Curcuma

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Curcuma
Curcuma zedoaria
gambaran 1896[1]
Pengelasan saintifik s
Domain: Eukaryota
Alam: Plantae
Klad: Trakeofit
Klad: Angiosperma
Klad: Monokot
Klad: Komelinid
Order: Zingiberales
Keluarga: Zingiberaceae
Subkeluarga: Zingiberoideae
Tribus: Zingibereae
Genus: Curcuma
L.
Sinonim[2]
  • Kua Rheede ex Medic.
  • Erndlia Giseke
  • Stissera Giseke 1792, homonim tak sah bukan Heist. ex Fabr. 1759
  • Hitcheniopsis (Baker) Ridl.
  • Paracautleya R.M.Sm.

Curcuma (/ˈkɜːrkjʊmə/),[3] turut dipanggil temu, ialah genus bagi tumbuhan dalam keluarga Zingiberaceae yang mengandungi spesies semacam kunyit dan tulip siam. Ia tempatan dari Asia Tenggara, selatan China, subbenua India, New Guinea dan utara Australia.[4] Beberapa spesies dilaporkan tersebar di bahagian lain dunia yang hangat semacam Afrika tropika, Amerika Tengah, Florida, dan beraneka pulau di Lautan Teduh, Hindi dan Atlantik. Selalunya kebanyakan Curcuma tumbuh elok di tanih longgar dan berpasir di kawasan teduh.[2][5]

Penerangan[sunting | sunting sumber]

Rimpang, keratan dan serbuk Curcuma

Curcuma ini tumbuhan herba saka yang mencapai ketinggian 1 meter. Ia keluarkan sebilangan rimpang makan yang dalamannya kuning atau jingga. Rimpang ini dibuat serbuk, suatu rempah yang mana dipanggil koma-koma. Daun lanseolatnya bujur atau elips dan hijau uniform, dan sekitar 50 cm panjang dan 7 hingga 25 cm lebar.[6]

Kegunaan[sunting | sunting sumber]

Namanya terbit daripada Sanskrit kuṅkuma, yang merujuk pada kunyit. Kunyit dipakai untuk merencah dan mewarna serbuk kari, mustard, mentega dan keju; ia turut sesuai dipakai sebagai pengganti untuk safron atau pigmen kekuningan lain.[7]

Spesies[sunting | sunting sumber]

Curcuma euchroma
Curcuma inodora
A. Bernecker: Curcuma longa
Curcuma longa

Plants of the World Online kini termasuk:[8]

  1. Curcuma aeruginosa Roxb.
  2. Curcuma albiflora Thwaites
  3. Curcuma alismatifolia Gagnep. : Siam tulip
  4. Curcuma amada Roxb. : mango-ginger
  5. Curcuma amarissima Roscoe
  6. Curcuma andersonii (Baker) Škornick.
  7. Curcuma angustifolia Roxb.
  8. Curcuma antinaia Chaveer. & Tanee
  9. Curcuma arida Škornick. & N.S.Lý
  10. Curcuma aromatica Salisb. : wild turmeric
  11. Curcuma arracanensis W.J.Kress & V.Gowda
  12. Curcuma attenuata Wall. ex Baker
  13. Curcuma aurantiaca Zijp
  14. Curcuma australasica Hook.f.
  15. Curcuma bakeriana Hemsl.
  16. Curcuma bella Maknoi, K.Larsen & Sirirugsa
  17. Curcuma bhatii (R.M.Sm.) Škornick. & M.Sabu
  18. Curcuma bicolor Mood & K.Larsen
  19. Curcuma caesia Roxb.
  20. Curcuma campanulata (Kuntze) Škornick.
  21. Curcuma candida (Wall.) Techapr. & Škornick.
  22. Curcuma cannanorensis R.Ansari, V.J.Nair & N.C.Nair
  23. Curcuma caulina J.Graham
  24. Curcuma ceratotheca K.Schum.
  25. Curcuma clovisii Škornick.
  26. Curcuma cochinchinensis Gagnep.
  27. Curcuma codonantha Škornick., M.Sabu & Prasanthk.
  28. Curcuma coerulea K.Schum.
  29. Curcuma colorata Valeton
  30. Curcuma comosa Roxb.
  31. Curcuma coriacea Mangaly & M.Sabu
  32. Curcuma corniculata Škornick.
  33. Curcuma cotuana Luu, Škornick. & H.Ð.Tran
  34. Curcuma decipiens Dalzell
  35. Curcuma ecomata Craib
  36. Curcuma elata Roxb.
  37. Curcuma euchroma Valeton
  38. Curcuma exigua N.Liu
  39. Curcuma ferruginea Roxb.
  40. Curcuma flammea Škornick.
  41. Curcuma flaviflora S.Q.Tong
  42. Curcuma glans K.Larsen & Mood
  43. Curcuma glauca (Wall.) Škornick.
  44. Curcuma gracillima Gagnep.
  45. Curcuma graminifolia (K.Larsen & Jenjitt.) Škornick.
  46. Curcuma grandiflora Wall. ex Baker
  47. Curcuma gulinqingensis N.H.Xia & Juan Chen
  48. Curcuma haritha Mangaly & M.Sabu
  49. Curcuma harmandii Gagnep.
  50. Curcuma heyneana Valeton & Zijp
  51. Curcuma inodora Blatt.
  52. Curcuma involucrata (King ex Baker) Škornick.
  53. Curcuma karnatakensis Amalraj, Velay. & Mural.
  54. Curcuma kayahensis Nob.Tanaka & M.M.Aung
  55. Curcuma kudagensis Velay., V.S.Pillai & Amalraj
  56. Curcuma kwangsiensis S.G.Lee & C.F.Liang
  57. Curcuma larsenii Maknoi & Jenjitt.
  58. Curcuma latiflora Valeton
  59. Curcuma latifolia Roscoe
  60. Curcuma leonidii Škornick. & Luu identified at Bu Gia Map National Park[9]
  61. Curcuma leucorrhiza Roxb.
  62. Curcuma loerzingii Valeton
  63. Curcuma longa L. : turmeric - type species
  64. Curcuma longispica Valeton
  65. Curcuma macrochlamys (Baker) Škornick.
  66. Curcuma mangga Valeton & Zijp
  67. Curcuma meraukensis Valeton
  68. Curcuma montana Roxb.
  69. Curcuma mukhraniae R.Kr.Singh & Arti Garg
  70. Curcuma mutabilis Škornick., M.Sabu & Prasanthk.
  71. Curcuma myanmarensis (W.J.Kress) Škornick.
  72. Curcuma nankunshanensis N.Liu, X.B.Ye & Juan Chen
  73. Curcuma neilgherrensis Wight
  74. Curcuma newmanii Škornick.
  75. Curcuma oligantha Trimen
  76. Curcuma ornata Wall. ex Baker
  77. Curcuma pambrosima Škornick. & N.S.Lý
  78. Curcuma parviflora Wall.
  79. Curcuma parvula Gage
  80. Curcuma pedicellata (Chaveer. & Mokkamul) Škornick.
  81. Curcuma peramoena Souvann. & Maknoi
  82. Curcuma petiolata Roxb.
  83. Curcuma phaeocaulis Valeton
  84. Curcuma picta Roxb. ex Škornick.
  85. Curcuma pierreana Gagnep.
  86. Curcuma plicata Wall. ex Baker
  87. Curcuma porphyrotaenia Zipp. ex Span.
  88. Curcuma prakasha S.Tripathi
  89. Curcuma prasina Skornick.
  90. Curcuma pseudomontana J.Graham
  91. Curcuma purpurascens Blume
  92. Curcuma putii Maknoi & Jenjitt.
  93. Curcuma pygmaea Škornick. & Šída f.
  94. Curcuma reclinata Roxb.
  95. Curcuma rhabdota Sirirugsa & M.F.Newman
  96. Curcuma rhomba Mood & K.Larsen
  97. Curcuma roscoeana Wall.
  98. Curcuma roxburghii M.A.Rahman & Yusuf
  99. Curcuma rubescens Roxb.
  100. Curcuma rubrobracteata Škornick., M.Sabu & Prasanthk.
  101. Curcuma sahuynhensis Škornick. & N.S.Lý
  102. Curcuma saraburiensis Boonma & Saensouk
  103. Curcuma sattayasaiorum Chaveer. & Sudmoon
  104. Curcuma scaposa (Nimmo) Škornick. & M.Sabu
  105. Curcuma sessilis Gage
  106. Curcuma sichuanensis X.X.Chen
  107. Curcuma singularis Gagnep.
  108. Curcuma sparganiifolia Gagnep.
  109. Curcuma stenochila Gagnep.
  110. Curcuma strobilifera Wall. ex Baker
  111. Curcuma sumatrana Miq.
  112. Curcuma supraneeana (W.J.Kress & K.Larsen) Škornick.
  113. Curcuma sylvatica Valeton
  114. Curcuma thorelii Gagnep.
  115. Curcuma tongii Y.H.Tan & Li X.Zhang[10]
  116. Curcuma trichosantha Gagnep.
  117. Curcuma vamana M.Sabu & Mangaly
  118. Curcuma viridiflora Roxb.
  119. Curcuma vitellina Škornick. & H.Ð.Tran
  120. Curcuma wallichii M.A.Rahman & Yusuf
  121. Curcuma wilcockii M.A.Rahman & Yusuf
  122. Curcuma woodii N.H.Xia & Juan Chen
  123. Curcuma xanthella Škornick.
  124. Curcuma yingdeensis N.H.Xia & Juan Chen
  125. Curcuma yunnanensis N.Liu & S.J.Chen
  126. Curcuma zanthorrhiza Roxb. : temu lawak
  127. Curcuma zedoaria (Christm.) Roscoe : zedoary
  128. Curcuma zedoarioides Chaveer. & Tanee

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen
  2. ^ a b Kew World Checklist of Selected Plant Families
  3. ^ "curcuma". Dictionary.com Unabridged. Random House.
  4. ^ "Curcuma [family ZINGIBERACEAE]". Global Plants.
  5. ^ Sirirugsa, P.; Larsen, K.; Maknoi, C. (2007). "The Genus Curcuma L. (Zingiberaceae): Distribution and Classification with Reference to Species Diversity in Thailand" (PDF). Gardens' Bulletin Singapore. 59 (1&2): 203–220. S2CID 173169715.
  6. ^ Collectif (2016). Histoire Naturelle (dalam bahasa French). Paris: Flammarion. m/s. 149. ISBN 9782081378599.CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. ^ Tawney, C. H. (1924). The use of turmeric (kuṅkuma) in ancient India. The Ocean of Story, chapter 104. m/s. 13.
  8. ^ Plants of the World Online: Curcuma L. (retrieved 3 May 2021)
  9. ^ "Leonid crocus (Curcuma leonidii) – a new species discovered in Bu Gia Map National Park in Binh Phuoc province". Vietnam Academy of Science and Technology. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-05-04. Dicapai pada 2014-05-03.
  10. ^ Zhang, Li-Xia; Ding, Hong-Bo; Li, Hai-Tao; Zhang, Zhong-Lian; Tan, Yun-Hong (11 March 2019). "Curcuma tongii, a new species of Curcuma subgen. Ecomatae (Zingiberaceae) from southern Yunnan, China". Phytotaxa. 395 (3): 241. doi:10.11646/phytotaxa.395.3.9. S2CID 92158324.

Galeri[sunting | sunting sumber]