Ejen penyahkerak
Ejen penyahkerak atau penyahkerak kimia ialah sebuah bahan kimia cecair yang digunakan untuk mengeluarkan kerak kapur daripada permukaan logam yang bersentuhan dengan air panas, seperti dalam dandang, pemanas air dan cerek. Limescale sama ada berwarna putih atau coklat kerana kehadiran sebatian besi. Permukaan kaca juga mungkin menunjukkan kesan bersisik, begitu juga dengan banyak permukaan seramik yang terdapat di bilik mandi dan dapur, dan agen penyahkerak boleh digunakan dengan selamat untuk menanggalkan kotoran tersebut tanpa menjejaskan substrat kerana kedua-dua seramik dan kaca merupakan bahan yang tidak reaktif kepada kebanyakan asid dan tindakan kimianya.[1]
Tindakan[sunting | sunting sumber]
Agen penyahkerak lazimnya ialah sebatian berasid seperti asid hidroklorik yang bertindak balas dengan sebatian kalsium karbonat dan magnesium karbonat yang terdapat dalam skala, menghasilkan gas karbon dioksida dan garam larut.[2]
CaCO3(s) + 2H+(aq) → Ca2+(aq) + CO2(g) + H2O(l)
MgCO3(s) + 2H+(aq) → Mg2+(aq) + CO2(g) + H2O(l)
Agen penyahkerak yang bersifat asidik yang tinggi biasanya menghakis mata dan kulit dan juga boleh menyerang dan merendahkan ketebalan gentian pakaian, jadi perlindungan yang sesuai seperti sarung tangan getah dan apron plastik hendaklah digunakan dalam operasi pembersihan.
Penyahkerak juga boleh menyebabkan hakisan dan penyahzinan loyang, menyebabkan loyang melarutkan plumbum yang seterusnya boleh dilepaskan ke dalam saluran air yang boleh diminum (pencemaran plumbum ke dalam air). Penyahkerak dandang stim seperti yang terdapat dalam mesin espreso boleh menjadi sukar kerana dandang tidak terisi sepenuhnya dan agen penyahkerak tidak dapat mencapai bahagian atas dandang. Jika masalah ini berlaku, injap keselamatan, probe dan penderia tekanan peranti mungkin tidak dibersihkan daripada skala kapur.
Asid yang digunakan[sunting | sunting sumber]
Antara ejen penyahkerak yang ketara ialah asid asetik, asid sitrik, asid glikolik, asid formik, asid laktik, asid fosforik, asid sulfamik dan asid hidroklorik. Garam kalsium larut dan dengan itu dihanyutkan semasa pembubaran atau pelarutan. Kelajuan tindakan penyahkerak bergantung pada kepekatan dan keasidan atau pH larutan yang disediakan. Asid hidroklorik adalah lebih kuat daripada asid asetik, sebagai contoh, dan oleh itu cenderung untuk membuang skala lebih cepat. Asid yang lemah seperti asid asetik atau sitrik mungkin lebih wajar digunakan, walau bagaimanapun, tindakan keselamatan perlu diadakan kerana akan kerosakan minimum pada substrat akan berlaku selepas beberapa tempoh.
Banyak syarikat menawarkan asid terhalang atau "buffer" yang menghalang kesan menghakis asid pada pelbagai bahan. Kira-kira 10% asid hidroklorik pekat dengan perencat kakisan dan beberapa tambahan agen penembusan dan pembasahan ditambah adalah tipikal. Ini membolehkan pembersihan mesin yang lebih baik dan terutamanya penukar haba kerana selalunya skala bercampur dengan silika dan bahan cemar lain. Bahan tambahan ini mengurangkan kakisan pada logam dan memotong dan melonggarkan bahan-bahan lain yang dicampur dengan skala untuk pembersihan yang lebih cepat dan teliti.
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
- Sistem pemanasan pusat
- Dealkalization air
- Air keras
- Hidronik
- Skala kapur
- Penjerukan (logam)
- Pelembutan air
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ "Descaler", Wiktionary, Accessed January 14, 2014
- ^ Stanga, Mario (2010). Sanitation: Cleaning and Disinfection in the Food Industry. John Wiley & Sons. m/s. 571–572. ISBN 9783527629466.