بروني

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
بروني
Flag of بروني
Jata bagi بروني
بنديرا جات
چوݢن کات: "الدائمون المحسنون بالهدى
لاݢو کبڠساءن: الله ڤليهاراکن سلطان
Kedudukan بروني
باندر تربسرباندر سري بݢاون
بهاس راسميبهاس ملايو [a]
بهاس٢ ولايه يڠ دأعتراف
بهاس دأعترافبهاس ايڠݢريس[b]
کراجاءنمونرکي مطلق
کباوه دولي يڠ مها موليا ڤدوک سري بݢيندا سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة ابن المرحوم سلطان حاج عمر علي سيف الدين سعد الخير والدين
دولي يڠ ترامت موليا ڤڠيرن مودا مهکوتا ڤڠيرن مودا حاج المهتدي بالله ابن کباوه دولي يڠ مها موليا ڤدوک سري بݢيندا سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة
کمرديکاءن
جانواري 1984
لواس
• جومله
5,765 km2 (2,226 bt2) (172)
• اءير (%)
8.6
ڤندودوق
• اڠݢرن 2007
401،890[4] (174)
• بانچينhdi 2001
332844
ک.د.ن.ک. (ڤي.ڤي.ڤي.)اڠݢرن 2005 
• جومله
$9.009 بيليون[5] (138)
• ڤر کاڤيتا
$24،826[5] (26)
ک.د.ن.ک. (نومينل)اڠݢرن 2010 
• جومله
$13.022 بيليون[5]
• ڤر کاڤيتا
$31،238[5]
ايچ.دي.اءي. (2004) 0.871[6]
Error: Invalid HDI value · 34
مات واڠدولر بروني (BND)
زون وقتو(UTC+8)
کود ڤڠݢيلن673[c]
اينترنيت تي.ايل.دي..bn
 a. بهاس ملايو اياله بهاس راسمي سڤرتي يڠ دڽاتاکن دباوه ڤرلمباݢاءن کڤد ڤرکارا 82:. "بهاس راسمي".[9]

 b. دباوه ڤرلمباݢاءن، بهاس ايڠݢريس دسبوت اونتوق دݢوناکن اونتوق ببراڤ توجوان ترتنتو ڤد ڤرکارا 82: "بهاس راسمي'".[10]

 c. جوݢ 080 دري مليسيا.

نݢارا بروني دارالسلام اتاو نݢارا بروني اتاو بروني اياله سبواه نݢارا کچيل يڠ کاي دڠن سومبر ميڽق دان ترلتق دسبله اوتارا ڤولاو بورنيو. بروني دکليليڠي مليسيا دڠن دوا بهاݢين بروني دڤيسهکن ددارتن اوليه مليسيا. نام 'بورنيو' دأمبيل برداسرکن نام نݢارا اين. اين اداله دسببکن ڤد زمان دهولو، بروني ممڤوڽاءي ڤڠاروه دان کواس يڠ قوات دڤولاو بورنيو. ڤارا ڤڠکاجي سجاره تله ممڤرچاياءي بهاوا ترداڤتڽ سبواه کراجاءن لاءين سبلوم ترتوبوهڽ کسلطانن ملايو بروني کيني، يڠ دݢلر اورڠ چينا سباݢاي ڤو-ني. چاتتن اورڠ چينا دان اورڠ عرب منونجوقکن بهاوا کراجاءن ڤرداݢڠن کونو اين وجود دموارا سوڠاي بروني سول ابد ک-7 اتاو ک-8. کراجاءن اول اين ڤرنه دتعلوق ايمڤاير سريۏيجايا يڠ برڤوست دسوماترا ڤد اول ابد کسمبيلن مسيحي دان ستروسڽ مڠواساءي بورنيو اوتارا دان ݢوݢوسن کڤولاوان فيليڤينا. کراجاءن اين جوݢ ڤرنه دجاجه ايمڤاير مجاڤاهيت يڠ برڤوست دڤولاو جاوا تتاڤي برجاي ممبيبسکن ديريڽ دان کمبالي سباݢاي سبواه نݢري يڠ ڤنتيڠ. بروني مروڤاکن نݢارا کدوا ترتيڠݢي باݢي اينديکس ڤمباڠونن ماءنسي (ايچ.دي.اءي.) دالم کالڠن نݢارا اسيا تڠݢارا سلڤس سيڠاڤورا دان دکلسکن سباݢاي نݢارا ماجو. منوروت تابوڠ کواڠن انتارابڠسا (اءي.عيم.ايف.)، بروني براد دتمڤت ک-4 باݢي کلوارن دالم نݢارا کاسر دنيا ڤر کاڤيتا دالم ڤاريتي کواس بلي.

سجاره[sunting | sunting sumber]

ايمڤاير بروني ملالوءي زمان کڬميلاڠنڽ ڤد ابد ک-15 هيڠݢ ابد ک-17، سوقتو اي ملواسکن ککواساءنڽ کسلوروه ڤولاو بورنيو دان کفيليڤينا دسبله اوتاراڽ. بروني منچاڤاي کمونچق ککواساءنڽ ڤد زمان ڤمرينتهن سلطانڽ يڠ کليما ياءيت سلطان بلقية (1485 - 1524)، يڠ ترکنل دسببکن ڤڠمباراءن بݢيندا دلاءوت، ماله ڤرنه سکتيک منعلوقي مانيلا; دان ڤد زمان ڤمرينتهن سلطان يڠ کسڤولوه، سلطان محمد هسن (سلطان محمد حسن) (1582 - 1598)، يڠ ممباڠونکن سوسون اتور عادت استعادت کراجاءن دان ايستان يڠ ماسيه ککل هيڠݢ کهاري اين. سلڤس زمان سلطان حسن، بروني مماسوقي زمان کجاتوهن برڤونچا دري ڤرݢولقن دالمن دسببکن ڤربوتن کواس انتارا واريI دراج دان جو دسببکن تيمبولڽ ڤڠاروه کواس ڤنجاجه اروڤه درنتاو سبله سيني يڠ تله مڠݢوݢت چورق ڤرداݢڠن تراديسي سرتا مموسنهکن اساس ايکونومي بروني دان کسلطانن اسيا تڠݢارا يڠ لاءين. ڤد تاهون 1839، ڤڠمبارا ايڠݢريس برنام جيمﺱ بروک تيبا دبورنيو دان ممبنتو سلطان منوندوقکن سبواه ڤمبرونتقن. سباݢاي بالسن، بلياو دلانتيق منجادي ݢابنور دان کموديانڽ "راجه" ساراوق (سراوق) دبارت لاءوت بورنيو سبلوم ملواسکن کاوسن دباوه ڤميرينتهنڽ. ڤد ماس يڠ سام، شريکت بورنيو اوتارا بريتيسه (س.ب.او.ب.) سدڠ ملواسکن ڤڠواساءنڽ دتيمور لاءوت بورنيو. ڤد تاهون 1888، بروني منجادي سبواه نݢري دباوه ڤرليندوڠن کراجاءن بريتيسه دڠن مڠکلکن کداولتن دالم نڬريڽ تتاڤي هال اهوال لوار نݢارا دي باوه کاولن بريتيسه.[9] ڤد تاهون 1906، بروني منريما سواتو لاݢي لڠکه ڤرلواسن کواس بريتيسه اڤابيلا کواس ايکسيکوتيف دڤيندهکن کڤد سأورڠ ريسيدن بريتيسه يڠ منصيحتي بݢيندا سلطان دالم سموا ڤرکارا کچوالي يڠ برسڠکوت-ڤاءوت دڠن عادت استعادت تمڤتن دان اݢام. ڤد تاهون 1959، بروني مڠيشتيهارکن کراجاءن بارو يڠ برکواس ممرينته کچوالي دالم ايسو هوبوڠن لوار، کأمانن دان ڤرتاهنن دمان ايسو٢ اين منجادي تڠݢوڠجواب بريتيسه. ڤرچوباءن اونتوق ممبنتوق سبواه بادن ڤراوندڠن ڤد تاهون 1962 ترڤقسا دلوڤاکن کران برلاکو ڤمبرونتقن اوليه ڤرتي ڤمبڠکڠ ياءيت ڤرتي رعيت بروني دان دڠن بنتوان بريتيسه، ڤمبرونتقن اين برجاي دبنترس. ماناکالا ڤد اخير 1950 دان اول 1960، کراجاءن بروني کتيک ايت منولق چادڠن (والاوڤون ڤد اولڽ منونجوقکن مينت) اونتوق برݢابوڠ دڠن سيڠاڤورا، سابه، ساراوق دان تانه ملايو اونتوق ممبنتوق ڤرسکوتوان مليسيا دان اخيرڽ سلطان بروني کتيک ايت برچادڠ اونتوق ممبنتوق سبواه نݢارا يڠ مرديک.

بروني سواتو کتيک دهولو دباوه ڤڠاروه ايمڤاير سريۏيجايا

ڤد 1967، سلطان حاج عمر علي سيف الدين سعد الخير والدين تله تورون دري تختا دان ملانتيق انقندا سولوڠ بݢيندا، کباوه دولي يڠ مها موليا ڤدوک سري بݢيندا سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة ابن المرحوم سلطان حاج عمر علي سيف الدين سعد الخير والدين، منجادي سلطان بروني ک-29. بݢيندا جوݢ برکنن منجادي منتري ڤرتاهنن ستله بروني منچاڤاي کمرديکاءن ڤنوه دڠن ݢلرن ڤدوک سري بݢاون سلطان. ڤد تاهون 1970، ڤوست ڤمرينتهن نݢري باندر بروني اتاو بروني توون تله دأوبه نماڽ منجادي باندر سري بݢاون اونتوق مڠنڠ جاس بݢيندا. بݢيندا مڠکت ڤد تاهون 1986. ڤد 4 جانواري 1979، بروني دان يونايتد کيڠدم تله مننداتاڠني ڤرجنجين کرجاسام دان ڤرصحابتن. ڤد 1 جانواري 1984، بروني دارالسلام تله برجاي منچاڤاي کمرديکاءن سڤنوهڽ. بروني مروڤاکن نݢارا کدوا ترتيڠݢي باݢي اينديکﺱ ڤمباڠونن ماءنسي (ايچ.ري.اءي.) دالم کالڠن نݢارا اسيا تڠݢارا سلڤس سيڠاڤورا دان دکلسکن سباݢاي نݢارا ماجو. منوروت تابوڠ کواڠن انتارابڠسا (اءي.عيم.ايف.)، بروني براد دتمڤت ک-4 باݢي کلوارن دالم نݢارا کاسر دنيا ڤر کاڤيتا دالم ڤاريتي کواس بلي.

ڤوليتيک دان کراجاءن[sunting | sunting sumber]

کباوه دولي يڠ مها موليا ڤدوک سري بݢيندا سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة ابن المرحوم سلطان حاج عمر علي سيف الدين سعد الخير والدين

بروني مروڤاکن سبواه نݢارا يڠ منجالنکن سيستم ڤمرينتهن مونرکي مطلق دان مڠعملکن سيستم اوندڠ٢ ايڠݢريس والاوڤون اوندڠ٢ شرعية ªإسلام مڠݢنتيکن اوندڠ٢ ايت دالم ببراڤ ڤرکارا دان کيس. سيستم ڤوليتيک دبروني دتتقکن اوليه ڤرلمباݢاءن دان برداسرکن کونسيڤ ملايو ªملايو إسلام براج (م.إ.ب.). تيݢ کومڤونن م.إ.ب. اياله کبوداياءن ملايو، اݢام ªسلام دان سيستم ڤوليتيک دباوه ڤمرينتهن براج. سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة يڠ ڬلرانڽ دتورونکن دالم وڠسا يڠ سام سجق ابد ک-15 اياله کتوا نݢارا سرتا کتوا کراجاءن بروني ڤد ماس کيني. بݢيندا دنصيحتي اوليه ببرافا مجليس دان سبواه کابينيت منتري، والاوڤون بݢيندا سچارا برکسن مروڤاکن ڤمرينته ترتيڠݢي. ڤد سيڤتيمبير 2004، سلطان بروني مڠاداکن ڤرسيدڠن ڤرليمن يڠ تيدق ڤرنه برسيدڠ سجق کمرديکاءن ڤد تاهون 1984. ڤرليمن اين تيدق ممڤوڽاءي کواس سلاءين درڤد منصيحتي سلطان دسببکن اوليه ڤمرينتهن مطلق اوليه سلطان. بروني اياله ساله ساتو درڤد نݢارا يڠ ڤاليڠ ستابيل دري سݢي ڤوليتيک دأسيا. بروني سڤرتي سستڠه نݢارا يڠ لاءين جوݢ منونتوت ببرافا کاوسن تونتوتن سڤرتي ولايه دساراوق ياءيت ليمبڠ دان کاوسن کڤولاوان سڤراتلي يڠ دڤرتيکايکن. باڽق ڤولاو کچيل يڠ ترلتق دأنتارا بروني دان لابوان ترماسوق ڤولاو کورامان تله دڤرتيکايکن اوليه نݢارا بروني دان مليسيا. والاو باݢايماناڤون، ڤولاو٢ اين دأکوءي سباݢاي سبهاݢين درڤد مليسيا دڤريڠکت انتارابڠسا.

ميديا مسسا[sunting | sunting sumber]

ميديا دبروني ساڠت مميهق کڤد کراجاءن. نݢارا اين جوݢ منداڤت ستاتوس "نݢارا تيدق بيبس" اوليه سبواه اورݢانيساسي انتارابڠسا ياءيت فريدوم هاءوس. کريتيکن کڤد کراجاءن اوليه ڤيهق اخبار جوݢ امت جارڠ. کراجاءن بروني جوݢ مميليقي دان ميڠيندالي ببراڤ بواه سالورن راديو دان تيليۏيشن دڠن ڤڠنلن تي.ۏي. ديݢيتل يڠ مڠݢوناکن دۏب-ت. انتارا سالورن تيليۏيشن يڠ دميليقي اوليه ڤيهق کراجاءن نݢارا بروني اياله ر.ت.ب. 1، ر.ت.ب. 2، ر.ت.ب. 3 (ايچ.دي.)، ر.ت.ب. 4، ر.ت.ب. 5 دان ر.ت.ب. نو ميديا (ڤورتل ڤرماءينن). ڤيهق کراجاءن بروني جوݢ مڠنداليکن ليم ستيسين راديو ياءيت ناسيونل ايف.عيم.، ڤيليهن ايف.عيم.، نور ªإسلام ايف.عيم.، هرموني ايف.عيم. دان ڤلاڠي ايف.عيم.. سبواه شريکت ڤڽيارن سواستا دري مليسيا، استرو‌‌ دڠن اوساهاساما سبواه شريکت دري بروني، کريستل سنديرين برحد تله مڽدياکن ڤرخدمتن تيليۏيشن کابل (تي.ۏي. کابل) برباير دان راديو دنݢارا ايت يڠ دکنلي سباݢاي کريستل-استرو‌‌ دان کريستل ايف.عيم.. سبواه شريکت ڤنربيتن دان ڤرچيتقن ياءيت بروني ڤريسس سنديرين برحد تله دتوبوهکن ڤد 1953 ستله منداڤت کبنرن کراجاءن. شريکت اين منربيتکن اخبار بربهاس ايڠݢريس ڤرتام نݢارا ايت ياءيت بورنيو بوليتين. ڤد اولڽ، اخبار ايت دتربيتکن ستياڤ ميڠݢو. ڤد تاهون 1990، اخبار ايت تله دتربيتکن ستياڤ هاري دان منجادي سومبر اوتام معلومت تنتڠ حال احوال تمڤتن دان لوار نݢارا. سلاءين بورنيو بولليتين، ترداڤت جوݢ اخبار ميديا ڤرمات يڠ مروڤاکن اخبار تمڤتن بربهاس ملايو يڠ دتربيتکن ڤد ستياڤ هاري. بروني تاءيمﺱ، سبواه اخبار بيبس دالم بهاس ايڠݢريس جوݢ تله دتربيتکن اوليه شريکت بروني تاءيمﺱ سنديرين. برحد.، شريکت ميليق سکومڤولن اهلي ڤرنياݢاءن ترکموک دبروني.

داءيره[sunting | sunting sumber]

بروني دبهاݢيکن کڤد امڤت بواه داءيره: داءيره٢ بروني دبهاݢيکن لاݢي کڤد 40 بواه مقيم.[11]

ݢيوݢرافي[sunting | sunting sumber]

کأداءن بنتوق موک بومي دبروني
نݢارا٢ بورنيو: *
* نݢارا بروني دار السلام
* مليسيا
* ريڤوبليک ايندونيسيا

بروني دکليليڠي اوليه نݢارا مليسيا دبهاݢين سلاتن، بارت دان تيمورڽ سرتا لاءوت چينا سلاتن دأوتارا دان تلوق بروني دبهاݢين تيمور لاءوت. بروني ترديري درڤد دوا بهاݢين يڠ دڤيسهکن اوليه نݢري ساراوق، مليسيا دڠن کلواسن 5765 کيلوميتر ڤرسݢي (2226 باتو ڤرسݢي). بهاݢين بارت نݢارا بروني ترديري درڤد بيلاءيت، توتوڠ دان بروني موارا سرتا تمبوروڠ دبهاݢين تيمور. ݢاريس ڤنتاي دبروني اياله سڤنجڠ 161 کيلوميتر (100 باتو) دان برکوڠسي 381 کيلوميتر (237 باتو) ݢاريس سمڤادن دڠن مليسيا. کلواسن کاوسن ڤراءيرن دلاءوت چينا سلاتن ڤولا اياله 500 کيلوميتر ڤرسݢي (193 باتو ڤرسݢي) دان 200 باتو ناوتيکا باݢي کاوسن زون ايکونومي ايکسکلوسيف.کاوسن ڤناڬ يڠ ترلتق دداءيره بيلاءيت مروڤاکن کديامن کڤد سبيلڠن بسر رعيت اسيڠ دسببکن اوليه کمودهن ڤرومهن دان ريکرياسي دشيل بلندا دراج دان تنترا بريتيسه. کلب ڤناڬ يڠ ترکنل ترلتق دسيني. کباڽقن کاوسن دبروني ترديري درڤد هوتن هوجن تروڤيکا تانه رنده يڠ ممنوهي کباڽقن کاوسن دڤولاو بورنيو. تتاڤي، ترداڤت جوݢ کاوسن هوتن ݢونوڠ تراوتاماڽ دبهاݢين تيمور بروني (تمبوروڠ). اقليم بروني اياله جنيس دخط الاستواء ياءيت اقليم يڠ ممڤوڽاءي سوهو دان کلمبڤن يڠ تيڠݢي سرتا تابورن سينرن ماتاهاري دان هوجن لبت ڤد سڤنجڠ تاهون. ڤورات سوهوڽ اياله کيرا٢ 26.1 °C (79.0 °F). ڤد بولن اڤريل هيڠݢ مي ڤورات سوهوڽ سديکيت رنده ياءيت 24.7 °C (76.5 °F) دان ڤد بولن اوکتوبر هيڠݢ ديسيمبير ڤولا منونجوقکن سديکيت ڤنيڠکتن ڤورات سوهوڽ ياءيت 23.8 °C (74.8 °F)

ايکونومي[sunting | sunting sumber]

ايکونومي کچيل يڠ کاي اين اداله سواتو چمڤورن [کأوسهاونن] دالم نݢري دان اسيڠ، کاولن کراجاءن، کباجيقن، سرتا تراديسي کامڤوڠ. ڤيڠيلوران ميڽق منته دان ݢس اصلي ممبنتوق همڤير سڤاروه درڤد کلوارن دالم نݢارا کاسر (کدنق) نݢارا بروني. ڤنداڤتن يڠ چوکوڤ بسر درڤد ڤلابورن لوار نݢري منمبه ڤنداڤتن درڤد ڤڠلوارن دالم نݢري. کراجاءن ممبکلکن سموا ڤرخدمتن ڤراوبتن دان ممڤريکن سوبسيدي برءس دان ايسي رومه. ڤميمڤين٢ بروني براس بيمبڠ بهاوا ڤرسڤادوان دڠن ايکونومي دنيا يڠ سماکين برتمبه اکن منججسکن ڤرڤادوان سوسيال دالمن، والاوڤون بروني تله مماءينکن ڤرانن يڠ لبيه کتارا دڠن منجادي ڤڠروسي فوروم اڤيچ ڤد تاهون 2000. رانچڠن٢ يڠ دڽاتاکن اونتوق ماس هادڤن ترماسوق ڤنيڠکتن کماهيرن تناڤا بوروه، ڤڠورڠن ڤڠڠݢورن، ڤڠوکوهن سيکتور٢ ڤربڠککن اند ڤلنچوڠن، سرتا سچارا عمومڽ، ڤلواسن لاݢي اساس ايکونوميڽ. شريکت ڤنربڠن دراج بروني يڠ مروڤاکن شريکت ڤنربڠن نݢارا سدڠ براوسها منجاديکن بروني سباݢاي ڤوست اونتوق ڤرجالنن انتارابڠسا انتارا اروڤه دان اءوستراليا/نيو زيلاند. شريکت اين جوݢ ممڤوڽاءي ڤرخدمتن کديستيناسي٢ اسيا يڠ اوتام.

ديموݢرافي[sunting | sunting sumber]

جومله ڤندودوق بروني اداله سراماي 395 027 دمان 75% ڤندودوق تيڠݢل دکاوسن باندر (اوربن) دان 97% درڤد جومله ڤندودوقڽ تيڠݢل دبهاݢين بارت يڠ لبيه بسر دڠن ها: کيرا٢ 10،000 (3%) اورڠ تيڠݢل دداءيره تمبوروڠ ياءيت دي بهاݢين تيمور. درڤد بيلڠن اين، لبيه کورڠ 46،000 اورڠ تيڠݢل دأيبو نݢارا باندر سري بݢاون. برداسرکن لمباݢ ڤرلمباݢاءن نݢارا بروني دارالسلام يڠ برمولا ڤد تاهون 1984، ايتنيک نݢارا بروني دارالسلام ترديري درڤد ڤواق اتاو رومڤون جاتي سچارا راسمي دباوه ڤندفترن کبڠساءن ياءيت ايتنيک ملايو بروني، کداين، توتوڠ، دوسون، بيلاءيت، موروت دان بيسايا. والاو باݢايماناڤون، ڤندودوق تتڤ بروني دارالسلام جوݢ ترديري درڤد بربيلڠ بڠسا سڤرتي بڠسا ايڠݢريس، چينا، اينديا سرتا قوم ايتنيک مينوريتي دري ساراوق دان سابه، مليسيا سڤرتي ايبن. ترداڤت جوݢ ݢولوڠن ايکسڤاتريات دبروني يڠ بسر جوملهڽ دڠن کباڽقنڽ ورݢانݢارا بريتيسه سرتا اوستراليا.

  • ملايو: 66.3% مليڤوتي دوا ڤرتيݢ ڤندودوق بروني
  • چينا: 11.2%
  • ڤريبوميبوکن ملايو: 3.4%
  • لاءين٢: 19.1% اڠݢرن ڤد تاهون 2004 [4]

سلام اياله اݢام راسمي بروني دان سلطان بروني مروڤاکن کتوا اݢام نݢارا ايت. اݢام٢ لاءين يڠ دأنوتي ترماسوق بودا (دأنوتي اوليه قوم چينا)، کريستيان (10%) سرتا کڤرچاياءن انيميسمى (دڠن جومله يڠ امت کچيل ياءيت کيرا٢ 2%). بهاس ملايو مروڤاکن بهاس راسمي دان بهاس کبڠساءن دنݢارا اين. بهاس ملايو يڠ دݢوناکن دبروني بربيذا درڤد نݢارا نوسنتارا يڠ لاءين کران ڤندودوق بروني مڠݢوناکن لو‌غت ملايو بروني سباݢاي الت ڤرتوتورن دان ڤربوالن. بهاس چينا دان جوݢ بهاس ايڠݢريس توروت دڤرتوتورکن.[17] بهاس قوم ڤريبومي بوکن ملايو يڠ توروت دݢوناکن اياله بهاس ايبن، بهاس موروت، بهاس کداين، بهاس بيلاءيت، بهاس بيسايا، بهاس توتوڠ دان بهاس دوسون. بهاس ايڠݢريس جوݢ دڤرتوتورکن سچارا ملواس دان دڤلاجاري دالم اينستيتوسي ڤنديديقن.

روجوعن[sunting | sunting sumber]

  1. ^ "Brunei (Languages)". Ethnologue. Dicapai pada 2 August 2013.
  2. ^ "Give recognition to our languages". Dicapai pada 19 November 2013.[pautan mati kekal]
  3. ^ "Call to add ethnic languages as optional subject in schools". Dicapai pada 19 November 2013.
  4. ^ a b c d e "Brunei". CIA World Factbook. 2011. Dicapai pada 2011-01-13. Cite journal requires |journal= (bantuan)
  5. ^ a b c d e f g h i j k l "Brunei". International Monetary Fund. Dicapai pada 2011-04-21.
  6. ^ a b c "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. Dicapai pada 5 November 2010.
  7. ^ "ڤرلمباݢاءن نݢارا بروني دارالسلام" (PDF). جابتن ڤݢوام نݢارا بروني دارالسلام. Dicapai pada 15 اوکتوبر 2013. Check date values in: |accessdate= (bantuan)[pautan mati kekal]
  8. ^ http://www.agc.gov.bn/agc1/images/LOB/cons_doc/constitution_i.pdf[pautan mati kekal]
  9. ^ "ڤرلمباݢاءن نݢارا بروني دارالسلام" (PDF). جابتن ڤݢوام نݢارا بروني دارالسلام. Dicapai pada 15 اوکتوبر 2013. Check date values in: |accessdate= (bantuan)[pautan mati kekal]
  10. ^ http://www.agc.gov.bn/agc1/images/LOB/cons_doc/constitution_i.pdf[pautan mati kekal]
  11. ^ "ݢاريس ڤندوان سکيم ڤوسکود نݢارا بروني دارالسلام". Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-10-01. Dicapai pada 2015-01-08.