Tulisan Lao

Lao
Lao;
Jenis	Abugida
Bahasa	Lao dll.
Tempoh masa	c. 1350–kini
Aksara induk	Proto-Kanaan Phoenicia Aramia Brāhmī Pallava Khmer Sukhothai Fakkham Tai Noi Lao; ; ; ; ; ; ; ; ;
Arah tulis	Kiri-ke-kanan
ISO 15924	Laoo, 356
Alias Unikod	Lao
Julat Unikod	U+0E80–U+0EFF
	Rencana ini mengandungi simbol fonetik IPA. Tanpa sokongan pemaparan yang betul, anda mungkin akan melihat tanda soal, kotak atau simbol lain dan bukan aksara Unikod. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihat ms:Bantuan:IPA.

Tulisan Lao digunakan terutamanya untuk menulis bahasa Lao, di samping juga bahasa-bahasa minoriti di negara Laos, kerana tulisan inilah satu-satunya tulisan rasmi untuk menulis bahasa-bahasa berkenaan, tetapi ramai penutur bahasa Hmong menggemari abjad rumi.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Tulisan Lao diterbitkan dari tulisan Khmer, oleh itu bentuk huruf-hurufnya juga serupa dengan tulisan Thai. Bagaimanapun, semenjak pembaharuan ejaan dilaksanakan pada 1960-an, tulisan Lao moden menjadi lebih ringkas lagi padat bagi sebutan bahasa Lao berbanding tulisan Lao lama dan juga tulisan Thai.

Pada 1970-an, huruf ຣ (ro), yang hanya digunakan dalam kata pinjaman, digantikan oleh huruf ລ (lo), di samping digugurkannya gugus konsonan.^[1]

Konsonan[sunting | sunting sumber]

Jadual berikut menunjukkan huruf-huruf konsonan Lao dengan sebutan masing-masing dalam Abjad Fonetik Antarabangsa, serta transkripsi-transkripsi sumbangan Lembaga Nama Geografi AS (Board on Geographic Names) dan Jawatankuasa Tetap Nama Geografi British (Permanent Committee on Geographical Names) (BGN/PCGN), Perpustakaan Kongres AS (ALA/LC) dan transkripsi yang digunakan dalam nama-nama Unicode bagi huruf-huruf berkenaan.

Huruf	IPA	BGN/PCGN	ALA/LC	Unicode
ກ	k	k	k/k	k
ຂ	kʰ	kh	ufu	kh
ຄ	kʰ	kh	kh/k	kh
ງ	ŋ	ng	ng/ng	ng
ຈ	t͡ʃ	ch	ch/t	c
ສ	s	s	s/t	s
ຊ	s	x	s/t	s
ຍ	ɲ	gn/y	ny/—	ny
ດ	d	d/t	d/t	d
ຕ	t	t	t/t	t
ຖ	tʰ	th	th/t	th
ທ	tʰ	th	th/t	th
ນ	n	n	n/n	n
ບ	b	b/p	b/p	b
ປ	p	p	p/p	p
ຜ	pʰ	ph	ph/p	ph
ຝ	f	f	f/p	f
ພ	pʰ	ph	ph/p	ph
ຟ	f	f	f/p	f
ມ	m	m	m/m	m
ຢ	j	y	y	y
ຣ *	r	r	r	r
ລ	l	l	l	l
ວ	w	v/o	v	w
ຫ	h	h	h	h
ອ**	—	—		o
ຮ	h	h	h	h

* Digugurkan oleh Kementerian Pendidikan Laos secara rasmi pada 1970-an (digantikan oleh ລ), tetapi ramai yang masih memakainya
** Konsonan kosong yang juga digunakan sebagai vokal.

Nukleus vokal[sunting | sunting sumber]

Jadual berikut menunjukkan tanda nukleus vokal Lao, digabungkan dengan konsonan ກ:

	IPA	BGN	LC	Unicode		IPA	BGN	LC	Unicode		IPA	BGN	LC	Unicode		BGN	LC
ກະ/ກັກ	a	a	a	a	ກາ	aː	a	ā	aa
ກິ	i	i	i	i	ກີ	iː	i	ī	ii	ເກັຍະ/ເກັຽະ*/ກັຽກ	iə	ia	ia		ເກັຍ/ເກັຽ*/ກຽກ	ia	īa
ກຶ	ɯ	u	ư	y	ກື	ɯː	u	ư̄	yy	ເກຶອະ/ເກຶອກ	ɯə	ua	ưa		ເກືອ	ua	ư̄a
ກຸ	u	ou	u	u	ກູ	uː	ou	ū	uu	ກົວະ/ກັວກ	uə	oua	ua		ກົວ/ ກວກ	oua	ūa
ເກະ/ເກັກ	e	é	e		ເກ	eː	é	ē	e
ແກະ/ແກັກ	ɛ	è	æ		ແກ	ɛː	è	ǣ	ei
ໂກະ/ກົກ	o	ô	o		ໂກ	oː	ô	ō	o
ເກາະ/ກັອກ	ɔ	o	ǫ		ກໍ/ກອກ	ɔː	o	ǭ
ເກິະ/ເກິກ	ɤ	eu	œ		ເກີະ/ ເກີກ	ɤː	eu	œ̄
										ໄກ/ໃກ/ກັຍ*	ai	ai	ai	ai/ay	ກາຍ/ກາຽ*	ai	āi
ເກົາ	au	ao	ao
ກໍາ	am	am	am	am

* menandakan bentuk lainan yang tidak digunakan lagi setelah menjalani pembaharuan ejaan

Perisian serasi Lao[sunting | sunting sumber]

Tulisan Lao tidak tersedia untuk Windows secara rasmi sehingga keluarnya Windows Vista.^[2] Terdapat banyak fon buatan pengguna yang boleh dimuat turun secara percuma dari Internet, lalu ditempatkan dalam folder "WINDOWS" > "Fonts".^[3]