Samson Sundang Gunsanad

Yang Berbahagia O.K.K. Datuk
Gunsanad Samson Sundang
P.G.D.K.
Yang Berbahagia O.K.K. Datuk Gunsanad Samson Sundang P.G.D.K.
Timbalan Ketua Menteri Sabah
	Dalam jawatan; 16 September 1963 – 14 Oktober 1975
Perdana Menteri	Tun Fuad Stephens (1963-1965); Tan Sri Peter Lo (1965-1967); Tun Mustapha Harun (1967-1975)
Didahului oleh	Jawatan diwujudkan
Digantikan oleh	Harris Salleh
Ahli Dewan Undangan; bagi Tambunan
	Dalam jawatan; 1971–1976
Didahului oleh	Anthony Gibon
Digantikan oleh	Tan Sri Joseph Pairin Kitingan
Maklumat peribadi
Lahir	Samson Sundang Gunsanad; 23 Ogos 1909; Kampung Bandukan, Keningau, Borneo Utara
Meninggal dunia	6 Jun 1996 (umur 86); Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia
Tempat semadi	Bingkor, Keningau, Sabah
Kewarganegaraan	Malaysia
Parti politik	UNKO (1961-1962); Pasok Momogun (1962-1964); UPKO (1964-1967); USNO (1967-1978); PASOK (1978)
Pasangan	Louisa Liew
Pertalian	Bapa: Gunsanad Kina; Abang: O.K.K. Sedomon; Anak saudara: Tun Ahmad Koroh

Gunsanad Samson Sundang (23 Ogos 1909 - 6 Jun 1996), juga dikenali sebagai G.S. Sundang, merupakan seorang ahli politik Sabah yang memainkan peranan penting dalam pembangunan politik awal negeri itu. Beliau berkhidmat sebagai Timbalan Ketua Menteri Sabah yang pertama (1963-1975) dan terlibat secara langsung dalam penubuhan beberapa parti politik termasuk UNKO dan Pasok Momogun.

Kehidupan Awal

Dilahirkan di Keningau, Borneo Utara, Sundang merupakan adik kepada O.K.K. Sedomon, seorang lagi ahli politik Sabah yang terkenal. Keluarganya mempunyai hubungan rapat dengan masyarakat peribumi Kadazan-Dusun, yang mempengaruhi kerjaya politiknya kelak.

Kerjaya Politik

Penglibatan Politik (1961-1963)

Pada 1961, beliau bersama-sama pemimpin tempatan telah menubuhkan parti politik pertama di Sabah, Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO). Walau bagaimanapun, beliau telah meninggalkan parti tersebut dan bersama-sama abangnya O.K.K. Sedomon telah mengasaskan Parti Pasok Momogun Kebangsaan Bersatu (UNPMP, atau Pasok Momogun) pada 1962^[1].

Peranan dalam Pembentukan Malaysia

Beliau merupakan salah seorang daripada ahli politik tempatan Borneo Utara yang menentang pembentukan Malaysia pada awal tahun 1960-an, namun akhirnya telah bersetuju dengan pembentukan negara tersebut pada 1962^[2]. Beliau merupakan sebahagian daripada delegasi Sabah yang membantu memuktamadkan Perjanjian 20 Perkara.

Timbalan Ketua Menteri Sabah (1963-1975)

Dilantik sebagai Timbalan Ketua Menteri Sabah pertama di bawah Tun Fuad Stephens, Sundang memainkan peranan penting dalam menstabilkan pentadbiran awal negeri. Beliau mengekalkan jawatan ini di bawah ketua menteri berikutnya Tan Sri Peter Lo dan Tun Mustapha Harun.

Kerjaya Kemudian dan Penyertaan Parti

1964: Pada tahun ini, beliau telah menjayakan pembentukan Pertubuhan Pasok-Momogun Kadazan Bersatu (UPKO) yang menggabungkan Pasok Momogun dengan UNKO yang dipimpin Fuad^[3].
1967: Menyertai USNO di bawah Mustapha Harun.
1978: Terlibat secara ringkas dengan PASOK sebelum bersara dari politik aktif.

Legasi

Sundang dikenang sebagai tokoh penting dalam peralihan Sabah dari pemerintahan British ke Malaysia. Sumbangannya dalam perwakilan politik peribumi mengurniakan beliau gelaran kehormat "Panglima Gemilang Darjah Kinabalu (PGDK)" yang membawa gelaran Datuk.

Kehidupan Peribadi

Beliau berkahwin dengan Louisa Liew dan merupakan bapa saudara kepada bekas Yang di-Pertua Negeri Sabah Tun Ahmad Koroh.

Kematian

Sundang meninggal dunia pada 6 Jun 1996 di Kota Kinabalu dan dikebumikan di kampung halamannya di Bingkor, Keningau.

Lihat Juga

Rujukan

^ Prof.amey (2009-11-12). "Perkembangan Politik Negeri Sabah Dari Tahun 1963 hingga Tahun 1990". Catatan Sejarah. Dicapai pada 2023-07-26.
^ "Pasok Momogun agrees to formation of Malaysia". www.dailyexpress.com.my. 1962-10-27. Dicapai pada 2023-07-26.
^ "CUCU GS SUNDANG ANTARA SERTAI UPKO DI KENINGAU". Berita Sabah. Dicapai pada 2023-07-26.

Rujukan

[1] Prof.amey (2009-11-12). "Perkembangan Politik Negeri Sabah Dari Tahun 1963 hingga Tahun 1990". Catatan Sejarah. Dicapai pada 2023-07-26.

[2] "Pasok Momogun agrees to formation of Malaysia". www.dailyexpress.com.my. 1962-10-27. Dicapai pada 2023-07-26.

[3] "CUCU GS SUNDANG ANTARA SERTAI UPKO DI KENINGAU". Berita Sabah. Dicapai pada 2023-07-26.

[1]

[2]

[3]