Y
 |
Cari y atau y dalam Wikikamus bahasa Melayu, kamus bebas. |
 | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Abjad Rumi dasar | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
Y ialah huruf Rumi moden yang ke-25,. bernama wai (disebut /waɪ/).
Ia melambangkan bunyi konsonan malaran tak geser lelangit /j/ diaturkan dalam sistem Ejaan yang Disempurnakan yang disetujui dua-dua pihak Malaysia dan Indonesia untuk bahasa-bahasa baku mereka pada tahun 1972.[1]
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Leluhur asal huruf Y merupakan huruf Semitik Waw, yang juga leluhur mutlak kepada huruf-huruf F, U, V, dan W. (Rujuk F untuk keterangan lanjut.)
Di Yunani Purba, huruf Υ (Upsilon) menandakan IPA: [/u/], sebelum beralih ke /y/ (vokal depan sempit berbundar). Bangsa Rom pula meminjam huruf ini menjadi huruf V, bagi menandakan bunyi vokal /u/ dan konsonan /w/, tetapi tidak lama kemudian, oleh sebab sebutan Ypsilon dalam bahasa Yunani beranjak ke /y/, maka bangsa Rom meminjam huruf Yunani tersebut dalam bentuk asalnya termasuk sekali batang mencancang, iaitu Y — terutamanya bagi menandai nama-nama dan kata-kata pinjaman bahasa Yunani.
Huruf Y digunakan dalam bahasa Inggeris Lama dan Latin untuk menandai fonem /y/; namun, ada yang mendakwa kegunaan ini merupakan ciptaan berasingan di England dengan menggabungkan V ke atas I, tanpa kena-mengena dengan kegunaan huruf ini dalam bahasa Latin. Apapun, mungkin juga bahawa huruf Y, meskipun dinamakan Y Græca (IPA [u gre:ka]) atau 'u Yunani' iagar dibezakan dari /u/ dalam bahasa Latin, tetap dianalisa sebagai huruf V (disebut /uː/) di atas huruf I (disebut /iː/). Maka huruf Y dipanggil [uː iː]; selepas /uː/ menjadi /w/ dan selepas Anjakan Vokal Besar dalam bahasa Inggeris maka sebutannya menjadi /waɪ/ yang terus dipinjamkan ke dalam bahasa Melayu moden dituturkan kawasan pernah dijajah empayar British termasuk Semenanjung Melayu dan Singapura, kawasan-kawasan lain seperti Sumatera dan Riau pula menyebut huruf ini dengan sebutan /je/.
Kegunaan[sunting | sunting sumber]
Dalam bahasa Melayu, fonem untuk huruf Y dipinjam dari bahasa Inggeris, iaitu /j/
Dalam bahasa Sepanyol, huruf Y disebut i/y griega, dalam bahasa Catalonia i grega, dalam bahasa Perancis dan Romania i grec, dalam bahasa Poland igrek - semuanya membawa erti "I Yunani"; di kebanyakan bahasa Eropah lain, nama Yunani asalnya masih dipakai; dalam bahasa Jerman, namanya Ypsilon (atau "Üpsilon") dan dalam bahasa Portugis ípsilon atau ípsilo. [1] Huruf Y asalnya direka sebagai huruf vokal, tetapi lama-kelamaan dijadikan konsonan dalam kebanyakan bahasa.
Dalam sistem IPA, [y] bersamaan dengan vokal depan sempit berbundar, sementara simbol [ʏ] yang sedikit bezanya bersamaan dengan vokal hampir depan hampir sempit berbundar.
Kod-kod pengkomputeran[sunting | sunting sumber]
| fonetik NATO | Kod Morse | ||
| Yankee | |||
|
|
|
|
| Bendera isyarat | Semafora | Panduan ASL | Braille |
| Titik kod | Huruf besar Y |
Huruf kecil y | |
|---|---|---|---|
| Unikod | U+0059 | U+0079 | |
| ASCII | Perpuluhan | 89 | 121 |
| Perduaan | 01011001 | 01111001 | |
| EBCDIC | 232 | 168 | |
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
Rujukan[sunting | sunting sumber]
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan: Y. |
- ^ Asmah Haji Omar (1989), "The Malay Spelling Reform", Journal of the Simplified Spelling Society (2): 9–13, diarkibkan daripada yang asal pada 26 Ogos 2011
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||