Bahasa Kyrgyz

Bahasa Kyrgyz
	кыргызча; قىرعىزچا‎; qırğızça; кыргыз тили; qırğız tili
Sebutan	[qɯɾʁɯzˈtʃɑ]; [qɯɾˈʁɯz tiˈli]
Asli kepada	Kyrgyzstan (rasmi), Afghanistan, Xinjiang (China), Tajikistan, Russia
Etnik	Etnik Kyrgyz
Penutur asli
Keluarga bahasa	Turkik Turkik Am Kipchak Kyrgyz–Kipchak Bahasa Kyrgyz; ; ; ;
Sistem penulisan	Abjad Kyrgyz (Cyril, Arab, asalnya Rumi, Braille Kyrgyz)
Status rasmi
Bahasa rasmi di	Kyrgyzstan; China Wilayah Autonomi Kyrgyz Kizilsu; ;
Kod bahasa
ISO 639-1	ky
ISO 639-2	Templat:ISO 639-2
ISO 639-3	kir
Glottolog	kirg1245
Linguasphere	44-AAB-cd
	Rencana ini mengandungi simbol fonetik IPA. Tanpa sokongan perisian tertentu, anda mungkin melihat tanda tanya, kotak, atau simbol lain dan bukannya askara Unicode. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihat Bantuan:IPA.

Bahasa Kyrgyz (кыргызча, قىرعىزچا‎, 'kyrgyzcha' atau кыргыз тили, قىرعىزتئلى‎, 'kyrgyz tili') merupakan suatu bahasa Turkik yang dituturkan oleh kira-kira empat juta penduduk di Kyrgyzstan serta kawasan Asia Tengah, China, Turki dan Rusia.

Fonologi[sunting | sunting sumber]

Vokal-vokal bahasa Kyrgyz^[2]
	Depan		Belakang
	Tak bundar	Bundar	Tak bundar	Bundar
Sempit	i	y	ɯ	u
Tengah	e	ø		o
Luas	(a)		ɑ

Vokal /a/ hanya wujud dalam kata pinjaman bahasa Farsi atau apabila vokal diikuti vokal depan dalam satu perkataan, seperti /ajdøʃ/ "cerun" berbanding /ɑjdøʃ/.^[3] Bahasa ini juga menampilkan vokal panjang. Kadangkala, perbezaan panjang vokal boleh membentuk perkataan dengan makna yang amat berlainan seperti perkataan саат "jam (jangka masa)" dan сат "menjual". Vokal panjang boleh terbentuk daripada vokal /ɑ/, /e/, /o/, /u/, /y/, /ø/ dan /i/.^[4]

Konsonan-konsonan bahasa Kyrgyz^[5]
		Dwibibir	Gigi/ gusi	Belakang gusi	Dorsal
Sengau		m	n		ŋ
Letupan	Tak bersuara	p	t̪		k
Letupan	Bersuara	b	d̪		ɡ
Letusan	Tak bersuara		(t͡s)	t͡ʃ
Letusan	Bersuara			d͡ʒ
Geseran	Tak bersuara	(f)	s̪	ʃ	(x)
Geseran	Bersuara	(v)	z̪
Aproksiman			l		j
Getaran			r

Vokal-vokal /f, v, t͡s, x/ hanya wujud dalam kata-kata pinjaman.^[2]

Tatabahasa[sunting | sunting sumber]

Kata ganti nama[sunting | sunting sumber]

Bahasa ini memiliki lapan patah kata ganti nama seperti berikut:


Tahap		Tunggal		Majmuk
Tahap		Cyril	Rumi	Cyril	Rumi
Pertama		Meн	Men	Биз	Biz
Kedua	Tidak formal	Ceн	Sen	Силер	Siler
Kedua	Formal	Cиз	Siz	Cиздep	Sizder
Ketiga		Aл	Al	Aлap	Alar

Penulisan[sunting | sunting sumber]

Bahasa Kyrgyz biasanya menggunakan tulisan Cyril, di mana semua huruf dalam bahasa Rusia digunakan bersama huruf-huruf ң, ө, dan ү. Tulisan Arab pula digunakan di Xinjiang, China.

Rujukan[sunting | sunting sumber]

^ "Kyrgyz". Ethnologue (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-15). Dicapai pada 6 Disember 2018.
^ ^a ^b Kara (2003:10)
^ Washington (2007:11)
^ http://journals.tsu.ru/uploads/import/1320/files/17.pdf
^ Kara (2003:11)

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Media berkenaan Bahasa Kyrgyz di Wikimedia Commons
Tentang Bahasa Kyrgyz
Penukar transliterasi Cyril-Rumi untuk bahasa Kyrgyz

[1] "Kyrgyz". Ethnologue (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-15). Dicapai pada 6 Disember 2018.

[kara10-2] Kara (2003:10)

[3] Washington (2007:11)

[4] ttp://journals.tsu.ru/uploads/import/1320/files/17.pdf

[kara11-5] Kara (2003:11)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]