Masjid Sultan Ternate
| Masjid Sultan Ternate | |
|---|---|
 | |
| Info asas | |
| Lokasi | Kota Ternate, Indonesia |
| Koordinat geografi | 0°47′54″N 127°23′07″E / 0.798466°N 127.385331°E |
| Agama | Islam |
| Wilayah | Maluku Utara |
| Negara | Indonesia |
| Status | Giat |
| Penerangan seni bina | |
| Jenis seni bina | Masjid |
| Gaya seni bina | Vernakular |
| Arah muka bangunan | east |
| Pecah tanah pada | 1606[1] |
| Spesifikasi | |
| Arah bahagian hadapan bangunan | east |
| Panjang | 39.3 meter (129 ka)[2] |
| Lebar | 22.4 meter (73 ka)[2] |
| Tinggi (maks) | 21.74 meter (71.3 ka)[2] |
| Bahan binaan | batu, simen, jubin, keluli-besi, bumbung keluli beralun[2] |
Masjid Sultan Ternate, juga dikenali sebagai Masjid Lama Ternate, ialah sebuah masjid lama di Ternate Bandar, Indonesia. Ia adalah masjid terbesar di bandar ini dan masjid diraja Kesultanan Ternate.
Lokasi[sunting | sunting sumber]
Masjid Sultan Ternate terletak di sebelah timur pulau gunung berapi Pulau Ternate; tepatnya di Desa Pentadbiran Soa Sio, Kecamatan Ternate Utara Kota Ternate. Gunung Gamalama menyediakan latar belakang untuk masjid.[1]
Masjid[sunting | sunting sumber]
Masjid ini mengikut bahasa vernakular tipikal seni bina masjid Indonesia, yang juga dipengaruhi oleh seni bina masjid tradisional Jawa. Bangunan masjid terdiri daripada ruang solat utama dan ruang hadapan (serambi). Serambi, sebuah dewan hadapan seperti beranda, menyediakan akses ke kawasan surau utama. Kawasan wudhu diletakkan di sebelah utara dan selatan serambi. Serambi separa melekat pada dewan solat utama; secara struktur bumbungnya yang dua tingkat tidak bersambung dengan bumbung surau utama, fesyen tipikal seni bina masjid Jawa.[1]
Dewan solat utama mengikut bahasa seni bina masjid di Indonesia. Ia mempunyai bumbung keluli beralun lima tingkat (asalnya daripada bahan jerami). Bumbung ini disokong oleh empat tiang utama (saka guru) dan dua belas tiang sokongan tambahan. Tingkat bumbung paling atas jauh lebih curam daripada tingkat bumbung yang lain; empat palka menyediakan pengudaraan silang. Bahagian atas bumbung dihiasi dengan tiang, melambangkan huruf Arab alif, yang melambangkan Allah. Masjid ini mempunyai susun atur segi empat sama dan dijajarkan kira-kira timur-barat. minbar berhias diletakkan di mihrab.[1][2]
Kompleks masjid dikelilingi tembok. Pintu masuk terletak di hujung barat kompleks, membentuk bangunan pintu masuk. Di bahagian atas pintu masuk ini terdapat ruang berbumbung 3 x 4.2 meter untuk mengumumkan solat (menggantikan fungsi menara). Pintu masuk ini dihiasi dengan bumbung dua tingkat 8 meter.[2]
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Terdapat perbedaan pendapat tentang masa berdirinya Masjid Sultan Ternate. Bangunan masjid semasa mungkin dibina pada awal abad ke-17, sekitar 1606,[1] oleh Sultan Hamzah kesembilan.[2] Besar kemungkinan bangunan masjid sekarang telah menggantikan masjid terdahulu abad ke-16, kerana telah diketahui bahawa Kesultanan Ternate berkuasa sepanjang abad ke-16.
Masjid itu telah dipulihkan beberapa kali, termasuk penggantian bahan bumbung rumbia asal sagu dengan keluli beralun, serta beberapa bahagian pagar dan bangunan tambahan lain dirobohkan.
Adat dan ritual[sunting | sunting sumber]
Masjid Sultan Ternate mengamalkan tradisi yang unik. Hanya lelaki dibenarkan masuk ke masjid, wanita tidak dibenarkan demi menjaga kesucian masjid. Peraturan lain ialah larangan memakai kain sarung di dalam masjid; memakai seluar dan bertudung atau berkopiah adalah wajib.[1]
Terdapat beberapa upacara yang unik untuk masjid ini; salah satu ritual ialah ritual qunut pada malam ke-16 Ramadan, yang dikenali sebagai Malam Qunut ("malam qunut"). Semasa Malam Qunut, Sultan melakukan upacara yang dikenali sebagai Kolano Uci Sabea. Dalam upacara ini, Sultan dan keluarganya tiba di masjid dengan tandu, menunaikan sembahyang tarawih, dibantu oleh Bobato Akhirat (majlis agama Kesultanan), dan kemudian kembali ke 'Nya. 'kedaton ("istana") dalam tandu. Dalam kedaton itu, Sultan dan permaisurinya (Boki) akan menunaikan sembahyang khas untuk moyang di dalam bilik khas yang terletak di atas maqam moyang. Selepas sembahyang ini, Sultan dan permaisurinya akan menemui penduduk Ternate.[1]
Lihat juga[sunting | sunting sumber]
Rujukan[sunting | sunting sumber]
Karya yang dipetik[sunting | sunting sumber]
- I.G.N. Anom; Tjepi Kusman (1991). Soekatno Tw.; Samidi (penyunting). Album Peninggalan Sejarah dan Purbakala [Album Warisan Sejarah dan Arkeologi] (dalam bahasa Indonesian). Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan. ISBN 9789798250002.CS1 maint: unrecognized language (link)
- Muna Zakiah (5 Mac 2014). "Masjid Tua Ternate - Maluku Utara" [Ternate Old Mosque - North Maluku]. Kebudayaan Indonesia (dalam bahasa Indonesian). Direktorat Jenderal Kebudayaan Republik Indonesia. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 November 2015. Dicapai pada 14 November 2015.CS1 maint: unrecognized language (link)
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Masjid Sultan Ternate |
