca.svg|50px]] [[Darjah Utama Negeri Melaka]] (DUNM) (1985)

===Kehormatan Antarabangsa===
* {{Flag|Brunei}} : 
**[[File:BRU Family Order of Brunei 1st Class.svg|50px]] [[Darjah Kerabat Laila Utama|Darjah Kerabat Laila Utama Yang Amat Dihormati]] (DK)
** [[File:BRU Order of the Crown of Brunei.svg|50px]] [[Darjah Seri Paduka Mahkota Brunei|Darjah Seri Paduka Mahkota Brunei Yang Amat Mulia]] (SPMB)
* {{flag|Australia}} :
** [[File:AUS Order of Australia (civil) BAR.svg|50px]] Companion of the [[:en:Order of Australia|Order of Australia]] (AC) (1987)
* {{flag|United Kingdom}} :
** [[File:Order of the Companions of Honour Ribbon.gif|50px]] Member of the [[:en:Order of the Companions of Honour|Order of the Companions of Honour]] (CH) (1961)<ref name="CH">{{London Gazette|issue=42231|page=8913 |supp=y|date=27 December 1960}}</ref>

==Keturunan==
{{ahnentafel top|width=100%}}
<center>{{ahnentafel-compact5
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|border=1
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #fb9;
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|1= 1. '''YTM Tunku Abdul Rahman Putra al-haj'''
|2= 2. [[Sultan Abdul Hamid Halim Shah]]
|3= 3. Paduka Seri Che Menjalara
|4= 4. Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah
|5= 5. Wan Hajar binti Dato’ Wan Ismail
|6= 6. Luang Nara Puriraksha
|7= 7. ??
|8= 8. [[Sultan Zainal Rashid Al-Mu'adzam Shah I]]
|9= 9. Wan Maheran binti Dato’ Wan Muhammad Sadiq
|10= 10. Dato’ Wan Ismail bin Dato’ Sri Paduka Raja Laksamana
|11= 11. Wan Jingga binti Dato’ Wan Muhammad Sadiq
|12= 12. Chao Phaya Mahakota
|13= 13. Im
|14= 
|15= 
|16= 16. [[Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah II]] ibni [[Sultan Abdullah Mukarram Shah|al-Marhum Sultan Abdullah Mukarram Shah]]
|17= 17. Che’ Alraseh
|18= 18. Dato’ Wan Muhammad Sadiq (=22)
|19= 19. ??
|20= 20. Dato’ Sri Paduka Raja Laksamana
|21= 21. ??
|22= 22. Dato’ Wan Muhammad Sadiq (=18)
|23= 23. ??
|24= 
|25= 
|26= 
|27= 
|28= 
|29= 
|30= 
|31= 
}}</center>
{{ahnentafel bottom}}

== Rujukan ==
{{Reflist}}

==Bacaan lanjut==
* [[Ramlah Adam]], ''Biografi Politik Tunku Abdul Rahman Putra'', DBP, Kuala Lumpur, 2004
* [http://newspapers.nl.sg/Digitised/Article/straitstimes19570831.2.57.aspx From playboy to Prime Minister of Malaya (Dari playboy ke Perdana Menteri Tanah Melayu)], ''[[The Straits Times]]'', 31 Ogos 1957. (Dicetak semula pada 31 Ogow 2007 oleh the New Straits Times)

== Pautan luar ==
{{Commonscat|Tunku Abdul Rahman}}
* {{ms}} [https://web.archive.org/web/20040513012951/http://www.geocities.com/tokoh_agung/TokohPMTunkuAbdulRahman.htm Maklumat mengenai YTM Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj]; atau
* {{ms}} [http://www.lib.uum.edu.my/48merdeka/tar.htm Universiti Utara Malaysia]
* {{ms}} [http://comp.fsksm.utm.my/~bc070046/merdeka/tar.html TUNKU ABDUL RAHMAN PUTRA ALHAJ BAPA KEMERDEKAAN.] 
* {{ms}} [http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2007/5/11/nation/17690523&sec=nation The Star.]
* {{en}} [http://merdeka.virtualmalaysia.com/fastfact/prime_minister.cfm/sec/1/mnu/3/ 1st PRIME MINISTER.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080703181210/http://merdeka.virtualmalaysia.com/fastfact/prime_minister.cfm/sec/1/mnu/3/ |date=2008-07-03 }}
* {{en}} [http://sejarahmalaysia.pnm.my/portalBI/detail.php?section=sm02&spesifik_id=95&ttl_id=5 Perpustakaan Negara Malaysia Abdul Rahman Putra Al-Haj.]

{{Tunku Abdul Rahman}}
{{navboxes
|title= Jawatan
|state=collapsed
|list=
{{Kotak Jawatan|
penyandang terdahulu="Yang Pertama"|
Jawatan=[[Perdana Menteri Malaysia]]<br />[[1957]] – [[1970]]|
penyandang kemudian=[[Tun Abdul Razak Dato' Hussein]]
}}
{{Kotak Jawatan|
penyandang terdahulu=[[Onn Jaafar|Dato' Onn Jaafar]]|
Jawatan=[[Presiden UMNO]]<br /> [[Ogos]] [[1951]] – [[Jun]] [[1971]]|
penyandang kemudian=[[Tun Abdul Razak Dato' Hussein]]}}
}}
{{navboxes
|title= Rencana berkenaan {{laman}}
|state=collapsed
|list=
{{Perdana Menteri Malaysia}}
{{Kabinet Rahman pertama}}
{{Kabinet Rahman kedua}}
{{Kabinet Rahman ketiga}}
{{Kabinet Rahman keempat}}
{{Menteri Luar Negeri Malaysia}}
{{Menteri Dalam Negeri Malaysia}}
{{Menteri Belia dan Sukan Malaysia}}
{{Kepimpinan Islam Peringkat Persekutuan di Malaysia}}
{{Pasangan Perdana Menteri Malaysia}}
}}
{{Kawalan kewibawaan}}

{{Kehidupan|1903|1990|}}
[[Kategori:Biografi dengan tandatangan]]
[[Kategori:Bekas anggota Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu]]
[[Kategori:Kerabat diraja Kedah]]
[[Kategori:Orang Malaysia berketurunan Siam]]
[[Kategori:Muslim Malaysia]]
[[Kategori:Peguam Malaysia]]
[[Kategori:Penerima anugerah Kesatriaan Empayar British]]
[[Kategori:Perdana Menteri Malaysia]]
[[Kategori:Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri Persekutuan Tanah Melayu]]
[[Kategori:Menteri Hal Ehwal Luar Persekutuan Tanah Melayu]]
[[Kategori:Presiden Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu]]
[[Kategori:Pengasas parti politik di Malaysia]]
[[Kategori:Ahli Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu]]
[[Kategori:Ahli Dewan Rakyat, Parlimen Malaysia pertama]]
[[Kategori:Ahli Dewan Rakyat, Parlimen Malaysia ke-2]]
[[Kategori:Ahli Dewan Rakyat, Parlimen Malaysia ke-3]]
[[Kategori:Penerima Darjah Kerabat Johor Yang Amat Dihormati Pangkat Pertama]]
[[Kategori:Penerima Darjah Utama Seri Mahkota Negara]]
[[Kategori:Penerima Darjah Utama Negeri Melaka]]
[[Kategori:Menteri Penerangan dan Penyiaran Persekutuan Tanah Melayu]]
[[Kategori:Menteri Penerangan dan Penyiaran Malaysia]]
[[Kategori:Menteri Hal Ehwal Luar Malaysia]]
[[Kategori:Aktivis kemerdekaan Malaysia]]
[[Kategori:Penerima Pingat Peringatan Malaysia (Emas)]]
[[Kategori:Penerima Darjah Kebesaran Seri Paduka Mahkota Selangor]]