Bahasa Melayu Brunei

Bahasa Melayu Brunei بهاس ملايو بروني
asli di	Brunei, Malaysia Timur
wilayah	Wilayah Persekutuan Labuan, Sabah, Sarawak (Malaysia), Brunei
etnik	Melayu Brunei, Kedayan
penutur asli	400 000  (tiada tarikh)
keluarga bahasa	Bahasa Austronesian Melayo-Polinesia Melayo-Polinesia Inti Sunda-Sulawesi Malayik Malaya Melayu Tempatan Bahasa Melayu Brunei بهاس ملايو بروني
kod bahasa
ISO 639-3	kxd
██ Kawasan di mana Bahasa Melayu Brunei dituturkan

Bahasa Melayu Brunei ialah bahasa komunikasi utama penduduk di Negara Brunei Darussalam, Wilayah Persekutuan Labuan, Daerah Limbang dan Lawas di Sarawak dan Daerah Sipitang di Sabah. Bahasa ini mempunyai beberapa perbezaan berbanding Bahasa Melayu baku.

Sebutan vokal

Bahasa Melayu Brunei mempunyai pertukaran bunyi vokal daripada Bahasa Melayu Baku. Antaranya ialah bunyi /ə/ akan ditukar menjadi bunyi /a/. Sila lihat contoh perkataan di bawah:

• Besar=basar
• Keras=karas
• Beras=baras

Vokal 'o' ditukar menjadi 'u' seperti perkataan di bawah:

• Boleh=bulih
• Tolong=tulung
• Kotak=kutak

Apabila sesuatu perkataan diakhiri dengan huruf vokal, maka huruf vokal itu hendaklah disebut seperti di bawah:

• Kita hendaklah disebut kita'
• Lawa hendaklah disebut lawa'
• Buku hendaklah disebut buku'
• Kari hendaklah disebut kari'

Sebutan di atas ini mempunyai persamaan dengan Dialek Sarawak.

Bunyi /r/ pada perkataan (contohnya "pagar") adalah jelas (kecuali dialek Kampung Air dan dialek Kadayan).

Kata ganti diri

Berikut ialah kata ganti diri yang digunakan dalam perbualan seharian:

• Aku — Kata ganti diri 'aku' adalah sesuai digunakan untuk berbicara dengan individu yang lebih tua seperti ibu bapa kerana perkataan aku tidak dikategorikan sebagai bahasa yang kasar dalam dialek Brunei.
• Kadiaku : saya
• Kita — Bersamaan dengan maksud "awak" dalam bahasa Melayu baku. Ia ialah bahasa yang sopan dan digunakan untuk orang yang lebih tua.
• Biskita -- Kalian
• Katani -- Kita semua
• Kau (disebut 'kawu') — Digunakan apabila berbicara dengan orang yang lebih muda atau sebaya.
• Bisdia = Mereka
• Ia = Dia

Perkataan asas

Perkataan-perkataan berikut ialah perkataan yang sering digunakan dalam komunikasi seharian:

• Tidak/tak — inda
• Ya — awu
• Kalau — mun
• Nanti — karang
• Sangat — luan
• Ini — ani
• Itu — atu
• Sekejap — sakajap
• Lama — batah
• Inilah — anitah
• Itulah — atutah
• Lah — tah
• Air — aing
• Besar — basar
• Kecil — damit
• Kerja — karaja
• Datuk — nini laki
• Nenek — nini bini
• Ayah — babah/bapa/papa
• Ibu - emak/babu/mama
• Moyang — datu
• Lelaki — laki-laki
• Perempuan — bini-bini

Panggilan binatang lain

• Gonggok- "kalangtugi"
• Anjing- "kuyuk"
• Monyet- "ambuk"
• Ulat- "giuk"
• Cicak- "cacak"

Penutur Bahasa Melayu Brunei juga mengekalkan elemen bahasa Melayu Lama dan elemen klasik dalam kebanyakan perkataan:

• Betul — banar (benar)
• Tipu — dusta/kelakar/eksen
• Dahaga — karing lihir (kering leher)
• Mengantuk — kalat mata (kelat mata)
• Rosak — binasa
• Susah — payah
• Juga — jua
• Tua — tuha
• Bilik mandi — kamar mandi
• Sedap — nyaman
• Panas — angat
• Ketawa — tatawa (tertawa)
• Dia - Ia
• Tak payah — inda usah (tak usah)
• Teringat - takanang (terkenang)
• Jatuh — gugur
• Koyak — carik
• Pokok — puhun (pohon)
• Cuci — basuh
• Dekat — hampir
• Ke sini — ke mari
• Kalah — alah

Lihat juga

• Dialek Sarawak
• Bahasa Melayu Sabah