Holokus nuklear

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Awan cendawan daripada letupan Castle Romeo pada 1954.

Holokus nuklear atau bencana nuklear atau malapetaka nuklear adalah senario mungkin terhadap penghapusan hampir semua atau keseluruhan kehidupan di bumi melalui penggunaan senjata nuklear. Di bawah senario ini, semua atau sebahagian besar daripada Bumi menjadi tidak boleh didiami kerana peperangan nuklear dalam perang dunia masa depan.

Ahli fizik dan ahli-ahli teori nuklear telah membuat spekulasi bahawa perang nuklear boleh menyebabkan berakhirnya tamadun moden di Bumi disebabkan oleh kesan segera letupan dan radiasi nuklear, kehilangan sementara banyak teknologi moden kerana denyut elektromagnetik, dan kesan yang dibayangkan daripada musim sejuk nuklear dan hasilnya, malapetaka global.[1]

Kajian awal era Perang Dingin mencadangkan bahawa berbilion-bilion manusia tetap akan bertahan dengan kesan segera letupan nuklear dan radiasi berikutan perang termonuklear global.[2][3][4][5] Walau bagaimanapun, terdapat banyak perdebatan tentang bagaimana alam sekitar planet akan terjejas dan potensi kesan keruntuhan masyarakat dan ekonomi. Khususnya, telah diperdebatkan bahawa walaupun pertukaran serangan nuklear yang agak kecil antara India dan Pakistan, iaitu melibatkan dalam beratus-ratus senjata, ia boleh menyebabkan musim sejuk nuklear dan membunuh lebih daripada satu bilion orang.[6]

Sejak tahun 1947, Jam Kiamat Buletin Saintis Atom membayangkan sejauh mana dunia daripada perang nuklear.

Ancaman bencana nuklear memainkan peranan yang penting dalam persepsi popular terhadap senjata nuklear. Ia mempunyai konsep keselamatan bagi kemusnahan yang saling terjamin (MAD) dan merupakan senario biasa dalam survivalisme. Holokus nuklear adalah ciri biasa dalam sastera dan filem, terutama dalam genre spekulatif seperti fiksyen sains, distopia dan pasca malapetaka amat dahsyat.

Etimologi dan penggunaan[sunting | sunting sumber]

Perkataan "holokus", berasal dari istilah Yunani "holokaustos" yang bermaksud "benar-benar terbakar", biasanya ditakrifkan sebagai "satu kemusnahan yang besar yang mengakibatkan kehilangan banyak nyawa, terutamanya oleh kebakaran."[7]

Berkemungkinan penggunaan bercetak yang pertama bagi perkataan "holokus" untuk menggambarkan kemusnahan nuklear yang muncul dalam novel Reginald Glossop 1926 The Orphan of Space: "Moscow ... di bawah mereka ... ranap seperti rekahan azab! Gema Holokus ini bergemuruh dan bergolek ... bau sulfur yang kuat ... kemusnahan atom."[8] Dalam novel ini, senjata atom ditanam di pejabat diktator Soviet yang, dengan bantuan Jerman dan tentera upahan Cina, sedang bersedia mengambil alih Eropah Barat.

Pada 1960-an, perkataan itu terutamanya merujuk kepada kemusnahan nuklear.[9] Selepas pertengahan 1970-an, apabila perkataan "holokus" telah dikaitkan rapat dengan Holokus Nazi,[9] rujukan kepada kemusnahan nuklear biasanya bercakap mengenai "holokus atom "atau" holokus nuklear".[10]

Kemungkinan perang nuklear[sunting | sunting sumber]

Insaniah mempunyai lebih daripada 15,000 senjata nuklear, yang kebanyakannya adalah pada keadaan terlampau berwaspada.[11] Stok simpanan yang sedia ada, seperti yang terdapat di Amerika Syarikat dan Pakistan, juga menjalani pemodenan menyeluruh.[12] Pakar percaya pemodenan ini boleh meningkatkan risiko pemilikan senjata nuklear, keganasan nuklear, dan perang nuklear yang tidak sengaja.[13]

Walaupun sukar untuk menilai kebarangkalian sebenar konflik nuklear, sejak bermulanya zaman atom, terdapat banyak kejadian hampir berlaku yang menunjukkan bahawa terdapat kebarangkalian Prinsip Antropik sedang berlaku.

John F. Kennedy menganggarkan kebarangkalian Krisis Peluru Berpandu Cuba meningkat kepada konflik nuklear adalah antara 33% dan 50%.[14][15]

Dalam satu tinjauan pakar pada Persidangan Bencana Risiko Global di Oxford (17‐20 Julai 2008), Institut Kemanusiaan Masa Depan menganggarkan kebarangkalian bahawa kepupusan manusia sepenuhnya dengan senjata nuklear adalah pada 1% dalam abad ini, kebarangkalian 1 bilion mati adalah pada 10% dan kebarangkalian 1 juta mati adalah pada 30%.[16] Keputusan ini mencerminkan pendapat median sekumpulan pakar-pakar, bukannya model kebarangkalian; nilai sebenar mungkin lebih rendah atau lebih tinggi.

Telah diperdebatkan bahawa perang kecil nuklear walaupun antara dua buah negara akan meninggalkan kesan global dahsyat dan, mengikut definisi, adalah lebih berkemungkinsn terjadi daripada kepupusan keseluruhan manusia.

Kemungkinan kepupusan lengkap[sunting | sunting sumber]

Stok simpanan nuklear Amerika Syarikat dan Kesatuan Soviet/Rusia, dalam jumlah bom nuklear/kepala peledak yang wujud sepanjang era Perang Dingin dan pasca-Perang Dingin.

Hasil daripada luruhan nuklear menyeluruh daripada letupan nuklear Castle Bravo 1954, pengarang Nevil Shute menulis novel popular On the Beach yang telah dilancarkan pada tahun 1957, dalam novel ini begitu banyak guguran yang dihasilkan dalam perang nuklear hingga semua kehidupan manusia terhapus. Walau bagaimanapun andaian bahawa semua umat manusia akan mati selepas perang nuklear dan hanya "lipas akan bertahan" secara kritikal diperkatakan dalam buku Would the Insects Inherit the Earth and Other Subjects of Concern to Those Who Worry About Nuclear War (Adakah Serangga Akan Mewarisi Bumi dan Subjek Lain yang Perlu Diberi Perhatian untuk Mereka Yang Risau Tentang Perang Nuklear) pada 1988 oleh pakar senjata nuklear Philip J. Dolan.

Pada tahun 1982, aktivis pelucutan senjata nuklear Jonathan Schell menerbitkan The Fate of the Earth, yang dianggap oleh ramai sebagai pembentangan pertama yang memperdebatkan dengan teliti dan membuat kesimpulan akan kemungkinan besar kepupusan dari perang nuklear. Walau bagaimanapun, andaian yang dibuat dalam buku ini telah dianalisis dengan teliti dan telah dipilih untuk menjadi "agak meragukan".[17] Dorongan untuk kerja-kerja Schell ini, menurut ahli fizik Brian Martin, adalah untuk berhujah bahawa "jika andaian 500 juta orang mati dalam perang nuklear tidak cukup untuk merangsang tindakan (pelucutan senjata), maka sangkaan kepupusan akan (mempengaruhi). Malah, Schell jelas menyokong penggunaan kebimbangan akan kepupusan sebagai asas untuk memberi inspirasi kepada "penyusunan semula lengkap politik dunia".[17]

Kepercayaan dalam "keterlaluan" juga biasa ditemui, dengan contoh kenyataan berikut yang dibuat oleh aktivis pelucutan senjata nuklear Philip Noel-Baker pada tahun 1971 - "Kedua-dua Amerika Syarikat dan Kesatuan Soviet kini mempunyai stok simpanan nuklear cukup besar untuk menghapuskan manusia selama tiga atau empat – ada yang mengatakan sepuluh - kali ganda". Brian Martin mencadangkan bahawa asal-usul kepercayaan ini adalah dari "penentuluaran linear mentah", dan apabila dianalisis ia tidak mempunyai asas dalam realiti.[18] Begitu juga, ia adalah perkara biasa untuk menyatakan bahawa tenaga letupan gabungan yang dikeluarkan pada keseluruhannya Perang Dunia II adalah kira-kira 3 megatan, manakala perang nuklear dengan stok simpanan kepala peledak pada kemuncak Perang Dingin akan melepaskan 6000 kali tenaga letupan Perang Dunia Kedua ini.[19] Anggaran jumlah luruhan untuk mula mempunyai potensi mengakibatkan kepupusan manusia dianggap oleh ahli fizik dan aktivis pelucutan senjata Joseph Rotblat menjadi 10 hingga 100 kali megatanan dalam senjata nuklear sepertimana pada tahun 1976; bagaimanapun, dengan megatanan dunia berkurangan sejak Perang Dingin berakhir, ada kemungkinan bahawa ini masih andaian.[18]

Menurut laporan Bangsa-Bangsa Bersatu 1980 General and Complete Disarmament: Comprehensive Study on Nuclear Weapons: Report of the Secretary-General (Pelucutan Senjata Am dan Lengkap: Kajian Menyeluruh Mengenai Senjata Nuklear: Laporan Setiausaha Agung), dianggarkan terdapat sejumlah kira-kira 40,000 kepala peledak nuklear yang wujud pada masa itu, dengan hasil letupan digabungkan kira-kira 13,000 megatan.

Sebagai perbandingan, dalam Garis masa letupan gunung berapi di Bumi apabila gunung berapi Gunung Tambora meletus pada tahun 1815 – menjadikan 1816 kepada Tahun Tanpa Musim Panas kerana tahap peredupan global oleh sulfat aerosol dan abu yang dibuang– ia meletup dengan daya kira-kira 800 hingga 1,000 megatan, dan menghamburkan 160 km3 (38 bt3) kebanyakannya batu/tefra,[20] yang termasuk 120 juta tan sulfur dioksida sebagai anggaran atas.[21] Letusan besar, kira-kira 74,000 tahun yang lalu, di Gunung Toba mengeluarkan 2,800 km3 (670 bt3) tefra, membentuk danau Toba,[22] dan menghasilkan kira-kira 6,000 juta tonne (6.6×109 short ton) sulfur dioksida.[23][24] Tenaga letupan letusan itu mungkin bersamaan dengan 20,000,000 megatan (Mt) TNT,[25] manakala kesan Chicxulub, berkaitan dengan kepupusan dinosaur, sepadan dengan sekurang-kurangnya 70,000,000 Mt tenaga, yang kira-kira 7000 kali senjata maksimum Amerika Syarikat dan Kesatuan Soviet.[25]

Walau bagaimanapun, perlu diambil perhatian bahawa perbandingan dengan super gunung berapi lebih mengelirukan daripada membantu kerana beza aerosol yang dikeluarkan, kemungkinan besar letusan udara dengan ketinggian senjata nuklear dan lokasi letupan nuklear yang bertaburan secara global ini mempunyai potensi yang berbeza dengan super gunung berapi yang bersifat letusan tunggal dan letusan bawah tanah.[26] Selain itu, dengan andaian keseluruhan senjata dalam simpanan dunia telah dikumpulkan bersama-sama, adalah lebih sukar kerana kesan fratisid nuklear untuk memastikan setiap satu senjata semuanya meletup sekali gus. Walau bagaimanapun, ramai orang percaya bahawa perang nuklear besar-besaran akan mengakibatkan, melalui kesan musim sejuk nuklear, dalam kepupusan spesis manusia, walaupun tidak semua penganalisis bersetuju dengan andaian yang dimasukkan ke dalam model musim sejuk nuklear.[27]

Kemusnahan sendiri yang terjamin[sunting | sunting sumber]

Dalam Buletin Saintis Atom, Alan Robock dan Owen Toon berpendapat bahawa pemahaman kita tentang kesan musim sejuk nuklear yang semakin meningkat memerlukan bahawa doktrin kemusnahan yang saling terjamin (MAD) digantikan dengan kemusnahan sendiri yang terjamin (SAD).[1] Iaitu, tidak kira bandar yang mana terbakar, kesan musim sejuk nuklear yang terhasil terhadap bekalan makanan akan dirasai di seluruh dunia. Walaupun perlu penyerang melaksanakan serangan pertama yang berjaya, mereka tidak dapat menjamin bahawa adakah kebanyakan rakyat mereka akan selamat.

Yang penting, Robock dan Toon berpendapat bahawa konsep SAD terpakai bukan sahaja kepada Amerika Syarikat dan Rusia, walaupun selepas pengurangan senjata cadangan mereka, tetapi untuk negara yang mempunyai senjata yang lebih kecil juga. Britain, Perancis, China, Israel, India, dan Pakistan semua mempunyai senjata yang cukup untuk mengancam bekalan makanan global melalui kesan musim sejuk nuklear mini, penjejasan hujan, dan penipisan ozon.[28][29][30]

Kesan perang nuklear[sunting | sunting sumber]

Dari segi sejarah, adalah sukar untuk menganggarkan jumlah korban yang terhasil daripada pertukaran serangan nuklear global kerana saintis sentiasa menemui kesan baru senjata nuklear, dan juga menyemak semula model sedia ada.

Laporan awal mempertimbangkan kesan langsung daripada letupan dan radiasi nuklear dan kesan tidak langsung daripada gangguan ekonomi, sosial, dan politik. Dalam laporan 1979 bagi AS Senat, Pejabat Penilaian Teknologi menganggarkan kemalangan jiwa di bawah senario yang berbeza. Untuk pertukaran serangan nuklear sasar-nilai/sasar-lawan skala penuh antara Amerika Syarikat dan Kesatuan Soviet, mereka meramalkan kematian di AS adalah daripada 35 kepada 77 peratus (70 juta kepada 160 juta orang mati pada satu masa), dan kematian Soviet daripada 20 kepada 40 peratus daripada jumlah penduduk.[31]

Walaupun laporan ini telah dibuat ketika stok simpanan nuklear pada tahap yang lebih tinggi daripada hari ini, ia juga telah dibuat sebelum risiko musim sejuk nuklear ditemui pada awal 1980-an. Selain itu, ia tidak mempertimbangkan kesan sekunder yang lain, seperti denyutan elektromagnet (EMP), dan kerumitan yang akan terkesan pada teknologi dan industri moden.

Musim sejuk nuklear[sunting | sunting sumber]

Pada awal 1980-an, saintis mula mempertimbangkan kesan asap dan jelaga yang timbul daripada pembakaran kayu, plastik, dan bahan api petroleum di bandar-bandar yang musnah kerana nuklear. Spekulasi telah mencadangkan bahawa kepanasan yang begitu tinggi akan membawa zarah ini ke ketinggian yang sangat tinggi dan semuanya boleh hanyut di atmosfera selama berminggu-minggu dan menghalang sebahagian besar cahaya matahari.[32] Sebuah kajian mercu tanda 1983 oleh pasukan yang dipanggil TTAPS (Richard P. Turco, Owen Toon, Thomas P. Ackerman, James B. Pollack dan Carl Sagan) adalah yang pertama mengemukakan model kesan-kesan ini dan mencipta istilah "musim sejuk nuklear."[33]

Lebih banyak kajian baru-baru ini menggunakan model peredaran global moden dan kuasa komputer yang jauh lebih besar daripada yang digunakan untuk kajian 1980. Satu kajian 2007 telah memeriksa kesan daripada perang nuklear global yang melibatkan senjata global semasa secara sederhana kepada besar-besaran.[34] Kajian mendapati penyejukan sebanyak 12-20 °C di kebanyakan kawasan pertanian utama di Amerika Syarikat, Eropah, Rusia dan China dan sebanyak 35 °C di bahagian-bahagian Rusia untuk musim penanaman bagi dua musim panas pertama. Perubahan yang mereka dapati juga adalah lebih tahan lebih lama dari yang difikirkan, kerana model baru mereka lebih baik mewakili kemasukan aerosol jelaga dalam stratosfera atas, di mana hujan tidak berlaku, maka pengurangan adalah dalam tertib 10 tahun.[35] Di samping itu, mereka mendapati bahawa penyejukan global menyebabkan kelemahan kitaran hidrologi global, mengurangkan hujan global sebanyak 45%.

Para penulis tidak membincangkan implikasi bagi pertanian secara mendalam, tetapi menyatakan bahawa satu kajian 1986 yang mengandaikan tiada pengeluaran makanan selama setahun mengunjurkan bahawa "sebahagian besar orang di planet ini akan kehabisan makanan dan mati kebuluran dalam tempoh masa itu" dan mengulas keputusan mereka sendiri yang menunjukkan bahawa, "Tempoh tiada pengeluaran makanan ini berlanjutan selama bertahun-tahun, menjadikan kesan musim sejuk nuklear lebih teruk dari yang difikirkan."[34]

Berbeza dengan siasatan konflik nuklear global di atas, kajian telah menunjukkan bahawa konflik nuklear serantau berskala kecil boleh mengganggu iklim global untuk satu dekad atau lebih. Dalam senario konflik nuklear serantau di mana kedua-dua negara bertentangan dalam zon subtropika yang masing-masing akan menggunakan 50 senjata nuklear bersaiz Hiroshima (kira-kira 15 kilotan setiap satu) pada pusat-pusat penduduk utama, penyelidik menganggarkan sebanyak lima juta tan jelaga akan dibebaskan, yang akan menghasilkan penyejukan beberapa darjah di sebahagian besar daripada Amerika Utara dan Eurasia, termasuk kebanyakan kawasan penanaman gandum.[36][28][35] Penyejukan akan berlangsung selama bertahun-tahun, dan menurut kajian, boleh menjadi "bencana". Selain itu, analisis menunjukkan penurunan 10% dalam hujan purata global, dengan kerugian terbesar di latitud rendah kerana kegagalan monsun.

Konflik nuklear serantau juga boleh menyebabkan kerosakan yang ketara kepada ozon. Satu kajian 2008 mendapati bahawa pertukaran senjata nuklear serantau boleh mewujudkan lubang ozon hampir secara global, mencetuskan masalah kesihatan manusia dan memberi kesan kepada pertanian untuk sekurang-kurangnya satu dekad.[29] Kesan pada ozon ini adalah akibat daripada penyerapan haba oleh jelaga dalam stratosfera atas, yang akan mengubah arus angin dan menarik nitrogen oksida yang merupakan pemusnah ozon. Suhu yang tinggi dan nitrogen oksida akan mengurangkan ozon ke tahap yang berbahaya yang sama kita alami sekarang di bawah lubang ozon di atas Antartika setiap musim bunga.[35]

Kebuluran nuklear[sunting | sunting sumber]

Adalah sukar untuk menganggarkan jumlah korban yang akan disebabkan oleh musim sejuk nuklear, tetapi kemungkinan besar bahawa kesan utama akan disebabkan oleh kebuluran besar-besaran kerana pengeluaran dan pengedaran pertanian yang terganggu.[37]

Kajian 2012 mengkaji kesan pertanian oleh konflik nuklear serantau secara andaian antara India dan Pakistan (menggunakan ramalan iklim daripada Robock[28]) dan menunjukkan penurunan yang sangat ketara dalam pengeluaran jagung dan kacang soya di Barat Tengah AS.[38] Dipuratakan 10 tahun, pengeluaran jagung menurun sebanyak 10% dan kacang soya sebanyak 6-12%, bergantung kepada lokasi. Kebolehubahan tahun-ke-tahun adalah tinggi, dengan penurunan terbesar berlaku 5 tahun selepas peristiwa itu.

Satu kajian berasingan mengkaji pengeluaran beras di China menggunakan model iklim yang sama,[28] tetapi model pertanian yang lain.[39] Mereka meramalkan bahawa pengeluaran padi akan merosot pada purata 21% bagi 4 tahun yang pertama selepas hamburan jelaga dan sebanyak 10% untuk 6 tahun berikutnya. Satu susulan kajian memeriksa kesan ke atas pengeluaran beras, jagung dan gandum Cina,[40] dan gandum didapati amat terjejas, menurun lebih daripada 50% pada tahun pertama dan purata 39% dalam tempoh 5 tahun pertama.

Dalam laporan 2013, Pakar Perubatan Antarabangsa untuk Pencegahan Peperangan Nuklear (IPPNW) membuat kesimpulan bahawa lebih daripada dua bilion orang akan menghadapi risiko kebuluran sekiranya perang nuklear terhad berlaku, seperti salah satu yang boleh berlaku di antara India dan Pakistan, atau dengan menggunakan walaupun sebilangan kecil senjata nuklear yang dimiliki oleh Amerika Syarikat dan Rusia.[41][6]

Laporan ini berpendapat bahawa dunia berada dalam keadaan terdedah kepada penurunan walaupun pengeluaran makanan adalah sederhana. Sebaliknya, perubahan sederhana dalam suhu global rata-rata boleh mempunyai kesan yang tidak seimbang pada tanaman. Kajian pertanian yang dinyatakan di atas menunjukkan penurunan besar dalam pengeluaran tanaman di Amerika Syarikat dan China, tetapi mungkin konservatif kerana mereka tidak mengambil kira pengurangan ozon atau, lebih penting lagi, suhu melampau setiap hari. Mereka memetik contoh letusan gunung berapi Gunung Tambora pada tahun 1815, yang menghasilkan purata sisihan suhu tahunan hanya -0.7°C, tetapi membawa fros membunuh padapertengahan musim panas ke negeri-negeri tengah Atlantik[42] dan menyebabkan kerugian tanaman sehingga 75% di utara Eropah.[43]

Sebaliknya, mereka berhujah bahawa usikan kecil dalam bekalan makanan adalah sangat bahaya bagi penduduk yang tidak seimbang pemakanannya. Khususnya, kira-kira 800 juta orang kekurangan zat secara kronik dan penurunan 10% dalam penggunaan makanan mereka akan meletakkan mereka pada risiko yang besar.[44] Rizab stok bijirin dunia boleh berfungsi sebagai penampan untuk ini dan dianggarkan bertahan kira-kira 68-77 hari.[6]

Akhir sekali, mereka ambil perhatian bahawa kebuluran sering dikaitkan dengan wabak, memetik bahawa kebuluran Tambora pada 1816 mencetuskan wabak tifus di Ireland yang merebak ke banyak negara Eropah dan kebuluran Bengal 1943, yang dikaitkan dengan wabak tempatan utama seperti taun, malaria, cacar, dan disentri.[6] Maka, mereka mencadangkan bahawa bandar-bandar besar yang luas dan sesak di dunia membangun akan menerima kesan wabak penyakit berjangkit dan pelbagai penyakit.

Denyut elektromagnet[sunting | sunting sumber]

Denyutan elektromagnet (biasa dipendekkan EMP, disebut /iː.ɛm.piː/) adalah ledakan sinaran elektromagnet. letupan nuklear mewujudkan denyut sinaran elektromagnet dipanggil EMP nuklear atau NEMP. Gangguan EMP sedemikian diketahui secara umumnya mengganggu atau merosakkan peralatan elektronik. Jika senjata nuklear "yang direka untuk mengeluarkan EMP diletupkan 250 hingga 300 batu di atas lokasi pertengahan negara, ia akan melumpuhkan elektronik di seluruh Amerika Syarikat."[45]

Memandangkan semua keselesaan dan keperluan yang kita nikmati dalam abad ke-21 bersandar pada elektronik dan fungsi mereka, EMP akan melumpuhkan hospital, kemudahan rawatan air, simpanan makanan, dan semua bentuk komunikasi elektronik. Satu letupan EMP mengancam asas yang menyokong kewujudan keadaan manusia moden. Serangan EMP tertentu boleh membawa kepada kehilangan besar kuasa elektrik elektronik untuk beberapa bulan atau tahun. Pada masa ini, kegagalan grid kuasa diuruskan dengan menggunakan sokongan dari luar. Jika berlaku serangan EMP, sokongan itu tidak akan wujud dan komponen, peranti, dan elektronik yang rosak perlu diganti sepenuhnya.

Pada tahun 2013, Dewan Rakyat Amerika Syarikat mempertimbangkan "Akta Infrastruktur Voltan Tinggi Selamat bagi Elektrik daripada Kerosakan Maut" yang akan menyediakan perlindungan lonjakan untuk 300 transformer besar di seluruh negara.[46] Masalah melindungi infrastruktur awam dari denyut elektromagnet juga telah dikaji secara intensif di seluruh Kesatuan Eropah, dan khususnya oleh United Kingdom.[47] Walaupun langkah berjaga-jaga telah diambil, Suruhanjaya EMP menganggarkan bahawa dalam tempoh 12 bulan bekalan elektrik terputus di seluruh negara, sehingga 90% penduduk AS akan mati akibat kebuluran, penyakit, dan kerosakan masyarakat.[48][49] Ancaman terbesar kepada kelangsungan hidup manusia selepas kejadian letupan EMP adalah ketidakupayaan untuk mengakses air minuman yang bersih. Sebagai perbandingan, selepas kejadian gempa bumi 2010 di Haiti, infrastruktur air itu telah musnah dan menyebabkan sekurang-kurangnya 3,333 kematian akibat taun dalam beberapa bulan pertama selepas gempa bumi. Negara-negara lain juga akan menyaksikan kemunculan semula penyakit yang tidak wujud sebelum ini kerana air bersih semakin sukar didapati.

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ a b Robock, Alan; Toon, Owen B (2012). "Self-assured destruction: The climate impacts of nuclear war". Bulletin of the Atomic Scientists. 68 (5): 66-74. doi:10.1177/0096340212459127. Dicapai pada 13 February 2016.
  2. ^ Critique of Nuclear Extinction – Brian Martin 1982
  3. ^ The Effects of a Global Thermonuclear War. Johnstonsarchive.net. Retrieved on 2013-07-21.
  4. ^ the global health effects of nuclear war
  5. ^ Long-term worldwide effects of multiple nuclear-weapons detonations. Assembly of Mathematical and Physical Sciences, National Research Council.
  6. ^ a b c d Helfand, Ira. "Nuclear Famine: Two Billion People at Risk?" (PDF). International Physicians for the Prevention of Nuclear War. Dicapai pada 13 February 2016.
  7. ^ American Heritage Dictionary definition of "holocaust"
  8. ^ Reginald Glossop, The Orphan of Space (London: G. MacDonald, 1926), pp. 303–306.
  9. ^ a b Jon Petrie, The Secular Word "HOLOCAUST": Scholarly Sacralization, Twentieth Century Meanings
  10. ^ For instance, U.S. President Bush stated in August 2007: "Iran's active pursuit of technology that could lead to nuclear weapons threatens to put a region already known for instability and violence under the shadow of a nuclear holocaust," McElroy, Damien; Spillius, Alex (28 August 2007). "Bush warns of Iran 'nuclear holocaust'". The Telegraph. Dicapai pada 20 November 2015.
  11. ^ "Status of World Nuclear Forces". Federation of American Scientists. Dicapai pada 31 January 2016.
  12. ^ Broad, William J. "U.S. Ramping Up Major Renewal in Nuclear Arms". New York Times. Dicapai pada 24 January 2016.
  13. ^ Gray, Richard; Zolfagharifard, Ellie. "World is closest it has been to catastrophe since the Cold War: Doomsday Clock remains at just three minutes to midnight". DailyMail. Dicapai pada 29 January 2016.
  14. ^ Allison, Graham (2012). "The Cuban Missile Crisis at 50". Foreign Affairs. 91 (4). Dicapai pada 9 July 2012.
  15. ^ "ВЗГЛЯД / «США и Россия: кризис 1962-го»".
  16. ^ Sandberg, Anders; Bostrom, Nick. "Global Catastrophic Risks Survey" (PDF). Future of Humanity Institute. Future of Humanity Institute, Oxford University. Dicapai pada 24 January 2016.
  17. ^ a b "The fate of extinction arguments".
  18. ^ a b "The global health effects of nuclear war".
  19. ^ Harold Willens The Trimtab factor 1984 Alternatives Vol. 16 No.4/Vol 17 No. 1 1990
  20. ^ Stothers, Richard B. (1984). "The Great Tambora Eruption in 1815 and Its Aftermath". Science. 224 (4654): 1191–1198. Bibcode:1984Sci...224.1191S. doi:10.1126/science.224.4654.1191. PMID 17819476.
  21. ^ Oppenheimer, Clive (2003). "Climatic, environmental and human consequences of the largest known historic eruption: Tambora volcano (Indonesia) 1815". Progress in Physical Geography. 27 (2): 230–259. doi:10.1191/0309133303pp379ra.
  22. ^ "Supersized eruptions are all the rage!". USGS. April 28, 2005.
  23. ^ Robock, A.; C.M. Ammann; L. Oman; D. Shindell; S. Levis; G. Stenchikov (2009). "Did the Toba volcanic eruption of ~74k BP produce widespread glaciation?". Journal of Geophysical Research. 114: D10107. Bibcode:2009JGRD..11410107R. doi:10.1029/2008JD011652.
  24. ^ Huang, C.Y.; Zhao, M.X.; Wang, C.C.; Wei, G.J. (2001). "Cooling of the South China Sea by the Toba Eruption and correlation with other climate proxies ∼71,000 years ago". Geophysical Research Letters. 28 (20): 3915–3918. Bibcode:2001GeoRL..28.3915H. doi:10.1029/2000GL006113.CS1 maint: ref=harv (link)
  25. ^ a b http://ocw.nd.edu/physics/nuclear-warfare/notes/lecture-18
  26. ^ Margulis, Lynn. Symbiotic Planet: A New Look At Evolution. Houston: Basic Book 1999
  27. ^ http://www.bmartin.cc/pubs/82jpr.html Critique of Nuclear Extinction – Brian Martin 1982
  28. ^ a b c d Robock, A; Oman, L; Stenchikov, GL; Toon, OB; Bardeen, C; Turco, RP (2007). "Climatic consequences of regional nuclear conflicts". Atmos. Chem. Phys. 7 (8): 2003-2012. doi:10.5194/acp-7-2003-2007. Dicapai pada 13 February 2016.
  29. ^ a b Mills, M. J.; Toon, O. B.; Turco, R. P.; Kinnison, D. E.; Garcia, R. R. (2008). "Massive global ozone loss predicted following regional nuclear conflict". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 105 (14): 5307–12. Bibcode:2008PNAS..105.5307M. doi:10.1073/pnas.0710058105. PMC 2291128. PMID 18391218.as PDF
  30. ^ Toon, OB; Turco, RP; Robock, A; Bardeen, C; Oman, L; Stenchikov, GL (2007). "Atmospheric effects and societal consequences of regional scale nuclear conflicts and acts of individual nuclear terrorism". Atmos. Chem. Phys. 7 (8): 1973-2002. Dicapai pada 13 February 2016.
  31. ^ Johns, Lionel S; Sharfman, Peter; Medalia, Jonathan; Vining, Robert W; Lewis, Kevin; Proctor, Gloria (1979). The Effects of Nuclear War (PDF). Library of Congress. Dicapai pada 13 February 2016.
  32. ^ The Editors of Encyclopædia Britannica. "Nuclear winter". Encyclopædia Britannica. Dicapai pada 13 February 2016.
  33. ^ R. P. Turco; O. B. Toon; T. P. Ackerman; J. B. Pollack; Carl Sagan (23 December 1983). "Nuclear Winter: Global Consequences of Multiple Nuclear Explosions". Science. 222 (4630): 1283–92. Bibcode:1983Sci...222.1283T. doi:10.1126/science.222.4630.1283. PMID 17773320. Unknown parameter |last-author-amp= ignored (bantuan)
  34. ^ a b Robock, Alan; Oman, Luke; Stenchikov, Georgiy L. (2007). "Nuclear winter revisited with a modern climate model and current nuclear arsenals: Still catastrophic consequences" (PDF). Journal of Geophysical Research. 112 (D13107): 14. doi:10.1029/2006JD008235. Dicapai pada 13 February 2016.
  35. ^ a b c Robock, A; Toon, OB (2010). "Local nuclear war, global suffering" (PDF). Scientific American. 302: 74-81. Dicapai pada 13 February 2016.
  36. ^ Regional Nuclear War Could Devastate Global Climate, Science Daily, December 11, 2006
  37. ^ Harwell, M., and C. Harwell. 1986. Nuclear Famine: The Indirect Effects of Nuclear War. In, Solomon, F. and R. Marston (Eds.). The Medical Implications of Nuclear War. Washington, D.C.: National Academy Press. 117-135.
  38. ^ Özdoğan, Mutlu; Robock, Alan; Kucharik, Christopher J. (22 June 2012). "Impacts of a nuclear war in South Asia on soybean and maize production in the Midwest United States". Climate Change. 116 (2): 373-387. doi:10.1007/s10584-012-0518-1. Dicapai pada 13 February 2016.
  39. ^ Xia, Lili; Robock, Alan (2013). "Impacts of a nuclear war in South Asia on rice production in Mainland China" (PDF). Climate Change. 116: 357–372. doi:10.1007/s10584-012-0475-8. Dicapai pada 13 February 2016.
  40. ^ Xia, Lili; Mills, Michael; Stenke, Andrea; Helfand, Ira. "Global famine after a regional nuclear war" (PDF). Submitted to Earth's Future, 2013. Dicapai pada 13 February 2016.
  41. ^ Loretz, John. "Nobel Laureate Warns Two Billion at Risk from Nuclear Famine" (PDF). IPPNW. Dicapai pada 13 February 2016.
  42. ^ Stommel H, Stommel E. 1979. The year without a summer. Scientific American. 240:176-186
  43. ^ Post, J. 1983. Climatic change and subsistence crises. Journal of Interdisciplinary History. 14:153-160.
  44. ^ Hefland, Ira. "An Assessment of the Extent of Projected Global Famine Resulting From Limited, Regional Nuclear War" (PDF). Physicians for Social Responsibility. Royal Society of Medicine. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2015-11-10. Dicapai pada 13 February 2016.
  45. ^ Kessler, Ronald. "EMP Attack Would Send America into a Dark Age". Newsmax. Dicapai pada 16 January 2016.
  46. ^ McCormack, John. "Lights out: House plan would protect nation's electricity from solar flare, nuclear bomb". WashingtonExaminer. Dicapai pada 16 January 2016.
  47. ^ House of Commons Defence Committee, "Developing Threats: Electro-Magnetic Pulses (EMP)" Tenth Report of Session 2010–12. [1]
  48. ^ Woosley, R. James. "The Growing Threat From an EMP Attack". Wall Street Journal. Dicapai pada 16 January 2016.
  49. ^ "Report of the Commission to Assess the Threat to the United States from Electromagnetic Pulse (EMP) Attack". Dicapai pada 16 January 2016.

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Holokus_nuklear&oldid=5231261"