Bahasa Kyrgyz
| Bahasa Kyrgyz | |
|---|---|
| Кыргыз тили, قیرغیزچا | |
| Sebutan | [qɯɾʁɯzˈtʃɑ] [qɯɾˈʁɯz tiˈli] |
| Asli kepada | Kyrgyzstan (rasmi), Afghanistan, Xinjiang (China), Tajikistan, Russia |
| Etnik | Etnik Kyrgyz |
Penutur asli | [1] |
| Abjad Kyrgyz (Cyril, Arab, asalnya Rumi, Braille Kyrgyz) | |
| Status rasmi | |
Bahasa rasmi di |  Kyrgyzstan |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-1 | ky |
| ISO 639-2 | kir |
| ISO 639-3 | kir |
| Glottolog | kirg1245 |
| Linguasphere | 44-AAB-cd |
Bahasa Kyrgyz (кыргызча, قیرغیزچا kyrgyzcha atau Кыргыз тили, قىرغیزتئلى kyrgyz tili) merupakan suatu bahasa Turkik yang dituturkan oleh kira-kira empat juta penduduk di Kyrgyzstan serta kawasan Asia Tengah, China, Turki dan Rusia.
Fonologi[sunting | sunting sumber]
| Depan | Belakang | |||
|---|---|---|---|---|
| Tak bundar | Bundar | Tak bundar | Bundar | |
| Sempit | i | y | ɯ | u |
| Tengah | e | ø | o | |
| Luas | (a) | ɑ | ||
Vokal /a/ hanya wujud dalam kata pinjaman bahasa Farsi atau apabila vokal diikuti vokal depan dalam satu perkataan, seperti /ajdøʃ/ "cerun" berbanding /ɑjdøʃ/.[3] Bahasa ini juga menampilkan vokal panjang. Kadangkala, perbezaan panjang vokal boleh membentuk perkataan dengan makna yang amat berlainan seperti perkataan саат "jam (jangka masa)" dan сат "menjual". Vokal panjang boleh terbentuk daripada vokal /ɑ/, /e/, /o/, /u/, /y/, /ø/ dan /i/.[4]
| Dwibibir | Gigi/ gusi |
Belakang gusi |
Dorsal | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Sengau | m | n | ŋ | ||
| Letupan | Tak bersuara | p | t̪ | k | |
| Bersuara | b | d̪ | ɡ | ||
| Letusan | Tak bersuara | (t͡s) | t͡ʃ | ||
| Bersuara | d͡ʒ | ||||
| Geseran | Tak bersuara | (f) | s̪ | ʃ | (x) |
| Bersuara | (v) | z̪ | |||
| Aproksiman | l | j | |||
| Getaran | r | ||||
Vokal-vokal /f, v, t͡s, x/ hanya wujud dalam kata-kata pinjaman.[2]
Tatabahasa[sunting | sunting sumber]
Kata ganti nama[sunting | sunting sumber]
Bahasa ini memiliki lapan patah kata ganti nama seperti berikut:
| Tahap | Tunggal | Majmuk | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Cyril | Rumi | Cyril | Rumi | ||
| Pertama | Meн | Men | Биз | Biz | |
| Kedua | Tidak
formal |
Ceн | Sen | Силер | Siler |
| Formal | Cиз | Siz | Cиздep | Sizder | |
| Ketiga | Aл | Al | Aлap | Alar | |
Penulisan[sunting | sunting sumber]
Bahasa Kyrgyz biasanya menggunakan tulisan Cyril, di mana semua huruf dalam bahasa Rusia digunakan bersama huruf-huruf ң, ө, dan ү. Tulisan Arab pula digunakan di Xinjiang, China.
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ "Kyrgyz". Ethnologue (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-15). Dicapai pada 6 Disember 2018.
- ^ a b Kara (2003:10)
- ^ Washington (2007:11)
- ^ http://journals.tsu.ru/uploads/import/1320/files/17.pdf
- ^ Kara (2003:11)
Pautan luar[sunting | sunting sumber]
Media berkenaan Bahasa Kyrgyz di Wikimedia Commons- Tentang Bahasa Kyrgyz Diarkibkan 2011-06-05 di Wayback Machine
- Penukar transliterasi Cyril-Rumi untuk bahasa Kyrgyz
Media berkenaan 
- Rencana bahasa dengan tarikh populasi yang tidak sah
- Bahasa dengan kod ISO 639-2 code
- Bahasa dengan kod ISO 639-1 code
- Rencana bahasa ISO yang memetik sumber selain Ethnologue
- Rencana dengan pengenalan NDL
- Bahasa Turkik
- Bahasa di Kyrgyzstan
- Bahasa di Afghanistan
- Bahasa di China
- Bahasa di Kazakhstan
- Bahasa di Tajikistan
- Bahasa di Turki
- Bahasa di Rusia
- Bahasa di Uzbekistan