Pergi ke kandungan

Feng sui

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
(Dilencongkan daripada Feng shui)

Feng sui (juga dieja - Mal.:fengsyui[1], Ind.: fengsui.[2]) ialah sistem estetika Cina kuno yang dipercayai menggunakan hukum-hukum samawi (astronomi) dan bumi (geografi) untuk membantu para penghuni sesebuah lokasi atau kediaman memperbaiki hidup secara menerima aliran qi positif.[3] Sebarang tapak yang dianggap penuh tuah ditentukan (bergantung kepada jenis ilmu yang diamalkan) melalui rujukan kepada ciri persekitaran setempat seperti jasad air (sungai, tasik dan sebagainya) mahupun arah ditunjukkan bintang atau pun kompas.

Nama asal ilmu ini ialah Kan Yu. Perkataan 'feng sui' yang lebih diketahui umum secara harfiahnya diterjemah bermaksud "angin-air"; istilah ini dipetik dari satu rangkap dalam buku Zangshu (bahasa Cina: a.t 葬書, a.r 葬书, p Zàngshū) yang dikarang oleh Guo Pu ketika zaman Dinasti Jin:[4] <

[Qi (udara) menaiki angin lalu menyerak, tetapi disimpan apabila ditemukan air.][4]

Ramai pengikut moden mengakui bahawa feng shui ialah amalan menyusun benda (seperti perabot) untuk membantu kita mencapai matlamat. Jika diikutkan secara lebih tradisi, feng shui adalah penting dalam pemilihan tempat tinggal, tempat persemadian dan perancangan pertanian.

Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Asal usul

[sunting | sunting sumber]

Budaya Yangshao dan Hongshan memberikan bukti terawal mengenai penggunaan feng shui. Sebelum penciptaan kompas magnetik, feng shui bergantung kepada astronomi Cina untuk mencari hubungan antara manusia dan alam semesta.[5] Pada tahun 4000 SM, pintu kediaman di Banpo diselaraskan dengan asterisma Yingshi sejurus selepas solstis musim sejuk—yang menyelaraskan rumah-rumah untuk menerima tenaga suria.[6] Semasa zaman Dinasti Zhou, Yingshi dikenali sebagai Ding dan digunakan untuk menentukan masa yang sesuai untuk membina ibu kota, menurut Shijing. Tapak lewat Yangshao di Dadiwan (kira-kira 3500–3000 SM) merangkumi bangunan seperti istana (F901) di tengahnya. Bangunan ini menghadap ke selatan dan bersempadan dengan dataran besar. Ia terletak di atas paksi utara–selatan bersama satu lagi bangunan yang kelihatan digunakan untuk aktiviti komuniti. Komuniti serantau mungkin telah menggunakan kompleks ini.[7]

Sebuah kubur di Puyang (sekitar 4000 SM) mengandungi mozek— peta bintang Cina mengenai asterisma Naga dan Harimau serta Beidou (Biduk Besar)— yang berorientasi sepanjang paksi utara–selatan.[8] Kehadiran bentuk bulat dan segi empat dalam kubur Puyang, di pusat upacara Hongshan dan di penempatan lewat Longshan di Lutaigang,[9] menunjukkan bahawa kosmografi gaitian (langit bulat, bumi segi empat) telah wujud dalam masyarakat Cina jauh sebelum ia muncul dalam Zhoubi Suanjing.[10]

Kosmografi yang menyerupai peranti dan formula feng sui moden muncul pada sekeping jed yang ditemui di Hanshan dan bertarikh sekitar 3000 SM. Ahli arkeologi Li Xueqin mengaitkan reka bentuk tersebut dengan astrolab liuren, zhinan zhen dan luopan.[11]

Bermula dengan struktur istana di budaya Erlitou,[12] semua ibu kota di China mengikuti peraturan feng sui dalam reka bentuk dan susun atur mereka. Semasa era Zhou, Kaogong ji (Cina: 考工記; "Manual Kraf") mengkodifikasikan peraturan ini. Manual tukang kayu Lu ban jing (Cina tradisional: 魯班經; "Manuskrip Lu Ban") mengkodifikasikan peraturan untuk pembina. Kubur dan makam juga mengikuti peraturan feng sui dari Puyang hingga Mawangdui dan seterusnya. Dari rekod terawal, struktur kubur dan kediaman nampaknya mengikuti peraturan yang sama.

Instrumen dan teknik awal

[sunting | sunting sumber]
Spiral feng sui di Stesen Chinatown (Metro Los Angeles)

Sebahagian daripada asas feng sui telah wujud lebih 3,500 tahun[13] sebelum penciptaan kompas magnetik. Ia berasal daripada astronomi Cina.[14] Sesetengah teknik semasa boleh dijejak kembali ke zaman Neolitik di China,[15] manakala yang lain ditambah kemudian (terutamanya semasa Dinasti Han, Tang, Song, dan Ming).[16]

Sejarah astronomi feng shui terserlah dalam perkembangan instrumen dan teknik. Menurut Zhouli, instrumen feng sui asal mungkin ialah gnomon. Orang Cina menggunakan bintang kutub untuk menentukan paksi utara–selatan penempatan. Teknik ini menjelaskan mengapa istana Dinasti Shang di Xiaotun berada 10° ke timur dari utara mutlak. Dalam beberapa kes, seperti yang diperhatikan oleh Paul Wheatley, mereka membahagi dua sudut antara arah matahari terbit dan terbenam untuk mencari arah utara.[17] Teknik ini memberikan pelarasan lebih tepat terhadap dinding Shang di Yanshi dan Zhengzhou. Ritual penggunaan instrumen feng sui memerlukan tukang tilik untuk memerhati fenomena langit semasa untuk melaras alat dan menyesuaikan kedudukan mereka dengannya.[18]

Contoh instrumen tertua yang digunakan untuk feng sui ialah astrolab liuren, juga dikenali sebagai shi. Ia terdiri daripada papan dua sisi berlapis laka dengan garis pandang astronomi. Contoh terawal astrolab ini ditemui dalam makam bertarikh antara 278 SM hingga 209 SM. Selain digunakan dalam ramalan untuk Da Liu Ren,[19] papan ini biasa digunakan untuk memetakan pergerakan Taiyi (Bintang Utara) melalui sembilan istana.[20][21] Tanda-tanda pada liuren/shi dan kompas magnetik awal hampir serupa.[22]

Kompas magnetik telah digunakan dalam feng shui sejak ia dicipta.[23] Instrumen tradisional feng sui terdiri daripada luopan atau sudu penunjuk selatan terdahulu (指南針 zhinan zhen)—walaupun kompas biasa boleh digunakan jika seseorang memahami perbezaannya. Jangan dikelirukan dengan Kereta penunjuk selatan yang digunakan untuk navigasi. Pembaris feng sui (ciptaan kemudian) juga mungkin digunakan.

Sejarah kemudian

[sunting | sunting sumber]

Selepas Dinasti Song, aktiviti tilikan mula merosot sebagai institusi politik dan menjadi urusan persendirian. Ramai pakar feng shui dan tukang tilik menjual khidmat mereka di pasaran awam, menyebabkan feng sui berkembang pesat dalam kalangan rakyat.[24]

Semasa lewat Dinasti Qing, feng shui menjadi sangat popular. Kemiskinan yang berleluasa dan despotisme kerajaan yang meningkat menyebabkan feng sui diamalkan lebih meluas di kawasan luar bandar. Kerajaan Qing cuba mengekang ajaran sesat selepas Pemberontakan Teratai Putih dan Pemberontakan Taiping, tetapi desentralisasi feng sui menyukarkan untuk ditekan dalam kalangan rakyat dan elit.[24][25]

Ketika era Abad Penghinaan China, feng shui mula mendapat galakan secara tidak langsung oleh kerajaan sebagai kaedah penentangan terhadap penjajahan. Melalui ketenteraan kawasan luar bandar, golongan bangsawan tempatan menggunakan feng sui untuk membenarkan dan menggalakkan serangan terhadap mubaligh dan infrastruktur penjajah. Ini membolehkan elit tempatan dan pegawai kerajaan memintas ekstrateritorialiti asing dan mengekalkan kedaulatan tempatan. Selain aspek kebudayaannya, feng sui menjadi lambang pemisahan antara identiti asing dan Cina.[24]

Selepas kebangkitan Komunis China, agama dan kosmologi tradisional ditekan secara lebih tegas demi ketulenan ideologi. Ajaran terdesentralisasi seperti feng shui lebih mudah menyesuaikan diri untuk bertahan dalam tempoh ini. Akibatnya, feng shui menjadi salah satu bentuk pemikiran alternatif yang masih kekal dalam kawasan luar bandar China.[24] Pakar feng sui kekal mendapat permintaan tinggi walaupun terdapat banyak kempen untuk menekan amalan ini.[26]

Hanya selepas Reformasi dan Pembukaan Semula China, feng shui mengalami kebangkitan sepenuhnya. Apabila liberalisasi ekonomi menggalakkan persaingan sosial dan individualisme, feng sui dapat menyesuaikan diri kerana penekanannya pada individualisme dan justifikasi amoral terhadap perbezaan sosial.[26]

Konsep Asas

[sunting | sunting sumber]

Takrif dan Pengelasan

[sunting | sunting sumber]

Feng sui melihat nasib baik dan buruk sebagai unsur yang nyata dan boleh diurus melalui peraturan yang boleh diramal dan konsisten.[27] Ini melibatkan pengurusan qi, sejenis "tenaga" kosmik yang dibayangkan. Dengan menyelaraskan persekitaran tempatan untuk memaksimumkan qi yang baik, seseorang boleh mengoptimumkan nasib baik mereka.[24][27] Feng sui berpendapat bahawa persekitaran luaran seseorang boleh mempengaruhi keadaan dalaman individu.[28] Matlamat amalan ini ialah untuk mencapai "lokasi sempurna", iaitu suatu tempat dan paksi masa[29][30] yang boleh membantu seseorang mencapai keadaan shū fú (舒服) atau keharmonian dengan alam semesta.[27]

Feng sui tradisional secara asasnya ialah satu bentuk pemujaan nenek moyang. Popular dalam kalangan masyarakat petani selama berabad-abad, ia dibina atas kepercayaan bahawa roh nenek moyang dan kuasa tidak kelihatan lain, baik peribadi mahupun impersonal, mempengaruhi dunia material, dan kuasa-kuasa ini perlu ditenangkan melalui upacara dan tempat pengebumian yang sesuai. Dengan bayaran, seorang pakar feng shui akan mengenal pasti lokasi yang sesuai untuk hidup dan mati bagi mencapai shū fú.[27] Nilai asas utama ialah kejayaan material bagi yang hidup.[31]

Menurut Stuart Vyse, feng sui ialah "satu kepercayaan karut yang sangat popular".[32] Kerajaan China (PRC) juga melabelkannya sebagai satu bentuk tahyul.[33] Feng sui diklasifikasikan sebagai psedusains kerana ia mempamerkan beberapa aspek klasik psedusains seperti membuat dakwaan mengenai cara dunia berfungsi yang tidak dapat diuji melalui kaedah saintifik.[34] Ia telah dikenalpasti sebagai bukan sains dan psedusains oleh ahli sains dan ahli falsafah,[35] dan digambarkan sebagai contoh paradigma psedusains.[36]

Qi (ch'i)

[sunting | sunting sumber]
Sebuah kubur belakang kura-kura tradisional di selatan Fujian, dikelilingi rabung berbentuk omega bagi melindunginya daripada "angin beracun" dari tiga arah[37]

Qi (气, disebut "chee") ialah daya hidup yang positif atau negatif yang boleh bergerak dan memainkan peranan penting dalam feng shui. Kitab Pengebumian menyatakan bahawa pengebumian mengambil kesempatan terhadap "qi penting". Matlamat feng shui ialah untuk mengambil manfaat daripada qi penting melalui penempatan kubur dan struktur yang sesuai.[30]

Polariti

[sunting | sunting sumber]

Polariti dalam feng sui dinyatakan melalui teori yin dan yang. Ia terdiri daripada dua bahagian: satu mencipta daya, dan satu lagi menerima daya tersebut. Perkembangan teori ini dan yang berkaitan, teori lima unsur juga dikaitkan dengan pemerhatian astronomi terhadap bintik matahari.[38]

Lima Unsur atau Daya (wu xing) – iaitu logam, tanah, api, air, dan kayu – mula-mula disebut dalam kesusasteraan Cina dalam bab klasik Kitab Sejarah. Ia memainkan peranan penting dalam pemikiran Cina: ‘unsur’ tidak merujuk secara literal kepada bahan itu, tetapi kepada daya yang penting bagi kehidupan manusia.[39] Tanah berperanan sebagai penimbal atau keseimbangan apabila polariti saling meneutralkan. Jika matlamat perubatan Cina ialah mengimbangi yin dan yang dalam tubuh, maka matlamat feng sui pula ialah menyelaraskan kota, tempat, bangunan atau objek dengan medan daya yin-yang.[40]

Bagua (lapan trigram)

[sunting | sunting sumber]

Lapan diagram yang dikenali sebagai bagua memainkan peranan besar dalam feng sui, dan wujud lebih awal daripada sebutan mereka dalam I Ching.[41] Carta Sungai Luo dibangunkan terlebih dahulu,[42] dan kadangkala dikaitkan dengan susunan Bagua Langit Akhir. Ini dan Carta Sungai Kuning (Hetu, kadangkala dikaitkan dengan Bagua Langit Awal) berkait dengan peristiwa astronomi pada milenium keenam SM, dan dengan Kalendar Kura-kura dari zaman Maharaja Yao.[43] Kalendar Kura-kura Yao (ditemui dalam bahagian Yaodian dalam Shangshu atau Kitab Dokumen) bertarikh sekitar 2300 SM, lebih atau kurang 250 tahun.[44]

Dalam Yaodian, arah mata angin ditentukan oleh bintang penanda bagi mega-konstelasi dikenali sebagai Empat Haiwan Langit:[44]

  • Timur: Naga Biru (Equinoks musim bunga)—Niao (Burung 鳥), α Scorpionis
  • Selatan: Burung Merah Menyala (Solstis musim panas)—Huo (Api 火), α Hydrae
  • Barat: Harimau Putih (Equinoks musim luruh)—Mǎo (Rambut 毛), η Tauri (iaitu Pleiades)
  • Utara: Kura-Kura Hitam (Solstis musim sejuk)—Xū (Kekosongan 虛), α Aquarii, β Aquarii

Diagram ini juga dikaitkan dengan kaedah ramalan sifang (empat arah) yang digunakan semasa dinasti Shang.[45] Namun, sifang itu sendiri jauh lebih tua. Ia digunakan di Niuheliang dan berperanan besar dalam astronomi budaya Hongshan. Kawasan inilah juga yang dikaitkan dengan Maharaja Kuning (Huangdi) yang dikatakan telah mencipta sudu penunjuk arah selatan (lihat kompas).[46]

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "feng syui - 'Maklumat Kata'". Pusat Rujukan Persuratan Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka. Dicapai pada 7 Mac 2019.
  2. ^ "fengsui - KBBI Daring". Kamus Besar Bahasa Indonesia Daring. Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa. Dicapai pada 7 Mac 2019.
  3. ^ Marie, Tina (2007). "Feng Shui Facts". What is Feng Shui?. Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (bantuan)
  4. ^ a b Field, Stephen L. "The Zhangshu, or Book of Burial". Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (bantuan)
  5. ^ Sun Xiaochun 2000.
  6. ^ Pankenier 1995.
  7. ^ Liu 2004, m/s. 85–88.
  8. ^ Xu et al. 2000.
  9. ^ Liu 2004, m/s. 248–249.
  10. ^ Nelson dll. 2006, m/s. 2.
  11. ^ Chen Jiujin 1989.
  12. ^ Liu 2004, m/s. 230–37.
  13. ^ Wang 2000, m/s. 55.
  14. ^ Feng, Shi (1990). "Zhongguo zaoqi xingxiangtu yanjiu". 自然科學史硏究 (Ziran kexueshi yanjiu) [Kajian Sejarah Sains Semula Jadi] (2).
  15. ^ Wang 2000, m/s. 54–55.
  16. ^ Cheng et al. 1998, m/s. 21.
  17. ^ Wheatley 1971, m/s. 46.
  18. ^ Lewis 2006, m/s. 275.
  19. ^ Kalinowski 1996.
  20. ^ Yin Difei 1978.
  21. ^ Yan Dunjie 1978.
  22. ^ Kalinowski 1998.
  23. ^ Campbell 2001, m/s. 2.
  24. ^ a b c d e Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama :0
  25. ^ Wesley-Smith, Peter (1994). "Identity, Land, Feng Shui and the Law in Traditional Hong Kong". Australian Journal of Law and Society. 10: 213–240 – melalui Hein Online.
  26. ^ a b Bruun, Ole (1996). "The Fengshui Resurgence in China: Conflicting Cosmologies Between State and Peasantry". The China Journal (dalam bahasa Inggeris). 36 (36): 47–65. doi:10.2307/2950372. ISSN 1324-9347. JSTOR 2950372. S2CID 145614349.
  27. ^ a b c d Anderson, E.N.; Anderson, Marja L. (1973). Mountains and Water: Essays on the Cultural Ecology of South Coastal China. Asian Folklore & Social Life Monographs. 54. The Orient Cultural Service. m/s. 127–146.
  28. ^ Gao, Simon; Handley-Schachler, Morrison (2003). "The influences of Confucianism, Feng Shui and Buddhism in Chinese accounting history". Accounting, Business & Financial History (dalam bahasa Inggeris). 13 (1): 41–68. doi:10.1080/09585200210164566d. ISSN 0958-5206. S2CID 154227509.
  29. ^ Field 1998.
  30. ^ a b Bennett 1978.
  31. ^ Bruun (2008), m/s. 49-52.
  32. ^ Vyse 2020b.
  33. ^ Vyse, Stuart (2020-01-23). Superstition: A Very Short Introduction (dalam bahasa Inggeris). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-255131-3.
  34. ^ Matthews 2018.
  35. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Fernandez-Beanato pp. 1333–1351
  36. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama McCain Kampourakis 2019
  37. ^ deGroot 1892, m/s. III, 941–42.
  38. ^ Allan 1991, m/s. 31-32.
  39. ^ Werner 1922, m/s. 84.
  40. ^ Swetz 2002, m/s. 31, 58.
  41. ^ Puro 2002, m/s. 108–112.
  42. ^ Swetz 2002, m/s. 36–37.
  43. ^ Porter 1996, m/s. 35-38.
  44. ^ a b Sun Xiaochun 1997, m/s. 15-18.
  45. ^ Wang 2000, m/s. 107–128.
  46. ^ Nelson dll. 2006.

Bacaan lanjut

[sunting | sunting sumber]

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Feng_sui&oldid=6586011"